NAUKA ADMINISTRACJI 4.11.2011

Uwarunkowania poza systemowe:
aksjologiczne, organizacyjne, normatywne , ekonomiczne

Uwarunkowania normatywne - normy prawne, które są podstawą tworzenia jak i funkcjonowania org. adm. Przepisy prawne określają zachowania – kto dokonuje zachowania, treść zachowania, w jaki sposób to robi, jaki jest tego skutek

Czynnik normatywny – duże znaczenie, bo zachowanie zgodne z normami( w zamierzeniu ustawodawcy) ma doprowadzić do spełnienia się wartości dla której dana regulacja została wprowadzona i w ogóle dla której został stworzony dany układ adm.
Ustawodawcy zależy na tym by realizować te wartości.
Stosowanie się do norm prawnych – działanie legalne jest podstawowym czynnikiem motywującym zachowania ludzi – zarówno pracowników adm. jak i adresatów działania – strony postępowania adm. osoby fizyczne bądź prawne.
Nie ma idealnego układu adm.
Prawo samo w sobie bardzo złożone, skomplikowane, jako czynnik kierujący zachowanie, język pojęć ogólnych, język prawny inny niż język prawniczy, jeszcze inny niż potoczny.
Ustawodawca używa charakterystycznego języka. Są odpowiednie reguły dzięki którym odczytuje się to. Różni adresaci i pracownicy mogą to różnie odczytać
Są zachowania zgodne z intencją ustawodawcy a są takie że nie są, odbiegają treścią które odbiegają od zaplanowanej treści bądź od niej odbiegają zupełnie – są przeciwstawne.
Działania nieprawidłowe ! – wziął łapówkę Zachowanie motywowane korzyścią majątkową

W zjawisku administracji są zachowania motywowane przez normy prawne ale i takie które są jej zaprzeczeniem.
Prawo stanowione na niskim poziomie, zmienia się często i czasem nawet sprzeczne – nowelizacja ustaw, które jeszcze nie wyszły ! Kiedyś tak nie było, a teraz tak jest
Posłowie zauważają, że poprawiają prawo, które jeszcze nie wyszło !
Sprzeczności powodują że normy prawne o takiej treści nie są czynnikiem który motywuje do zachowania.
Celowe zamieszania ustawodawcze – luka aksjologiczna, czyli zaniechanie ustawodawcy, nie chce uregulować czegoś świadomie bo nie ma pieniędzy na rozszerzenie przywilejów na inne grupy społeczne. Świadome decyzje mogą powodować zakłócenie charakteru motywującego do działania(charakteru tych norm)

Uwarunkowania ekonomiczne:
1. podstawy funkcjonowania układu(podstawy ekonomiczne)
2. podstawy ekonomiczne realizacji poszczególnych zadań przez układ (?)

1. Co roku sejm uchwala budżet – środki na funkcjonowanie adm. rządowej, samorządowej. Suma tych środków ma wystarczyć na funkcjonowanie całego układu. Te środki powinny maleć bo jest teraz kryzys. Suma środków przeznaczone na płace mogą zmaleć, będą zmaleć, niskie płace spowodują zmniejszenie zapału urzędników do pracy.

2. W ustawie określone jest zadanie ale nie są określone środki – brak środków może spowodować, że z powodu braku podstaw ekonomicznych zachowania w ogóle nie będzie !
Np. funkcjonowanie NFZu.

Czynniki ekonomiczne – istotnie warunkujące zachowanie urzędników, pracowników, ale też np. dla zwykłych obywateli.

Usprawnianie układów administracyjnych – optymalizowanie procesów, układów

Układ administracyjny – zbiory zachowań, by maksymalizować realizację wartości

Usprawnianie ze względu na:

1. Strukturę zachowań

2. Funkcję które spełnia

3. Cele dla których istnieje dany układ

4. Koszty działania

Każde z tych 4 ma swoje aspekty

Ad.1 Dwie drogi:

1. Może poprawiać układ

2. Może tworzyć układ

Ad. A zmiany organizacyjne, strukturalne, które powodują zmianę zbioru zachowań, reorganizację, mogą być płytkie i głębokie, każda z ingerencji powoduje jakieś zmiany.

