Socjologia
CZYM SIĘ RÓŻNI MYŚLENIE SOCJOLOGICZNE OD MYŚLENIA POTOCZNEGO. NA CZYM POLEGA PERSPEKTYWA SOCJOLOGICZNA
Myślenie potoczne całościuje wiedzę o świecie. Nie możemy bowiem mieć naukowej wiedzy o świecie:
- zapobiega dzieleniu włosa na czworo
- - ludzie czują się bezpieczniej
- prowadzi do braku dystansu do świata, dystansu poznawczego = niechęć do zmiany punktu widzenia i opanowania nowych dyskursów. Myślenie potoczne homogenizuje świat - pozwala to trwać, ale nie pozwala się rozwijać
- nie sposób żyć w świecie, w którym czujemy się zagrożeni, myślenie potoczne dostarcza komfortu psychicznego
- ludzie boja się chaosu, który wyłania się z nauki; myślenie potoczne traktować można jako obronę przed chaosem.
Sama ścisła terminologia nie określa tego, co wyróżnia socjologiczny punkt widzenia. Kilkoma przykładami postaram się to wykazać.
1. ekonomista analizuje procesy uznawane za społeczne, bo zachodzące w społeczeństwie. Wiążą się one głównie z podziałem niewystarczającej liczby dóbr w społeczeństwie. Ekonomista będzie określał sposób, w jaki procesy społeczne spełniają lub zawodzą w spełnianiu tej funkcji rozdziału. Socjologa zainteresuje ogrom ludzkich stosunków, współdziałań i interakcji tu zachodzących. Socjolog nie ogląda zjawisk, o których nikt inny nie wie, ale patrzy na te same zjawiska w odmienny sposób.
2. prawnik z olbrzymiego zbioru ludzkich zachowań potrafi wyróżnić te, które są istotne bądź nie z prawnego punktu widzenia. Prawo składa się z wielu skrupulatnie określonych wzorców ludzkiej działalności. Jasno jest określone, czym jest obowiązek, odpowiedzialność czy przestępstwo. Prawnik wie na podstawie kodeksów czy precedensów np. kiedy jakiś kontrakt jest obowiązujący bądź kiedy można określić dane wykroczenie za przestępstwo gospodarcze. Można więc powiedzieć, ze prawnik zajmie się tym, co może być nazwane oficjalną wersją sytuacji tj. stara się uchwycić, jak prawo patrzy na pewien typ przestępcy.
Zaś dla socjologa równie ważne jest to, jak przestępca patrzy na prawo. Jest tak, gdyż socjolog obserwuje te same zjawiska, ale z innego punktu widzenia.
Okazuje się, że myślenie socjologiczne rozwija się w okresach zmian kulturowych, gospodarczych. Wówczas dociekliwi ludzie wykraczają w swoim myśleniu poza dotychczasową samoświadomość i, w efekcie, do kwestionowania autorytetów.
W myśleniu socjologicznym właściwe jest dociekanie i niedowierzanie w to, co jest przedstawiane oficjalnie. Można więc stwierdzić, że perspektywa socjologiczna zakłada tzw. „patrzenie wskroś” fasad struktur społecznych. Przykładowo: socjolog znajdujący się na ulicy będzie zainteresowany tym, co dzieje się wewnątrz domu, ukrytego pośród szeregu anonimowych budynków. Tutaj pragnienie przenikliwości jest ścisłym odpowiednikiem ciekawości socjologa.
Rozpatrzmy tu może kilka przykładów.
1. miasto i władza. Socjolog chce poznać „nieformalne struktury władzy” tj. sposobu w jaki potężne grupy interesu wpływają na poczynania urzędników. Doszukuje się więc jeszcze innego poziomu rzeczywistości w danym systemie władzy.
2. religia i wyznania. Każdy kościół posiada sformalizowaną i zbiurokratyzowaną strukturę. Socjolog postara się wskazać dokładnie tych, którzy sprawują faktyczną władzę (biskup, syndyk, przewodniczący synodu), określi wewnętrzne naciski.
3. życie gospodarcze. W firmie każdy pracownik ma określone zadania do wykonania, czasem w zespole. Obok takich oficjalnych struktur pracowniczych funkcjonuje równolegle, mniej widoczna siatka grup ludzkich.
