CZĘŚĆ PODRĘCZNIKOWA – OBSZAR ZAGADNIEŃ

1. metody badania procesów poznawczych

[podstawowe 4 grupy wyróżnione przez Allporta]

1. Metody polegające na obserwacji i rejestracji wykonywania dobrze wyuczonych czynności poznawczych. Analizuje się główne błędy popełniane przez badanych w trakcie wykonywania tych czynności. Dzięki temu otrzymuje się raport charakteryzujący wykonywane czynności i rodzaj procesów poznawczych zaangażowanych w te czynności

2. Eksperyment laboratoryjny – uczestnicy eksperymentu są proszeni o wykonanie różnego rodzaju zadań poznawczych. Jest prowadzony w warunkach sztucznych, choć badacze próbują jak najbardziej przybliżyć je do naturalnych. Analizie podlega przede wszystkim średni czas reakcji potrzebny na wykonanie zadania, często też wykonywane są analizy neurobiologiczne.

3. Badania kliniczne - biorą w nich udział pacjenci z upośledzeniem różnych funkcji poznawczych. Przyczyczyną upośledzenia są uszkodzenia poszczególnych fragmentów mózgowia (wylew, udar, uszkodzenie przy operacji). Pokazuje to rolę poszczególnych obszarów mózgu w sterowaniu zachowaniem.

4. Symulacja komputerowa – modelowanie poszczególnych procesów poznawczych w postaci klasycznego programu komputerowego lub sztucznej sieci neuropodobnej. Badacz tworzy sztuczny system zdolny do wykonywania określonych zadań, a następnie porównuje te zachowania z zachowaniami człowieka.

2. model funkcjonowania umysłu [blokowy, sieciowy, modułowy, poziomów przetwarzania] a zasady przetwarzania informacji uznane w tym modelu

a) model blokowy – informacja przetwarzana jest sekwencyjnie, oddolnie (bottom-up) czyli od wejścia sensorycznego po wyjście behawioralne ( zachowanie). Składa się z kilku-kilkunastu etapów następujących zaraz kolejno po sobie i realizowanych w blokach. Blok – zespół procesów przetwarzania informacji o podobnym charakterze i zadaniach obsługujących wyróżnioną czynność poznawczą. Z reguły wyróżnia się bloki : wejście sensoryczne, spostrzeganie, pamięć, procesy myślowe, procesy decyzyjne, wyjście behawioralne. Najpopularniejszym modelem blokowym umysłu jest model Atkinsona i Shiffrina. System przetwarzania informacji sklada się tu z : rejestru sensorycznego, pamięci krótkotrwałej i pamięci długotrwałej. Bodźce przechodzą przez magazyny systemu poznawczego (w tej kolejności) i ulegają selekcji. Transfer z pamięci krótko do długotrwałej jest warunkowany powtarzaniem i organizowaniem materiału. Aby określone informacjie mogły zostać przetworzone przez system muszą zostać zapisane przez procesy kodowania pamięciowego. Za transfer odpowiedzialne są procesy kontrolno-regulacyjne. Reakcja może nastąpić w odpowiedzi na informacje z wszystkich trzech magazynów. Dochodzi ona do generatora reakcji, który o niej decyduje(?) Modelowi temu odpowiada komputerowa metafora umysłu.

b) model sieciowy Umysł ludzki ma zdolność do samoorganizacji i samokontroli (krytyka homunkulusa). Koneksjonizm (krytyka modelu blokowego i sztucznej inteligencji). Przetwarzanie informacji dokonuje się dzieki aktywności bardzo licznych i niezwykle prostych jednostek. Tworzą one sieć, której węzły (jednostki) aktywizują się w tym samym czasie. Poznanie jest równoległym i rozproszonym przetwarzaniem informacji (odniesienie do sieci neuronów w mózgu – całkiem wiarygodne). Sieć neuropodobna składa się z neuronów warstwy wejściowej, wyjściowej i pośredniczącej ( ukrytej). Może też zawierać warstwę kontekstową zawierającą połączenia tylko z warstwami ukrytymi i modyfikująca jej działanie. Liczba warstw ukrytych i obecność warstw kontekstowych decydują o poziomie złożoności sieci. Przetwarzanie informacji – odbiór bodźca przez warstwę wejściową i przekazywanie dalej poprzez w.ukryte aż do efektorów w w.wyjściowej. Sieć jako „tabula rasa” – uczy się przez otrzymywanie odpowiedzi zwrotnej.

