Powstanie Warszawskie nazywane jest „kołyska” gdyz jego wybuch wiązał się z realizacja planu burza który zostal zaakceptowany przez generala Tadeusza Bora Komorowskiego i po decyzju z 30 listopada 1943 realizowany od lutego 1944r.
Plan Burza przewidywal:
Wywoływanie przez AK lokalnych powstan ( przed wejściem na dane ziemie Rosja ) i przejmowanie władzy wojskowej i administracyjnej na danym terenie by nie dopuścić do przejecia władzy przez komunistow a także przeciwdziałać akcja NKWD wobec ludności polskiej .
W ramach planu burza rozpoczęła działalność 27 dywizja piechoty AK na Wolyniu w lutym 1944r która na początku kwietnia 1944 zostala rozbita przez Rosje. W dniach 7-13 lipca 1944r w ramach tego planu doszlo do powstania w Wilnie i wyzwolenia miasta przez AK i Rosjan. Nastepnie dowodca AK na Wilenszczyznie gen. Aleksander Krzyzanowski „Wilk” i jego sztab zostali aresztowanie przez Rosje.
27 lipca oddzialy AK wyzwolily Lwow i doszlo do podobnej sytuacji jak w Wilnie. Mimo tego 21 lipca 1944r komendant glowny AK Tadeusz Bor Komorowski podjal decyzje o wlaczeniu do planu Burza Warszawy. Powstanie w Warszawie miało udowodnic iż Polacy nie zrezygnuja ze swojej suwerenności i nie pogodza się z okupacja ze strony Rosjan. Plan strategiczny przewidywal iż powstanie będzie trwalo do 5 dni i w tym czasie do Warszawy winny wkroczyc oddzialy 1 frontu Bialoruskiego pod dowodctwem Marszalka Konstantego Rokosowkiego.
AK okregu Warszawskiego mialo sily ok. 36 tys szeregowcow i podoficerow i ok. 10 tys oficerow i podchorążych. Dowodca wojskowym powstania zostal wyznaczony pułkownik Antoni Hruściel „ Montel”.
Plan przewidywal uchwycenie głównych pkt oporu niemieckiego w Warszawie w dzielnicach centralnych – stare miasto, śródmieście i główych alterii przelotowych łączących dzielnice.
Sily niemieckie w rejonie warszawy liczyly ok. 55 tys ludzi i były to oddzialy dywizji ss wiking, również oddzialy RONA i ROA pod dowodctewem gen. SS Stanislawa Kaminskiego. Niemieckim dowodca walczacym z powstaniem będzie gen. Jan von Bach Zalewski.
Wybuch powstania „ godzine W” wyznaczono na 17.00 1 sierpnia 1944r. W tym czasie do powstania tez nawoływało nadające z Moskwy „ Radio Kościuszko” w którym apel w tej sprawie głosili Boleslaw Bierut i Wanda Wasilewska.
Powstanie Warszawskie będzie toczyc się w czterech zasadniczych fazach : 1-4 sierpnia dzialania ofensywne AK i opanowanie m.in. śródmieścia i starego miasta a także oczekiwanie na wejscie do Warszawy Rosjan . 2 faza 5sierpnia-2 wrzesnia przejscie AK do defensywy i atak Niemcow na dzielnice centralne- walki o stare miasto, śródmieście i mokotów . W czsie tej fazy dochodzi do masakry ludności cywilnej przez oddzialy RONA w dzielnicach Ochota i Wola – zamordowano przeszlo 40 tys. Osob ( gen. SS Kaminski m.in. za ta masakre zostal odsuniety od dowodzenia przez samych Niemcow). Koniec tej drugiej fazy wiaze się z upadkiem starego miasta 2 wrzesnia 1944r(wycofywanie się powstańców ze starego miasta w filmie A.Wajdy „kanał”) . 3 faza 3 wrzesnia-27wrzesnia 1944r. Ataki niemcona na dzielnice nadbrzeżne Warszawie i prowadzenie działań na terenie Czerniakowa, Powiśla, śródmieście północ. W 3 fazie w walkach o Mołotow pozniej Żoliborz wezma udzial oddały ŻOB pod dowodctwem Marka Edelmana. 4 faza 26 wrzesnia-2 pazdziernik 1994. Wlaki na Zoliborzu i podjecie decyzji przez komendanta głownego AK Tadeusza Bora Komorowskiego o kapititulizacji. Czasie walk zginęło ok. 25 tys ludności cywilnej. 6 tys osob zagineło.
Zginelo ok. 22 tys powstańców i 25 zostalo rannych.
Powstanie Warszawskie było wiec najbardziej krwawe i tragicznym wydarzeniem w calej historii Polski.
Niemcy stracili w powstaniu ok. 17 tys zabitych i ok. 9 tys zostalo rannych. Zniszczeniu uleglo w trakcie powstania i po nim przeszlo 80% budynkow w stolicy (Az do wyzwolenia 17 stycznia 1945r).
Powstanie a Alianci i ZSRR
3 sierpnia 1944r alianci zaczeli organizowac loty do Warszawy chcąc dostarczac bron,żywność, lekarstwa.
Startowano z Bryndyzji i po 1500 km dolatywano do Warszawy.
W lotach uczestniczyli Kanadyjczycy, Brytyjczycy i lotnicy RPA ( ok. 300 samolotow) zrzucono 2tys zasobnikow z czego Ak przejela 950.
Mimo tych zrzutow ważniejsze były decyzje o charakterze polityczno-militarnym. Dopiero 30 sierpnia 1944r zostala ogloszona deklaracja rzadu USA w Wielkiej Brytani które uznaly AK za integralna czesc polskich sil zbrojnych. W związku z tym Niemcy musieli stosowac konwencje Genewska wobec Ak z 27 lipca 1929r. ( przez caly miesiąc Niemcy mogli mordowac wziętych do niewoli powstańców jako „bandytow”). Decyzja aliantow nie doszlo tez do desantu nad Warszawa 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Sosobowskiego- zostala ona urzyta w operacji „market Gadren” i walczyla w Holandii. Biernosc Aliantow wobec powstania doprowadzila do tego iż 28 wrzesnia 1944r na znak protestu ogłosił swoja dymisje naczelny wodz gen. Kazimierz Sosnkowski. Już po powstaniu doszlo do dymisji premiera RP na Emigracji Stanislawa Mikołajczyka( 24 listopad 1944r).
5 sierpnia 1944 Rosjanie wstrzymali wszelkie dzialania w rejonie Warszawy. Decyzja Stalina nie doszlo do pomocy powstancom . Przywodca ZSRR chciał by Niemcy zniszczyli struktury polityczne i militarne AK co mialo ułatwić przejecie władzy przez komunistow.
Dopiero od 15 wrzesnia 1944r Rosjanie rozpoczęli zrzuty nad Warszawa co mialo znaczenie propagandowe a nie militarne.
Dzialalnosc Stalina nie była krytykowana przez przywódców USA i Wielkiej Brytanie Roosvelta i Churchila. Po upadku powstania komuniści z PPR oskarzyli oboz Londynski i AK za ofiary w ludności cywilnej i zniszczenie miasta.
Podsumowanie:
Powstanie upada 2 pazdziernika 1944 ale pokazuje wole Polakow zycia w niepodległym panstwie. W związku z tym jest kołyska albowiem jego wybuch i tragiczny przebieg przyczynily się do stworzenia Polski po 1945 choc ten kraj miał ograniczona suwerenność i był zalezny od ZSRR.