JAJNIK

11. Wymień i podaj histoklinikę nowotworów „nabłonkowych" jajnika

1. Klasyfikacja:

1. surowicze (endosalphingioma)

2. śluzowe (endocervicoma)

3. endometrioidalne - tylko złosliwe

4. z komórek jasnych (mesonefroidalne)

5. guzy Brennera (fibroepithelioma )

6. guzy mieszane

7. raki niezróżnicowane

8. nowotwory niesklasyfikowane

Nowotwory mogą występowac w 3 postaciach:

1. łagodnej (benign)

2. o granicznej – niskiej złośliwości – borderline malignacy, low malignant potencial

3. złośliwej (carcinoma)

Ogólna charakterystyka:

• najczęstsza grupa nowotworów, u kobiet po 20rż

• mogą zawierać postacie torbielowate – cystadenoma, cystadenocarcinoma

• mogą wykazywać obecność torbieli i litych pól - cystaadenofibroma

• mogą rozrastać się brodawkowato – cyst adenoma papillare

• mogą posiadać utkanie gruczolakowate lub brodawczakowate

• powstają z mezodermalnego nabłonka powierzcgniowego jajnika, który embrionalnie jest nabłonkiem Mullera

• mogą odtwarzać różne struktury morfologiczne multipotencjalnego nabłonka Mullerowskiego

• typy histopatologiczne określane na podstawie rodzaju składnika nabłonkowego guza

Nowotwory surowicze

• torbielowate guzy wyścielone wysokim cylindrycznym nabłonkiem przypominającym nabłonek jajowodowy

• 30% wszystkich neo jajnika

• 60% z nich to łagodne – najczęściej u kobiet miedzy 20 a 50rż

• raki surowicze są najczęstszymi rakami jajnika – u kobiet starszych

• morfologia:

  • makroskopowo – torbielowate guzy dużych rozmiarów o średnicy 10-20cm

  • na przekroju stwierdza się jedną lub kilka przestrzeni torbielowatych wypełnionych jasnym surowiczym płynem

  • w części guzów – brodawkowate rozrosty do światła torbieli

  • w torbielowatych guzach łagodnych wewnętrzna powierzchnia ściany jest gładka, lśniąca, a guzach o granicznej złośliwości widoczne są ogniskowo brodawkowate wyrośla

  • za złośliwym charakterem przemawiają – lite pola z kruchej tkanki, z polami martwicy oraz liczne brodawki

  • mikroskopowo – guzy są wyścielone nabłonkiem przypominającym nabłonek jajowodowy

  • guzy łagodne – torbielako-gruczolak surowiczy – cystadenoma serosum oraz torbielako-gruczolak brodawkowaty surowiczy – cystadenoma papillare serosum

    • ściana torbieli i brodawki wyścielone sa jedną warstwą nabłonka, którego komórki nie wykazują polimorfizmu,

    • jądra kom. nabłonkowych są umieszczone u podstawy cytoplazmy w pobliżu błony podstawnej nabłonka

  • guzy złośliwe – gruczolakorak surowiczy – adenocarcinoma serosum i torbielakogruczolakorak brodawkowaty surowiczy – cystadenocarcinoma papillare serosum

    • kom. nabłonkowe, wykazuja cechy złośliwości,

    • w części litej guzów tworzą pola i cewki gruczołowe naciekające podścielisko jajnika,

    • wyścielają też torbielowate przestrzenie,

    • widoczny jest warstwowy układ komórek, cechy złośliwości jądek komórkowych oraz mitozy,

    • w rakach brodawkowatych widoczne są liczne, nieregularnego kształtu, silnie rozgałęzione brodawki pokryte komórkami rakowymi

    • cechą charakterystyczna, ale nie patognomoniczną są ciałka piaszczakowate – corpora psammomatosa – okrągławe koncentryczne zwapnienia wśród tkanki neo

    • raki o dużej złośliwości cechuje: duży polimorfizm, anaplazja jąder komórkowych, liczne mitozy, ogniska martwicy, rozrost w litych gniazdach

