LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA
Wykład 22.10.2015r.
PRZEBIEG PROCESU LEGISLACYJNEGO:
I. założenie projektu ustawy, składają:
*Rada Ministrów (uchwała budżetowa),
*Posłowie,
*Senat,
*Prezydent,
*100 000 obywateli.
Projekty tworzą: urzędnicy lub eksperci (chronione przez prawo autorskie).
II. SEJM:
I,II,III czytanie – praca nad projektem, w 3 czytaniach rozpatruje się projekt.
1 czytanie- na forum sejmu lub Komisji Sejmowej (w wyjątkowych przypadkach tworzy się Podkomisję Sejmową. Wnioskodawca prezentuje projekt i debatują. Można nanieść poprawki. Prezentuje się uzasadnienie projektu.
2 czytanie - odbywa się w sejmie, pracuje się nad projektem zmienionym poprawkami.
3 czytanie - (sejm) i znów rozpatruje się naniesione poprawki i II czytaniu. Prowadzi ono do uchwalenia ustawy.
Ustawę uchwala się zwykłą większością głosów w obecności przynajmniej ustawowej liczby posłów. Zwykła większość – „za” musi być więcej niż „przeciw”.
Uchwalona ustawa jest przekazywana do Senatu.
III. SENAT :
1) 30dni – jeśli nic nie zrobi tzn. że przyjmuje,
2) 30dni – jeśli przyjmuje (może szybciej),
3) Może odrzucić ustawę,
4) może wnieść poprawki i wtedy ustawa wraca do sejmu.
Sejm – może odrzucić bezwzględną większością głosów (to więcej „za” niż „przeciw” i wstrzymujących się. Sejm może również zaakceptować poprawki, wtedy:
IV. PREZYDENT, może on:
1) podpisać umowę (21 dni),
2) kieruje ją do Trybunału Konstytucyjnego – jeżeli według TK ustawa jest w porządku, prezydent musi podpisać,
3) zwraca do sejmu (veto prezydenta) – jeżeli posłowie (315 głosów) odrzucą „veto” to również musi ją podpisać tzw. kwalifikowana większość.
V. KIEDY USTAWA WCHODZI W ŻYCIE?
od podpisania przez prezydenta do wejścia w życie (umieszczenie w Dzienniku Ustaw) to okres zwany vacatio legis (wakacjolenizm).
Wykład 29.10.2015r.
PROCES UCHWAŁODAWCZY:
statut (uchwala rada),
akt, określa:
- gmina (wójt, burmistrz, prezydent, rada gminy),
- powiat (zarząd, starosta, rada powiatu),
- województwo (zarząd, marszałek województwa, sejmik wojewódzki)
UCHWAŁA – akt prawa miejscowego, akt organu kolegialnego (więcej niż 1 osoba).
INICJATYWA UCHWAŁODAWCZA- kompetencja do wniesienia jakiegoś projektu, jest to prawo niekiedy obowiązek określonych podmiotów do przedkładania organowi stanowiącemu (radzie) propozycji normatywnego uregulowania kwestii, materii.
Przysługuje: organowi wykonawczemu gminy: wójtowi, burmistrzowi, prezydentowi. Jest słabo uregulowana. Są oni zobowiązani i inne podmioty – statut.
PRZEDŁOŻENIE PROJEKTU UCHWAŁY RADZIE GMINY: może nastąpić poza sesją lub nad sesją. Uchwały mogą być podejmowane tylko na sesji. Sesja – formalne zebranie rady gminy (ekspertów, ich opinie).
SESJA- rada gminy decyduje, czy projekt gminy zatwierdzić, czy odrzucić. Sesja zwołuje się nie rzadziej niż raz na kwartał (sesje na wniosek lub z władnej inicjatywy, najczęściej w,b,p) ¼ gminy:
Przewodniczący Rady Gminy: ustala projekt obrad, zawiadamia radnych (projekt uchwał) i podaje termin uchwał do publicznej wiadomości. Każdy z obywateli może przyjść na każdą sesję gminy. Sesję prowadzi przewodniczący. Mają oni uprawnienia policji sesyjnej – możliwość odbierania głosu, wyrzucanie kogoś.
- przewodniczący otwiera sesję,
- sprawdzenie quorum – liczba radnych: 230 potrzebna do podjęcia aktu prawnego,
- prezentacje projektu uchwał,
- rozstrzygnięcie.
ROZSTRZYGNIĘCIE: może mieć (być) dwojakie – albo przesłanie do komisji, albo ekspertów. Jeśli mamy etap głosowania to można:
a) przyjąć uchwałę,
b) odrzucić uchwałę
WARUNKI!
- ½ składu rady: quorum Rady Gminy – Rada Gminy może się składać z liczby parzystej, lub nieparzystej (do połowy dodać jednego radnego),
-większość: zwykła większość głosów, bezwzględną: uchwalenie statutu związku komunalnego,
- jawność: głosowanie jest jawne, np. akr prawa miejscowego nie może być uchwalony tajnie.
RADNI UCHWALAJĄ (PRZYJMUJĄ UCHWAŁĘ):
- większość przeciw: odrzucenie uchwały lub brak quorum,
- jeśli uchwala, to:
a) to projekt ustawy jest podpisany przez przewodniczącego Rady, brak podpisu nie pozwala na ogłoszenie uchwały / opublikowanie,
b) jeśli przewodniczący podpisał uchwałę to kieruje ją do Wojewódzkiego Dziennika Urzędowego – 14 dni – vacatio legis – czasem mniej lub więcej.
Ćwiczenia 12.11.2015r.
