1. Definicja Ergonomi
Nauka stosowana zmierzająca do optymalnego dostosowania narzędzi, maszyn, urządzeń, technologii, organizacji i materialnego środowiska pracy oraz przedmiotów powszechnego użytku do wymagań i potrzeb fizjologicznych, psychicznych i społecznych człowieka
2. Rodzaje Ergonomi
Ergonomia wyrobów – środka technicznego lub wyrobu. Dostosowanie do wymiarów i kształtów człowieka. Funkcjonalność obiektu technicznego (sprawność, niezawodność). Bezpieczeństwo i komfort użytkowania. Eliminowanie negatywnego wpływu wyrobu na środowisko. Estetyka kształtów i barw
3. Zalety ergonomii
WZROST: produktywność (skrócenie czasu szkolenia, wydajność produkcji). Jakość (produktów, interakcji). Morale (wzrost zadowolenia, większa identyfikacja człowieka) SPADEK: Ilość wypadków(spadek ilości wypadków i chorób). Straconego czasu. Kosztów (ekonomiczne pośrednie, bezpośrednie, straty moralne)
4. Przestrzeń pracy
Opiera się na wymiarach ciała ludzi, aktywności biomechaniczno-fizjologiczna, analiza powiązań operator-wyposażenie
5. Elementy stanowiska pracy
Ciało ludzkie jest najważniejszym elementem stanowiska pracy.
6. Rozkład normalny w ergonomii
Wymiary użytkowników są najważniejszymi danymi w projektowaniu (rozkład normalny)
7. Sprawność biomechaniczna
Dopuszczalne zakresy ruchmości stawów, wyzwalanie siły i momenty
8. Wysokość robocza
Zależy od wymiarów pracownika, charakteru zadania ( dokładność, siła, rozmiar obiektu)
9. Mikroklimat
zespół czynników meteorologicznych bezpośrednio określających bytowe warunki organizmu lub grupy organizmów
10. Czynniki kształtujące mikroklimat,
Do podstawowych czynników kształtujących mikroklimat środowiska należy zaliczyć temperaturę powietrza, wilgotność, ruch powietrza, promieniowanie cieplne, ciśnienie atmosferyczne. Wszystkie części składowe mikroklimatu wywierają wpływ na samopoczucie człowieka, jego sprawność fizyczną i umysłową, na wydajność pracy oraz zachowanie dobrego stanu zdrowia.
11. Mechanizmy termoregulacji
Regulacja chemiczna- zmiana ilości ciepła wytwarzanego w ustroju.
Regulacja fizyczna- zmiana ilości ciepła wymienianego z otoczeniem
Regulacja czynna- wydzielanie i odparowywanie potu
Regulacja bierna- promieniowanie, konwekcja i przewodzenie
12. Fizyczne mechanizmy przepływu ciepła
Przewodzenie- występuje przy bezpośrednim zetknięciu się ciała np.: dotknięcie włączonego żelazka i zależy od wielkości pola kontaktu oraz różnicy temp. Konwekcja (unoszenie) – wymaga obecności ośrodka oraz grawitacji, zależy od kształtu i orientacji ciała w przestrzeni np. stanie przy zimnym wietrze.
13. Górna granica przeżycia dla temperatury ciała człowieka
Do 44 stopni, występuje udar mózgu jak i jego uszkodzenie
14. Wilgotność powietrza
Poniżej 30% wysychanie błon śluzowych górnych dróg oddechowych i osłabienie bariery ochronnej organizmu. Przy wysokich temp. Utrudnia oddawanie ciepła przez parowanie potu, w niskich zwiększa oddawanie ciepła przez przewodzenie.
15. Czego efektem są ruchy powietrza
Różnica ciśnienia lub temperatury
16. Komfort cieplny
Najkorzystniejsze warunki mikroklimatu pomieszczenia, w których człowiek czuje się dobrze, a gospodarka cieplna jego organizmu przebiega najekonomiczniej.
17. Wskaźniki komfortu cieplnego zgodnie z normą ISO 7730,
Stan umysłu który wyraża zadowolenie z panujących warunków termicznych.