STRATYFIKACJA SPOŁECZNA- wyraża fakt, ze wszelka społeczność składa się z poziomów pozostających ze sobą w relacjach nadrzędności i podporządkowania, niezależnie od tego, czy będą to relacje władzy, przywileju czy prestiżu- stratyfikacja oznacza ze społeczeństwo ma pewien system rang. Pewne warstwy stoją niej, inne zaś wyżej. Ich suma stanowi system stratyfikacyjny. W każdym społeczeństwie mogą istnieć różne systemy stratyfikacji.
Typy stratyfikacji:
Układ klasowy- klasy to taki typ stratyfikacji, w którym zasadniczą pozycję w społeczeństwie określają głównie kryteria ekonomiczne. Dla tej społeczności wysoki jest także stopień ruchliwości społecznej- chodzi o t że pozycje nie są ustalone raz na zawsze tylko się zmieniają. Symboliczne atrybuty pozycji tez są ważne np.: przedmioty materialne, style zachowania, upodobania, język. Człowiek pokazuje dokąd dotarł nazywa się to symbolizm statusu. Pozycja klasowa człowieka określa poziom wykształcenia, opieki lekarskiej.
System rasowy- jest to pewna odmiana systemu kastowego. W takim systemie pozycja społeczna jednostki zostaje przesądzona w momencie narodzin. Człowiek może stać się strasznie bogaty ale i tak pozostaje Murzynem. A kto inny może spaść na samo dno a i tak pozostanie białym.
INSTYTUCJA I IMPERATYW INSTYTUCJONALNY
Instytucja- jest o pewien odrębny kompleks działań społecznych np. prawo, małżeństwo, zorganizowana instytucja. Instytucje dostarczają procedur, za których pomocą postępowanie ludzkie jest modelowane, wymuszane, utrzymywane w koleinach uważanych prze społeczeństwo za właściwe.
Imperatyw instytucjonalny- nakaz zachowania się w danej sytuacji
ROLA SPOŁECZNA
Rola dostarcza wzorca, zgodnie z którym jednostka ma działać w konkretnej sytuacji. Role w społeczeństwie podobnie jak w teatrze różnią się precyzja, z jaką wyznaczają dyrektyw dla aktorów np. śmieciarz- luźny wzorzec, oficer- żołnierska postawa, głos, ubiór, zwyczaje ruchowe i językowe. Role pociągają za sobą zarówno działania jak i uczucia oraz postawy odnoszące się do tych działań np. ktoś staje się mądry będąc mianowany, gotów do walki maszerując w szyku.
Każda rola ma swoją wewnętrzna dyscyplinę. Rola formuje, kształtuje modeluje zarówno działanie jak i działającego.
TOŻSAMOŚĆ SPOŁECZNA
Każda rola społeczna niesie na sobą pewną tożsamość. Tożsamość jest nadawana społecznie, potwierdzana społecznie, przekształcana społecznie, nie jest czymś danym.(przykład mężczyzna stający się oficerem) Muszą one być społecznie potwierdzane i to dość regularnie. Każdy akt afiliacji pociąga za sobą wybór tożsamości, i odwrotnie, każda tożsamość wymaga dla swego przetrwania swoistych afiliacji społecznych.
Tożsamość narzucona- np. żyd w antysemickim środowisku, murzyn wśród białych
RYTUAŁ PRZEJSCIA- wiąże się z odrzuceniem dawnej tożsamości (dziecięcej) i wprowadzenie w inną (dorosłego). Występują również łagodniejsze rytuały przejścia np. zaręczyny
SOCJOLOGA WIEDZY
Termin ten został stworzony przez Maxa Schelera. Socjologia wiedzy koresponduje z naszymi rozważaniami, ponieważ pokazuje iż idee podobnie jak ludzie maja swe społecznie określone miejsce- socjologia wiedzy zajmuje się społecznym umiejscowieniem idei. Socjologia wiedzy próbuje nakreślić linię wiodąca od myśli do myśliciela i jego świata społecznego np. mężczyźni udowadniają swoja męskość poprzez wypłyniecie na łowy w jakieś niebezpieczne miejsca. Socjologia wiedzy ma nastawienie antyidealistyczne.