PRZEPISY PORZĄDKOWE: mogą wejść w życie zarówno poprzez:
- uchwałę rady gminy,
- zarządzenie wójta, burmistrza, prezydenta.
Przypadki wprowadzenia przepisów porządkowych:
1) ochrona życia lub zdrowia obywateli,
2) zapewnienie porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
W sytuacjach niecierpiących zwłoki mogą być wydane przez wójta, burmistrza, prezydenta w formie zarządzenia. Przepisy porządkowe mogą przewidywać karę grzywny od 20-5000zł
Zarządzenie – akt prawa wykonawczego Rady Gminy, albo zatwierdza (dalej obowiązuje, przyjąć je), albo odrzuca (nie obowiązuje, ale Rada Gminy może wyznaczyć termin obowiązywania przez jakiś czas).
PUBLIKATORY- RÓŻNE DZIENNIKI OGŁASZANIA:
- Dziennik Ustaw,
- Dziennik Urzędowy RP- Monitor Polski,
- Dzienniki Urzędowe Ministrów kierujących działami administracji rządowej (np. Minister Właściwy),
- Dzienniki Urzędowe Urzędów Centralnych,
- Wojewódzkie Dzienniki Urzędowe.
DZIENNIK USTAW RP:
- ustawa zasadnicza: Konstytucja,
- ustawy,
- rozporządzenia z mocą ustawy wydawane przez prezydenta RP,
- rozporządzenia wydawane przez prezydenta RP, Radę Ministrów, Prezesa RM, Ministrów kierujących działami administracji rządowej,
- Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji – rozporządzenia,
- teksty jednolite wyżej wymienionych aktów,
- orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych opublikowanych w Dzienniku Ustaw.
Akty normatywne ogłasza się w formie dokumentu elektronicznego. 14 dni od ogłoszenia (vacatio legis), akt może określać dłuższy termin.
W uzasadnionych przypadkach termin może być krótszy niż 14 dni, a nawet dniem wejścia w życie może być dzień ogłoszenia tego aktu w Dzienniku Urzędowym, ale muszą być spełnione 2 przesłanki:
1) ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie,
2) zasady demokratycznego państwa prawnego.
Przy obliczeniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego określonego w dniach (np.14) nie uwzględnia się dnia ogłoszenia. Z wyjątkiem, gdy wchodzi w życie tego dnia.
CO PUBLIKUJE MONITOR POLSKI:
- zarządzenia prezydenta wydawane na podstawie ustawy,
- uchwały Rady Ministrów i zarządzenia Prezesa RM na podstawie ustawy,
- orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszone w Monitorze Polski,
- uchwały Sejmu dotyczące m.in. regulaminu sejmu, uchwalenia votum zaufania RM, pociągnięcia do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu. Uchwały Senatu dotyczące m.in. regulaminu senatu, akty urzędowe prezydenta dotyczące m.in. zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych sejmu i senatu, powoływania sędziów,
-postanowienia Trybunału Konstytucyjnego w sprawach sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi organami konstytucyjnego państwa.
TEKST JEDNOLITY – jest to tekst aktu normatywnego, który zawiera nowelizację tego aktu. Ogłasza go Marszałek Sejmu (ustawy), innych aktów prawnych niż ustawa, ogłaszają:
1) organ właściwy do wydania aktu normatywnego (np. prezydent, RM itd.),
2) regulamin sejmu i senatu – Marszałek sejmu i senatu,
3) akty Rady Ministrów- prezes RM,
4) akty KRRiT – przewodniczący KRRiT.
Tekst jednolity aktu normatywnego innego niż ustawa ogłasza się nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy jeśli był on nowelizowany.
Tekst jednolity ogłasza się w formie obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym, w którym dany akt normatywny ogłoszono. Tekst jednolity jest załącznikiem do tego obwieszczenia.
Wykład 19.11.2015r.
Referenda w Polsce:
20.05.1946r. – referendum lokalne (3xtak),
29.11.1987r. – referendum w sprawie reform politycznych i gospodarczych,
18.02.1996r. – referendum na temat powszechnego uwłaszczenia,
18.02.1996r. – referendum o niektórych kierunkach wykorzystania majątku państwowego,
27.05.1997r. – referendum w sprawie przyjęcia Konstytucji RP,
07-08.06.2003r. – referendum dotyczące przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i Traktatu Ateńskiego (referendum akcesyjne lub europejskie),
06.09.2015r. – referendum w sprawie wprowadzenia jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu w stosunku do dotychczasowego sposobu finansowania partii politycznych z budżetu państwa oraz interpretacji zasad prawa podatkowego (było ważne, lecz niewiążące).
Naród sprawuje władzę przez: (art. 4 ust.2):
- przedstawicieli (prezydent itp.),
- bezpośrednio (referendum: lokalne, ogólnokrajowe; wybory).
TRZY RODZAJE REFERENDUM OGÓLNOKRAJOWEGO:
a) referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa:
może zarządzić je sejm, bądź prezydent.
Jeśli SEJM, to:
- podejmuje decyzję uchwałą podjętą bezwzględną większością głosów przy co najmniej ustawowej liczbie posłów. Podejmuje ją albo z własnej inicjatywy, albo na wniosek senatu, Rady Ministrów lub inicjatywy 500 000 obywateli mających prawo udziału w referendum (ukończone 18 lat, czyli czynne prawo wyborcze), jeżeli:
*z własnej inicjatywy: to projekt może przedłożyć: prezydium sejmu, Komisja Sejmowa, przynajmniej 69 posłów).
Jeżeli żadne z ww to odrzuca projekt.
