Czasopiśmiennictwo dwudziestolecia międzywojennego

Co niezwykle ważne, polscy krytycy i teoretycy literaccy mieli możliwość swobodnego wypowiadania się na łamach prasy. Głównym środkiem do dzielenia się swoim spostrzeżeniami z szerszą publicznością były naturalnie czasopisma kulturalne. W Polsce międzywojennej było ich bardzo dużo, a co ważniejsze, stały na wysokim poziomie i były zróżnicowane pod każdym względem.

W okresie międzywojennym ukazywały się pisma kulturalne, które zostały założone jeszcze w XIX wieku. Należy do nich zaliczyć ilustrowany tygodnik „Bluszcz” (adresowane do kobiet czasopismo wydawane od 1865 roku do 1939, z którym współpracowali między innymi Maria Konopnicka, Eliza Orzeszkowa, Adam Asnyk, Maria Dąbrowska, Konstanty Ildefons Gałczyński, Maria Kuncewiczowa) oraz czasopismo „Tygodnik Ilustrowany” (założony w 1859 roku).

Czasopismem typowo literackim był bez wątpienia „Kurier Literacko-Naukowy” (dodatek do „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”). Poza nim ukazywały się również inne, np. adresowany do inteligencji warszawski tygodnik społeczno-kulturalny „Wiadomości Literackie” (w latach 1923-1939) pod redakcją Mieczysława Grydzewskiego. Na łamach „Wiadomości…” publikowano m.in. naukowe opracowania monograficzne najwybitniejszych polskich pisarzy romantycznych i pozytywistycznych. Z pismem współpracowali przede wszystkim skamandryci: Julian Tuwim, Antoni Słonimski, Kazimierz Wierzyński, Jan Lechoń, Jarosław Iwaszkiewicz, Józef Wittlin, ale można było także przeczytać teksty nadesłane np. przez Tadeusza Boy-Żeleńskiego, Ksawerego Pruszyńskiego, Michała Choromańskiego, Zbigniewa Uniłowskiego, Marię Pawlikowską-Jasnorzewską, Karola Irzykowskiego czy Bruno Schulza.

Kolejnym znanym pismem poświęconym literaturze był „Marchołt” (czasopismo ukazywało się w latach 1934-1938). Jego założycielem i redaktorem był Stefan Kołaczkowski (profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, krytyk i eseista skupiający się głównie na współczesnej mu epoce). Do „Marchołta” pisali między innymi Stanisław Pigoń (autor m.in. studiów nad Panem Tadeuszem Adama Mickiewicza), Kazimierz Wyka (bardzo popularny krytyk literacki, do dziś niezwykle ceniony), Bronisław Malinowski (jeden z najbardziej zasłużonych dla antropologii kulturowej i językoznawstwa naukowców w dziejach), Wacław Borowy (badacz twórczości m.in. Mickiewicza, Żeromskiego, Norwida, Conrada).

W dwudziestoleciu ukazywały się również pisma religijno-kulturowe. Przykładem jednego z nich był katolicki kwartalnik kulturalno-religijny „Verbum” założony w Warszawie przez księdza Wacława Korniłowskiego. Tytuł był ściśle związany z prowadzonym przez Zgromadzenie ss. Franciszkanek Zakładem dla Ociemniałych w Laskach.

Naczelnym czasopismem kulturalnym adresowanym do prawicowców był tygodnik publicystyczno-kulturalny „Prosto z mostu. Tygodnik literacko-artystyczny”, założony i redagowany w Warszawie przez Stanisława Piaseckiego. Publicystami pisma byli m.in. Józef Kisielewski, Adolf Nowaczyński, Jerzy Andrzejewski, Konstanty Ildefons Gałczyński, Bolesław Miciński, Kazimiera Iłłakowiczówna, Karol Irzykowski, Teodor Parnicki, czy Aleksander Świętochowski.

Zwolennicy lewicy wybierali natomiast takie tytuły jak „Sygnały”, „Po prostu” i „Karta”. Swoistym fenomenem było pismo „Pion”, które ukazywało się w latach 1933-1939, a powstało z inicjatywy rządu. Na jego łamach udostępniono możliwość wypowiedzenia się pisarzom, nie bacząc na prezentowane przez nich poglądy.

Poza wymienionymi pismami należy wspomnieć również o tym, że każde z ugrupowań poetyckich międzywojnia posiadało swój organ prasowy. Do tego typu czasopism kulturalnych zaliczają się takie tytuły jak: „Skamander”, „Zwrotnica”, „Kwadryga”, „Pro arte et studio” i „Żagary”.