  • guzy o graniczne złośliwości – raki o małym potencjale złośliwości – borderline – różnią się od raków inwazyjnych przede wszystkim:

    • brakiem destrukcyjnego naciekania podścieliska

    • mogą dawać wszczepy do otrzewnej o charakterze nieinwazyjnym lub inwazyjnym

  • w części guzów surowiczych występuje komponent podścieliskowy zbudowany z fibroblastów – zmiany łagodne adenofibroma, cystadenofibroma i złośliwe – adenofibrocarcinoma, cystadenofibrocarcinoma

  • odrębna grupa guzów surowiczych rosnących egzofitycznie – na powierzchni jajnika - superficiale

Nowotwory śluzowe

• rzadsze

• kobiety w średnim wieku

• najczęściej łagodne 75%

• rzadziej rozrosty powiechrzniowe

• rzadziej obustronne tylko 25%

• morfologia:

  • duże rozmiary – masa ich przekracza niekiedy 25kg!

  • na przekroju- bardzo liczne przestrzenie torbielowate, o różnej średnicy, wypełnione gęstą, galaretowatą treścią

  • guzy złośliwe wykazują skłonność do tworzenia struktur brodawkowatych, pól litych, martwicy i wylewów krwawych

  • mikroskopowo – guzy śluzowe dzieli się na 2 typy: typ jelitowy i typ endocerwikalny (szyjkowy)

  • typ jelitowy – kom. neo przypominają nabłonek wyscielający jelito cienkie, z obecnością komórek kubkowych, komórek Panetha i kom. endokrynnych mogących produkować hormony peptydowe

  • typ endocerwikalny – kom. neo przypominają komórki nabłonka kanału szyjki macicy

  • guzy łagodne – torbielakogruczolak śluzowy – cystadenoma mucinosum, torbielakogruczolak brodawkowaty śluzowy – cystadenoma papillare mucinosum

  • guzy złośliwe- gruczolakorak śluzowy – adenocarcinoma mucinosum, torbielakogruczolakorak brodawkowaty sluzowy – cystadenocarcinoma papillare mucinosum

    • zbud. z kom. wykazujących cechy złośliwości i naciekających podścielisko

  • guzy o granicznej złośliwości – charakteryzują się

    • rozrostem gruczołowym lub brodawkowatym

    • większym stopniem proliferacji niż guzy łagodne, większy polimorfizm jąder komórek nabłonkowych, które układają się w 4 lub więcej warstw nie wykazują destrukcyjnego naciekania podścieliska

Nowotwory endometrioidalne

• 2-4% wszystkich guzów jajnika, 10-20% wszystkich raków

• w starszym wieku

• w większości złośliwe

• mogą powstawać z ognisk endometriozy, ale także z nabłonka pokrywającego jajnik

• mikroskopowo przypominają gruczolakowaki endometrioidalne błony śluzowej trzonu macicy

• w 15-20% przypadków towarzyszy mu rak endometrium

Gruczolakorak jasnokmórkowy – adenocarcinoma clarocellulare

• w starszym wieku

• często współistnieje z endometriozą jajnika i wywołuje objawy paraneoplastyczne w postaci podwyższonego poziomu wapnia we krwi

• uwaza się, ze powstaje z pozostałości przewodów Mullera

• rokowanie gorsze niż w pozostałych typach, zbliżone do raka niezróżnicowanego

• zbud. z dużych komórek o jasnej, zawierającej glikogen cytoplazmie, tworzących lite pola lub torbielowate przestrzenie, w których komórki rakowe układają się w struktury tabularne i brodawkowate

Guz Brennera

• większość to guzy łagodne

• 5% guzów łagodnych nabłonkowo-podścieliskowych

• u kobiet w wiekku 40-60lat

• czasem obustronny 10%,

• może współistnieć z cystadenoma mucinosum

• morfologia:

  • jest gruczolakowłókniakiem – adenofibroma

  • we włóknistym podścielisku występuja gniazda kom. nabłonka przejściowego podobnego do nabłonka urotelialnego

  • czasem w nabłonkowych gniazdach pojawiają się przestrzenie torbielowate lub struktury cewkowe

  • rożne rozmiary od mikroskopowych do 30cm

  • w podścielisku czasem występują komórki, które przypominają komórki osłonki pęcherzyka – wówczas guzy wykazują aktywność hormonalną

12. Wymień i podaj histoklinikę nowotworów hormonalnie czynnych jajnika

Klasyfikacja:

A. Gynandroblastomata

- nowotwory gonadalne - zdecydowana większość wydziela estrogeny

- grupa nowotworów typowych dla gonady żeńskiej.