*inicjatywa 500 000 obywateli: to nie może dotyczyć następujących spraw:
- wydatków i dochodów w szczególności podatków itp.,
- obronności państwa,
- amnestii.
Na wyżej wymienione tematy wypowiada się Państwowa Komisja Wyborcza, jeśli są zabronione jakieś warunki zawarte we wniosku to Marszałek Sejmu odmawia przyjęcia wniosku.
Takie postanowienia mogą być zaskarżone do Sądu Najwyższego, który w liczbie 3 sędziów decyduje czy odmowa była słuszna czy też nie.
Jeśli prezydent, to:
żeby mógł zarządzić takie referendum, musi mieć zgodę senatu, wyrażoną bezwzględną liczbą głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
b) referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej: na ratyfikację umowy międzynarodowej *ale takie na podstawie której RP przekazuje organom między narodowym kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach (referendum akcesyjne – przystąpienie PL do UE – 2003r.
To sejm decyduje o tym czy przeprowadzić referendum czy nie.
c) zatwierdzenie zmiany Konstytucji:
dotyczy zmian Konstytucji, ale tylko jej trzech rozdziałów:
- rozdziału 1: to najważniejsze zasady działalności państwa – fundamentalne działanie RP,
- rozdziału 2: prawa działalności: obowiązków obywateli (prawa i obowiązki),
- rozdziału 12: zmiany Konstytucji RP- nie można jej zmieniać bez referendum.
Ile może trwać referendum ?
- zasadniczo jeden dzień,
- jednak może ono także trwać 2 dni, jeżeli np. w pierwszym dniu jest niska frekwencja.
Po pierwszym dniu referendum można podać frekwencję, ale nie można podać wyniku – taka zmiana została zatwierdzona w 2003r.
Czym różni się referendum ważne od wiążącego? :
a) WAŻNE – przeprowadzone zgodnie z prawem (zatwierdzone przez Sąd Najwyższy, po ówczesnym rozpatrzeniu skarg itp., jest to tzw. prerogatywa Sądu Najwyższego i nie zależy od liczby głosujących.
Prerogatywa- przywilej, uprawnienie wynikające z zajmowanego stanowiska.
b) WIĄŻĄCE – to takie, w którym wzięło udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Jest wtedy wiążące dla organów państwa.
Referendum dotyczące zmian Konstytucji jest wiążące bez względu na frekwencję.
Wykład 26.11.2015r.
Art. 170- członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować w drodze referendum o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z bezpośrednich wyborów organu samorządu terytorialnego.
Ustawa z 2000r. o referendum lokalnym:
1) referenda mogą przeprowadzać wszystkie jednostki samorządu terytorialnego:
- w sprawie odwołania organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego (rady, gminy powiatu, sejmiku wojewódzkiego),
- co do sposobu rozstrzygania sprawy, co do sposoby wspólnoty samorządu mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organu danej jednostki,
- w innych istotnych sprawach dotyczących więzi kulturowych, gospodarczych i społecznych.
2) referenda gminne:
- w przypadku odwołania wójta, burmistrza bądź prezydenta,
- w przypadku samo opodatkowania się obywateli, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji gminy.
Udział w referendum mogą wziąć udział:
- osoby stale zamieszkujące na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego i posiada czynne prawo wyborcze (18lat).
Referenda można także podzielić w zakresie tego, kto ma inicjatywę:
1) organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego,
2) co najmniej 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy lub powiatu lub 5% mieszkańców województwa.
3) referenda przeprowadza się w dniu wolnym od pracy,
4) referenda przeprowadzają i ogłaszają jego wynik właściwe (terytorialnie) komisje do spraw referendum,
5) referendum jest ważne (zasadniczo), jeśli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania,
6) w sprawach odwołania jednostek samorządu terytorialnego pochodzące z wyborów bezpośrednich, referendum jest ważne, gdy wzięło w nim udział nie mniej niż 3/5 liczby osób biorących udział w wyborze odwołanego organu.
7) wynik referendum jest rozstrzygający, jeżeli za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów.
WAŻNE! Wynik referendum o samo opodatkowaniu się mieszkańców jest rozstrzygający, jeżeli „za” oddano co najmniej 2/3 ważnych głosów (większość kwalifikowana).
Wykład 03.12.2015r.
UMOWA MIĘDZYNARODOWA (ratyfikacja):
to zgodne oświadczenie woli co najmniej 2 podmiotów prawa międzynarodowego (najczęściej państwa lub organizacji międzynarodowych) regulowane przez prawo międzynarodowe i wywołujące skutki w sferze tego prawa.
Rodzaje umów międzynarodowych:
Pierwszy podział:
a) umowy dwustronne,
b) umowy wielostronne.
Drugi podział:
a) umowy ustne,
b) umowy pisemne
Trzeci podział:
a) umowy otwarte- takie umowy, do których każde państwo może przystąpić,
b) umowy warunkowo otwarte – takie umowy co do których państwo może przystąpić po spełnieniu pewnych warunków,
c) umowy zamknięte – takie, co do których można przystąpić za zgodą wszystkich stron takiej umowy.
Czwarty (najważniejszy!) podział:
a) umowy zawarte w trybie prostym – będą obowiązywać tylko po podpisaniu,
b) umowy zawarte w trybie złożonym – będą obowiązywać po podpisaniu i ratyfikacji.
CZĘŚCI UMOWY MIĘDZYNARODOWEJ:
1) Tytuł umowy – na tytuł składa się nazwa umowy i strony umowy – jeżeli umowa jest dwustronna,
2) Preambuła (uroczysty wstęp):
a) INTYTULACJA – wymienienie stron, ewentualnie organów tych stron,
b) ARENGA – przyczyny, które skłoniły do zawarcia takiej umowy,
c) NARRACJA – opis czynności, które doprowadziły do zawarcia umowy.