c) koncepcja poziomów przetwarzania – alternatywa dla koncepcji blokowej. Każda informacja jest przetwarzana przez te same struktury, ale na innym poziomie „głębokości”. Głębokość – zakres i intensywność obróbki danych. Wraz z pogłębianiem wzrasta ilość i złożoność operacji jakim w czasie procesu przetwarzania poddawane są informacje. Poziom płytki (1) sensoryczna analiza danych, rozpoznanie że a =a, ale b nie= c. Na tym poziomie przetwarzana informacja jest nietrwała i bardzo podatna na wszystkie zniekształcenia. Poziom głębszy (2) odnosi się do znaczenia semantycznego (wiemy że gruszka to słodki owoc a nie tylko zbiór liter). Poziom najgłębszy odnosi się do różnych skojarzeń związanych z wcześniejszymi doświadczeniami ( Wiem że pies to nie tylko zwierzątko z czterema łapkami co mówi hau ale najlepszy przyjaciel człowieka o pięknym pyszczku i mięciutkim futerku). Dodatkowo wyróżniono dwa obiegi : pierwszy od poziomu płytkiego do najgłębszego (coś widzimy i zapamiętujemy) a drugi od najgłębszego na niższe (coś nam się przypomina tak o). Są też dwa typy przetwarzania. Typ I to przetwarzanie inf. Na tym samym poziomie, typ II to transfer informacji na inny poziom.

d) koncepcja modułów – model blokowy porównywał umysł do komputera, natomiast w koncepcji modułowej umysł porównany jest do skrzynki z narzędziami gdzie każde narzędzie odpowiada za coś, ale nie ma jednego narzędzia odpowiedzialnego za wszystko. Moduły są zależne od dziedziny i automatycznie się włączają po zadziałaniu odpowiedniego bodźca. Najbardziej popularna jest koncepcja Fodora, który łączy koncepcje modułów z blokami. Według niego wyższe funkcje poznawcze są realizowane przez uniwersalny system przetwarzania danych, natomiast zadaniem modułów jest percepcja i sterowanie motoryką (wejście i wyjście). Pomiędzy modułami a uniwersalnym systemem przetwarzania pośredniczą przetworniki.

3. koncepcje kodu wyobrażeniowego

[pojęcia, zjawiska, nazwiska, eksperymenty charakterystyczne dla koncepcji obrazowej a propozycjonalnej]

4. werbalny i niewerbalny system kodowania [Paivio]

Teoria podwójnego kodowania – człowiek reprezentuje rzeczywistość w dwóch wymiarach : niewerbalnym i werbalnym, oba posiadają specyficzną strukturę wewnętrzną i sposób przetwarzania danych.

System niewerbalny – składa się z pieciu podsystemów, które kodują dane. Każdy podsystem posiada inny język kodowania i odpowiada za inną modalność sensoryczną kodowanych obiektów. Dzięki temu możliwe jest utworzenie odrębnego obrazu sensorycznego. Oprócz obrazów umysłowych (wyodrębnionych przez kosslyna) pozostałymi kategoriami obejmującymi niewerbalne reprezentacje poznawcze są dźwięki, odczucia dotykowe, smakowe i zapachowe. (obrazy umysłowe dominują). Wszystkie reprezentacje niewerbalne zostały nazwane imagenami. Wg Paivio imageny są przetwarzane szybko i równolegle, ponieważ reprezentują struktury holistyczne. Zachowują niektóre właściwości obiektów.

System werbalny – umożliwia kodowanie informacji w postaci symboli językowych. Zazwyczaj jako slowa języka naturalnego, ale czasami jako etykiety werbalne (symbole matematyczne, język programowania itp.). Składają się na niego trzy podsystemy, przeznaczone na napływ bodźców kanałem akustycznym, wizualnym i dotykowym. Reprezentacje te nazywane są logo genami. Ich istotą jest symboliczny charakter. Slowa i etykiety rzadko przypominają brzmieniowo opisywane obiekty ( wyjątek – onomatopeje). Rejestracja dokonuje się wolno i szeregowo.

