Wykład Mikroekonomia6 luty EGZAMIN Z WYKŁADÓWGODZ. 9:00-11:00 wchodzimy grupami, test i otwarte (2) w Sali wykładowej 111. Ewentualna poprawa 13 luty (s.111 godz. 9:00)

Temat: Podstawowe problemy decyzyjne w przedsiębiorstwie.

1. Wybór skali działania

1. Próg rentowności w przedsiębiorstwie

2. Optymalne rozmiary przedsiębiorstwa

1. Podstawowe problemy strategiczne związane z przedmiotem działania

1. Marketingowy sposób myślenia i działania

2. Dwie grupy strategii konkurencyjnych (kosztowa i dyferencjacji)

3. Problem specjalizacji oraz dywersyfikacji działalności

1. Problemy postępu technicznego oraz wyboru technologii.

1. Postęp techniczny, jego efekty i rodzaje

2. Proces innowacyjny i jego źródła

3. Postawy wobec innowacji

4. Teoria produkcji i problemy technologii

1. Niepewność, ryzyko, niezawodność

1. Wybór skali działania

Należy ustalić :

-jaka jest minimalna wielkość produkcji (skala działania jaka jest niezbędna do uzyskania przychodów które pokryją koszty działalności i jest to tzw. próg rentowności)

RYS.1.

Próg rentowności można obliczać: ilościowo i wartościowo.

Ilościowy stosuje się wtedy kiedy mamy do czynienia z produkcją niezróżnicowaną o jednym asortymencie np. samochody. I próg rentowności wtedy oblicza się ze wzoru:

Rys 2.

Wartościowy stosuje się wtedy kiedy mamy do czynienia z produkcją …..

Rys 3

Jakie powinny być optymalne rozmiary produkcji

Teoretycznie optymalne rozmiary produkcji określa równanie, że koszty krańcowe marginalne równe są przychodom krańcowym (cena sprzedanej ostatniego produktu). Dopóki koszty krańcowe są mniejsze od przychodu krańcowego to opłaca nam się zwiększać produkcję.

Jeżeli jednak koszty krańcowe są większe od przychodów krańcowych produkcja się nie opłaca.

Powinno się dążyć do ustalenia skali produkcji na optymalnym rozmiarze.

Rys.4

W krótkim okresie kiedy nie zmieniamy technik technologii czyli nie inwestujemy w majątek mamy ograniczoną skale produkcji. Natomiast w długim okresie kiedy możemy zmieniać technologie to możliwości zmiany skali działania istnieją. I znów jest teoretycznie to optymalną skalę działania i korzyści z niej wynikające przedstawia długookresowa krzywa przeciętnych kosztów.

Rys.5

Korzyści skali mogą wynikać z niepodzielności środków trwałych i możliwości podzielenia tych kosztów wraz ze wzrostem skali działania. Korzyści skali mogą również zależeć od specjalizacji (specjalizacja umożliwia sprawniejszy przebieg procesu). Korzyści skali polegają na możliwości stosowania lepszych, nowocześniejszych technologii.

1. Marketingowy sposób działalności jest to pewnego rodzaju filozofia, która polega na tym, że wszystkie elementy naszej działalności muszą być podporządkowane jednemu celowi, głównemu celowi, żeby nasz produkt był jak najlepiej dostosowany do aktualnych względnie potencjalnych potrzeb odbiorców. Żeby był nie do odrzucenia. Tak rozumiany marketing jest działaniem strategicznym, nie polega na podejmowaniu decyzji krótkookresowych ale długookresowych np. po jakich kosztach produkować, jak ma nasz produkt wyglądać itp. Nie utożsamiamy marketingu z reklamą, ale to wszystko jest po to aby nasz produkt był zapotrzebowanie na niego u odbiorców.

Założenia:

- jeżeli chcemy dostosować nasz produkt do potrzeb musimy poznawać potrzeby klientów i względnie je kształtować i to poznanie musi mieć charakter skwantyfikowany (liczbowy)

- jeżeli chcemy się dobrze dostosować do potrzeb to musimy często podzielić rynek na segmenty, czyli dokonać segmentacji, czyli podziału rynku ze względu na płeć, wysokość dochodów, miejsca zamieszkania aby jak najlepiej dostosować do klienta

- jeżeli chcemy osiągnąć sukces rynkowy to musimy oddziaływać na rynek, na odbiorców wszystkimi możliwymi instrumentami, czyli kompleksowo oddziaływać przy pomocy tzw. kompozycji marketingowej – tzw. marketingu MIX który może być różny, ale klasyczny składa się z oddziaływania przez: produkt, cena, dystrybucja, promocja. Zmieniają się te czynniki w czasie.

Rozróżnia się dwie grupy strategii konkurencyjnej :

1. Strategie kosztowe, gdzie firma koncentruje się i upatruje swojej przewagi konkurencyjnej w niskich kosztach. Umożliwia ona uzyskanie wyższych zysków (różnicy między ceną) albo umożliwia obniżenie ceny po to aby zwiększyć skalę działania (zwiększenie popytu). Koszty można zmniejszać w różny sposób np. racjonalizując dostawy, wprowadzając usprawnienia technologiczne itp. Ale największe możliwości zmniejszania kosztów jednostkowych wynikają ze skali działania i stosowania innych znanych technologii. Stąd ten typ strategii najbardziej odpowiedni dla dużych firm produkujących standardowe produkty czyli typowe, masowe produkty i takie produkty gdzie konsumenci są wrażliwi na cenę, gdzie pełni cena ważną rolę przy zakupie i wraz ze spadkiem ceny wzrasta popyt. W innych sytuacjach gdzie konsument jest mało wrażliwy na cenę, albo gdzie istotne jest duże zróżnicowanie produktu, czyli produkt nie jest masowy i wymaga zróżnicowania dla odbiorców i ważna jest jakość a nie cena i w takich warunkach ważne są strategie dyferencjacji.