3) Stwierdzenie uzgodnienia tekstu umowy.
4) DYSPOZYCJA:
a)część materialno prawa- najważniejsza część umowy, sedno sprawy,
b) formalno prawna – informacja o sposobie wejścia w życie tej umowy np. jeżeli wymaga dana jest ratyfikacja to się pisze „umowa wymaga ratyfikacji”. Czas obowiązywania umowy może być:
a) bezterminowy: przy czym mogą zawierać klauzule denuncjacyjne (możliwość wypowiedzenia takie umowy),
b) terminowe: przy czym mogą zawierać klauzule prolongacyjne (strony mogą przedłużyć czas trwania umowy)
**występuj także klauzula derogacyjna dotycząca uchylenia starej umowy lub części przepisów starej umowy.
5) Miejsce i czas zawarcia umowy,
6) Podpis i pieczęcie.
RATYFIKACJA UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH:
przez ratyfikację rozumiemy sposób wyrażenia ostatecznej zgody na związanie się umową przez upoważniony organ państwowy.
Historia: kiedyś do ratyfikacji upoważniony był władca
Dziś: do ratyfikacji upoważniony jest prezydent.
RODZAJE RATYFIKACJI:
1) Mała ratyfikacja – wniosek o ratyfikację do prezydenta składa Prezes Rady Ministrów i jedynie informuje sejm, którego zgoda nie jest konieczna.
2) Duża ratyfikacja – prezydent ratyfikuje dopiero za zgodą sejmu. Takie umowy dotyczą:
a) pokoju, sojuszy, układów politycznych, układów wojskowych,
b) wolności, praw i obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji RP,
c) członkowstwa RP w organizacjach międzynarodowych,
d) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
e) spraw, które wymagają regulacji ustawowej lub, w których Konstytucja wymaga ustawy.
Ratyfikacja, kiedy umową międzynarodową przekazujemy niektóre kompetencje jakimś organizacjom międzynarodowym. Wyrażenie zgody w 2 przypadkach:
1) prezydent ratyfikuje po uzyskaniu zgody 2/3 głosów sejmu i senatu przy obecności ustawowej ½ posłów i senatorów (kwalifikowanej większości głosów parlamentu),
2) prezydent ratyfikuje po zgodzie w wiążącym referendum ogólnokrajowym.
Wykład 10.12.2015r.
ROZPORZĄDZENIA: jeśli mówimy o rozporządzeniu to mamy na myśli akt normatywny na podstawie szczególnego upoważnienia zawartego w ustawie – delegacja w ustawie.
Delegacja ustawowa:
- wskazuje organ wydający rozporządzenie,
- zakres spraw przekazuje do uregulowania rozporządzeń,
- wytyczne dotyczące treści tego aktu.
3 podstawy delegacji:
- podmiotowa,
- przedmiotowa,
- treściowa.
W zakresie organu, który powinien wydawać takie rozporządzenie tymi organami mają być tylko organy wskazane w Konstytucji:
- przez: RM, PRM, Ministra kierującego działaniem administracji rządowej oraz KRRiT.
Nie może być sytuacji, że organ wskazany, jako organ do wydania rozporządzenia przekazuje te kompetencje innemu organowi.
ZAKAZ
możliwa jest taka sytuacja, by w ustawie wskazano dwa lub więcej, organy, które wspólnie powinny wydać rozporządzenie.
Delegacja ustawowa prowadzi do tego, że dany organ ma takie rozporządzenie wydać, ale jeśli tai organ nie chce wydać rozporządzenia, to:
delikt konstytucyjny – jest to podstawa do pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej.
Nie może być sprzeczne z ustawą, ponieważ to akt hierarchicznie niższy. Rozporządzenie nie może wykraczać poza zakres delegacji oraz nie może być umowy o delegacji blankietowej.
-> taka, gdy ustawa pozostawia zbyt szeroki zakres swobody, ogranicza co do treści rozporządzenia,
->do kontroli legalności rozporządzeń jest powołany organ: Trybunał Konstytucyjny,
-> Konstytucja przewiduje sytuację, że nie ma prezydenta, wówczas rozporządzenie wydaje Marszałek Sejmu, a jeśli on nie może to Marszałek Senatu.
ROZPORZĄDZENIE A ZARZĄDZENIE:
zarządzenie nie jest aktem prawa powszechnie obowiązującego, jest aktem prawa wewnętrznego, dotyczy działalności samej administracji i nie może być podstawą do rozstrzygnięcia o prawach i obowiązkach obywateli.
Rozporządzenie prezydenta RP, który ma charakter rozporządzenia z mocą ustawy, prezydent w pewnych okolicznościach wydaje rozporządzenie z mocą ustawy, są źródłem prawa powszechnie obowiązującego. Takie rozporządzenie z mocą ustawy jest możliwe na wniosek Rady Ministrów, w razie wprowadzenia stanu wojennego, jeśli sejm nie może się zebrać na posiedzeniu – rozporządzenia te podlegają zatwierdzeniu.
Wykład 17.12.2015r.
1. Rządowe Centrum Legislacji – jest państwową jednostką organizacyjną, podległą Prezesowi Rady Ministrów, działa na podstawie Ustawy o Radzie Ministrów z 1996r. i statutu nadanego przez Prezesa Rady Ministrów.
Do podstawowych zadań należy:
- koordynowanie działalności legislacyjnej Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i podległych mu organów administracji rządowej,
- opracowywanie pod względem legislacyjnym rządowych projektów prawnych i innych dokumentów rządowych,
- analizowanie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz redagowania Dziennika Ustaw i Monitora Polskiego.