18. Co to jest widzenie skotopowe, mezopowe, fotopowe,
FOTOPOWE: (dzienne) ostry obraz w obszarze żółtej plamki, obwodowe pole widzenia pozwala na postrzeganie ogólne.
SKOTOPOWE: (nocne) przy bardzo niskich poziomach oświetlenia czopki nie funkcjonują, działają pręciki obraz o małej rozdzielczości i bez kolorów, ruch jest łatwo wykrywalny MEZOPOWE: stan przejściowy, kiedy czopki częściowo działają.
19. Zjawiska akomodacji, adaptacji i konwergencji oka
ADAPTACJA – proces przystosowania narządu wzroku do zmiennych warunków oświetlenia
AKOMODACJA – zdolność do zmiany długości ogniskowej, a tym samym do nastawiania ostrości widzenia na różne odległości
KONWERGENCJA- mechanizm niezależnego kierowaniu obugałek ocznych na obserwowany przedmiot.
20. W czym wyrażamy strumień świetlny, światłość, natężenie oświetlenia,
STRUMIEŃ ŚWIETLNY w lumenach- lm
ŚWIATŁOŚĆ w kendelach – cd
NATĘŻENIE w luksach - lx
21. Od czego zależy luminacja,
Wyrażana w cd/m2. Zależy od natężenia oświetlenia, właściwości fizycznych obserwowanego obiektu, pola pozornej powierzchni.
22. Co to jest pole bezpośredniego otoczenia,
Pas o szerokości co najmniej 0,5m otaczające pole zadania
23. Co to jest pole zadania,
Fragment pola w miejscu pracy, gdzie wykonywane jest zadanie wzrokowe
24. Kryteria projektowania oświetlenia,
Natężenie oświetlenia, rozkład luminacji, olśnienie, kierunkowość światła, oddawanie barw i wygląd barwy światła, migotanie, światło dzienne
25. Czynniki wpływające na proces widzenia,
Natężenie oświetlenia, jednorodność jasności powierzchni, równomierność jasności w czasie, występowanie zjawiska olśnienia, kolorystyka
26. Do czego prowadzi duża luminacja,
Razi oczy, prowadzi do olśnienia
27. Skutki olśnienia,
Zmęczenie narządu wzroku, spadek zdolności rozróżniania szczegółów obrazu, ogranicza zdolności akomodacyjne i konwergencyjne oka, odruchy obronne, w skrajnych przypadkach uszkodzenie siatkówki.
28. Obciążenie biomechaniczne i psychiczne,
Biomechaniczen czynniki ryzyka wplywajace bezposrednio na obciazenie miesniowo-szkieletowe wynikaja z typu wykonywanych czynnosci pracy i powiazane sa z procesem pracy poprzez pozycje ciala pracownika, wywierane sily i sekwencje czasu.
Psychiczne- zmniejszenie stopnia koncentracji; utrudnione myślenie spowolnienie i osłabienie postrzegania; spadek motywacji; zaburzenia emocjonalne (apatia lub rozdrażnienie); nastawienie systemu nerwowego na odpoczynek(ziewanie); spadek wydajności pracy(wzrost czuasu reakcji); spadek formy fizycznej, energii organizacyjnej; wzrost zachorowań, urazów i wypadków.
29. Czynniki wpływające na monotonię,
Niezmienność procesu pracy, warunków pracy – środowiska, konieczność zachowania stałego napięcia uwagi, stopień skomplikowania wykonywanych operacji.
30. Cechy charakterystyczne obciążenia statycznego i dynamicznego
Dynamiczne: skurcz o charakterze izotonicznym, zapotrzebowanie na tlen, zmieniający cyklicznie swoje wymiary mięsień 31. Kiedy mamy do czynienia z monotypowością,
Statyczne: (psychiczne) zmniejszona koncentracja, utrudnione myślenie, spadek motywacji, zaburzenia emocjonalne, wzrost czasu reakcji, liczby błędów, spadek formy fizycznej, wzrost chorób, urazów i wypadków
32. Przyczyny wzrostu psychicznego obciążenia pracą,
Postęp techniczny w zakresie środków wytwarzania transportu i łączności( prace ciężkie i uciążliwe), wzrost zatrudnienia w sektorze usług z głównym typem pracownika umysłowego, wzrost znaczenia tzw. Zaplecza technicznego i organizacyjnego.