Odtwarzają one struktury sznurów płciowych oraz różne fazy ich dojrzewania, elementy swoistego podścieliska i utkanie fibroblastyczne.

1. Błoniak ziarnisty ( ziarniszczak, folliculoma, granulosa-

cell tumor) 46%

2. Nowotwory z grupy włókniako-otoczkowiaków (theco – fibroma)

a) otoczkowiak - thecoma 35%

b) włókniak - fibroma 14%

c) postać mieszana – folliculothecoma, granulosa theca

cell tumors , fibrothecoma

d)nisklasyfikowane

B. Androblastomata – jądrzaki - Nowotwory typu Sertoli - Leydig cell 4%

• odtwarzają różne struktury rozwoju jądra

• zbudowane z komórek Sertoliego i/lub Leydiga o różnym stopniu dojrzałości i różnych proporcjach komórkowych oraz z podścieliska o różnym stopniu dojrzałości, łącznie z tkanką podścieliskową zarodkową

  1. guzy z komórek Sertolego i Leydiga

  2. guzy z kom. lipidowych

• 1. Dobrze zróżnicowane – zwykle niezłośliwe, wytwarzają estrogeny

  • gruczolak kanalikowy Picka - adenoma tubulare Picka, Sertoli cell tumor,

  • jądrzak kanalikowy z gromadzeniem lipidów - tubular androblastoma with lipid storage

  • jądrzak z komórek Sertoliego i Leydiga - Sertoli - Leydig cell tumor

• 2. Nowotwory pośrednio zróżnicowane (mniej dojrzałe komórki Sertoliego, dojrzałe komórki Leydiga - wirylizacja)

• 3. Nowotwory niedojrzałe (przypominają mięsaki)

• 4. Jądrzak z elementami heterologicznymi - androblastoma with heterologous elements (kom. Sertliego i Leydiga, chrząstka mięśnie itp.)

C.Gynandroblastoma – obojnaczak

- z kom. warstwy ziarnistej oraz kom. Sertolego lub Leydiga

-łagodny, b.rzadki

podsumowując:

• dobrze zróżnicowane

  1. gruczolak kanalikowy Picka

  2. jądrzak kanalikowy z gromadzeniem lipidów

  3. jądrzek z komórek Sertolego i Leydiga

• neo pośrednio zróżnicowane (wydzielają androgeny)

• neo niedojrzałe

• jądrzak z elementami heterologicznymi

+z neo nabłonkowych - guz Brennera (może wydzialać estrogeny)

FOLLICULOMA - ziarniszczak

A. Makroskopowo

• otorebkowany, najczęściej jednostronny, od małych do dużych torbielowatych, szarożółte, barwy żółtawej, lito-torbielowaty

• lity, miękki

B. Mikroskopowo

• utkanie dojrzałe, ciałka Call-Exnera, rózne stopnie zróżnicowania, może zawierać komórki otoczki

• grupy komórek są otoczone włóknami srebrnochłonnymi

C. Klinika

• potencjalnie złośliwy, rosną powoli, naciekają miejscowo, nawroty i rozsiew (5-25%), wznowy po 10-20latach

• promienioczuły

• najczęstszy neo jajnika

FIBROTHECOMA

A. Makroskopowo:

• otorebkowany, najczęściej jednostronny, szarożółte, lity, twardy

B. Mikroskopowo

• fibroblasty i wrzecionowate komórki otoczki

• każda komórka jest otoczona przez włókna srebrnochłonne

• w zrębie ogniska szkliwienia

C. Klinika

• zespół Meigsa- ascites i hydrotorax po stronie prawej

• wolny wzrost, nie daje przerzutów

FIBROMA

1. komórki mają zdolność produkcji kolagenu--> twardy

2. w utkaniu złogi wapnia

THECOMA

Makroskopowo - lity, barwy żółtawej.