5. typy pojęć

[osobiste preferencje jednostki a typ reprezentacji umysłowej, pojęcia naturalne a matrycowe – sposób rozróżniania, definiowanie pojęć w obrębie poszczególnych koncepcji tworzenia pojęć

Reprezentacje pojęciowe rozwijają się i doskonalą w życiu człowieka gromadząc jego doświadczenia indywidualne przez postawienie w różnych sytuacjach. Są zależne od kontekstu nabywania i stosowania. (mieszkaniec Tybetu nie ma pojęcia samochodu, a mieszkaniec europy raczej nie posiada pojęcia jaka tybetańskiego). Brak bodźców (odpowiedniego kontekstu dla uczenia się) nie daje podstawy do wytworzenia odpowiedniej reprezentacji umysłowej. Pojęcia mogą też być zróżnicowane przez warunki w których się kształtują. Reprezentacje pojęciowe mogą mieć charakter ogólny (pies – cztery łapy i szczeka) lub indywidualnego ( MÓJ pies – Vienusia, śliczna, czarno biała, border colie, najpiękniejsza itd.)

Pojęcia matrycowe - jasno określone ( zdefiniowane). Poznawcza reprezentacja skończonej liczby cech wspólnych desygnatom. Np. Trójkąt : figura płaska, figura zamknięta, trzy kąty o wspólnej mierze 180 stopni. Pojęcia te dominują w języku nauki. Definiowane przez wyróżnienie najbliższego rodzaju i specyficznej różnicy. Najbliższy rodzaj – kategoria nadrzędna. Specyficzna różnica – cecha odróżniająca dany obiekt od innych obiektów kategorii. Np. człowiek jako „zwierzę rozumne” – najbliższy rodzaj : zwierzę, specyficzna różnica : rozumne.

Pojęcia naturalne –mniej precyzyjnie określone, mogą mieć bardziej indywidualny charakter. Również stanowią poznawczą reprezentację skończonej liczby cech, ale cechy te w różny sposób przysługują poszczególnym desygnatom. Pojęcie naturalne posiada bardziej i mniej typowe desygnaty. ( Wróbel jest bardzo typowym ptakiem, struś już nie).

6. wiedza proceduralna a deklaratywna

Wiedza deklaratywna to „wiedza że”. Odnosi się do danych, faktów zapisywanych w pamięci trwałej. Może to być wiedza ogólna (budowa atomu) epizodyczna (katastrofa samolotu) jak i autobiograficzna (niezdane kolokwium). Wiedza ta jest bardzo łatwa do werbalizacji. Wydobycie wiedzy deklaratywnej ma charakter wolicjonalny. Polega na jej werbalizacji, ponieważ jest zakodowana przez język. Nabywana jest szybko, dyskretnie, niekiedy wystarczy jedna ekspozycja by coś zapamiętać (niezdany egzamin?)

Wiedza proceduralna to „wiedza jak”. Odnosi się ona do kodowania trwałych procedur realizacji czynności umysłowych i ruchowych. Jest nazywana potocznie umiejętnościami. Mogą to być umiejętności poznawcze (nauka języka) jak i wykonawcze ( jazda na rowerze). Wiedza ta jest trudniejsza do werbalizacji, łatwiejsza do pokazania (powiedz 10 latkowi żeby opisał jak się jeździ na rowerze- bez pokazywania – lub daj mu rower i każ pokazać – to drugie jest dużo łatwiejsze). Wymaga wielokrotnego powtarzania czynności by się nauczyć. Wiedza ta uruchamiana jest automatycznie przypadku zainicjowania dobrze nam znanej czynności. Squire zmienił wiedzę proceduralną na „niedeklaratywną” w swoim modelu.

8. wiedza ukryta a niejawna [ilustracje, zasady odróżniania]

Wiedza ukryta – wiedza nabywana długotrwale w drodze praktyki i doświadczenia, Jest nabywana samodzielnie, ma charakter proceduralny i jest stosowana w praktyce.

Wiedza niejawna – efekt mimowolnego uczenia się

Kryteria, jakie powinny spełniać wyniki testów na potwierdzenie obecności wiedzy niejawnej:

- kryterium wyłączności – dana metoda ma umożliwiać dotarcie tylko do tej wiedz, która jest wykorzystywana w wykonaniu danego zadania. Odporność na inną, niezwiązaną z zadaniem wiedzą.

- kryterium czujności – test mierzący zakres wiedzy jawnej ma być na tyle wyczerpujący, aby ujawnić pełną informację, której badani są świadomi.

Cleeremans – wiedza jest niejawna, kiedy wpływa na przetwarzani informacji bez uświadomienia jej właściwości. Wiedza ta ma swoją reprezentację w pamięci trwałej, przez co może być z niej wydobywana i wykorzystywana.