GRUPA ODNIESIENIA
To zbiorowość której opinie, przekonania i sposoby działania mają decydujące znaczenie dla kształtowania się naszych własnych opinii, przekonań i sposobów działania, dostarcza nam pewnego modelu, z którym możemy się porównywać, dostarcza nam swoistego punktu widzenia na rzeczywistość społeczną, który jest lub nie jest ideologiczny we wskazanym wyżej sensie, lecz który w każdym razie będzie integralnym elementem naszego podporządkowania tej oto konkretnej grupie. Przynależność towarzyska lub rezygnacja z niej zazwyczaj pociąga za sobą szczególne uwikłania poznawcze (ktoś przyłącza się do grupy i wie ze świat jest taki i taki, ale przechodzi do drugiej i wie ze się mylił, wybierając określonych ludzi wybiera się określony świat życia)
ALTERNACJA
Przemienność, ciągłe poruszanie się między dwoma (kilkoma) punktami zwrotnymi, biegunami. Proces, w którym jednostka społeczna do swojego systemu wartości przyłącza idee i wartości niejednokrotnie z nim sprzeczne, wobec czego potrzebuje ona dokonać uprawomocnienia przyjmowanych wartości. Przyjmowanie alternatywnych wartości umożliwia jednostce operowanie zamiennymi definicjami sytuacji
JAŹŃ ODZWIERCIEDLONA
Ja w odbiciu lustrzanym (jak mnie inni postrzegają, jakie mają opinie na mój temat). Im mniejsza siła jaźni subiektywnej tym większa siła jaźni odzwierciedlonej. Odczyt wyobrażeń innych ludzi o nas samych (element kontroli środowiska społecznego nad postępowaniem jednostki).
SOCJALIZACJA
Socjalizacja (łac. socialis = społeczny) to proces (oraz rezultat tego procesu) nabywania przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości. Socjalizacja trwa przez całe życie tej jednostki, lecz w największym nasileniu występuje, gdy dziecko zaczyna stawać się istotą społeczną. Największą rolę na tym etapie odgrywają jego rodzice, później także wychowawcy i rówieśnicy oraz instytucje (takie jak szkoła czy kościół).
Socjalizacja pierwotna — składowa procesu socjalizacji, zachodząca w grupie pierwotnej, najczęściej na obszarze rodziny. W socjalizacji pierwotnej na jednostkę mają wpływ znaczący inni, przeważnie rodzice. Charakteryzuje się ona silnym emocjonalnym oddziaływaniem znaczących innych na jednostkę. Reguły działania przyswaja ona na zasadzie naśladownictwa oraz w mniejszym stopniu poprzez werbalny przekaz symboliczny.
Socjalizacja wtórna — składowa procesu socjalizacji obejmująca proces profesjonalizacji lub etatyzacji, kiedy w toku wzrastania jednostki do życia społecznego wchodzi ona do kolejnych wtórnych grup społecznych (instytucje religijne, zakłady pracy, partie polityczne itd.).
CO TO OZNACZA ŻE SOCJOLOGIA JEST POZBAWIONA RESPEKTU
- brak respektu - dla zjawisk, które socjolog bada. Socjolog nie może się bać. Socjolog nie ma respektu do praw żadnej z grup, którą bada. Gwarant tego, że można uchwycić zmiany światopoglądowe
INTERNALIZACJA
to mechanizm obronny, polegający na przyjmowaniu za własne narzucanych z zewnątrz postaw, poglądów, norm i wartości.
Na początku główną rolę w tym procesie pełnią rodzice dziecka (szczególnie gdy jest ono w wieku przedszkolnym i w pierwszych latach uczęszczania przez nie do szkoły), później wychowawcy oraz grupy równieśnicze, a po osiągnięciu przez daną osobę wieku dorosłego grupy społeczne i jednostki, z którymi się ona identyfikuje i które są dla niej autorytetem.
W wyniku internalizacji normy heteronomiczne (ustanowione nie przez tych, których mają obowiązywać) przekształcają się w normy autonomiczne (ich przestrzeganie nie wymaga już kontroli z zewnątrz). Internalizacja jest więc jednym z najważniejszych mechanizmów socjalizacji i społecznego rozwoju człowieka.
W socjologii fenomenologicznej Petera Bergera i Thomasa Luckmanna internalizacja jest składową triady, na którą składają sie także obiektywizacja i eksternalizacja.
