Podstawy ekonomii:

1. Przedstaw i krótko scharakteryzuj determinanty popytu.

Popyt to zapotrzebowanie zgłaszane przez uczestników rynku na określony towar po określonej cenie w określonym czasie. Wpływają na niego:

• Cena produktu – im jest wyższa, tym popyt jest mniejszy; cena pozwala na porównywanie produktów na rynku i określa możliwości kupna w zależności od dochodu

• Ceny innych produktów:

  • Ceny substytutów (np. masło i margaryna) – im cena substytutu jest wyższa tym większy jest popyt na nasz towar, bo jest relatywnie tańszy

  • Ceny dóbr komplementarnych (np. samochód i paliwo) – im cena dobra komplementarnego jest wyższa, tym mniejszy jest popyt na nasze dobro

• Dochód (nasz) – im większy, tym więcej możemy kupić więcej danego dobra lub kupić dobro wcześniej dla nas niedostępne

• Moda, preferencje, gusta, reklama, globalizacja

• Liczba kupujących nasze dobro – tzw. efekt owczego pędu – kupujemy, jeśli widzimy, że inni to mają

• Przewidywania co do przyszłości – jeśli wzrost ceny jest bardzo prawdopodobny,
  to popyt na produkt może wzrosnąć (sytuacja jak u nas z cukrem jakiś czas temu)

1. Cena minimalna a cena maksymalna.

Ceny minimalne i maksymalne ustalane są przez państwo, gdy chcemy wyrównać społeczne nierówności, co nie zawsze się udaje.

• Cena minimalna – ustalana jest, gdy cena rynkowa danego dobra jest zbyt niska dla producentów, jest wyższa od ceny rynkowej, występuje tu nadwyżka podaży nad popytem; przykładem są zboża, mięsa

• Cena maksymalna – ustalana jest, gdy ceny rynkowe danego dobra są zbyt wysokie,
  a konsumenci nie mogą sobie na nie pozwolić, cena maksymalna jest niższa od ceny rynkowej; przykładem są mieszkania socjalne dla biednych rodzin

1. Wyjaśnij paradoks Giffena

Jest to paradoks w ekonomii, gdy popyt na dobro wzrasta mimo to, ze wzrasta jego cena. Występuje dla dóbr niższego rzędu, które nie mają substytutów. Dodatkowo, dochody konsumentów są niskie. Tego typu dobra nazywane są dobrami Giffena. Gdy wzrasta ich cena, wciąż są kupowane. Nie mają bliskich substytutów, a dodatkowo możemy nimi zastąpić sobie droższe produkty (np. kupić chleb zamiast bułki). Przykładami dóbr Giffena są chleb, ryż, ziemniaki, ale i np. leki.

1. Wyjaśnij pojęcie i scharakteryzuj sposoby liczenia PKB

PKB to miernik wartości wszystkich towarów i usług wyprodukowanych w danym kraju
i w danym czasie, nie ma tu znaczenia kraj pochodzenia firmy. Sposoby liczenia:

• Sumowanie wartości wyprodukowanych dóbr i usług

  • Sumowanie wartości produktu końcowego – cena produktu końcowego
    (np. samochodu)

  • Sumowanie wartości dodanej – oddzielnie dla wcześniejszych produktów
    i produktu końcowego (np. oddzielnie dla opon, silnika i dla samochodu – tutaj musimy odjąć od wartości samochodu wartość wytworzenia jego części)

• Sumowanie dochodów ludności (czynników produkcji) – 3 kategorie

  • Kapitał –> odsetki

  • Praca –> wynagrodzenie

  • Ziemia –> renta

• Sumowanie wydatków PKB = C + I + G + X

  • C = wydatki na konsumpcję

  • I = wydatki na inwestycje

  • G = wydatki państwa np. budowa autostrad

  • X = Eksport - Import

1. Zaprezentuj rodzaje kosztów w przedsiębiorstwie.

• Koszty całkowity – suma wszystkich kosztów stałych i zmiennych

• Koszty stałe – nie zmieniają się, bez względu na to, ile produkujemy (np. opłaty za wynajęcie budynku, ziemi, opłaty za prąd, wodę itp.)

