1. Istnienie każdego człowieka (ontogeneza) rozpoczyna się w momencie zapłodnienia (połączenia materiału genetycznego matki (komórka jajowa) z materiałem genetycznym ojca (plemnik). Do procesu tego dochodzi w jajowodzie kobiety, w okresie płodności, kiedy komórka jajowa zostaje uwolniona z pęcherzyka Graafa (okres owulacji).

Co miesiąc, pod wpływem hormonów gonadotropowych (estradiol, progesteron, hormon luteinizujący LH, FSH) wydzielanych przez przysadkę, jeden pęcherzyk w jajniku dojrzewa (owulacja jajeczkowanie). Wydostaje się z niego komórka jajowa, która jest gotowa do zapłodnienia. Komórka jajowa otoczona jest otoczką przezroczystą, która zawiera receptory dla plemników, umożliwia ona „wybieranie” przez komórkę jajową odpowiedniego plemnika do zapłodnienia.

Ważnym elementem komórki jajowej jest ciałko żółte, które powstaje podczas owulacji. Pełni ono funkcje wydzielnicze, produkując progesteron i estrogeny. Pobudza rozrost śluzówki macicy, przygotowując ją do przyjęcia zarodka. Po zapłodnieniu przekształca się w ciałko żółte ciążowe.

Tylko jeden plemnik łączy się z jedną komórką jajową. Wyjątkiem są ciąże mnogie, monozygotyczne lub polizygotyczne. [Mono- rozdzielenie jednej zygoty, Poli –zapłodnienie dwóch lub więcej komórek jajowych]

Zaraz po zapłodnieniu:

Pierwszym efektem zapłodnienia jest zatrzymanie się prawidłowego cyklu miesiączkowego kobiety i rozpoczęcie produkcji hormonów ciąży. Należy do nich gonadotropina kosmówkowa ( HCG) i proteohormony. HCG jest odpowiedzialna za utrzymanie ciąży, odpowiada za prawidłowe zagnieżdżenie się zarodka w macicy. Gonadotropina jest hormonem typowym dla ciąży. Testy ciążowe oparte są na wykrywaniu jej obecności w moczu oraz w krwii. Zbyt niski poziom HCG we krwi może prowadzić do poronienia.

1. Przebieg ciąży:

1. Zmiany w organizmie matki

- w okresie ciąży temperatura ciała matki ustala się jak w drugiej połowie cyklu miesiączkowego (jest nieco podwyższona ok. 37 stopni) i utrzymuje się na tym poziomie do 18 tygodnia ciąży,

- w związku ze wzrostem jaja płodowego, powiększa się również macica, na skutek przerostu, rozrostu i tworzenia warstw włókien mięśniowych. Waga macicy wzrasta z 60 do 1000 g, rozciąganie się ścian brzucha z kolei może spowodować powstanie jaśniejszych pręg, określanych mianem rozstępów ciążowych, podobne pręgi mogą występować również na udach i piersiach,

- Już od pierwszych tygodni ciąży piersi mogą stać się obrzmiałe, bardziej napięte, a nawet bolesne, brodawki stają się bardziej wrażliwe, a ich otoczki zwiększają się i ciemnieją. Można na nich zauważyć małe grudki, czyli gruczoły łojowe, które podczas ciąży uwypuklają się. Na skórze piersi można też zauważyć siatkę żył. Wszystko dlatego, iż piersi przygotowują się do produkcji mleka i do karmienia.

W czasie ciąży zmiany w ustroju matki dotyczą wszystkich narządów i układów. Rolę sterującą obejmuje układ wewnątrzwydzielniczy. Układ nerwowy zaś przechodzi pod jego wpływ, odwrotnie niż przed ciążą.

1. Rozwój dziecka – trymestry

Są różne podziały czasu trwania ciąży, możemy ją liczyć w tygodniach, miesiącach lub trymestrach. Zazwyczaj prawidłowo przebiegająca, donoszona ciąża trwa 40 tygodni, co odpowiada dziewięciu miesiącom lub trzem trymestrom.

Pierwszy trymestr: trwa od pierwszego dnia ostatniej miesiączki do 13 tygodnia ciąży - pierwszy trymestr to 1, 2 i 3 miesiąc ciąży. W pierwszym trymestrze rozwijają się wszystkie narządy wewnętrzne dziecka, jak również jego wygląd zewnętrzny zaczyna przypominać już ludzką postać.

Drugi trymestr: trwa od 14 do 26 tygodnia ciąży - drugi trymestr to 4, 5 i 6 miesiąc ciąży.