33. Czynniki zwiększające zmęczenie psychiczne,
Monotypowość (powtarzające się czynności)
Monotonia( napływ tych samych informacji)
Czuwanie, konieczność podejmowania częstych i trudnych decyzji, precyzyjne czynności motoryczne.
34. Co to jest obciążenie pracą,
Każda praca stanowi dla wykonującego ją człowieka źródło obciążenia biologicznego, wpływa bowiem na zmiany czynnościowe w poszczególnych układach i w całym organizmie ludzkim.
35. Do czego prowadzi długotrwałe zmęczenie,
Zmian Chorobowych: ból głowy, bezsenność, nieuregulowane tętno, napadowe pocenie się, brak apetytu, zakłócenia układu pokarmowego.
36. Czym charakteryzuje się swobodna i wymuszona postawa ciała,
37. Przyczyny wymuszonej postawy ciała,
38. Co to są infradźwięki,
(zmiany ciśnienia poniżej zakresu słyszalności człowieka), przyjmuje się , że są to dźwięki poniżej 16-20Hz. Słonie wieloryb, duże wodospady fale i lawiny
39. Co to są ultradźwięki,
(zmiany ciśnienia powyżej zakresu słyszalności człowieka), przyjmuje się, że są to dźwięki powyżej 16-20kHz. Delfiny , nietoperze, psy
40. Co to jest natężenie dźwięku,
Wyraża głośność dźwięku zależy od zakresu zmian ciśnienia powietrza, wyrażane w dB jako poziom natężenia dźwięku lun poziom ciśnienia akustycznego
41. Próg bólu dla hałasu,
Uludzi młodych wynosi ok. 120dB, u starszych podwyższa się o 10 do 20Db.
42. Co to jest hałas,
Każdy niepożądany dźwięk, który może być uciążliwy albo szkodliwy dla zdrowia lub zwiększać ryzyko wypadku przy pracy.
43. Poziomy ekspozycji hałasu,
Odniesiony do ośmiogodzinnego dobowego wymiaru czasu pracy – 86 dB (jak i do tygodnia pracy), maksymalny poziom dźwięku 115 Db, szczytowy poziom dźwięku 135 dB
44. Oddziaływanie hałasu na organizm człowieka,
Oddziaływanie na narząd słuchu: adaptacja( zależy od intensywności i czasu działania bodźca akustycznego), zmęczenie( odwracalne i nieodwracalne), uraz akustyczny (mechaniczne uszkodzenie narządów słuchu), fizjologiczne reakcje pozasłuchowe, skutki psychologiczne.
45. Co uważamy za głęboki stopień ubytku słuchu,
Problemy z usłyszeniem głośnych dźwięków, ponad 91dB
46. Sposoby redukcji hałasu,
Ograniczenie powstania hałasu- najbardziej efektywne. Osłabienie rozprzestrzeniania się hałasu, środki ochrony indywidualnej.
47. Co to są drgania, do czego prowadzą,
Przekazywane do organizmu człowieka przez bezpośredni kontakt z drgającym ciałem stałem bez udziału środowiska powietrznego. Prowadzi do zmniejszenia jakości wykonywanej pracy( zakłócenia koordynacji ruchów, zwiększenia czasu reakcji wzrokowej i ruchowej, nadmierne zmęczenie)
48. Metody ograniczania drgań,
ograniczenie efektywnego czasu pracy dziennego, tyg
odniowego, narzędziami mechanicznymi(zmianowość); weryfikacja i konserwacja ręcznych narzędzi zmechanizowanych , wycofanie narzędzi charakteryzujących sięparametrami wibracji odbiegającymi od określonego typu narzędzia; zmiana technologii (zastąpienie nitowania spawaniem punktowym); amortyzacja podłoża na którym człowiek stoi lub siedzi; praca w optymalnych warunkach mikroklimatycznych, miejsca odpoczynku podczas pracy; regularna kontrola lekarska
49. Ocena ryzyka zawodowego,
Celem ustalenia ryzyka zawodowego jest określenie zagrzoen i ich poziomu a takze wskazania srodkow umozliwiajacych jego ograniczenie. Ocena ryzyka powinna uswiadomic pracodawce na jeakie zagrozenia narazeni sa pracownicy, jakie powoduja skutki zagrozenia wystepuja na ich stanowiskach pracy, jakie sa zrodla zagrozen jakie powoduja skutki i w jaki sposob nalezy sie przed nimi chronic
50. W jakiej grupie norm zostały ujęte zagadnienia zarządzania bhp,
51. Co to jest ryzyko zawodowe,
Prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z wykonywaną pracą, powodująca straty, w szczególności wystąpienia u pracowników niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w środowisku pracy lun sposobu wykonywania pracy.