Wagner i Sternber – wiedza ukryta – „milcząca”; składnik inteligencji praktycznej. Wiedza ta nie jest bezpośrednio wyrażana, a jej nabywanie odbywa się dzięki indywidualnemu doświadczeniu jednostki. Jest nabywana samodzielnie, ma charakter proceduralny i jest stosowana w praktyce. Jest konkretna i specyficzna dla kontekstu

9. modele systemu wiedzy [składniki, struktura, mechanizm]

John Anderson

Wiedza może mieć postać sądów, ale również obrazów, a nawet następstwa czasowego.

Wiedza deklaratywna – reprezentowana jest w postaci węzłów (jednostek informacji) i relacji między nimi (powiązania miedzy jednostkami). Połączenia między węzłami charakteryzują się określoną silą związku skojarzeniowego. Aktywacja może być wywołana albo dzięki zewnętrznym bodźcom, albo dzięki przywołaniu informacji z pamięci. Elementy często przywoływane są bardziej aktywne. Aktywacja jest limitowana pojemność pamięci roboczej i czasem. Zatem o charakterze przetwarzania decyduje struktura oraz sprawność mechanizmu aktywacji.
Wiedza proceduralna – reprezentowana w postaci reguł aplikowanych w celu przetwarzania wiedzy deklaratywnej, oraz w postaci informacji zawartych w buforach wyspecjalizowanych modułów (wzrokowego, słuchowego i motorycznego)

Efekt wachlarza – połączenia odchodzące od każdego z węzłów sieci przypominają wachlarz. Na tym efekcie oparto wyjaśnienie interferencji, kiedy to jedna z konkurencyjnych informacji pozostaje niedostępna.

10. funkcje i sposoby badania uwagi

[przeszukiwanie pola wzrokowego, przedłużona koncentracja – charakterystyka testów badających ją, typ zadań-czujność-osobowość]

Selekcja źródła informacji – kiedy, gdzie i w jaki sposób odbywa się wybór bodźców ważnycha odrzucanie dystraktorów. Prezentowano osobie badanej do dwojga uszu niepowiązane komunikaty (Broadbent), osoba musiała się skupiać na jednym, ignorując drugi. Analogicznie puszczano osobom naraz dwa filmy, jeden dotyczący koszykówki, drugi życia rodzinnego, co sprawdzało który z dwóch konkurencyjnych filmów osoba obejrzy i czy zarejestruje cokolwiek z filmu drugiego. Coctail party problem : osoba badana odbierała dwa różne przekazy jednocześnie po jednym do każdego ucha i miała skoncentrować się na jednym przy jednoczesnym ignorowaniu drugiego, następnie uczestnik miał zanotować treść przekazu na którym miał się skupić. Badani nie mieli problemu z odtworzeniem komunikatu priorytetowego, ale nie potrafili powiedzieć nic o ignorowanym ( tylko cechy fizyczne, np. płeć spikera).Cherry – twórca dychotomicznej prezentacji bodźców

Przeszukiwanie pola percepcyjnego – np. szukanie słów na literę m w wydruku ( litera n jako dystraktor) Wg. Treisman przeszukiwanie pola percepcyjnego dokonuje się zgodnie z mechanizmem automatycznego kodowania cech i selektywnej integracji właściwości poszukiwanego obiektu w postać będącą sumą tych charakterystyk. Celem badań było odnalezienie cech priorytetowych. Okazały się niemi przede wszystkim ruch i wyróżniajacy się kolor. Badanie Treisman „znajdź zieloną figurę” – przeszukiwanie proste, niezależne od liczby elementów, proces równolegly. „Znajdź zielony przedmiot zorientowany pionowo” – przeszukiwanie koniunkcyjne, trwało dłużej, im więcej obiektów tym jeszcze dłużej. Proces szeregowy.

Przedłużona koncentracja - dzięki temu możliwe jest monitorowanie otoczenia przez dłuższy czas w przygotowaniu na wystąpienie określonych bodźców. Czujność uwagi podlega wielu ograniczeniom, zazwyczaj wyczerpaniu i niskiemu poziomowi aktywacji systemu poznawczego. Badanie – Mackworth - badała czasowe ograniczenia obsługi urządzeń radarowych przez operatorów wojskowych. „Test zegara” – polega na percepcyjnej kontroli dużej tarczy zegarowej. Wskazówka pojawia się systematycznie i znika, badany powinien wyłapać moment w którym pojawi się podwójnie. Sygnał prezentowany jest nieregularnie, w dużych odstępach czasowych. Poziom poprawnego wykonania zadania ocenia się na podstawie analizy liczb prawdłowo rozpoznanych bodźców w trakcie 2 godzin. Na podstawie tego badania stworzono testy ciągłego wykonania. Charakteryzują się one długim czasem trwania, niskim prawdopodobieństwem wystąpienia sygnału i wykorzystaniem płytkiej zasady selekcji informacji w trakcie analizy bodźców.