DEFINICJA SYTUACJI
Polega na określeniu przez aktorów ich orientacji wobec danej sytuacji i dyspozycji do działania w niej. Kiedy wchodzimy do jakiegoś pomieszczenia, w którym przebywają ludzie musimy zdać sobie sprawę co to jest za miejsce. Napotykani w każdym z tych miejsc ludzie mają odmienne oczekiwania co do naszych zachowań. W każdym bowiem przypadku będziemy inaczej się zachowywać, dostosowując nasze zachowanie do sytuacji, miejsca i ról jakie odgrywają znajdujący się tam ludzie. Inaczej mówiąc konsekwencją definicji sytuacji jest określenie naszego w niej miejsca, a co za tym idzie, sposobu naszego zachowania. Definicja sytuacji jest w miarę rozwoju interakcji modyfikowana. Modyfikacje te mogą dotyczyć najróżniejszych aspektów sytuacji. Mogą być np. korektą wadliwie zidentyfikowanych na wstępie ról uczestników interakcji. Np. młodziutka lekarka pogotowia opowiadała jak to pacjenci, do których przyjeżdża, często traktują jako lekarza nie ją, ale towarzyszącego jej starszego wiekiem pielęgniarza.
KONTROLA SPOŁECZNA I JEJ MECHANIZMY
Jest to jedno z najbardziej stosowanych pojęć socjologii. Odnosi się ono do rozmaitych środków używanych przez społeczeństwo w celu przywoływania jego niesubordynowanych członków do porządku. Żadne społeczeństwo nie może istnieć bez kontroli społecznej. Środki kontroli społecznej zmieniają się wielce w zależności od sytuacji społecznej.
Niesubordynacja np. ostania przejażdżka samochodem w gangu.
Mechanizmy kontroli maja za zadanie eliminację niewygodnego personelu i „zachęcanie innych”
Przemoc fizyczna- w społeczeństwie dziecięcym jest ona środkiem głównym. Jednak w kulturalnie zarządzanym społeczeństwie pozostaje środkiem ostatecznym. Żadne państwo nie może istnieć bez policji. Taka skrajna przemoc nie musi być stosowana często. Przed jej zastosowaniem mogą być podjęte niezliczone kroki w postaci ostrzeżeń reprymend.
Ośmieszenie i plotka- występuje w grupach pierwotnych ( tam gdzie ludzie pracują i żyją w zwartych grupach w których są znani osobiście i z którymi są związani poczuciem osobistej lojalności). Wiele społeczności stosuje ośmieszenie na dziećmi- dziecko dostosowuje się nie z lęku przed kara, lecz aby nie było wyśmiane. Plotka- jest szczególnie skuteczna w małych społecznościach, gdzie większość ludzi wiedzie swoje życie w sposób jawny i pod nadzorem sąsiadów. Tam plotka stanowi główny kanał komunikacji
Pogarda i ostracyzm- jest to ulubiony mechanizm kontrolny w grupach przeciwstawiających się z zasady stosowaniu przemocy. Np. Jednostka złamie jakąś zasadę panującą w grupie, może ona pracować i żyć we wspólnocie ale żadna osoba nigdy do niej się nie odezwie.
System moralności, obyczaju i zwyczaju- niemoralność zostaje ukarana utrata pracy, ekscentryczność -utrata widoków na znalezienie nowej, złe maniery- zakaz wstępu do grup, które respektują to, co uważają za dobre maniery
Nieformalne rodzaje kontroli społecznej:
Sankcje ekonomiczne- lekarz odkrywa ze zamknięte są przed nimi drzwi wszystkich szpitali, przedsiębiorca pogrzebowy zostanie wyrzucony pracy za nieetyczne postępowanie
TEORIA HARYZMY MAXA WEBERA
Termin ten zaczerpnięty jest ze starego testamentu, oznacza autorytet społeczny, który nie jest oparty na tradycji czy prawie, lecz raczej na niezwykłym wpływie osobowości przywódcy. Prototypem takiego charyzmatycznego przywódcy jest prorok religijny, który występuje przeciw obowiązującemu porządkowi rzeczy w imię władzy absolutnej przyznanej mu przez nakaz boski (Jezus, Mahomet, cezar, napoleon). Haryzma stanowi wyjątkowo zarliwe wyzwanie rzucone potędze predefinicji.