• Koszty zmienne – ich wielkość zależy od tego ile produkujemy (np. ilość użytych materiałów, maszyn itp.)

• Koszt krańcowy – koszt każdej następnej jednostki danego dobra (np. czwartego albo piątego wyprodukowanego samochodu)

• Koszty średnie (całkowite, średnie, zmienne) – obliczamy dzieląc dany koszt przez liczbę wyprodukowanych produktów

1. Wymień i krótko scharakteryzuj instrumenty Banku Centralnego

Bank Centralny posiada pewne instrumenty, które pozwalają na oddziaływanie na gospodarkę danego kraju – poziom inflacji, bezrobocia, ilość kredytów itp. Dzielimy je na bezpośrednie i pośrednie:

• Pośrednie:

  • Stopy rezerw obowiązkowych – gdy klient odkłada w banku jakąś kwotę, jej część bank musi zostawić na koncie jako obowiązkową rezerwę, a resztę może np. użyć, by udzielić komuś kredytu

  • Stopa depozytowa, redyskontowa, refinansowa i inne – to również poziom pieniędzy który trzeba odłożyć na koncie, w przypadku transakcji między bankami komercyjnymi a bankiem centralnym

  • Operacje otwartego rynku – jest to wymiana obligacji rządowych między bankiem centralnym a innymi bankami

• Bezpośrednie:

  • ograniczanie lub zwiększanie możliwości dawania kredytów, większa/mniejsza kontrola banków

  • udzielanie publicznie informacji o polityce finansowej państwa np. ogłaszanie celu inflacyjnego, wysokości bezrobocia lub przewidywanego wzrostu PKB

Polityka finansowa państwa może być ekspansywna albo restrykcyjna.

• Polityka ekspansywna - stopy rezerw obowiązkowych, depozytowe i inne są niższe,
  a bank centralny więcej kupuje niż sprzedaje na otwartym rynku, jest więcej pieniądza na rynku

• Polityka restrykcyjna – stopy są wyższe, a bank centralny więcej sprzedaje na otwartym rynku, na rynku jest mniej pieniądza

1. Wymień i omów funkcje banków

• Przyjmowanie depozytów i udzielanie kredytów – banki dysponują pieniędzmi, informacją i czasem – mogą przyjąć na swoje konto pieniądze jednej osoby,
  a w późniejszym czasie przeznaczyć je na kredyt dla innej osoby

• Obsługa transakcji płatniczych - banki umożliwiają przeprowadzenie transakcji dla ludzi i jak i firm (konta, kredyty, ubezpieczenia itp.)

• Kreowanie pieniądza – banki mogą przeznaczać pieniądze przekazane przez konsumentów na udzielanie kredytów, własne transakcje, inwestycje, przy czym część tych pieniędzy musi zostać na koncie jako rezerwa

1. Podaj rodzaje bezrobocia i wyjaśnij ich przyczyny

• Frykcyjne – wynika z braku informacji i poszukiwań odpowiednich warunków, jest przejściowe (np. osoba jest bezrobotna, ale czeka na lepszą ofertę, którą później przyjmie)

• Strukturalne – wynika z postępu technologicznego, braku odpowiednich kwalifikacji (np. zastępowanie ludzi przez maszyny, likwidacja całej gałęzi produkcji jak przemysł stoczniowy czy górnictwo), jest trwałe

• Klasyczne – wynika z niedoskonałości na rynku płac, np. gdy minimalne płace są tak wysokie, że pracodawców nie stać na zatrudnianie nowych pracowników

• Koniunkturalne – wynika z cykliczności gospodarki – w okresie koniunktury jest więcej zapotrzebowania na pracę z powodu większego popytu na produkty i usługi,
  w okresie recesji odwrotnie

• Według czasu jego trwania:

  • Krótkookresowe

  • Średniookresowe

  • Długookresowe

  • Długotrwałe

• Według jawności:

  • Jawne

  • Ukryte

Metody inwentaryzacji urbanistycznej

1. Wyjaśnij pojęcie „inwentaryzacja urbanistyczna” i podaj jej główny cel.

Inwentaryzacja urbanistyczna to metoda, służąca do pobierania informacji na temat aktualnego zagospodarowania przestrzeni, sytuacji społeczno – gospodarczej mieszkańców, potrzeb i stopnia ich zaspokojenia.