11. hamowanie i tłumienie dystraktorów [czas trwania, rodzaj hamowania a jego efektywność]

12. aktywny charakter spostrzegania [argumenty na rzecz aktywnego charakteru procesu]

Aktywny charakter spostrzegania – procesy góra – dół (top-down). Identyfikacja obiektów w polu percepcyjnym jest możliwa dzięki temu, ze reprezentację percepcyjną konfrontuje się z danymi umysłowymi.

Dowody :

1. Stałość spostrzegania - spostrzeżenie danego obiektu nie zmienia się, mimo zmieniających się warunków (oświetlenie, odległość, perspektywa). Wyróżnia się stałość wielkości (słoń jest duży, nawet jak jest bardzo daleko), stałość kształtu (drzwi są zawsze prostokątne, nawet jeśli w sumie bardziej przypominają trapez), stałość jasności i barwy (śnieg ciemną nocą też jest biały, nawet jeśli w sumie jest bardziej szary)

2. Złudzenia i błędy spostrzegania

3. Wpływ nastawienia na spostrzeganie – wstępne przygotowanie umysłu do odbioru konkretnych informacji (jeśli jesteś nastawiony że zobaczysz kwadrat to nawet jak zobaczysz prostokąt lub trapez możesz być pewny że zobaczyłeś kwadrat)

4. Wpływ kontekstu na spostrzeganie ten sam układ bodźców może być inaczej interpretowany, w zależności od otoczenia.

13. zalety i wady głównych koncepcji funkcjonowania pamięci

[pamięć jako magazyny, poziomy, sieć – obszary, których NIE objaśnia dany model]

Model magazynowy

Zalety :

-odwołanie do krzywych pozycyjnych : efekt pierwszeństwa i świeżości

- badania wykazują że w pamięci krótkotrwałej informacja zapamiętywana jest kanałem akustycznym,a w długotrwałej semantycznym.

-specyficzny dla pamięci długotrwałej mechanizm zapominania – utrata dostępu ( mam coś na końcu języka)

-amnezja wsteczna (pamięć długotrwała)

-amnezja następcza (pamięć krótkotrwała)

Wady:

-model jest nadmiernie uproszczony, ma charakter statyczny, podczas gdy procesy poznawcze są dynamiczne

-trudność w oszacowaniu podstawowych własności magazynów pamięciowych

-Przetwarzanie informacji nie odbywa się tylko jednym szlakiem (czynności zautomatyzowane omijają pamięć krótkotrwałą)

-koncepcja uniwersalnego kodu nie może być możliwa do utrzymania w odniesieniu do kodowania np. muzyki

-odrębność od innych procesów poznawczych

Poziomy przetwarzania

Zalety:

- myślenie (przeniesienie na głębszy poziom) lepiej wpływa na stan wiedzy niż zakuwanie (powtarzanie)

- efekt autoreferencji

-efekt pierwszeństwa i świeżości – słowa te po prostu są lepiej przetworzone i przyswojone, te które są pomiędzy nimi są gorzej przetwarzane przez presję czasu

-możliwość ścisłego powiązania z innymi procesami poznawczymi

14. interferencja

Interferencja pro aktywna – zakłócenie procesu nabywania, utrwalania lub przechowywania informacji wywołane wiedzą wcześniej już nabytą, o ile między tymi dwoma rodzajami wiedzy występuje związek. Im czynność jest lepiej wyuczona, zautomatyzowana, tym trudniej ją modyfikować, lub zastąpić inną czynnością.

Interferencja retroaktywna – zakłócanie procesu przechowywania już nabytej wiedzy, wywoływane wiedzą nabytą później, o ile między tymi dwoma rodzajami wiedzy występuje związek. Zjawisko to jest tym silniejsze im bardziej podobne są oba rodzaje materiału, im słabsze było opanowanie pierwszego materiału i im bardziej obszerny jest drugi materiał.