DYSTNS ROLI
Jest to odgrywanie roli bez identyfikowania się z nią, bez traktowania jej naprawdę serio i z pewnym ukrytym celem. Zjawisko takie wytwarza sytuacja związana z silnym przymusem. Jest to pewien rodzaj dwulicowości
EKSTAZA
Jest to akt bycia poza lub wykraczanie poza. Jest to przeskoczenie z innego świata do innego. Ekstaza przekształca czyjąś świadomość społeczeństwa w taki sposób że dane staje się możliwością. Ponieważ ekstaza rozpoczyna się jako pewien stan świadomości musi spowodować jakieś konsekwencje w sferze działania.
FASADA
Termin wprowadzony do socjologii przez Ervinga Goffmana oznaczający sposób kreowania własnego wizerunku przez jednostkę w trakcie interakcji mający na celu manipulacje wrażeniami jakie odnosi partner interakcji. Na fasadę składają się trzy elementy: dekoracja, powierzchowność jednostki i sposób bycia.
MISTYFIKACJA
Jest to udawanie kogoś innego, tworzenie pozorów lub aranżowanie fałszywych instytucji, sytuacji.
SECESJOGENEZA
Jest to łańcuch akcji i reakcji: wrogie zachowania same siebie uzasadniają , prowokując wrogie postawy
-symetryczna secesjogeneza- każda strona reaguje na oznaki siły przeciwnika- ilekroć ten demonstruje i determinację , tylekroć odpowiada się na to jeszcze potężniejszymi demonstracjami mocy i determinacji. Obie strony panicznie boją się wszystkiego co mogłoby zostać uznane za oznaki słabości np. konflikt w małżeństwie
-komplentarna secesjogeneza- tutaj jedna strona wzmaga siłę swych posunięć w odpowiedzi na oznaki słabości drugiej która minimalizuje swój opór w obliczu coraz potężniejszych działań adwersarza. Na tym najczęściej polega interakcja pomiędzy partnerami , z których jeden dominuje a drugi jest podporządkowany np. banda która terroryzuje okolice, i której wyczynom wszyscy się poddają
PRZYCIĄGANIE SPOŁECZNE
Jest siła która powoduje, ze ludzie tworzą więzi społeczne z własnej inicjatywy i która skłania ich do rozszerzania zakresy związków raz ustanowionych. Dotyczy to raczej związków społecznych, w które ludzie wchodzą z własnej woli, niż w tych w których się rodzą, czy tych które są im narzucone przez siły będące poza ich kontrolą. Przyciąganie społeczne oznacza lubienie innej osoby, wewnętrzną skłonność i żywienie pozytywnych uczuć w stosunku do niej; w szerszym sensie przyciąganie społeczne oznacza skłonność do innej osoby ze względu na jakikolwiek powód np. klient przyciągany przez kupca który przedaje towary po najniższej cenie
ZDOBYWANIE I RÓŻNICOWANIE WŁADZY W MIKORO I MAKRO PROCESACH
Makrostruktura - układ który wyznacza ramy i kierunki życia społecznego; charakteryzuje się: wielokrotną złożonością, skomplikowaniem powiązań między elementami, względną odpornością wobec ingerencji i dezintegracji, wspólnotą kultury, są względnie duże.
Własności makrostruktur:
a) samoistność -makrostruktura, to niezależny, zamknięty świat społeczny, w przeciwieństwie do mikrostruktur, które nie są samoistne i egzystują w ramach makrostruktur
b) samoreferencja - rozwój makrostruktur jest autonomiczny, odbywa się w pewnych zamkniętych ramach, odgrodzonych od świata zewnętrznego, gdzie układem odniesienia jest struktura sama dla siebie
c) samowystarczalność -w przeciwieństwie do mikrostruktur
Makrostruktury tworzą dla mikrostruktur kierunki i ramy rozwoju. Mogą ulegać destrukcji i dezintegracji w wyniku negatywnego działania mikrostruktur
Przykłady mikrostruktur:
- do niedawna były nimi społeczeństwa narodowe, ale pod wpływem postępującego procesu globalizacji stały się one mezostrukturami
- wg Gurwitcha to klasy społeczne są zamkniętymi światami, są całkowicie niekompatybilne między sobą; Marks uważał, że klasy nie są makrostrukturami
- makrostrukturami mogą być np.: klasy, warstwy, stany, ruchy społeczne, etnosy, ludy, narod
GRUPA SPOŁECZNA
Grupa społeczna - relacje pomiędzy jej członkami mają trwałą postać. Grupa może istnieć pomimo zmian jej składu (np. śmierci jednych członków, przyjęcia nowych) nawet przez pokolenia. Zbiór ludzi, którzy w dążeniu do wspólnych wartości (będących ich celami) związani są więzią społeczną i wśród których występuje forma organizacji społecznej.
