MERYTOKRACJA
To zapewnienie osobom ze wszystkich warstw społecznych równych szans edukacyjnych. nierówność społeczna powinna być rezultatem indywidualnych różnic w posiadanej inteligencji lub talentach i być konsekwencją rywalizacji o nierównomiernie rozdzielaną władzę i nagrody.
Z tego wynika, ze kazda jednostka ma szansę na osiągnięcie sukcesu, który zależy tylko od niej samej a nie od układów zewnętrznych.
Merytokracja ma 3 funkcje:
Dostarczenie bezpłatnej edukacji (aż do momentu wejścia na rynek)
Dostarczenie tego samego programu szkolnego dla wszystkich (niezależnie od pochodzenia)
Możliwość uczęszczania do tych samych szkół dzieci z różnych warstw społecznych
Ostatecznie chodzi o sprawiedliwie rozdzielenie prestiżowych stanowisk społecznych i zawodowych , władzy i przywilejów między wszystkich którzy osiągną akademicki dyplom.
KREDENCJALIZM Kredencjały = dyplomy.
To krytyka merytokratyzmu i teorii ludzkiego kapitalu ( która mówi że inwestowanie w edukacje przyczynia się do rozwoju ekonomicznego). W świetle kredencjalizmu podstawową funkcją edukacji jest mielenie i sortowanie ludzi. Dyplom jest kluczem do osiągniecia przez jednostkę władzy kulturowej (czyli dostępu do dochodu, stanowisk, i wysokiego statusu społecznego).
Na czym polega główna różnica między merytokracją a kredencjalizmem?
Kredencjalizm zakłada że główną funkcją dyplomów jest utrzymanie istniejącej już stratyfikacji społecznej - różne grupy społeczne mają nieodwołalnie różny dostep do dyplomów. (nie ma równości).
INFLACJA DYPLOMÓW
Nadmierna masowość edukacji doprowadzi do Inflacji (wzrostu wartości) dyplomu - czyli do takiej styucji w której od zwykłego pracownika fizycznego będzie wymagać się dyplomu szkoły wyższej, a od pracownika naukowego dyplomu zdecydowanie wyższego niż wymaga tego jego stanowisko. System ten gwarantuje istnienie zjawiska reprodukcji - które będzie odbywać się na coraz tylko wyższych poziomach edukacji.
EKSPANSJA SZKÓŁ WYŻSZYCH
STRARTFIKACJA SPOŁECZNA
To istnienie klas społecznych. Jej Hasłem jest selekcja. Selekcja jest funkcją edukacji.! W dzisiejszym społeczeństwie istnieją klasy: wyższa (najmniej liczna), średnia i niska (tych jest najwięcej). Są 3 cechy charakterystyczne dla elit: posiadanie małej liczby osob jest zamknięta (ekskluzywna) charakteryzuje się czymś wyjątkowym.
Kazda klasa wyższa będzie elitą, nie każda elita jest grupą.
KOMERCJALIZACJA
Podmioty stają się przedmiotem gry rynkowej - nie uczą dla samej nauki ale np. nawiązują kontakty z firmami. Inny przykład: płatny uniwersytet. W ten sposób traca na swojej wartości.
PRZEEDUKOWANIE
Zjawisko obniżające wartość dyplomu. To sytuacja gdy osoby po otrzymaniu dyplomu nie znajdują pracy w swoim zawodzie, bo nie ma takiego zapotrzebowania (np. osoba z dyplomem magistra dostaje oferty pracy w sklepie). Jest to efekt merytokracji.
MODEL RUCHLIWOŚCI SPOŁECZNEJ
Ralph Turner - autor modelu. Wyróżnił 2 typy modelu: typ ruchliwości sponsorowanej i konkurencyjnej.
Sponsorowana: podstawowym kryterium przydzielenia do elity nie SA cechy osobowości ,ale pochodzenie . Z góry zakłada się że dzieci elity mają większe predyspozycje do bycia w elicie. Specyfika tej ruchliwości z góry wyklucza ruchliwość w poprzek grup społecznych. Osoby na stałe zostają w tej jednej grupie.
Konkurencyjna. Bierze pod uwagę osoby ze wszystkich grup społecznych, dając szanse wszystkim - szczególny nacisk kładzie na osoby z niższych warstw, mające potencjalnie niższe szanse na starcie, otacza je dodatkową opieką. (moment rozdania nagród opóźnia się maxymalnie, dba się o to, żeby osoby o wyższym statusie nie odnosły sukcesu tylko dlatego że są z wyższych warstw )Sukces następuje przez własny wysiłek, przedsiębiorczość, inicjatywę i wytrwałość kandydata.
Horyzontalna (pozioma) - poruszanie się w obrębie jednej klasy społecznej
Pionowa - poruszanie się w poprzek - w górę - awans , w dół - degradacja.
Międzypokoleniowa - róznica miedzy pokoleniami - np. rodzice osoby żyli w slumsach a ona sama zyje teraz w elicie.