RCL współpracuje w zakresie koordynacji działalności legislacyjnej z Komitetem Stałym Rady Ministrów, Komitetem do spraw Europejskich oraz Radą Legislacyjną.
Zadania RCL:
- opracowywanie rządowych projektów ustaw,
- opracowywanie stanowisk prawno – legislacyjnych do rządowych projektów ustaw,
- analizowanie orzecznictwa TK, SN, NSA,
- wydawanie upoważnienia PRM Dziennika Ustaw RP oraz Monitora Polskiego,
- współdziałanie z Radą Legislacyjną w zakresie opiniowania rządowych projektów aktów normatywnych,
- monitorowanie wydawania poprzez organy administracji rządowej przepisów wykonawczych do ustaw,
- prowadzenie aplikacji legislacyjnej.
RCL kieruje prezes przy pomocy wiceprezesa.
Skład RCL:
departament prawa:
- administracyjnego,
- gospodarczego,
- społecznego,
- środowiska i infrastruktury,
- dzienników urzędowych,
- systemów informatycznych,
- ponadto departament postępowań przed TK,
- departament prawny i tekstów jednolitych,
- biuro administracyjne.
Aplikacja administracyjna jest skierowana do urzędników administracji państwowej. Rzpoczyna się we wrześniu każdego roku i trwa 10 miesięcy.
- wykłady i ćwiczenia,
- zajęcia z patronomi,
- egzamin kończący aplikację.
EGZAMIN:
- ustny: obejmuje sprawdzenie wiedzy aplikatura, odbywa się przed komisją egzaminacyjną. W trakcie egzaminu może być obecny patron aplikanta,
- pisemny: polega na:
1) * opracowaniu projektu aktu prawnego,
* opracowaniu projektu założeń projektu ustawy.
2) zawiera opracowanie stanowiska prawno – legislacyjnego do projektu aktu prawnego, albo na opracowaniu stanowiska prawno legislacyjnego do projektu założeń projektu do ustawy.
RADA LEGISLACYJNA: jest organem opiniodawczo-doradczym PRM i RM. Istnieje od 1972r. Rada działa kadencyjnie. Działa na podstawie ustawy o Radzie Ministrów i wydanego na jej podstawie rozporządzenia RM w sprawie Zadań Rady Legislacyjnej oraz szczegółowych zasad i trybu jej działania.
prof. Mirosław Ster – obecny prezes – przewodniczący RL.
RL- wydaje opinie o projektach rządowych, przede wszystkim o projektach ustaw i projektach założeń projektów ustaw.
Z wnioskiem o wydanie opinii mogą się do RL zwrócić:
- przewodniczący stałego komitetu RM,
- szef kancelarii PRM,
- Prezes Rządowego Centrum Legislacji,
- Sekretarz RM.
Wykład 7.01.2016
Ustawa powinna wyczerpująco regulować daną dziedzinę spraw nie pozostawiając poza zakresem swego unormowania istotnych fragmentów tej dziedziny.
Ustawa nie może powtarzać przepisów zamieszczonych w innych ustawach.
W ustawach nie zamieszcza się przepisów, które regulowały sprawy wykraczające poza zakres przedmiotowy i podmiotowy.
Przepisy reguluje się zwykle i syntetycznie unikając nadamiernych szczegółowości a zarazem w sposób w jaki opisuje się typowe sytuacje występujące w dziedzinie spraw regulowane tą ustawą.
Zdania w ustawie redaguje się zgodnie z przyjętymi regułami języka polskiego unikając zdań wielokrotnie złożonych.
W ustawie należy posługiwać się określeniami które zostały użyte w ustawie podstawowej danej dziedziny spraw. W szczególności w ustawie zwanej jako kodeks lub prawo.
Do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednostkowych określeń a różnych pojęć nie oznacza się tym samym określeniem.
BUDOWA USTAWY:
1. Tytuł
2. Przepisy merytoryczne
3. Przepisy zmieniające
4. Przepisy przejściowe i dostosowujące
5. Przepisy uchylające
6. Przepisy o wejście w życie ustawy (nowej)
7. Przepisy o wygaśnięciu mocy obowiązującej ustawy
TYTUŁ SKŁADA SIĘ Z :
- oznaczenia rodzaju aktu
- daty ustawy
- ogólnego określenia ustawy:
1. opisowe - rozpoczynające się od przyimka "o" pisanego małą literą . Np. ustawa o ochronie praw konsumenta.
2. rzeczowe - rozpoczynające się od wyrazów: kodeks, prawo, ordynacja lub przepisy wprowadzające ustawa ordynacja podatkowa
PRZEPISY MERYTORYCZNE DZIELĄ SIĘ NA :
- Przepisy ogólne
1. określenie zakresów spraw regulowanych ustawą i podmiotów, której dotyczą lub sprawy i podmiotów wyłączonych spod tej regulacji.
2. zamieszcza się objaśnienia lub skróty użyte w ustawie - definicja ustawowa
- Przepisy szczegółowe zamieszcza się w następującej kolejności:
1. Przepisy prawa materialnego
2. Przepisy ustrojowe (o organach)
3. Przepisy proceduralne (o postępowaniu przed organami)
4. Przepisy o odpowiedzialności karnej
1. Przepisy prawa materialnego powinny możliwie bezpośrednio i wyraźnie wskazywać kto, w jakich okolicznościach i jak powinnien się zachować.