2. Strategia dyferencjacji polega na wyróżnianiu się wśród konkurencji. Wyróżniać się można albo w zakresie samego produktu albo opakowania, albo formą sprzedaży itp. Generalnie rozróżnia się 4 rodzaje dyferencjacji:

- in plus – dodatnio, oferując wyższą jakość dla całego rynku

- dodatnio w pewnym zakresie – tylko w pewnym segmencie a nie dla całego rynku, dla tzw. niszy rynkowej

- in minus – oferując zubożony, tańszy produkt dla mniej zamożnych, oferując dla całego rynku

- zubożony w pewnym zakresie – tylko w pewnym segmencie dla niszy rynkowej

Czy firma ma się specjalizować w określonej dziedzinie, czy też urozmaicać swoją działalność dziedzinowo, czyli ją dywersyfikować?

Nauka odpowiada, że żeby osiągnąć sukces zawsze trzeba być specjalistą, czyli znać się na tej dziedzinie i znać wszystkie możliwości i niuanse. Natomiast niekiedy może być uzasadniona dywersyfikacja, czyli wprowadzenie innych, dodatkowych działalności i dotyczy to głównie dwóch kwestii:

1. Dywersyfikacja typu synergicznego, gdzie wprowadzamy nowe typy działalności, które są w jakimś sensie powiązane z naszą główną specjalizacją, albo technologicznie, albo rynkowo i w wyniku tego uzyskujemy tzw. efekty synergii (czyli efekty współdziałania) to znaczy, że możemy uzyskać te nowe efekty w sposób tańszy z uwagi na współdziałalność, np. jeżeli ktoś specjalizuje się w silnikach samochodowych to podobno może równo mniejszym kosztem i nakładem może prowadzić produkcję silników do kosiarek.

2. Dywersyfikacja typu konglomeratowego, gdzie wprowadza się nowe rodzaje działalności nie powiązane technicznie ani technologicznie, ale głównie ze względu na zwiększenie elastyczności działania i zmniejszenie ryzyka działalności, np. prowadząc sklep na odludziu to dodajemy jeszcze sprzęt AGD żeby zwiększyć obroty.

Każdy z tych dwóch typów ma swoje wady.

Typu synergicznego oznacza ryzyko tzw. efektu domina czyli jeżeli mamy różne działalności powiązane technologicznie to jak jedno się sypnie to i reszta.

Typu konglomeratowego wiąże się z utratą efektów skali działania, czyli jak się zajmujemy wszystkim po trochu to zwiększają się nasze koszty bo to są różne działalności, np. różni dostawcy itp.

1. Postęp techniczny

Postęp techniczny polega na wprowadzaniu różnego typu innowacji. Mogą to być tzw. Innowacje procesowe, związane z wprowadzaniem nowych technik i technologii, albo innowacje produktowe nakierowane na poprawie jakości, zmianie oferowanych produktów. Inaczej mówiąc, efektami postępu technicznego mogą być :

- efekty oszczędności i wydajności polegające na głównie obniżaniu jednostkowych kosztów wytwarzania

- efekty jakości czyli kiedy mamy wyższą jakość

- efekty nowości czyli rewolucyjny nowy produkt

Innowacje tzw. managerskie obejmują zarówno innowacje techniczne a także innowacje organizacyjne np. dotyczące różnych kwestii organizacyjnych.

Proces innowacyjny składa się z trzech faz:

1. Stworzenia pewnego pomysłu – tzw. inwencja twórcza czyli pomysł

2. Pierwsze wdrożenie tego pomysłu to jest innowacja

3. Upowszechnienie pomysłu w innych dziedzinach i jest to tzw. dyfuzja w innowacji, czyli rozpowszechnianie, która polega na imitacji danego rozwiązania w innych przedsiębiorstwach albo nawet na adaptacji w innych dziedzinach

Rys. 6

Źródłami postępu technicznego (innowacji) jest wiedza, działalność naukowo badawcza.

Ale także źródła zagraniczne, czerpanie pomysłów zewnętrznych, z zewnątrz kraju.

W przypadku sytuacji postępu technicznego gdzie efekty sprowadzają się do obniżania kosztów wytwarzania a produkt jest taki sam (nie zmienia się) rozróżnia się tzw. postęp techniczny rzeczywisty albo autonomiczny, czyli taki który prowadzi do obniżania kosztów na jednostkę i tzw. postęp substytucyjny gdzie jedne czynniki produkcji zastępujemy drugimi np. bardziej dostępnymi w danym środowisku (np. praca ludzka zastępowana pracą maszyn).

Postawy menagerów wobec innowacji mogą być zróżnicowane. Menager może być pionierem innowacji kiedy sam prowadzi działalność badawcz-rozwojową i do czegoś dochodzi. Staje sie pionierem nowości. Po drugie może tak działać że stara się naśladować i adaptować wszystko to co nowego i dobrego dzieje się w innych dziedzinach, staje się naśladowcą. Po trzecie menager naśladuje to co stosowane jest w jego dziedzinie, stara się nie zostać w tyle, jak ktoś coś robi w jego dziedzinie on to naśladuje.

Zasada Magnera – polega na tym że manager niechętnie wprowadza nowości, innowacyjność.