Najistotniejszymi elementami grupy są:
- Wielość jednostek - jednostka sama w sobie nie może być grupą - muszą istnieć jakieś szanse interakcji czyli wzajemnych oddziaływań między członkami grupy.
Osoby mogą oddziaływać nie tylko na inne osoby ale także na interakcje pomiędzy innymi osobami. Np. jeśli w rodzinie rodzi się dziecko, to może wpłynąć na charakter więzów pomiędzy rodzicami. Im większa jest grupa, tym większa siła, możliwość wywierania presji, ale też możliwość powstania różnic zdań, czyli frakcji. Jeżeli grupa ma dochować sekretu albo stanowić elitę, to nie może być zbyt duża. Poza tym, im większa jest grupa, tym większa jest pasywność niektórych osób. Od wielkości grupy zależy także częstotliwość i jakość komunikacji pomiędzy jej członkami (występuje zjawisko opóźniania bądź gubienia się informacji).
- Wartości społeczne są tym czymś, czemu ludzie okazują szacunek, do posiadania czego dążą, co chronią, co traktują jako jeden z istotnych elementów celu w życiu. Wartością mogą być zarówno dobra materialne jak i niematerialne (np. ludzkie życie). Wartości integrują ludzi, tworzą grupy - ludzie się nimi kierują. W grupie ludzie będą bronić tych wartości, a np. na wojnie niszczyć te wartości u przeciwnika (szczególnie przez I W.Ś.) - władza, dziedziny duchowe, istoty nadprzyrodzone, życie biologiczne.
PROKSEMIKA I JEJ KONSENKWENCJE
Proksemika określa możliwości wykorzystania innych elementów porozumiewania się (zbyt duża odległość może powodować zakłócenia, gdyż uczestniczy interakcji nie słyszą się ) , zaś kontakt wzrokowy powoduje zainteresowanie lub jego brak oraz możliwość odebrania informacji. Ta jej funkcja służy także izolacji od otoczenia, kiedy jej pragniemy, np. w poczekalniach lub autobusie ludzie nieświadomie utrudniają innym kontakt ze sobą, wejście interakcję, poprzez takie zachowanie jest brak spojrzeń czy zachowywanie dystansu.
KONTROLA EKSPRESJI
MECHANIZMY OKRESLENIA WŁASNEJ GRUPY
KORZYŚĆ SPOŁECZNA
RODZAJE ZWIĄZKÓW SPOŁECZNYCH ZE WZGLĘDU NA KORZYŚCI
DRAMATYZACJA
Polega na przedstawieniu rzeczywistości w sposób przesadny, karykaturalny czy absurdalny. Rzeczywistość przedstawiona dramatycznie swą przesadą ma przyciągnąć uwagę i zasłonić rzeczywistą intencję podmiotu.
FAŁSZYWA PREZENTACJA
Fałszywa prezentacja to ryzykowna technika, ponieważ prezentowanie fałszywej fasady, oszukiwanie, wprowadzanie w błąd, symulowanie może być w każdej chwili zdemaskowane. Konsekwencją tego może być utrata dobrego imienia. Społeczeństwo bardziej przyzwala na sytuację, w której aktor podaje się za osobę o niskim statusie, udawanie kogoś o wysokiej pozycji nie jest już tak akceptowane, szczególnie niewybaczalne jest podszywanie się pod osobę o uświęconym statusie (ksiądz, lekarz).
SPÓJNOŚĆ RÓL
Spójność ról polega na tym ze rolę się łącza nie sa przeciwstawne.
Rola społeczna lekarza nie jest w pełni spójna z rolą np. matki (ze względu na wymiar czasowy pracy). Rola wojskowego nie jest w pełni spójna z rolą katolika.
MECHANIZMY UNIKANIA TYRANII SPOŁECZEŃSTWA
-wycofanie się
-manipulacja
-redefinicja sytuacji
b)charyzma
b) sabotaz społeczny
CO TO OZNACZA ZE SOCJOLOGIA INTERESUJE SIĘ CIEMNĄ STRONĄ żYCIA
1