Mikroskopowo - z komórek tekalnych z lipidami w cytoplazmie

13. Wymień i podaj histoklinikę nowotworów germinalnych jajnika

1. Klasyfikacja:

1. rozrodczak (dysgerminoma )- z pierwotnych komórek płciowych (gonocytów)

różnicujące się w kierunku struktur pozazarodkowych

1. guz pęcherzyka żółtkowego (endodermal sinus tumor)

2. rak zarodkowy (ca. embryonale)

3. płodziak (polyembryoma)

4. nabłoniak kosmówkowy (choriocarcinoma) różnicujące się w kierunku struktur zarodka

5. potworniaki

2. Klasyfikacja II

A. niedojrzałe (immaturum)

B. dojrzałe (maturum)

• lite

• torbielowate (torbiel skórzasta)- cystis dermoidalis, najczęstszy

C. jednolistkowe

• struma ovari

• carcinoid

• struma ovari et carcinoid

• inne

3. Ogólnie:

• około 30 % wszystkich neo jajnika, a 5-9% neo złośliwych

• różnicują się w kierunku struktur nabłonka rozrodczego (pierwotne kom. płciowe – gonocyty oraz nowotwory odtwarzające tkanki pozazarodkowe)

• dotyczy młodych kobiet- przed 30rz, dziewczynek (50% do 20rż - ca puellarum), im młodszy wiek tym większe prawdopodobieństwo złośliwości guza

• najczęściej jednostronny-prawy jajnik(17% obustronnie)

• duża promienioczułość

• obecne markery nowotworowe- AFP, CEA, HCG, NSE, LDH, MSR, HRD

• szczególnie często u osobników z zaburzeniami rozwojowymi :

• złe rokowanie kliniczne

• rozwijają się w gonadach jak również wzdłuż drogi, jaką przebyły gonocyty w okresie wczesno zarodkowym, tj. w linii pośrodkowej ciała – przysadka, śródpiersie, przestrzeń rektalno-krzyzowa

• DYSGERMINOMA

  • Zbudowany z dużych, jasnych komórek z obfitą cytoplazmą i dużym pęcherzykowatym jądrze.

  • Komórki są bardzo podobny do gonocytów, zawierają glikogen ( fosfataza alkaliczna - marker)

  • Sklada sie z komorek plciowych, ulozonych w gniazda, wokol nich tkanka laczna i nacieki z limfocytow

  • otorbiony, przerzuty krwia i limfa, promienioczuly

• ENDODERMAL SINUS TUMOR (Yolk sac tumor)

  • Guz odtwarza struktury pozazarodkowej mezodermy, mezenchymy, endodermy wyścielającej pęcherzyk żółtkowy]

  • Składa sie z komorek niezroznicowanych i zroznicowanych, roznicowanie w kierunku endodermy pozazarodkowej

  • jamki z palczastymi wyroslami do swiatla, wzrost poziomu AFP

• CARCINOMA EMBRYONALE OVARII

  • Zbudowany z niezróżnicowanych anaplastycznych multipotencjalnych komórek]

• TERATOMA IMMATURUM

  • niedojrzała chrząstka,

  • niedojrzałe elementy tkanki nerwowej

  • niedojrzałe, atypowe gruczoły

14. Ciążowa choroba trofoblastyczna - wymień jednostki i omów postać najczestsza

Ciążowa choroba trofoblastyczna stanowi spektrum zmian, których wsolna cechą jest proliferacja trofoblastu.

