Syntetyczny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
W celu porównania poszczególnych gmin w aspekcie przydatności ich środowiska przyrodniczego dla potrzeb rolnictwa utworzono syntetyczny wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej, który uwzględniając jakość gleb, agroklimat, warunki wodne oraz rzeźbę terenu, przeliczył je na wartość punktową. Według tego opracowania każda gmina mogła otrzymać maksymalnie 125 pkt. Najwięcej punktów gminy mogły otrzymać za jakość i przydatność rolniczą gleb (skala 100 pkt) oraz agroklimat (skala 15 pkt). Warunki wodne i rzeźbę terenu oceniono zaledwie w skali 5 pkt, gdyż brane były już one pośrednio pod uwagę przy ocenie jakości gleb, jako ściśle z nimi związane.
2. Ile trwa w Polsce sezon wegetacyjny?
Sezon wegetacyjny trwa od 195 do 223 dni.
3. Jaka jest średnia roczna temperatura powietrza w Polsce?
6,2-8,7°C
4. Jaka jest roczna suma opadów w Polsce?
Roczna suma opadów w Polsce wynosi: 470-700mm
5. Które z użytków rolnych najsłabiej reagują na niedostatek naświetlenia?
Na niedostatek naświetlenia najsłabiej reagują pastwiska i trawy( tam największą rolę odgrywa woda).
6. W jakich jednostkach podajemy opady?
Opady podajemy milimetrach.
7. Regulacja warunków świetlnych i termicznych.
 
Regulowanie warunków świetlnych:
Czynne- jest to możliwe tylko w szklarniach i inspektach. Na polu możliwe jest bierne regulowanie warunków świetlnych, które polegają na:
Uprawie odmian o odpowiednim typie asymilacji, ustawieniu liści********
 
Regulowanie warunków termicznych:
Niewielkie możliwości regulowania czynnego:
• Zwiększenie ilości substancji organicznej
• Odprowadzanie nadmiaru wody
• Zabiegi uprawne zmniejszające parowanie
• Zmniejszenie zacienienia gleby
• Osłony leśne i zadrzewienia śródpolne
Regulowanie bierne
• Dobór gatunków i odmian do określonych warunków klimatycznych
• Dostosowanie terminu siewu i zbioru do panujących temperatur
• *******
8. Co to jest przymrozek i wymarzanie?
Przymrozki są to krótkotrwałe obniżki temperatury poniżej 0°C w czasie wegetacji(rozwoju rośliny). Wyróżniamy przymrozki majowe(jasne, zwarzone liście) oraz wrześniowe(brunatniejące, zasychające liście).
Wymarzanie to uszkodzenie węzłów krzewienia, szyjki korzeniowej na skutek działania bardzo niskich temperatur zimą lub na przedwiośniu przy braku okrywy śnieżnej.
9. Co to jest posucha i jak ją dzielimy?
Posucha, długotrwały brak opadów atmosferycznych, powodujący wyczerpanie się wilgoci w gruncie oraz wysychanie roślin. Możemy ją podzielić na posuchę: wiosenną(szkodzi oziminom, hamuje wzrost jarym), letnią( zmniejszenie dorodności organów roślin), jesienną(szkodzi oziminom).
Wyróżniamy posuchę:
- atmosferyczną: powstaje podczas upalnej i suchej pogody, w glebie może znajdować się woda dostępna, ale transpiracja znacząco przekracza możliwości pobierania wody z gleby.
- glebowa: powstaje w skutek długotrwałej posuchy atmosferycznej, w sytuacji wyczerpania wody dostępnej dla roślin.
- hydrolityczna: długotrwały brak opadu, występowanie wysokiej temperatury, obniżenie poziomu wody gruntowej.
 
10. Rozkład opadu….
11. Jakie są wielkości opadu (w ciągu doby…?)?
Opady w ciągu doby
2-3mm = śladowy opad
5-10mm = drobny opad
10-20mm = duży opad
>20mm = ulewne opady
 
12. Co to jest odczyn gleby, w jakich wartościach go opisujemy, jaka jest skala?
Odczyn gleby wyraża się symbolem pH i liczbą oznaczającą stopień zakwaszenia lub zasadowości.
W Polsce przyjęto następującą klasyfikację gleb według odczynu:
Gleby b. kwaśne: pH poniżej 4,5
Gleby kwaśne: pH od 4,6 do 5,5
Gleby słabo kwaśne: pH od 5,6 do 6,5( najlepsze dla roślin pH ok. 6)
Gleby obojętne: od 6,6 do 7,2
Gleby zasadowe: powyżej 7,2 ( nie występują w Polsce)
13. Co to jest skład granulometryczny, jakie frakcje wyróżniamy?
Skład granulometryczny (uziarnienie) charakteryzuje stan rozdrobnienia mineralnej cześci fazy stałej gleby. Jest on wyrażany procentowym udziałem poszczególnych czątek mineralnych zwanych frakcjami granulometrycznymi.
Frakcja granulometryczna jest to umownie przyjęty zbiór ziaren glebowych( objętych wspólna nazwą), mieszczących się w określonym przedziale wielkości średnic, wyrażanych w milimetrach.
• Cząstki szkieletowe
Kamienie większe od 20mm ( średnica)
Żwir 20-1mm
• Cząstki ziemiste
Piasek:
-gruby 1-0,5mm
-średni 0,5-0,25mm
-drobny 0,25-0,1mm
Pył:
-gruby 0,1-0,05mm
-drobny 0,05-0,01mm
Cząstki spławiane: (mniejsze od 0,01)
-ił pyłowy 0,01-0,001
-ił koloidowy: mniejszy od 0,001
 