52. Metoda pięciu kroków – metodologia,
1.Identyfikacja zagrożenia
2.Określenie, kto może być zagrożony i w jaki sposób
3.Oszacowanie ryzyka zawodowego
4.Podsumowanie i sformułowanie wniosków
5.Przegląd i aktualizacja oceny ryzyka
53. Na czym polega jeden z etapów metody pięciu kroków – identyfikacja zagrożeń,
Należy sporządzić spis wszystkich stanowisk, przeprowadzić przegląd miejsc pracy, zaobserwować co może spowodować zagrożenie.
54. Dla kogo lub czego przeprowadzamy ocenę ryzyka zawodowego w przedsiębiorstwie,
Dla każdego stanowiska pracy
55. Do czego odnoszą się zagrożenia stwierdzone podczas przeglądu stanowisk pracy,
56. Na jakie grupy trzeba zwrócić szczególną uwagę podczas oceny ryzyka,
57. Jak nazywamy margines zagrożeń, który pozostaje przy opracowywaniu oceny ryzyka zawodowego,
58. Zgodnie z „Metodą pięciu kroków” (skala trójstopniowa) praca w danych warunkach może być wykonywana jeżeli oszacowane ryzyko jest?
Małe, średnie ale dopuszczalne
60. Na czym polega skuteczne zarządzanie bezpieczeństwem pracy,
61. Co zawiera plan BIOZ,
Część tytułowa(zawiera podstawowe dane: nazwa i adres obiektu bud. Imię i nazwisko inwestora oraz adres kierownika budowy)
Opisowa: zakres robót oraz kolejność poszczególnych etapów, wykaz istniejących obiektów, wykazanie zagospodarowanie obiektu, informacje przewidywanego wystąpienia zagrożenia, informacje o oznakowaniu miejsca prowadzenia robót, określenie sposobu przechowywania i transportowania materiałów niebezpiecznych, wskazanie środków służących do sprawnej komunikacji, wskazanie miejsc przechowywania dokumentacji budowy
Rysunkowa: czytelna legenda, oznaczenie czynników mogących stwarzać zagrożenie oraz rozmieszczenie sprzętu pożarniczego i ratunkowego, zaznaczone drogi dojazdowe i ciągi komunikacyjne, oznaczenie stref ochronnych
62. Kto sporządza plan BIOZ,
Kierownik budowy
63. Kiedy sporządzamy plan BIOZ,
Przed rozpoczęciem inwestycji\budowy
64. Co to jest obiekt budowlany,
Obiekt budowlany – stała lub tymczasowa konstrukcja. Obiekty budowlane stanowią całość pod względem techniczno-użytkowym. Wysposażone są w instalacje i inne urządzenia niezbędne do spełniania funkcji, dla której zostały zbudowane oraz charakteryzuje je ściśle określony cykl życia obiektu budowlanego.
65. Co to jest budowla,
Budowla – każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, np. lotnisko, droga, most
66. Co to jest budynek,
Budynek – obiekt budowlany trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fundamenty i dach
67. Co to jest obiekt małej architektury
Mała architektura (obiekt małej architektury) – zespół niewielkich obiektów budowlanych, wznoszonych w ramach zagospodarowania terenu (działki budowlanej pod budownictwo jednorodzinne, wielorodzinne, miast, osiedli, zakładów pracy, parków, ogrodów itp.).
68. Cecha charakterystyczna remontu
69.Uczestnicy procesu budowlanego, ich prawa i obowiazki