1. Klasyfikacja:

1. zaśniad groniasty (mola hydatidosa)

2. zaśniad groniasty inwazyjny (mola hydatidosa invasiva, destruens)

3. nabłoniak kosmówkowy = kosmówczak (choriocarcinoma)

4. guz trofoblastyczny (placental site trophoblastic tumor)

2. Najczęstsza postać = zaśniad groniasty 1 na 2000-3000ciąż

• najczęstsza postać GTD

• zmiana łagodna, w części przypadków poprzedza wystepowanie nabłoniaka kosmówkowego

• najczęściej u bardzo młodych kobiet<20rz i u starszych>40-50rz

• ryzyko ponownego wystąpienia przy kolejnej ciązy rosnie 20x

• wystepuje tu duży obrzek podścieliska kosmków łożyskowych i rozrost trofoblastu

• w wyskrobinach z jamy macicy widoczne są kosmki łożyskowe makroskopowo przypominając małe winogrona

• w 4-5mcu ciązy pojawiają się krwawienia z macicy, macica jest większych rozmiarów aniżeli wskazywałby na to okres ciązy

• patogeneza: zaburzenia chromosomalne oocytów

Rodzaje:

• kompletny

  1. powstaje w skutek nieprawidłowego zapłodnienia i nieprawidłowej gametogenezy, liczba chromosomów jest prawidłowa

  2. jądra kom. trofoblastu zawierają jedynie chromosomy ojcowskie tzw. zaśniad androgenetyczny

  3. proces zapłodnienia dokonuje się na tzw. pustym jaju – bez matczynego DNA

  4. całe jajo jest całkowicie obce dla matki

  5. w 90% zapłodnienie 1 plemnikiem, utrata materiału matki-->duplikacja materiału ojca

  6. zawsze poronienie

  7. w 2% rozwija się choriocarcinoma

     • częściowy

1. kariotyp jest triploidalny lub nawet tetraploidalny - zapłodnienie 2 haploidalnymi plemnikami bez utraty materiału matki, powstają triploidie (3rodz), lub jednym diploidalnym

2. jądra posiadają chromosomy ojca i matki

3. powstały zarodek może się utrzymać przy życiu kilka tygodni

4. może się urodzić żywy płód

5. rzadko występuje choriocarcinoma

3. Makroskopowo

• jama macicy wypełniona licznymi obrzękłymi kosmkami łożyskowymi przypominającymi winogrona, o cienkiej przezroczystej skórce

• widoczne są w zwykłych obfitych wyskrobinach z jamy macicy

• rzadko w miejscu ciąży pozamacicznej

• pęcherzyki różnej wielkości, średnicy około 1cm, układają się w grona

• wewnątrz pęcherzyków płyn białkowy

4. Mikroskopowo:

• zawsze stwierdza się 2 stałe cechy:

  1. obrzęk podścieliska kosmków z tworzeniem torbielowatych przestrzeni

  2. rozrost syncytio- i cytrofoblastu

• w tak zmienionych kosmkach nie stwierdza się naczyń krwionośnych lub są one bardzo nieliczne

  • w zaśniadzie kompletnym – klasycznym – niemal wszystkie kosmki są obrzmiałe, a proliferacja trofoblastu ma charakter rozlany, kosmki trofoblastu wykazuja zazwyczaj duży polimorfizm

  • w zaśniadzie częściowym – tylko część kosmków wykazuje cechy obrzmienia, a niewielkiego stopnia proliferacja trofoblastu jest ogniskowa, w części kosmków zmian nie stwierdza się, w materiale z wyskrobin można znaleźć fragmenty tkanek płodu, które nigdy nie występują w zaśniadzie kompletnym

• obrzęk podścieliska, kosmki balonowato rozdęte, bez naczyń, wypełnione przeźroczystym płynem

• nie ma naciekania mięśnia macicy

5. Klinika:

1. powstaje w 6-8 tygodniu ciąży, ujawnia się w 4-5 miesiącu, poronienie w 16-18 tygodniu ciąży

2. krwawienie z macicy w czasie ciąży, bóle brzucha, macica powiększona, duże łożysko

3. brak tonów serca lub części płodu

4. znacznie podwyższony poziom gonadotropin łożyskowych, wyraźnie przewyższający poziom w odpowiednim tygodniu ciąży, poziom ten szybko się podnosi, szybciej niż w ciąży (w zaśniadzie częściowym tylko niewielki wzrost)