14. Jakim przemianom podlega substancja organiczna w glebie?
Źródła substancji organicznej:
• Obumarłe części roślinne( opadłe liście, korzenie roślin)
• Nawozy organiczne( obornik, kompost, nawozy zielone)
• Obumarłe ciała makro-, mezo-, mikrofauny
Dwa kierunki przemian:
1) Mineralizacja – rozkład połączony z wytwarzaniem prostych związków mineralnych. W warunkach tlenowych zachodzi proces butwienia ( powstają: woda, dwutlenek węgla, i inne). W warunkach beztlenowych – proces gnicia ( powstają metan, siarkowodór i inne)
2) Humifikacja – rozkład połączony z wytwarzaniem związków próchnicznych, przebiega w dwóch etapach:
• Rozkład substancji organicznej do prostszych elementów budulcowych
• Synteza tych związków- powstawanie związków próchnicznych.
 
15. Co to jest i do czego służy hektar przeliczeniowy?
Hektar przeliczeniowy jest pojęciem ekonomicznym. Jest to umowna jednostka powierzchni gruntu, która równa się jednemu hektarowi klasy gruntów przyjętej za podstawę do przeliczania powierzchni różnych klas gruntów; hektar przeliczeniowy umożliwia porównanie gleb o różnych klasach bonitacyjnych.
Sposób obliczania:
Hektar rzeczywisty= 10 000m
1ha rzeczywisty × aktualny wskaźnik bonitacji ( aktualnie od 0,15 do 1,75)
Hektar przeliczeniowy służy do obliczania podatku.
 
16. Co to są nawozy naturalne i organiczne?
Nawozy naturalne są to nawozy pochodzenia zwierzęcego.
Nawozy organiczne są to nawozy powstałe z substancji organicznych oraz z ich mieszanin.
 
 
17. Co to jest kompleks glebowo- rolniczy?
Są to inaczej kompleksy przydatności rolniczej gleb. Kompleksami glebowo-rolniczymi nazywamy zespół różnych gleb, które wykazują zbliżone właściwości rolnicze i mogą być podobnie użytkowane.
 
 
18. Jakie są relacje między klasą a kompleksem?
W skład kompleksu glebowo- rolniczego wchodzą różne klasy bonitacyjne. Klasy bonitacyjne określają budowę profilu glebowego, potencjalne możliwości produkcyjne gleby, skład botaniczny roślin i ich wydajność, warunki klimatyczne, ukształtowanie terenu, zabagnienie. Np.:
Kompleks pszenny bardzo dobry- gleby I i II kl. bonitacyjna
Kompleks pszenny dobry – gleby IIIa i IIIb
Kompleks pszenny wadliwy- gleby IIIb, IVa i IVb
Kompleks żytni bardzo dobry- gleby klasy IVb i IVa
Kompleks żytni dobry- gleby klasy IVa i IVb
Kompleks żytni słaby- gleby klasy IVb i V
Kompleks żytni bardzo słaby- gleby VI klasy bonitacyjnej
 
19. Podaj definicję, sposób przechowywania i zasady stosowania: obornika, gnojowicy i gnojówki?
Obornik naturalny nawóz organiczny, składający się z przefermentowanego kału, moczu i ściółki; zawiera on wszystkie składniki potrzebne do rozwoju roślin oraz poprawy właściwości fizycznych gleby.
 
