1. MERYTOKRACJA

To zapewnienie osobom ze wszystkich warstw społecznych równych szans edukacyjnych. nierówność społeczna powinna być rezultatem indywidualnych różnic w posiadanej inteligencji lub talentach i być konsekwencją rywalizacji o nierównomiernie rozdzielaną władzę i nagrody.

Z tego wynika, ze kazda jednostka ma szansę na osiągnięcie sukcesu, który zależy tylko od niej samej a nie od układów zewnętrznych.

Merytokracja ma 3 funkcje:

1. Dostarczenie bezpłatnej edukacji (aż do momentu wejścia na rynek)

2. Dostarczenie tego samego programu szkolnego dla wszystkich (niezależnie od pochodzenia)

3. Możliwość uczęszczania do tych samych szkół dzieci z różnych warstw społecznych

Ostatecznie chodzi o sprawiedliwie rozdzielenie prestiżowych stanowisk społecznych i zawodowych , władzy i przywilejów między wszystkich którzy osiągną akademicki dyplom.

1. KREDENCJALIZM Kredencjały = dyplomy.

To krytyka merytokratyzmu i teorii ludzkiego kapitalu ( która mówi że inwestowanie w edukacje przyczynia się do rozwoju ekonomicznego). W świetle kredencjalizmu podstawową funkcją edukacji jest mielenie i sortowanie ludzi. Dyplom jest kluczem do osiągniecia przez jednostkę władzy kulturowej (czyli dostępu do dochodu, stanowisk, i wysokiego statusu społecznego).

Na czym polega główna różnica między merytokracją a kredencjalizmem?

Kredencjalizm zakłada że główną funkcją dyplomów jest utrzymanie istniejącej już stratyfikacji społecznej – różne grupy społeczne mają nieodwołalnie różny dostep do dyplomów. (nie ma równości).

1. INFLACJA DYPLOMÓW

Nadmierna masowość edukacji doprowadzi do Inflacji (wzrostu wartości) dyplomu - czyli do takiej styucji w której od zwykłego pracownika fizycznego będzie wymagać się dyplomu szkoły wyższej, a od pracownika naukowego dyplomu zdecydowanie wyższego niż wymaga tego jego stanowisko. System ten gwarantuje istnienie zjawiska reprodukcji – które będzie odbywać się na coraz tylko wyższych poziomach edukacji.

1. EKSPANSJA SZKÓŁ WYŻSZYCH

2. STRARTFIKACJA SPOŁECZNA

To istnienie klas społecznych. Jej Hasłem jest selekcja. Selekcja jest funkcją edukacji.! W dzisiejszym społeczeństwie istnieją klasy: wyższa (najmniej liczna), średnia i niska (tych jest najwięcej). Są 3 cechy charakterystyczne dla elit: posiadanie małej liczby osob jest zamknięta (ekskluzywna) charakteryzuje się czymś wyjątkowym.

Kazda klasa wyższa będzie elitą, nie każda elita jest grupą.

1. KOMERCJALIZACJA

Podmioty stają się przedmiotem gry rynkowej – nie uczą dla samej nauki ale np. nawiązują kontakty z firmami. Inny przykład: płatny uniwersytet. W ten sposób traca na swojej wartości.

1. PRZEEDUKOWANIE

Zjawisko obniżające wartość dyplomu. To sytuacja gdy osoby po otrzymaniu dyplomu nie znajdują pracy w swoim zawodzie, bo nie ma takiego zapotrzebowania (np. osoba z dyplomem magistra dostaje oferty pracy w sklepie). Jest to efekt merytokracji.

1. MODEL RUCHLIWOŚCI SPOŁECZNEJ

Ralph Turner – autor modelu. Wyróżnił 2 typy modelu: typ ruchliwości sponsorowanej i konkurencyjnej.

1. Sponsorowana: podstawowym kryterium przydzielenia do elity nie SA cechy osobowości ,ale pochodzenie . Z góry zakłada się że dzieci elity mają większe predyspozycje do bycia w elicie. Specyfika tej ruchliwości z góry wyklucza ruchliwość w poprzek grup społecznych. Osoby na stałe zostają w tej jednej grupie.

2. Konkurencyjna. Bierze pod uwagę osoby ze wszystkich grup społecznych, dając szanse wszystkim – szczególny nacisk kładzie na osoby z niższych warstw, mające potencjalnie niższe szanse na starcie, otacza je dodatkową opieką. (moment rozdania nagród opóźnia się maxymalnie, dba się o to, żeby osoby o wyższym statusie nie odnosły sukcesu tylko dlatego że są z wyższych warstw )Sukces następuje przez własny wysiłek, przedsiębiorczość, inicjatywę i wytrwałość kandydata.

3. Horyzontalna (pozioma) – poruszanie się w obrębie jednej klasy społecznej

4. Pionowa – poruszanie się w poprzek – w górę – awans , w dół – degradacja.

5. Międzypokoleniowa – róznica miedzy pokoleniami – np. rodzice osoby żyli w slumsach a ona sama zyje teraz w elicie.

6. Wewnątrzpokoleniowa – różnica między aktualnym statusem społecznym jednostki a statusem jej pochodzenia (osoba może pochodzić ze slumsów a teraz być milionerem)

1. TEORIA LUDZKIEGO KAPITAŁU

Edukacja to inwestycja w kapitał ludzki. Efektem edukacji będzie duża ilość dywidend w przyszłości. Sukces życiowy młodzieży nie jest powiązany tylko z edukacją, ale też z rozwojem społecznym całego społeczeństwa. = młodzi uczą się po to, aby społeczeństwo w przyszłości rozwijało się lepiej.