5. fizjologicznie w 100dniu ciąży HCG<100.000jm/dobę , w zaśniadzie do 500.000jm/dobę

6. uporczywe wymioty ( bo nadmiar HCG), stany przedrzucawkowe(gestoza), mogą się pojawić tyreotoksykoza i DIC

7. w usg obraz zamieci śnieżnej

8. wyłyżeczkowanie albo wycięcie macicy

9. 2-10% złośliwieje

15. Ciążowa choroba trofoblastyczna - wymień jednostki i omów postacie inwazyjne

1. Klasyfikacja:

1. zaśniad groniasty kompletny i niekompletny (mola hydatidosa completa et incompleta, partialis )

2. zaśniad groniasty inwazyjny (mola hydatidosa destruens, invasiva)

3. nabłoniak kosmówkowy = kosmówczak (choriocarcinoma)

4. guz trofoblastyczny miejsca łożyskowego

2. Postacie inwazyjne:

A. Zaśniad groniasty inwazyjny (niszczący)

• około 16% zaśniadu

• najczęściej zaśniad kompletny

• dochodzi do naciekanie błony mięśniowej macicy i /lub naczyń krwionośnych

• naciekanie myometrium występuje w 16% zaśniadów kompletnych i jest wyrazem nadmiernej zdolności prawidłowego trofoblastu do inwazji

• nie może być wydalony w całości siłami natury

• Makroskopowo

  1. ściana macicy jest nieregularnie podrubiała przez guz ze zmianami krwotocznymi wrastający w mięsień

  2. trzon macicy powiększony, w jamie macicy miękkie kruche ogniska wystające do światła

     • Mikroskopowo

       1. mięsień macicy jest nacieczony przez obrzękłe kosmki łożyskowe z rozrostem cyto- i syncytiotrofoblastu

       2. na skutek penetracji błony mięśniowej przez zaśniad dochodzi do krwawień z dróg rodnych

       3. z powodu naciekania powstają zatory trofoblastyczne w płucach, mózgu i rdzeniu kręgowym

       4. ogniska te nie rozrastają się jak w przypadku przerzutów nowotworów złośliwych, ale ulegają regresji

       5. ogniska te mogą być przyczyną krwawień

       6. zdarza się też pęknięcie macicy z groźnym dla życia krowotokiem

       7. w jajnikach stwierdza się objawy luteinizacji w związku z utrzymującym się podwyższonym poziomem gonadotropiny kosmówkowej

• kosmki o bardzo rozrosłym i atypowym trofoblaście, wrastają w mięsień macicy aż do błony surowiczej

  • tworzy tzw niezłośliwe przerzuty odległe:-trofoblast dostaje się do krążenia -tworzą się zatory w naczyniach pochwy, płuc, mózgu, które samoistnie zanikają

  • Cechy kliniczne przemawiające za inwazyjnością:

    1. miano HCG nie zmienia się lub po spadku rośnie

    2. krwawienie z macicy nie ustaje lub pojawia się ponownie

    3. w RTG klatki piersiowej podejrzane cienie

    4. rozpoznanie tylko na podstawie materiału pooperacyjnego

B. Nabłoniak kosmówkowy

• Charakterystyka ogólna:

  1. jest nowotworem złośliwym różnicującym się w kierunku komórek

trofoblastu o dużej agresywności i szybkim przebiegu, ale dosć dobrze reagującym na chemioterapię

1. rzadki 1 na 20.000-30.000ciąz

2. w 50% poprzedzony zaśniadem groniastym

3. średnia wieku 29lat

4. od zaśniadu różni go brak kosmków

5. rozwija się po poronieniu, zaśniadzie , ciąży prawidłowej

6. bardziej złośliwy niż w/w

7. hormonalnie czynny- wytwarza progesteron-->torbiele ciałka żółtego

8. komórki różnicują się w kierunku trofoblastu

• Makroskopowo

1. guz miekki, najczęściej barwy ciemnoczerwonej z powodu wylewów krwotocznych z jasnymi ogniskami odpowiadającymi martwicy niedokrwiennej

