1a. KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA

Kalkulacja podziałowa prosta ma zastosowanie w jednostkach produkcyjnych, które wytwarzają jeden rodzaj nieskomplikowanych wyrobów lub usług, np. kopalnie, jednostki świadczące usługi transportu osobowego i towarowego. Metoda ta ma ograniczone zastosowanie, ponieważ jest niewiele jednostek wytwarzających jeden rodzaj wyrobów.

Przy zastosowaniu kalkulacji podziałowej prostej jednostkowy koszt wytworzenia jest ustalony w wyniku podzielenia poniesionych kosztów w danym okresie przez ilość wytworzonego wyrobu w tym okresie. Jednostkowy koszt wytworzenia oblicza się według wzoru:

                                          k_j= Kp : wg

k_j   – jednostkowy koszt wytworzenia;

K_p  – całkowity koszt produkcji;

W_g – ilość wyrobów gotowych;

PRZYKŁAD

Stan kosztów przedsiębiorstwa produkcyjnego przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych na koniec miesiąca jest następujący:

       1. materiały bezpośrednie z narzutami                                                             50.000,-

       2. płace bezpośrednie i narzuty na płace                                                          30.000,-

       3. koszty wydziałowe                                                                                     10.000,-

       4. koszty ogólnego zarządu                                                                             5.000,-

razem                          95.000,-

Przedsiębiorstwo wyprodukowało w ciągu miesiąca 1000 szt. Wyrobów gotowych. Produkcja niezakończona nie występuje.

Rozwiązanie

1. Tabela kalkulacyjna

Pozycja kalkulacyjna	Całkowite koszty produkcji	Ilość (szt.)	Jednostkowy koszt wytworzenia
Materiały bezpośrednie	50.000,-	1000	50,-
Płace bezpośrednie	30.000,-	1000	30,-
Koszty wydziałowe	10.000,-	1000	10,-
TKW	90.000,-	1000	90,-
Koszty ogólnego zarządu	5.000,-	1000	5,-
KWWG	95.000,-	1000	95,-

TKW – techniczny koszt wytworzenia;

KWWG – koszt własny wyrobu gotowego;

2. Sprawdzenie poprawności obliczeń kalkulacji

95,- x 1000 szt. = 95.000,-

W podanym przykładzie jednostkowy koszt wytworzenia obliczono przez podzielenie każdej pozycji kalkulacyjnej kosztów przez ilość wyrobów a następnie dodanych uzyskanych ilorazów.

 1b. KALKULACJA PODZIAŁOWA PROSTA Z NIE ZAKOŃCZONĄ PRODUKCJĄ

Kalkulacja podziałowa prosta komplikuje się nieco, jeżeli na koniec okresu występuje produkcja

w toku, czyli nie zakończona produkcja. W takim przypadku produkcję nie zakończoną przelicza się na umowną ilość produktów gotowych, czyli traktuje się ją jako pewien procent produkcji gotowej, wynikający z osiągniętego stopnia przerobu produkcji nie zakończonej w stosunku do produkcji gotowej.

PRZYKŁAD

Stan kosztów przedsiębiorstwa produkcyjnego przy pełnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych na koniec miesiąca jest następujący:

-        materiały bezpośrednie z narzutami                                                                       60.000,-

-        płace bezpośrednie z narzutami na płace                                                               38.000,-

-        koszty wydziałowe                                                                                               12.000,-

-        koszty ogólnego zarządu                                                                                      8.000,-

                                                                                                     razem               118.000,-

Przedsiębiorstwo wyprodukowało w ciągu miesiąca 800 szt. wyrobów gotowych i 400 szt. produktów przerobionych w 50%.

Rozwiązanie

1. Obliczenie wielkości produkcji bieżącego miesiąca:

- 800 szt. wyrobów gotowych przerobionych w 100%                                          800 szt.

- 400 szt. półfabrykatów przerobionych w 50%                                                     200 szt.

razem              1000 szt.

2. Tabela kalkulacyjna

Pozycja kalkulacyjna	Całkowite koszty produkcji	Umowna ilość (szt.)	Jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych	Jednostkowy koszt wytworzenia półfabrykatów
Materiały bezpośrednie	60.000,-	1000	60,-	30,-
Płace bezpośrednie	38.000,-	1000	38,-	19,-
Koszty wydziałowe	12.000,-	1000	12,-	6,-
TKW	110.000,-	1000	110,-	55,-
Koszty ogólnego zarządu	8.000,-	1000	8,-	4,-
KWWG	118.000,-	1000	118,-	59,-

3. Sprawdzenie poprawności obliczeń kalkulacji

    800 szt. po 118,- =  94.400,-

    400 szt. po   59,- =  23.600,-

118.000,-