15. rozumowanie warunkowe

[popełniane błędy i sposoby przeciwdziałania im]

Rozumowanie warunkowe jest elementem logiki, opiera się na implikacji (jeżeli A to B). Więc zawsze po A musi nastąpić B, ale to, ze wystąpiło B nie oznacza, że wcześniej musiało wystąpić A.

Błędy : można błędnie zastosować schemat ( np. jeśli było B to musiało być A), lub pominąć jeden z niezawodnych schematów (np., nie wystąpiło B, czyli nie wystąpiło też A).
Analiza tego fenomenu : zadanie selekcyjne Wasona. Zadanie to wymaga weryfikacji prostej hipotezy, że jeśli na kartce z jednej stro ny napisano literę np. A to z drugiej strony musi być liczba parzysta. Osoba widzi 4 kartki, dwie po stronie liczby, dwie po stronie litery ( A G 8 5 ).

Osoba musi wskazać te kartki które koniecznie trzeba odkryć by potwierdzić tezę.

Sposoby przeciwdziałania :

-zmiana treści z abstrakcyjnej na życiową Efekt materiału tematycznego)

-kontekst – jeśli podamy dodatkowe informacje mamy większą szansę uzyskania poprawnej odpowiedzi ( jeśli A to B ---- wystąpiło B --- zwykle odpowiedź że wystąpiło A, ale już jeżli A to B i jeśli C to B, ------ wystąpiło B --- wniosek że nie wiadomo w sumie czemu wystąpiło B bo mogły być różne przyczyny

- ograniczanie dystrakcji (?)

16. test a badany przez niego obszar poznawania

[np. flankery, DIVA, WCTS, Wieża z Hanoi, pokój Amesa, Wason, Test Sternberga]

Efekt Stroopa - automatyzacja

Test flankierów – Bodźce zakłócające, kontrola poznawcza, hamowanie dystraktorów

DIVA – uwaga, selektywność uwagi, podzielność uwagi

Wieża Hanoi – rozwiązywanie problemów, hamowanie dominującej reakcji

WCST – selektywna uwaga, przerzutność

Test Sternberga – odświeżanie informacji w zakresie pamięci roboczej

Pokój Amesa – percepcja, teoria ekologiczna

Wason – zadanie selekcyjne, rozumowanie warunkowe

Sześcian Neckera – spostrzeganie

Sperling – pamięć

Frost – zapamiętywanie

Deese – fałszywe wspomnienia

CZĘŚĆ WYKŁADOW – PRZYKŁADY PYTAŃ

1. WSKAŻ NAJBARDZIEJ CHARAKTERYSTYCZNĄ CECHĘ NURTU TRANSCENDENCJI A SUBIEKTYWIZACJI W POZNAWANIU

2. CHARAKTERYSTYCZNE DLA PROCESU UZEWNĘTRZNIENIA PAMIĘCI JEST (zaznacz)

A. …. B…… C…….. D……..

1. DOPASUJ SPECYFIKĘ DO METODY

1. A. fMRI- funkcjonalny rezonans magnetyczny:

   • badanie poziomu przepływu natlenionej hemoglobiny

   • w miejsce statycznych zdjęć przekrojów- dynamiczny obraz zmian w przepływie krwi w określonym czasie

   • wyróżnienie części mózgu szczególnie aktywnych podczas różnych zadań poznawczych

B. PET- tomografia pozytronowa

• mierzy koncentrację ważnych dla aktywności mózgu substancji (glukoza, woda, neurotransmitery)

• umożliwia pomiar spoczynkowej aktywności mózgu

• umożliwia wskazanie, w których obszarach mózgu wzrasta aktywność jako efekt wykonywania konkretnego zadania poznawczego

C. Stymulacja przezczaszkowa:

• oprócz diagnozy i zastosowań badawczych także w terapii

• odpowiednie jedynie dla struktur powierzchniowych

• pozwala określić obszary kluczowe dla określonych funkcji poznawczych

• stosowana w tzw. wirtualnych lezjach

3.PODAJ JEDNĄ TECHNICZNĄ I JEDNĄ INTERPRETACYJNĄ „UŁOMNOŚĆ” METODY I WYNIKÓW UZYSKIWANYCH DROGĄ NEUROOBRAZOWANIA

• Techniczne : niedokładność metod neuroobrazowania (fMRI- czas aktywności mózgu pokazywany jest z dokładnością do kilku sekund)