2. pojedyńczy lub mnogi, dobrze odgraniczony, 1-20 cm w zależności od lokalizacji

3. postać polipa lub śródściennie, może przypominać krwiaka z tendencjami do wylewów

4. z łatwością nacieka ścianę błonę mięśniową trzonu macicy i wykazuje szczególną inwazyjnośc w stosunku do naczyń krwionośnych i

limfatycznych

• w utkaniu guza stwierdza się pola wylewów krwawych, martwicy, a także wtórny naciek zapalny

• czasem w przypadku guza z obecnością przerzutów guz pierwotny ulega całkowitej regresji

  • Mikroskopowo:

1. histologicznie zbudowany z komórek nowotworowych typu syncytiotrofoblastu i cytotrofoblastu – do rozpoznania tego guza niezbędna jest obecność tych 2 typów komorek jednoczesnie

2. brak zrębu oraz własnych naczyń

3. złożony z komórek trofoblastu w postaci litych pól w skrzepach i masach martwiczych

4. komórki i ich jądra pleomorficzne, polimorficzne, liczne mitozy

   • Przerzuty: w momencie rozpoznania ogniska pierwotnego zazwyczaj są już obecne przerzuty

   • tzw. przerzuty piętrowe

1. płuca(>50%)

2. mózg, wątroba

3. nerka, szpik kostny, pochwa

4. przerzuty barwy ciemnowiśniowej(wylewy krwi)

• charakterystyczne jest podwyższenie i rosnący w czasie poziom gonadotropiny kosmówkowej powyżej wartości spotykanych w zaśniadzie groniastym

  • Klinika:

1. nieprawidłowe krawienia z macicy, cuchnące upławy

2. krwotoki z macicy i do otrzewnej

3. krwioplucie(meta do płuc)

4. lepsze rokowanie gdy bez przerzutów lub wykryty przed 4 miesiącem

• rokowanie: dobre, w przypadkach ograniczonych do macicy 100% wyleczalności, w postaciach z przerzutami 70% przeżywalności

• przyczyny śmierci: krwawienia z ogniska przerzutowego np. mozgu, niewydolność oddechowa z powodu licznych przerzutów do płuc, skutki cytotoksyczności chemioterapii

  1. Guz trofoblastyczny miejsca łożyskowego

• naśladuje inwazję myometrium przez prawidłowy trofoblast w miejscu implantacji

• najrzadszy

• morfologia:

  • guz nacieka mięsień macicy

  • dobrze ograniczona zmiana lub może powodować rozlane powiększenie macicy

  • głębokie naciekanie może być przyczyną perforacji

• mikroskopowo:

• zbud. z komórek pośrednich trofoblastu

  • duże komórki o obfitej kwasochłonności lub amfofilnej cytoplazmie i pleomorficznych, najczęściej pojedynczych jądrach

  • komórki rozproszone między włoknami mięśniowymi w postaci beleczek, gniazd lub nawet pojedynczo

• w utkaniu nie stwierdza się ani syncytiotofoblastu ani cytotrofoblastu, ani kosmków łożyskowych

• kom. pośrednie trofoblastu wykazują + odczyn na obecność laktogenu łożyskowego ludzkiego i jedynie słaby odczyn na obecność ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej

• neo o inwazyjności lokalnej

• wyłyżeczkowanie macicy

• rzadko wystęuje złośliwa odmiana – wysoki indeks mitotyczny, rozległa martwica, rozsiew lokalny i występowanie przerzutów