Celem inwentaryzacji jest przygotowanie dokumentów pozwalających na analizę zjawisk miastotwórczych i ich przebiegu oraz dających całkowity obraz stanu obszaru pod względem urbanistycznym.

1. Wymień i krótko scharakteryzuj podstawowe etapy inwentaryzacji urbanistycznej.

• Przygotowanie materiałów:

  • Sporządzenie harmonogramu prac

  • Wybór formy, sposobu zapisu informacji (np. karta inwentaryzacyjna, dokumentacja fotograficzna, rysunki, szkice, notatki, ankiety)

  • Przygotowanie potrzebnego sprzętu, materiałów

• Opracowanie karty inwentaryzacyjnej:

  • Określenie, jakie informacje będą zbieranie w procesie inwentaryzacji urbanistycznej

  • Zaprojektowanie karty inwentaryzacyjnej

• Weryfikacja stanu istniejącego w terenie:

  • Dokonanie badań terenowych

  • Zebranie uprzednio wybranych informacji na temat obszaru

• Zamieszczenie zebranych informacji w wybranych formach - przygotowanie zestawień, tabel, obróbka fotografii

1. Jakie dane odnoszą się do inwentaryzacji terenu a jakie do inwentaryzacji zagospodarowania – podaj kilka przykładów.

• Inwentaryzacja terenu:

  • Układ urbanistyczny i komunikacyjny obszaru

  • Budynki – wiek, liczba kondygnacji, materiały konstrukcyjne, pokrycie dachu, stan techniczny, styl architektoniczny

  • Uzbrojenie techniczne – dostęp do wodociągu, kanalizacji, sieci ciepłowniczej, gazowniczej, internetu

  • Nawierzchnia ulic – rodzaj i stan techniczny

  • Przestrzenie publiczne – place, dziedzińce, aleje, ulice

  • Zieleń – parki, drzewa, krzewy, klomby, przydomowe ogrody

  • Tereny wodne – cieki, zbiorniki wodne

  • Obiekty małej architektury – ławki, pomniki, latarnie, sygnalizacja świetlna, kosze na śmieci

  • Obiekty chronione zarówno ze względów urbanistyczno - architektonicznych
    jak i przyrodniczych

  • Elementy plastyczne krajobrazu – punkty charakterystyczne, ciągi pierzei

• Inwentaryzacja zagospodarowania:

  • Określenie obecnego zagospodarowanie obszaru

  • Określenie dawnych funkcji obecnych na danym obszarze i ich pozostałości

  • Zależności i konflikty przestrzenne między funkcjami

  • Zgodność aktualnych funkcji z założeniami dokumentów planistycznych

  • Określenie funkcji dominujących i podrzędnych

  • Wyznaczenie stref danych form zagospodarowania

  • Analiza funkcjonalna terenów okolicznych – porównanie z badanym obszarem

1. Podaj klasyfikację terenów miejskich zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

(w oddzielnym pliku)

1. Wyjaśnij pojęcie „urbanistyka”.

Urbanistyka to jednocześnie sztuka i nauka zajmująca się dziedziną planowania i budowy miast, osiedli i innych zespołów zabudowy, a także planowaniem zagospodarowania terenu zgodnie z ich przewidywanym przeznaczeniem. Urbanistyka zajmuje się analizą struktur miejskich i na tej podstawie opracowuje koncepcje planistyczne. Zadania urbanistyki obejmują minimalizację konfliktów interesów użytkowników poszczególnych obiektów budowlanych i ochronę środowiska zarówno przyrodniczego jak i kulturowego.