1. TEORIA REPRODUKCJI KULTUROWEJ

Rzeczą dziedziczoną (reprodukowaną) przez dzieci (od swoich rodziców) jest HABITUS. Oznacza on:

• Kompetencje językowe

• Potrzeby jednostki

• Spostrzeganie i definiowanie świata przez osobę.

Dzieci zdobywają habitus w rodzinie i w szkole. Im bardziej habitus domowy różni się od szkolnego (głównie w zakresie językowym), tym bardziej dziecko „odstaje” od reszty – jest on przyczyną stratyfikacji społecznej (np. dziecko pochodzące ze wsi idzie do szkoły i używa języka wiejskiego – w szkole zostanie wyśmiane).

Inna rzeczą podlegającą reprodukcji są żródła ekonomiczne, cyzli: przychód, poziom życia, przedsiębiorczość.

Są 3 typy reprodukcji kulturowej:

1. Wierna reprodukcja statusu rodziców

2. Dzięki mądrości życiowej rodziców dzieci zyskują wysoki status (np. idą na studia, pomimo tego że rodzice nie szli)

3. Cudowne dzieci – osoby które pomimo barier osiągają sukces.

1. TEORIA REPRODUKCJI EKONOMICZNEJ

Wszystkie instytucje są podporządkowane ekonomii. W związku z tym, głównym celem jest rozwijanie gospodarki rynkowej. Zasada korespondencji – wszystkie szkoły na wszystkich poziomach SA podporządkowane dyrektywom ekonomicznym, i nie działają niezależnie, ale ich głównym celem jest wykształcenie uczniów odpowiednio ukształtowanych na potrzeby rynku pracy. Chodzi o to aby szkoła wyposażyła w odpowiednie, użyteczne dla danego społeczeństwa umiejętności.

Kolejne założenie: system edukacyjny odtwarza społeczne i ekonomiczne nierówności: status ekonomiczny rodziców jest przekazywany na ich dzieci.

Szkołą jest złudnym miejscem – wg Gintisa i Bowlesa – wdrukowuje merytokratyczną ideologię równości, a w rzeczywistości niemożliwia krytyczne myślenie, za pomocą którego rzeczywistość mogłaby zostać zmieniona. Tak więc: szkoła jest miejscem socjalizacji jednostek – przekształcania ich świadomości zgodnie z zapotrzebowaniem struktury społecznej i potencjalnego miejsca pracy. Każdy szczebel edukacji odpowiada stopniom hierarchii zawodowej.

1. FRAGMANTARYZACJA I SPECJALIZACJA UNIWERSYTETÓW

Uniwersytet dziś nie kształci ogólnie – nie dostarcza wiedzy ogólnej którą potem będzie można twmorczo wykorzystac , ale nastawiony jest na drobne wycinki rzeczywistości i użytecznośc. Absolwent jest coraz częściej wyposażany w wiedzę z zakresu tylko danej dziedziny i staje się w niej specjalistą. To kłóci się z pierwotnymi założeniami uniwersytetu, którty miał kształcić myślenie krytyczne i nie przygotowywac stricte do zawodu, ale kształcić osoby potrafiące wykorzystać swoją wiedzę w praktyce . Funkcję „podawania” wiedzy mają szkoły zawodowe, które przekazują gotowy schemat postepowania i nie dopuszczają odstępstw od tych reguł. Uniwersytet ma wyposażać w wiedzę ogólną po to , aby absolwent mógł sobie ją swobodnie łączyć i używać w przydatnych dla niego sytuacjach. Ogólnie – fragmentaryzacja jest zła, należy rozdzielić nurt nauki szkół zawodowych i uniwersytetów. !!!

1. TEORIA SZTYWNOŚCI STATUSU SPOŁECZNEGO

Dotyczy możliwośći jakie posiadają osoby, co do zmiany swojego statusu społecznego. Są 2 typy społeczeństw:

1. O wysokiej sztywności – zmiana pozycji jest bardzo trudna (np. UK)

2. O niskiej sztywności – zmiana pozycji jest możliwa i łatwa do osiągnięcia (np. USA)

1. TEORIA STRUKTURALNO – FUNKCJONALNA

Talcot Parsons- twórca. Funkcje pełnione przez system edukacyjny:

a) socjalizacja - czyli rozwijanie zaangażowanie na rzecz wartości społecznych i dostarczenie technicznych kwalifikacji i społecznych umiejętności do wykonywanego zawodu. W ten sposób podtrzymuje się system kulturowy. Uczniowie są już w szkole kwalifikowani do wysokich lub tez niskich pozycji, na tej podstawie są przeznaczeni do osiągnięcia sukcesu zawodowego lub akademickiego. Nie ma wiary w możliwość zmiany jednostki!!!!!!

b) selekcja i alokacja – następuje selekcja najbardziej uzdolnionych osób. Status zawodowy jest ściśle związany ze statusem społecznym jednostki i z jej poziomem edukacyjnym.