16. Wymień i podaj krótką charakterystykę guzów torbielowatych lagodnych jajnika

1. Międzybłonkowe torbiele z wgłobienia (cystes ex inclusiones, cysti simplex)

   • śr. 1-3cm

   • wysłane nabłonkiem z pow. jajnika

   • wypełnione przejrzystym płynem

2. Torbiele pęcherzykowe (cystes folliculares)

   • wywodzą się z pęcherzyków jajnika

   • wysłane kom. błony ziarnistej

   • śr. >2cm

   • mogą powodować hiperestrogenizm

   • przedwczesne dojrzewanie i zaburzenia miesiączkowania u kobiet

3. Torbiele ciałka żółtego (cystes folliculares)

   • są skutkiem zahamowania inwolucji ciałka żółtego

   • 2-3cm

   • gruba, żółta wyściółka sklada się ze złuszczonych kom. błony ziarnistej

   • są źródłem produkcji progesteronu – nieregularne krwawienia miesiączkowe

4. Torbiele tekaluteinowe (cystes thecaluteinalis)

   • mnogie, obustronne

   • do 1cm

   • wypelnione przejrzystym płynem

   • powstają w następstwie wysokiego poziomu gonadotropin – w zaśniadzie groniastym lub pod wpływem leczenia

5. Gruczolistość (endometriosis) – torbiele czekoladowe (cystes piceae)

   • może przybierać forme zmian torbielowatych

   • torbiele wypełnione ciemnobrunatnawym płynem zawierającym hemosyderynę – torbiele czekoladowe

6. Zespól wielotorbielowatych jajników (syndroma variorum polycysticum) zespół Steina-Leventhala

   • liczne, małe podtorebkowe torbielki jajników

   • wtórny brak miesiączki

   • niepłodność

   • obj. kliniczne związane z nadmiernym wydzielaniem hormonów androgennych – otyłość, trądzik, zab. miesiączkowania, brak miesiączki, hirsutyzm,

   • patogeneza niejasna –

     1. brak jajeczkowania

     2. poziom LH i estrogenów wysoki

     3. FSH niski

     4. poziom androgenów produkowanych przez jajniki wysoki

     5. oporność na insulinę i hiperinsulinizm

   • wysoki poziom estrogenów – rozrost endometrium i zagrożenie rakiem

   • morfologia:

     • na powierzchni liczne torbielki o śr. do 1cm

     • jajniki powiększone z pogrubieniem warstwy korowej jajnika

   • mikroskopowo:

     • torbielki wysłane kom. osłonki wewnętrznej pęcherzyka Graafa z cechami luteinizacji

7. Torbielowate guzy łagodne w nowotworach

   1. Torbiel okołojajnikowa

1. rozwija się z resztek przewodu Gartnera lub kanalików Kobelta

2. między jajnikiem lub jajowodem

3. ściana-tkanka łączna włóknista pokryta nabłonkiem sześciennym lub płaskim, zawartość- przejrzysty płyn

   1. Torbiel pęcherzykowa

   1. średnica do kilku cm, pojedyńcza lub mnoga

   2. zbudowana z otoczki komórek warstwy ziarnistej pęcherzyka Graafa i otoczki wewnętrznej,

   3. wypełniona płynem surowiczym

   1. Torbiel ciałka żółtego

A. powstaje w następstwie nadmiaru gonadotropin i progesteronu np: w przebiegu kosmówczaka/zaśniadu groniastego

B. zaczyna się krwiakiem ciałka żółtego->resorbcja krwi-> powstająca jamka wypełnia się płynem surowiczym

1. Torbiel ciałka białawego

   1. jest następstwem włóknienia ściany torbieli ciałka żółtego

2. Torbiel z wgłobienia

   1. tworzy się przez wpuklenie powierzchni jajnika i zamknięcie wejścia do utworzonego zachyłka, bardzo drobna, zwykle o nabłonku sześciennym

3. Torbiel czekoladowa (smolista)

1. zbudowana z ektopowo umieszczonego nabłonka endometrium

2. podlega cyklicznym zmianom miesięcznym

3. zawartość stanowią złuszczone komórki endometrium i wynaczyniona krew

4. wokół torbieli gromadzą się histiocyty obładowane hemosyderyną

Choriocarcinoma.

- brak utkania naczyń;

- brak podścieliska;

- pleomorficzne utkanie złożone z niedojrzałego cytotrofoblastu;

- syncytiotrofoblast jest odpowiedzialny za produkcję hCG;