Organizacja pracy – wykład – 07,03,2011r.
c.d. Zasady organizowania pracy i czynniki wpływające na proces pracy
Skuteczność – określa stopień osiągnięcia celu czyli określa stopień przybliżenie się do celu. Przy ocenie skuteczności nie bierze się pod uwagę kosztów osiągnięcia celów, a spośród składników wyniku użytecznego tylko skutki przewidywalne. Działanie nieskuteczne to takie, które nie osiąga, ani nie ułatwia żadnego z celów.
Korzystność – określa relacje wyników do nakładów. Jeżeli cenność nakładów określana przez człowieka będzie większa od cenności efektów – to działanie niekorzystne.
Ekonomiczność – określa relacje kosztów do efektów, przy czym bierze się pod uwage skutki zamierzone. Działanie można ekonomizować (podnosić jego ekonomiczność) dwoma sposobami:
- oszczędność – dążenie do minimalizowania kosztów, przy osiąganiu założonych efektów
- wydajność – dążenie do maksymalizacji efektów przy danych nakładach
CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PROCES PRACY
W każdym procesie pracy wyróżnić można szereg stale powtarzających czynników. Czynniki te nie zawsze w równym stopniu oddziałują na proces pracy. Wszystkie jednak muszą być uwzględniane w badaniu cyklu pracy
Cel analizowanego procesu. np. celem procesu przygotowania posiłków dietetycznych jest dostarczanie choremu właściwej diety.
Surowce służące do wykonywania wyrobu. Surowcami w procesie przyrządzania potraw są produkty spożywcze.
Wyrób wytwarzany w toku pracy. np. jadłospis, receptura-gramówka, ilość żywionych pozwalają na określenie jakości i ilości produkowanych potraw oraz pozwalają na dokonanie kalkulacji – kosztu wyżywienia.
Kolejność i czas wykonywania poszczególnych czynności. W procesie produkcji potraw przygotowuje się najpierw dokumentacje
Wyposażenie techniczne – maszyny, urządzenia, sprzęt kuchenny, naczynia stołowe, galanteria stołowa.
Miejsce – zlokalizowanie procesu produkcji np. wyznaczanie stanowisk pracy:
-obróbka wstępna warzyw i owoców
-obróbka wstępna mięsa i ryb
-przygotowalnia potraw mącznych
-kuchnia dietetyczna, garmażernia, cukiernia…
Sposób wykonywania poszczególnych czynności składowych danego procesu pracy. dokładnie powinien być określony sposób wykonania potraw.
Wykonawcy. Liczba pracowników powinna być dostosowana do liczby wydawanych posiłków, ilości diet, specyfiki zakładu leczniczego(szpital, sanatorium). Powinny być również określone kwalifikacje personelu.
PRACOWNIK
Czynniki wpływające na stosunek pracowników do pracy
Makrospołeczne:
- system społeczno – ekonomiczny
- ustrój społeczno polityczny, z systemem podejmowania decyzji politycznych, kulturowych
Czynniki związane z indywidualnymi, zawodowymi, demograficznymi i osobowościowymi cechami pracownika np.: płeś, wiek, stan rodzinny, wykształcanie, stanowisko, staż pracy.
Mikrospołeczne to czynniki związane z określonym rodzajem działalności ludzkiej np.: działalności produkcyjnej, politycznej, zawodowej w miejscu pracy.
Obiektywny charakter stosunku do pracy wyraża się w takich postawach pracownika jak:
- efektywność pracy
- podejmowanie inicjatyw zawodowych
- podejmowanie działalności wynalazczej
- dyscyplinie pracy
- stosunkach między ludzkich w zespołach pracowniczych
- integracji z zakładem
- motywacji pracy
- chęci podnoszenia własnych kwalifikacji zawodowych
Czynniki wpływające na postawę pracownika wobec pracy według F.Herzberga
Czynniki wpływające na pozytywną postawę:
- osiągnięcia – 40%
- uznanie – 33%
- treść pracy – 23%
- odpowiedzialność – 21%
- awans – 15%
- rozwój – 8%
Czynniki wpływające na negatywną postawę:
- polityka przedsiębiorstwa i administracja – 40%
- nadzór – 19%
- treść pracy – 13%
- stosunek ze zwierzchnikami – 9%
- warunki pracy – 9%
RODZAJE STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH
Podział ze względu na więzi organizacyjne
Więzi organizacyjna to rodzaj stosunku między elementami organizacji (między ludźmi oraz między ludźmi a zasobami rzeczowymi). Więzi organizacyjne wyrażają się w przepływie informacji i kontrolach pomiędzy elementami.
Rodzaje więzi
Więź służbowa (hierarchiczna) jest to zależność podwładnego od przełożonego. Ta więź uprawnia przełożonego do decydowania o tym, co podwładny ma robić.
Więź funkcjonalna polega na tym że przełożony może wydawać polecenia podwładnym a podwładni odpowiadają przed nim – wszystko tylko w ramach pełnionych funkcji.
Więź informacyjna polega na obowiązku przekazywania jednostronnej lub obustronnej informacji o pewnych stanach rzeczy i ich zmianach o których informujący wie, a informowany powinien wiedzieć aby mógł sprawnie realizować swoje obowiązki.
Więź techniczna – polega na wzajemnym uzależnieniu pracowników wynikającym z procesów kooperacji.
Ze względu na więzi można wyróżnić klasyczne typy struktur organizacyjnych:
Struktura liniowa - Więzi służbowe pokrywają się z funkcjonalnymi
Schemat struktury liniowej
(….)
Zalety i wady struktury liniowej
Zalety:
- jedność kierownictwa
- ściśle określona odpowiedzialność
- szybkość podejmowania decyzji
Wady:
- brak kompetentnej rady
- brak elastyczności decyzji
-pozbawienie inicjatywy kierowników niższych szczebli
Struktura funkcjonalna – podwładni oprócz przełożonych służbowych mówiących co ma być wykonane mają oddzielnych przełożonych funkcjonalnych mówiących jak obowiązki mają być wykonywane. Więzi służbowe nie pokrywają się z funkcjonalnymi.
Schemat struktury funkcjonalnej
(…)
Zalety i wady struktury funkcjonalnej
Zalety
- występowanie bardzo kompetentnych doradców(przełożeni funkcjonalni)
Wady
- zaciemnienie jedności kierownictwa
- trudności w określeniu zakresu obowiązków
- łatwość usamodzielniania się pionów funkcjonalnych
Struktura sztabowa – występują tzw. sztaby, czyli organy funkcjonalne, które doradzają bezpośrednio zarówno tym organom, którym podlegają służbowo jak i fachowo.
Schemat struktury sztabowej
(…)