Wewnątrzpokoleniowa - różnica między aktualnym statusem społecznym jednostki a statusem jej pochodzenia (osoba może pochodzić ze slumsów a teraz być milionerem)
TEORIA LUDZKIEGO KAPITAŁU
Edukacja to inwestycja w kapitał ludzki. Efektem edukacji będzie duża ilość dywidend w przyszłości. Sukces życiowy młodzieży nie jest powiązany tylko z edukacją, ale też z rozwojem społecznym całego społeczeństwa. = młodzi uczą się po to, aby społeczeństwo w przyszłości rozwijało się lepiej.
TEORIA REPRODUKCJI KULTUROWEJ
Rzeczą dziedziczoną (reprodukowaną) przez dzieci (od swoich rodziców) jest HABITUS. Oznacza on:
Kompetencje językowe
Potrzeby jednostki
Spostrzeganie i definiowanie świata przez osobę.
Dzieci zdobywają habitus w rodzinie i w szkole. Im bardziej habitus domowy różni się od szkolnego (głównie w zakresie językowym), tym bardziej dziecko „odstaje” od reszty - jest on przyczyną stratyfikacji społecznej (np. dziecko pochodzące ze wsi idzie do szkoły i używa języka wiejskiego - w szkole zostanie wyśmiane).
Inna rzeczą podlegającą reprodukcji są żródła ekonomiczne, cyzli: przychód, poziom życia, przedsiębiorczość.
Są 3 typy reprodukcji kulturowej:
Wierna reprodukcja statusu rodziców
Dzięki mądrości życiowej rodziców dzieci zyskują wysoki status (np. idą na studia, pomimo tego że rodzice nie szli)
Cudowne dzieci - osoby które pomimo barier osiągają sukces.
TEORIA REPRODUKCJI EKONOMICZNEJ
Wszystkie instytucje są podporządkowane ekonomii. W związku z tym, głównym celem jest rozwijanie gospodarki rynkowej. Zasada korespondencji - wszystkie szkoły na wszystkich poziomach SA podporządkowane dyrektywom ekonomicznym, i nie działają niezależnie, ale ich głównym celem jest wykształcenie uczniów odpowiednio ukształtowanych na potrzeby rynku pracy. Chodzi o to aby szkoła wyposażyła w odpowiednie, użyteczne dla danego społeczeństwa umiejętności.
Kolejne założenie: system edukacyjny odtwarza społeczne i ekonomiczne nierówności: status ekonomiczny rodziców jest przekazywany na ich dzieci.
Szkołą jest złudnym miejscem - wg Gintisa i Bowlesa - wdrukowuje merytokratyczną ideologię równości, a w rzeczywistości niemożliwia krytyczne myślenie, za pomocą którego rzeczywistość mogłaby zostać zmieniona. Tak więc: szkoła jest miejscem socjalizacji jednostek - przekształcania ich świadomości zgodnie z zapotrzebowaniem struktury społecznej i potencjalnego miejsca pracy. Każdy szczebel edukacji odpowiada stopniom hierarchii zawodowej.
FRAGMANTARYZACJA I SPECJALIZACJA UNIWERSYTETÓW
Uniwersytet dziś nie kształci ogólnie - nie dostarcza wiedzy ogólnej którą potem będzie można twmorczo wykorzystac , ale nastawiony jest na drobne wycinki rzeczywistości i użytecznośc. Absolwent jest coraz częściej wyposażany w wiedzę z zakresu tylko danej dziedziny i staje się w niej specjalistą. To kłóci się z pierwotnymi założeniami uniwersytetu, którty miał kształcić myślenie krytyczne i nie przygotowywac stricte do zawodu, ale kształcić osoby potrafiące wykorzystać swoją wiedzę w praktyce . Funkcję „podawania” wiedzy mają szkoły zawodowe, które przekazują gotowy schemat postepowania i nie dopuszczają odstępstw od tych reguł. Uniwersytet ma wyposażać w wiedzę ogólną po to , aby absolwent mógł sobie ją swobodnie łączyć i używać w przydatnych dla niego sytuacjach. Ogólnie - fragmentaryzacja jest zła, należy rozdzielić nurt nauki szkół zawodowych i uniwersytetów. !!!
TEORIA SZTYWNOŚCI STATUSU SPOŁECZNEGO
Dotyczy możliwośći jakie posiadają osoby, co do zmiany swojego statusu społecznego. Są 2 typy społeczeństw:
O wysokiej sztywności - zmiana pozycji jest bardzo trudna (np. UK)
O niskiej sztywności - zmiana pozycji jest możliwa i łatwa do osiągnięcia (np. USA)
TEORIA STRUKTURALNO - FUNKCJONALNA
Talcot Parsons- twórca. Funkcje pełnione przez system edukacyjny:
a) socjalizacja - czyli rozwijanie zaangażowanie na rzecz wartości społecznych i dostarczenie technicznych kwalifikacji i społecznych umiejętności do wykonywanego zawodu. W ten sposób podtrzymuje się system kulturowy. Uczniowie są już w szkole kwalifikowani do wysokich lub tez niskich pozycji, na tej podstawie są przeznaczeni do osiągnięcia sukcesu zawodowego lub akademickiego. Nie ma wiary w możliwość zmiany jednostki!!!!!!
b) selekcja i alokacja - następuje selekcja najbardziej uzdolnionych osób. Status zawodowy jest ściśle związany ze statusem społecznym jednostki i z jej poziomem edukacyjnym.