• podatność urządzeń na zakłócenia- wpływ ruchu

• wrażliwość algorytmów obliczeniowych na decyzje obliczającego

• Interpretacyjne : opieranie hipotez i wniosków na rezultatach wybranych badań, a nie na teorii

• voodoo correlations: świadome zawyżanie wyników korelacji w celu zwiększenia prawdopodobieństwa publikacji

• wyniki (np. PET, fMRI) obrazują korelacje, a nie zależności przyczynowo – skutkowe

1. KTÓRE Z PONIŻSZYCH TWIERDZEŃ OPISUJĄ PARADYGMAT SIECI NEURONALNEJ KORY MÓZGOWEJ

Dotyczy pracy kory mózgowej, a nie całego mózgowia

1. WYMIEŃ DWA ZNANE CI PODEJŚCIA DOTYCZĄCE PRÓB OBJAŚNIANIA FUNKCJI ZARZĄDZAJĄCEJ NA POZIOMIE NEUROPSYCHOLOGICZNYM

1. Teoria identyczności (rodzajowej):

   • umysł = mózg

   • znając odpowiednie prawa, można z nich wyprowadzić prawa psychologiczne

     2. Funkcjonalizm:

        • umysł ma się tak do mózgu jak software do hardware

        • teoria identyczności jednostkowej

3. Materializm eliminacyjny:

• umysły nie istnieją, psychologia może być wyeliminowana

1. PROBLEMY ZWIĄZANE Z JEDNOZNACZNYM OKREŚLENIEM ŹRÓDŁA SPRAWOWANIA KONTROLI POZNAWCZEJ SĄ ZWIĄZANE Z PEWNYMI ZJAWISKAMI. NALEŻĄ DO NICH:

A) MOŻLIWOŚĆ UCZENIA SIĘ W STANIE ZNIESIENIA ŚWIADOMOŚCI

B) UMIEJĘTNOŚĆ PODEJMOWANIA DECYZJI PRZEZ OSOBY Z USZKODZONYM CIAŁEM MIGDAŁOWATYM

C) WYSTĘPOWANIE PAMIĘCI NIEJAWNEJ

D) ZDOLNOŚĆ DO NAŚLADOWNICTWA

1. DOPASUJ CECHY DO SYSTEMU (WG KAHNEMANA)

SYSTEM 1
Nierefleksyjny

– ewolucyjnie dojrzały,
- uruchamiany w nieświadomości,
- automatyczny,
- szybki,
-realizuje wiele funkcji naraz
- operuje na sieciach skojarzeń
-niezależny od wielkości puli dostępnych zasobów poznawczych i energetycznych

1. SYSTEM 2 Refleksyjny
   ewolucyjnie młody
   -związany ze świadomością
   -zależny od woli
   -powolny
   -sekwencyjny
   -oparty na wnioskowaniu
   -sprzężony z dostępnymi zasobami poznawczymi i energetycznymi

1. CO STANOWI PRZEDMIOT „ZARZĄDZANIA POZNAWCZEGO” (WYMIEŃ 2 )

1. Szybkość reagowania (progowe czasy reakcji)

2. Poprawność wykonania (cel – środek) koncepcja oszczędności poznawczej, struktury poznawcze powinny być zbudowane w sposób dający maksimum wydajności najmniejszym kosztem (max użyteczności informacji)

3. Zuzycie zasobów (parcjalistyczne lub holistyczne koncepcje zasobów; energia mentalna)

1. CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ FUNKCJONOWANIE NA POZIOMIE OCENY POZNAWCZEJ?

a) priorytet uśrednienia nad sumowaniem, efekt zakotwiczenia, operacje nadmiarowe

b) efekt zakotwiczenia, efekt świeżości, gotowość percepcyjna

c) efekt pierwszeństwa, efekt ram interpretacyjnych, efekt zakotwiczenia

1. STADIA ROZWOJOWE FUNKCJI POZNAWCZYCH

1. Zdolność do cielesno – ruchowej reprezentacji rzeczywistości – system wielomodalny, wolicjonalnie sterowany, kulturowo użyteczny (motoryczne kodowanie wspomnień, zdolności mimetyczne)

