STAROBINSKI J, Kominy i dzwonnice [tekst 6 str]

Porównano tu obraz kominów i dzwonnic u Flauberta i Baudelaire’a. (Flaubert 1 strona, B. – 4 strony)

Tekst rozpoczyna krótki fragment „pani Bovary” opisujący krajobraz : kominy fabryczne, warkot hut itd. Te obrazy u Flauberta symbolizują percepcję tego co nowoczesne. W ten pejzaż wpisują swe znaki 2 typy organizacji czasu: 1) techniczny porządek produkcji, eksploatacji i przetwarzania zasobów naturalnych, podległych pewnej czasowości, w którym człowiek kieruje dla swojej korzyści następstwem przyczyn fizycznych 2)sakralny – porządek godzin kanonicznych, który odmierza rytmicznie czas, każąc wierzącemu wspominać decydujące momenty historii odkupienia.

U Bodelaire’a w cyklu „Obrazki paryskie” również występuje obraz kominów fabrycznych oraz dzwonnic. Występują tu obok siebie nowy przemysł i prastara religia. Ustanawia tutaj nowy czas, który nie jest czasem regulującym godziny pracy, ani uświęconym przez dzwon wzywający wiernych do modlitwy. Na tym polega dwoista postać nowoczesności: zagubienie jednostki w tłumie lub, przeciwnie, absolutna władza, jakiej domaga się dla siebie indywidualna świadomość. Boudelaire określa nowoczesności jako „to co nietrwałe, ulotne, przypadkowe”, jako połowę sztuki, której drugą połową jest to co wieczne, niezmienne. Nowoczesność charakteryzuje konflikt i sprzeczność: teraźniejszość zmieści się w niej całkowicie, ale nie na prawach wyłączności. Teraźniejszość będzie postrzegana w zmiennym związku z przeszłością historyczną, czy ze światem archaicznym lub nawet w kontekście z wieczonością. Boudelaire dostrzega w nowoczesności polemiczność wobec innych epok lub współbrzmienie z nimi. Jest ona dla nich czymś pociągającym i gorszącym. Głosi pochwałę dandysa, po to, aby znaleźć mu brata w dzikusie.

Ilekroć nowoczesny pisarz kwestionuje porządek narracyjny, podobnie jak samą naturę przedstawienia, tylekroć włącza do utworu przednowoczesne figury ciągłej czasowości lub figurę historii zbawiciela chcąc pokazać, że ich nie zapomni w tym samym momencie, w którym się od nich uwalnia. Dopóki nowoczesność odwołuje się do idei zmiany, dopóty zachowuje smak Czasu ukierunkowanego i nie może stracić z oczu cuklu godzin stadiów duchowych, w których ukazał nam swój zarys pierwszy model czasu ukierunkowanego.