2. Przepisy ustrojowe zamieszcza się przepisy o tworzeniu organu albo instytucji ich zadań i kompetencjach, organizacji, sposobie ich obsadzania oraz o tym jakim podmiotom podlegają lub jakie podmioty sprawują nadzór.
3. Przepisy proceduralne- określa się sposób postępowania przed organami albo instytucjami, strony i innych uczestników postępowania, ich prawa i obowiązki w postępowaniu oraz rodzaje rozstrzygnięć, które zapadają w postępowaniu, i tryb ich wzruszania.
4. Przepisy o odpowiedzialności karnej- zamieszcza się tylko w przypadku, gdy naruszenie przepisów ustawy nie kwalifikuje się jako naruszenie przepisów Kodeksu karnego, Kodeksu karnego skarbowego lub Kodeksu wykroczeń, a czyn wymagający zagrożenia karą jest związany tylko z treścią tej ustawy.
Ustawa
1. Ustawa może zawierać załączniki; odesłania do załączników zamieszcza się w przepisach merytorycznych ustawy.
2. W załącznikach do ustawy zamieszcza się w szczególności wykazy, wykresy, wzory, tabele i opisy o charakterze specjalistycznym.
1. W przepisach przejściowych reguluje się wpływ nowej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych.
Oznaczanie przepisów ustawy i ich systematyzacja
- Podstawową jednostką redakcyjną ustawy jest artykuł.
- Artykuł powinien być w miarę możliwości jednozdaniowy.
- Jeżeli samodzielną myśl wyraża zespół zdań, dokonuje się podziału artykułu na ustępy. W ustawie określanej jako "kodeks" ustępy oznacza się paragrafami
1. W obrębie artykułu (ustępu) zawierającego wyliczenie wyróżnia się dwie części: --- -
- wprowadzenie do wyliczenia
- punkty.
Wyliczenie może kończyć się częścią wspólną, odnoszącą się do wszystkich punktów.
2. W obrębie punktów można dokonać dalszego wyliczenia, wprowa dzając litery.
3. W obrębie liter można dokonać kolejnego wyliczenia, wprowadzając tiret.
Wyliczenie w obrębie punktów (tzw. litery) oznacza się małymi literami alfabetu łacińskiego, z wyłączeniem liter właściwych tylko językowi polskiemu (ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ż, ź), z nawiasem z prawej strony, z zachowaniem ciągłości alfabetycznej. W przypadku, gdy zabraknie liter, stosuje się oznaczenie najpierw dwuliterowe, a następnie wieloliterowe, dopisując do ostatniej litery alfabetu łacińskiego najpierw pierwszą, a następnie kolejne litery tego alfabetu [a), b)..... z), za), zb) ..... zz), zza), zzb) ....].
Artykuł oznacza się skrótem "art." i cyfrą arabską z kropką.
Art.1.
Ustęp w tekście normatywnym nie jest napisany chyba, że powołujemy się na niego.
Art. i ust. zaczynają się od akapitu
Punkty, litery i tiret rozpoczyna się na wysokości początku wprowadzenia do wyliczenia.
W celu systematyzacji przepisów ustawy artykuły można grupować w jednostki systematyzacyjne.
Art. zgromadzi się w działy, działy w rozdziały, rozdziały w tytuły.
W ustawie określonej jako kodeks - tytuły można grupować w księgi a księgi w części
Rozdziały numeruje się cyframi arabskimi a jednostki organizacyjne wyższego rzędu rzymskimi.
Wykład 14.01.2016r.
Przepisy upoważniające:
Do wydania rozporządzenia wskazuje się:
- organ właściwy do wydania rozporządzenia, wskazuje sie pełną nazwę tego organu,
-rodzaj aktu,
-zakres spraw przekazywanych do uregulowania w rozporządzeniu, zakres spraw musi być precyzyjny i nie może być ogólnikowy,
- wytyczne dotyczące treści rozporządzenia, wytyczne są wskazówkami wyznaczającymi treść rozporządzenia lub sposób ukształtowania jego treści.
W wytycznych należy wskazać w szczególności:
1. Rozstrzygniecie, którego nie wolno przewidzieć w rozporządzeniu,
2. Granice w jakich musza zmieścić sie rozstrzygnięcia rozporządzenia,
3. Wymagania jakim maja odpowiadać rozwiązania przyjęte w rozporządzeniu,
4. Cele jakim maja zostać osiągnięte przez rozporządzenie,
5. Okoliczności jakie należy uwzględnić tworząc rozporządzenie.
Przepisy karne stosuje sie przede wszystkim w kodeksie karnym, ale szereg ustaw posiada przepisy karne.
Konstrukcja przepisu karnego:
w przepisie karnym znamiona czynu zabronionego określa się, w sposób wyczerpujący bez odsyłania do nakazów lub zakazów zawartych w przepisach tej samej lub innej ustawy a nawet w postanowieniach umów międzynarodowych.
Znamiona przepisu to opis przepisu.
Nowelizacja ustawy polega na uchyleniu niektórych jej przepisów w zastąpieniu niektórych jej przepisów przepisami o innej treści lub brzmieniu albo na dodaniu do niej nowych przepisów. Przepisy ustawy zmienia sie albo odrębną ustawą zmieniającą albo przepisem zmieniającym zamieszczonym w innej ustawie. Zmieniany przepis ustawy przytacza sie w pełnym, nowym brzmieniu choćby zastępowano w nim - dodawano albo eliminowano tylko jeden wyraz. Przepisy ustawy zmienia sie przepisem wyraźnie wskazującym dokonywane zmiany. Pierwszemu artykułowi ustawy zmieniającej albo przepisowi zmieniającemu zawartemu w innej ustawie nadaje sie brzmienie.