2. inwencja leksykalna

3. Uzewnętrznianie pamięci (piktografia, ideografia, fonetyka)

1. RÓŻNICA MIĘDZY INTELIGENCJĄ A MĄDROŚCIĄ W UJĘCIU POZNAWCZYM

2. TYPY UMYSŁÓW

Typ umysłu	Nowy element strukturalny	funkcja
Istota darwinowska	Zapis genetyczny	replikacja
Istota skinnerowska	Powłoka behawioralna	Uczenie A-B-C
Istota lamarkowska I	Czynnik wewnętrzny	Uczenie się
Istota kantowska	Powłoka kategorialna	Uczenie latentne
Istota gregoriańska	Powłoka instrumentalno - lingwistyczna	Manipulacja znakami i narzędziami
Istota lamarkowska II	Adaptabilny czynnik wewnętrzny	Kształcenie się
Istota Popperowska	Powłoka treści mentalnych	Preselekcja

1. KTÓRE Z WYMIENIONYCH PONIŻEJ MECHANIZMÓW LEŻĄ U PODŁOŻA EFEKTYWNOŚCI TRENINGÓW SZYBKIEGO CZYTANIA (zaznacz)

A………… B……………. C………………. D…………………

1. WYMIEŃ 2 SPOSOBY WSPIERANIA ZAPAMIĘTYWANIA TEKSTU MÓWIONEGO OPARTE NA TWORZENIU SYGNAŁÓW KONCENTRACJI

2. KTÓRY Z PONIŻSZYCH FENOMENÓW JEST POZNAWCZYM NIEZMIENNIKIEM (zaznacz)

3. HEURYSTYKI (rodzaj-ilustracja)

4. PODAJ JĘZYKOWY ODPOWIEDNIK METAFORY POJEMNIKA

5. ZABAWA SŁOWNA:

FUZZY WUZZY WAS A BEAR,

FUZZY WUZZY HAD NO HAIR.

FUZZY WUZZY WASN’T VERY

FUZZY, WAS HE?

JEST ILUSTRACJĄ:

A. KOARTYKULACJI B. SEGMENTACJI C. KONTEKSTUALNOŚCI

1. JAKA METAFORA LEŻY U PODŁOŻA TRWANIA SYSTEMU KASTOWEGO W INDIACH? OBJAŚNIJ ZWIĄZEK.

2. WYMIEŃ 2 Z PRZYTACZANYCH PRZEZ PINKERA DOWODÓW NA NIESPROWADZALNOŚĆ JĘZYKA DO MYŚLENIA

3. SYNTEZA AKUSTYCZNA A FONEMICZNA

4. RÓŻNICA MIĘDZY ZDROWYM ROZSĄDKIEM A ROZUMEM

5. GŁÓWNE OPERACJE MYŚLOWE TO: ………………..

• CHARAKTERYSTYKA WNIOSKOWANIA INDUKCYJNEGO A DEDUKCYJNEGO
  dedukcja

wnioskowanie z racji o następstwie

niezawodne, oparte o reguły sylogistyczne

wniosek określony, konieczny

Warunkiem racjonalności sądu jest, przede wszystkim, zdolność wyobrażenia sobie alternatywnych interpretacji przesłanek wnioskowania.
indukcja
wnioskowanie z następstw o racjach
zawodne (może być uprawnione)
Warunkiem racjonalności sądu jest (pośrednio) zdolność wyobrażenia sobie alternatywnych racji dla tego samego następstwa.

1. ŹRÓDŁA ODSTĘPSTW OD racjonalności
   nieuwzględnianie wyjściowych prawdopodobieństw słuszności hipotez, skutek: błąd nieregresyjnych przewidywań (prawnik vs. inżynier, Kahneman)

• strategia konfirmacyjna (reguła arytmetyczna 2-4-6, Wason)

• trudność przyjmowania założeń nieoczywistych (Rokeach: Józio Żuczek)

• motywacyjna perspektywa aktora vs. obserwatora (trudność odróżnienia racji wystarczającej od racji koniecznej) (Kuhl; Tetlock)

1. TEORIA PERSPEKTYWY KAHNEMANA i TVERSKY’EGO

2. UŁÓŻ PODANE ELEMENTY TAK, BY UTWORZYŁY PRZYKŁAD MODELU EKOKULTUROWEGO BERRY’EGO

klimat arktyczny/półpustynny

zbieractwo/łowiectwo

orientacja przestrzenna, sprawność ruchowo-wzrokowa

…………

…………

1. DOPASUJ ILUSTRACJE DO ZASADY LOGICZNEJ

A. tożsamość

B. niesprzeczność

C……….

a) „człowiek jest twardszy od głazu i delikatniejszy od róży” b)…… c)…….