Dziecko w tym okresie trenuje swoje mięśnie poprzez częste ruchy w płynach płodowych. Jego ciało pokrywa się meszkiem chroniącym go przed płynem owodniowym, meszek znika tuż przed lub po porodzie. Przez cieniutką skórę widać jeszcze naczynia krwionośne. Dziecko potrafi chwytać rączkami, silnie kopać lub nawet koziołkować. Niektóre mamy zaczynają w tym okresie odczuwać ruchy swojego dziecka. Maluch nabiera ciała, tkanka tłuszczowa pomaga regenerować i utrzymywać stałą temp. ciała, jest też dużym źródłem energii.

Dziecko słyszy i potrafi zapamiętać dochodzące do niego dźwięki, rozpoznaje już głos mamy. U nóg i rąk pojawiają się paznokcie. Przy odrobinie szczęścia w 5 miesiącu można dowiedzieć się płci dziecka. Pod koniec 2 trymestru otwierają się nozdrza dziecka, dzięki którym może zacząć procesy oddychania przy użyciu mięśni i płuc .

Trzeci trymestr: dziecko przybiera na wadze, układa się w pozycji do porodu, najczęściej główką w dół.

1. Łożysko jest organem powstającym w okresie ciąży. Wytwarzany jest z błony śluzowej macicy oraz z błony płodowej otaczającej zarodek – kosmówki.

Jest to narząd kontaktu matki z dzieckiem. Zarodek połączony jest z łożyskiem za pomocą pępowiny. Łożysko dostarcza dziecko tlen i niezbędne substraty.

Budowa łożyska: dojrzałe łożysko przypomina płaski, okrągły lub owalny, czasem nieregularnego kształtu dysk, waży zwykle około 500 gramów. W łożysku wyróżnia się- najogólniej mówiąc- część płodową, zwróconą w stronę płodu i część matczyną, przylegającą do ściany macicy.

Funkcje łożyska:

-kontakt matki z dzieckiem w celu wymiany przez krew składników odżywczych (białka, węglowodany, lipidy, witaminy, woda i inne). Oraz wydalenia przez płód dwutlenku węgla i mocznika.

-łożysko pełni również rolę gruczołu dokrewnego, wytwarza gonadotropinę kosmówkową, laktogen łożyskowy, relaksynę, testosteron, progesteron i estrogeny. Dzięki obecności enzymów zachodzi w łożysku przemiana hormonów steroidowych.

Łożysko stanowi także naturalną barierę immunologiczną, dzięki której organizm matki wykazuje wybiórczą tolerancję na antygenowo często obcy organizm płodu.

5.Czynność wydzielnicza jajników w czasie ciąży – porównanie sprzed zapłodnienia.

Pod wpływem FSH prawidłowo w okresie ok. miesiąca dojrzewa jeden pęcherzyk jajnikowy z jednego jajnika. Równocześnie FSH pobudza komórki pęcherzykowe jajnika do syntezy estrogenów, które powodują intensywny rozrost błony śluzowej macicy. Podwyższony poziom estrogenów hamuje zwrotnie wydzielanie FSH-RH i FSH. W połowie cyklu większy poziom estrogenów powoduje zwiększenie syntezy LH i FSH co prowadzi do pęknięcia dojrzałego pęcherzyka jajnikowego. Pod wpływem LH powstaje ciałko żółte, pobudzane przez lutropinę do produkcji progesteronu. Rosnący poziom progesteronu we krwi hamuje podwzgórze i przysadkę w stosunku do wydzielania LH-RH i LH.

Brak zapłodnienia:

Spadek poziomu lutropiny prowadzi do zaniku ciałka żółtego i zmniejszenia wydzielania progesteronu i estrogenów, co jest powodem menstruacji. Malejący poziom progesteronu i estrogenów a także LH pobudza przysadkę i podwzgórze do wydzielania FSH-RH oraz FSH i rozpoczyna nowy cykl menstruacyjny.

Po zapłodnieniu:

Po zapłodnieniu i wszczepieniu zarodka w ścianę macicy wpierw blastocysta a potem komórki łożyska (kosmówka) produkują gonadotropinę kosmówkową, która utrzymuje ciałko żółte, przemienia je w ciałko żółte ciążowe, które wytwarza więcej progesteronu. Wysoki poziom progesteronu zapobiega menstruacji – a w konsekwencji poronieniu. Ok. trzeciego miesiąca ciąży ciałko żółte ciążowe zanika a jego czynność wydzielniczą w stosunku do progesteronu przejmuje łożysko.