W ustawie (tytuł) wprowadza sie następujące zmiany:
Jeżeli uchyla sie natomiast tylko jeden przepis ustawy to przepisowi uchylającemu nadaje sie brzmienie : W ustawie (tytuł) uchyla sie: Artykuł.
Tekst jednolity: Ogłoszenie następuje w formie obwieszczenia a tekst jednolity jest załącznikiem tego obwieszczenia.
Tekst jednolity redaguje sie według następujących zasad:
1. Zachowuje sie numeracje pierwotnego tekstu ustawy i uwzględnia numeracje dodana przez ustawę zmieniającą. Nie wprowadza sie ciągłości numeracji.
2. W miejscu przepisu uchylonego wpisuje sie oznaczenie uchylonej jednostki redakcyjnej np. Art6 i słowo (uchylony). Podając w odnośniku tytuł ustawy uchylającej, oraz oznaczenie dzienników urzędowych, w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany a także podaje sie przepis uchylający i datę jego wejścia w życie.
3. Przy przepisach których treść zmieniono i przy przepisach dodanych podaje sie w odnośnikach do tych przepisów tytuł ustawy nowelizującej oraz oznaczenie dzienników urzędowych w których została ogłoszona ta ustawa i jej zmiany a także podaje sie przepis nowelizujący i datę jego wejścia w życie.
4. W przypadku przepisów wielokrotnie zmienianych w odnośnikach do tych przepisów podaje sie w kolejności chronologicznej wszystkie wprowadzone zmiany. Błąd w ustawie: Sprostowanie bledu może dotyczyć tylko tekstu normatywnego ogłoszonego w dzienniku urzędowym. Podobnie jak tekst jednolity sprostowanie następuje w formie obwieszczenia.
Obwieszczenie o sprostowaniu bledu zawiera:
1. Tytuł obwieszczenia a w nim nazwę organu prostującego błąd oraz datę wydania obwieszczenia i jego przedmiot.
2. Podstawę prawną sprostowania bledu
3. Tytuł aktu normatywnego w którym prostuje sie błąd a także oznaczenie dziennika urzędowego w którym został ogłoszony ten akt
4. Przepis prawny aktu normatywnego podlegający sprostowaniu
5. Przytoczenie bledu, który jest przedmiotem sprostowania
6. Fragment tekst aktu normatywnego w brzmieniu uwzględniającym sprostowanie bledu.
Jednym obwieszczeniem o sprostowaniu bledu można sprostować więcej niż 1 błąd w tym samym akcie normatywnym oraz błędy w różnych aktach normatywnych w tym samym obwieszczeniu.
Wykład 14.01.2016r. (II wykład)
Rozporządzenie:
w rozporządzeniu zamieszcza się tylko przepisy regulujące sprawy przekazane do uregulowania w przepisie upoważniającym. W rozporządzeniu nie zamieszcza się przepisów niezgodnych z ustawą upoważniającą, lub z innymi ustawami i ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi chyba, że przepis upoważniający wyraźnie na to zezwala. Ważne jest to, że w rozporządzeniu nie umieszcza się przepisów karnych ani przepisów odsyłających do przepisów karnych. W rozporządzeniu nie powtarza się przepisów ustawy upoważniającej oraz przepisów innych aktów normatywnych.
Konstrukcja rozporządzenia:
1) w tytule rozporządzenia w oddzielnych wierszach zamieszcza się:
- oznaczenie rodzaju aktu,
- nazwę organu wydającego rozporządzenie,
- datę rozporządzenia,
- określenie przedmiotu rozporządzenia.
Oznaczenie rodzaju aktu oraz nazwę organu wydającego rozporządzenie pisze się wielkimi literami.
Określenie przedmiotu rozporządzenia rozpoczyna się od wyrazów „w sprawie”.
np. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w sprawie …
Jako datę rozporządzenia podaje się dzień określony kalendarzowo, w którym zostało ono podpisane przez organ wydający to rozporządzenie.
Ale jeżeli rozporządzenie jest wydawane wspólnie, albo w porozumieniu z innym organem za datę rozporządzenia przyjmuje się datę jego podpisania przez organ współuczestniczący w wydaniu tego rozporządzenia. Organ współuczestniczący podpisuje je w drugiej kolejności.
2) tekst rozporządzenia, rozpoczyna się od przytoczenia przepisu ustawy, zawierającego upoważnienie ustawowe, jako podstawy prawnej wydania rozporządzenia. Podstawę prawną wydania rozporządzenia wyraża się zwrotem „na podstawie artykułu (…) ustawy (tytuł) zarządza się, co następuje”.
Podstawową jednostką redakcyjną i systematyzacyjną rozporządzenia jest paragraf.
Paragrafy dzielą się na ustępy. Ustępy na punkty , punkty na litery, a litery na tiret (myślnik).
W przepisach ogólnych rozporządzenia określa się:
*przedmiot rozporządzenia, w szczególności wtedy, gdy tytuł rozporządzenia jest zwięzły i nie zawiera szczegółowych informacji o wszystkich sprawach zawartych w rozporządzeniu, rozpoczynając przepis od wyrazów „rozporządzenie określa”.
W przepisach ogólnych rozporządzenia zamieszcza się również postanowienia o stosowanych w rozporządzeniach definicjach i skrótach.
Rozporządzenie powinno wchodzić w życie w dniu wejścia w życie ustawy na podstawie której jest ono wydawane.
Rozporządzenie można wydać po dniu ogłoszenia ustawy, w której jest zamieszczony przepis upoważniający do jego wydania, a przed dniem wejścia w życie ustawy. W tym przypadku termin wejścia w życie rozporządzenia wyznacza się na dzień nie wcześniejszy niż dzień wejścia w życie ustawy upoważniającej do wydania tego rozporządzenia.