Ad. B tworzenie – następuje dość często – 98’ utworzenie powiatu – zatrudnienie nowych osób, tworzymy nowe urzędy na szczeblu centralnym, wszystko dzieje się w zależności od strategii dane rządu, koalicji. Teraz też się o tym mówi bo będzie tworzony nowy rząd

Ad.2 Funkcję jakie spełnia – po to urzędnicy podejmują zachowania żeby coś osiągnąć
funkcja wojewody w zakresie ochrony wód podziemnych ( i jego podwładnych) ma być to że te wody będą chronione ochrona środowiska. Można oszacować ocenić, jak dany układ realizuję określona funkcję

3 rodzaje funkcji:

1. Organiczne

2. Konieczne

3. Zbędne

Ad. 1 Gdy pojawiają się stany rzeczy które są istotnie związane z funkcjonowaniem danego układu

Ad. 2 Taki stany rzeczy, gdy układ bez niej funkcjonował by źle bądź jego funkcjonowanie nie miałoby sensu

Ad. 3 mogło by ich nie być ?

Co do organicznych: wojewoda koordynuje działalnością wiele urzędów adm. rządowej musi wydawać decyzje administracyjne kompetencja do wydawania tych urzędów

Co do koniecznych: gwarantowanie praw obywatelskich, ochrona interesów prawnych adresatów danego działania

Co do zbędnych: wojewoda kibic organizuje wsparcie dla Legii nie jest zakazane, ale nie jest też potrzebne = zbędne

Wojewoda może być przedmiotem zmian ustawowych dokonanych przez prawodawcę by sprecyzować funkcję organiczne i konieczne, sprecyzowanie stanu rzeczy f. org. i konieczne , równoległa eliminacja funkcji zbędnych

Ad.3 Cele – specyficzne wartości, stany rzeczy pożądane przez ustawodawcę – dobrze byłoby osiągnąć gdyby deficyt wynosił ileś tam. Cele jako stany pożądane osiągane przez zachowania ludzi w administracji. Mogą być usprawnianie dwojako:

Hierarchizowanie celów zasadniczych – jasno określone, ważne cele

Eliminacja celów (p)obocznych

Cele mają zostać stworzone, twórca układu doprowadza do usprawnienia układu

Ad.4 Obniżanie kosztów funkcjonowanie – nie tylko te ekonomiczne ! Powinny być ograniczane – minimalizowanie kosztów – maksymalizowanie wyników ?

Modele administracji – fenomenologiczny

Odrywamy wartości, normy, dyspozycje pozaprawne i nie mówimy o wizji idealnej

Mówimy tylko o zachowania jako takich

Możemy mówić o zachowaniach które są w zbiorach – bo prawie zawsze zbiory są formą różnych zachowań, są poddane pewnym prawidłowościom związane z uwarunkowaniem zachowań. Np. departament ministerstwa, urząd wojewódzki. Jeżeli patrzymy na zachowanie urzędników to tam np. przez miesiąc występuje jakaś suma zachowań i te zachowania są spontanicznie regulowane pewnymi mechanizmami. Mamy do czynienia z pewnymi możliwymi do opisu prawidłowościami kształtowania się treści i struktury zbioru zachowań

5 Mechanizmów, jako najogólniejsze cechy:

1. Dostosowanie układu do otoczenia – każdy układ ma otoczenie, może być elementem systemu, a może być i poza nim. Zachowanie jednej osoby, która realizuje zadanie – jej otoczenie zewnętrzne będzie inne niż np. całego urzędu wojewódzkiego w którym jest zatrudniona. W tym otoczeniu pojawią się różne zdarzenia które wpływają na te zachowania, mogą wspierać działania, mogą im przeciwdziałać. Mogą nawet występować zachowania patologiczne – jakaś wartość z otoczenia będzie dla niego ważniejsza niż coś czym się powinien zajmować w danej chwili. Ludzie są różni i na każdego otoczenie ma inny wpływ. Urzędnik może dostosować swoje działanie do potrzeb danego otoczenia. Uleganie naciskom otoczenia łapówki po raz kolejny zachowania nieetyczne. Są rzeczy, których ustawodawca nie przewidzi i daje możliwość dostosowania się ?

2. Rachunek aksjologiczny – zachowania są wynikiem dokonania ważenia doniosłości, wartości które są ze sobą sprzeczne a które decydują o tym że dany pracownik wybierają sobie wartości (?)(!) Urzędnik sam wybiera, co trzeba realizować a co nie.

3. Zmian strukturalnych

4. Zmian funkcjonalnych

5. Wyrównywanie pola regulacji – najbardziej ogólne

Trzonem układu adm. są zachowania. Są grupowane w zbiory i są różnie kształtowane przez różne czynniki i dzięki temu mamy prawidłowości