Na oryginalnym egzemplarzu rozporządzenia zamieszcza się podpis organu wydającego to rozporządzenie.
TYPOWE ŚRODKI TECHNIKI PRAWODAWCZEJ (zasady stosowane wobec ustaw i rozporządzeń, żeby konstruować akty):
jeśli norma ma być adresowana do każdej osoby fizycznej, adresata tej normy wskazuje się słowem „kto?” (np. każdy) Jeśli zakres adresatów normy ma być węższy, wyznacza się go przez użycie odpowiedniego określenia rodzajowego. (np. matka zabija…)
Jeżeli norma ma znajdować zastosowanie we wszystkich okolicznościach, w przepisie prawnym nie określa się okoliczności jej zastosowania.
Jeżeli natomiast norma ma znajdować zastosowanie tylko w określonych okolicznościach, okoliczności te jednoznacznie i wyczerpująco, wskazuje się w przepisie prawnym przez rodzajowe ich określenie.
W ustawie lub w innym akcie normatywnym formułuje się definicje (legalne) danego określenia, jeżeli:
1) dane określenie jest wieloznaczne,
2) dane określenie jest nieostre, a jest pożądane ograniczenie tej nieostrości,
3) znaczenie danego określenia nie jest powszechnie zrozumiałe,
4) ze względu na dziedzinę regulowanych spraw istnieje potrzeba ustalenia nowego znaczenia danego określenia.
W akcie normatywnym, niższym rangą niż ustawa bez upoważnienia ustawowego nie formułuje się definicji ustalających znaczenia określeń ustawowych. W szczególności w akcie wykonawczym nie formułuje się definicji, które ustalałyby znaczenia określeń zawartych w ustawie upoważniającej.
Jeżeli dane określenie ma być używane w jednym znaczeniu w obrębie całej ustawy lub innego aktu normatywnego jego definicje zamieszcza się w przepisach ogólnych tego aktu. Jeżeli dane określenie ma być używane w ustalonym znaczeniu tylko w obrębię zespołu przepisów jego definicję zamieszka się w bezpośrednim sąsiedztwie tych przepisów. Jeżeli TK wydał orzeczenie stwierdzające niezgodność aktu normatywnego do którego się odsyła albo poszczególnych jego przepisów, do których następuje odesłanie, z Konstytucją, Umową międzynarodową, Ratyfikowaną Umową międzynarodową za zgodą wyrażoną w ustawie lub ustawą, przy przytaczaniu numeru i pozycji oraz w razie potrzeby roczn8ika Dzienników Urzędowych, w których ogłoszono dany akt i jego kolejne zmiany podaje się również nr i pozycję oraz w razie potrzeby rocznik Dziennika Urzędowego, w którym ogłoszono to orzeczenie.
Numery, roczniki punkty Dzienników Urzędowych wymienia się w następującej postaci:
skróty nazw:
- Dziennika Urzędowego „Dz. U.”
- z roku , np. 2010,
- nr np. 51 (już nie zapisuje się numeru)
- pozycja np. 30,
Skróty:
- Dz. U. - Dziennik Ustaw,
- M.P. - Monitor Polski,
- Monitor Sądowy i Gospodarczy M.S.G.,
- Wojewódzki Dziennik Urzędowy Dz.Urz.Woj.
OGŁASZANIE AKTÓW NORMATYWNYCH
Podstawą do ogłoszenia aktu normatywnego lub innego aktu prawnego jest akt w formie dokumentu elektronicznego, opatrzony przez upoważniony do wydania aktu organ bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy kwalifikowanego certyfikatu. Dz.U. wydaje się z zachowaniem pozycji w danym roku kalendarzowym. Dniem ogłoszenia jest dzień jego ogłoszenia w postaci elektron inaczej na str. Internetowej organu wydającego Dziennik Ustaw, organ wydający Dziennik Ustaw i Monitor Polski przechowuje po jednym egzemplarzu również w formie ich wydruku. Poświadczonych za zgodność z oryginałem przez ten organ i przekazuje po jednym egzemplarzu każdego z tych dzienników w formie wydruków poświadczonych za zgodność z oryginałem Prezydentowi RP, Marszałkowi Sejmu oraz Bibliotece Narodowej w celu przechowywania. Dziennik Ustaw i Monitor Polski wydaje PRM przy pomocy Rządowego Centrum Legislacji przy czym RCL może zlecić wyspecjalizowanym podmiotom niektóre czynności związane z wydaniem Dziennika Ustaw i MP. Wojewódzki Dziennik Urzędowy wydaje Wojewoda. Nazwy Dziennik Ustaw i Monitor Polski oraz wzory graficzne winiet tych dzienników mogą być wykorzystywane jedynie przez organ wydający te dzienniki.
Winieta obejmuje w szczególności: nazwę dziennika urzędowego, wizerunek orła w koronie oraz miejsce i dzień ogłoszenia aktu normatywnego.
Dziennik Urzędowy UE:
Wydawany jest przez Urząd Oficjalnych Publikacji Komisji Europejskiej. Zawiera on:
Seria L: Legislacja, zawiera: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia, opinie.
Seria C: komunikaty, informacje, zawiadomienia, zawiera w szczególności: streszczenia wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE, raporty Trybunału Obrachunkowego, ogłoszenia naboru do pracy w instytucjach UE.
Seria S: Suplement, zawiera w szczególności: umowy publiczne dot. UE, umowy użyteczności publicznej, umowy publiczne dotyczące usług lotniczych.