Przechowywanie obornika.
Obornik jest wywożony na pole raz lub dwa razy do roku, tj. na jesień lub na wiosnę albo też w obu terminach. Przed wywiezieniem na pole jest przechowywany w oborze, na płycie obornikowej lub na polu w pryzmach.
W czasie przechowywania obornika zachodzą w nim procesy chemiczno-biologiczne, w wyniku których ze słomy i odchodów zwierzęcych tworzy się jednolita masa, a zawarte w niej składniki pokarmowe przechodzą w formy łatwiej dostępne dla roślin. W czasie przechowywania zachodzą również straty niektórych składników, mianowicie azotu i potasu, gdyż są wypłukiwane przez wodę, a ponadto azot ulatnia się do atmosfery w formie amoniaku oraz w postaci elementarnej. Wielkość tych strat zależy od sposobu przechowywania obornika. Najmniejsze występują wówczas, gdy obornik przechowywany jest w oborze wgłębionej. Gromadzony obornik jest zwilżany moczem i udeptywany przez zwierzęta. W takich warunkach dopływ powietrza do obornika jest utrudniony i zachodzą w nim procesy beztlenowe. W wyniku takiego przechowywania powstaje obornik dobrze przefermentowany, a straty azotu są małe (13%). Mimo to takiego sposobu przechowywania obornika nie zaleca się, gdyż utrudnia ono utrzymanie zwierząt w czystości, wpływa ujemnie na ich zdrowie oraz pogarsza jakość mleka. Dlatego wskazane jest przechowywanie obornika na płycie obornikowej, chociaż sposób ten zwiększa straty azotu oraz podnosi koszty przechowywania.
Gnojowica mieszanina kału, moczu i wody pochodząca z obór bezściółkowych, gromadzona w zbiornikach; gnojowica może zastępować obornik.
Gnojowica przechowywana jest w specjalnych zbiornikach, w których ulega fermentacji. Już po kilku dniach przechowywania może być stosowana do nawożenia pól w dawkach 20000 – 40000 l na 1 ha. ( 20-30 t/ha, max 50 t/rok). Podobnie jak przy gnojówce należy równolegle stosować nawożenie fosforowe w ilości 40-60 kg P2O5.
Na łąkach i pastwiskach gnojowicę stosuje się, z konieczności, pogłównie tj. wczesną wiosną lub po każdym pokosie czy wypasie, a na gruntach ornych najczęściej przedsiewnie, chociaż może też być stosowana pogłównie. Do rozlewania gnojowicy służą beczkowozy. Można ją również rozlewać za pomocą deszczowni.
Gnojówka przefermentowany mocz gromadzony w zbiornikach; stosowana jako nawóz organiczny.
Aby uniknąć strat azotu, należy przechowywać ją w szczelnie zamkniętych zbiornikach oraz chronić przed dostępem powietrza, a także przed nagrzewaniem się.
Stosuje się ja w ilości do 10 t/ha.
Po zastosowaniu gnojówki na gruntach ornych, należy ją natychmiast wymieszać z glebą, aby zapobiec stratom azotu. Do rozlewania gnojówki niezbędne są specjalne urządzenia, jak beczkowozy czy rozlewacze.
20. Definicja nawozu.
Nawozy są to produkty przeznaczone do dostarczania roślinom składników pokarmowych i zwiększania żyzności gleb.
21. Co to jest kompost, nawozy zielone, jakie rośliny się stosuje?
Kompost jest to nawóz organiczny, w skład którego wchodzą:
• Odpady gospodarskie( plewy, słomy, chwasty, łęty ziemniaka, łodygi kukurydzy, odchody zwierząt ludzi)
• Odpady przemysłowe( kora, trociny, odpady z rzeźni, odpady komunalne)
• Związki organiczne naturalne( torfy, liście, igliwie, szlam)
Pryzmy 2-2,5m × 1,5m ( szerokość × wysokość), polewane wodą lub gnojówką + bakterie
Nawozy zielone
• Przyorywanie roślin: łubin żółty, żyto, krzyżowe( rzepak, rzepik)
• Przyorywanie resztek pożniwnych
• Przyorywanie świeżych roślin z innego pola (międzyplony, liście buraków itp.)
 
22. Ile jest głównych gatunków nawozu?
• Mineralne [pozyskiwane na drodze procesów chemicznych lub przerobu surowców mineralnych( w tym nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe)]
• Naturalne ( odchody zwierząt: obornik, gnojowica, gnojówka, i przeznaczone do rolniczego użytku)
• Organiczne [ substancje organiczne i ich mieszaniny( w tym komposty)]
• Organiczno-mineralne( mieszaniny nawozów mineralnych i organicznych)
 
 
23. Co się rozumie przez roślinne nawozy?
Przez nawozy roślinne rozumiemy:
• Słomę
• Komposty
• Nawozy zielone
• Resztki pożniwne( korzenie, liście, łęty, łodygi)
• Inne: trociny, torf
 
24. Jakie znasz nawozy: do odkwaszania gleb, azotowe, fosforowe, potasowe, do czego służą i jakie są zasady ich stosowania?
Wyżej wymienione nawozy są nawozami mineralnymi. Nawozy mineralne:
• Produkowane są przez przemysł z kopalin lub otrzymywane w wyniku reakcji chemicznych
• Posiadają składniki pokarmowe w dużej koncentracji
• Składniki pokarmowe tych nawozów są zwykle łatwo dostępne dla roślin
• Są nawozami niepełnymi ( jedno- lub wieloskładnikowe)
 
1) Nawozy do odkwaszania gleb
• Skały węglanowe
• Nawozy tlenkowe
• Nawozy węglanowe
2) Nawozy azotowe
• Amonowe
• Saletrzane
• Amidowe( mocznik)
• Płynne( amoniak)
• Wieloskładnikowe
3) Nawozy fosforowe
• Pojedyncze
• Potrójne
• Maczki fosforytowe
• Mieszane
4) Nawozy potasowe
• Chlorkowe
• Siarczanowe
5) Nawozy magnezowe
6) Mikronawozy
 
Dawki nawozów zalecane przez program NAW podawane są w formie tlenkowej: P₂O₅, K₂O. W celu porównania wyników własnych z zaleceniami komputerowymi należy dokonać przeliczeń, wykorzystując współczynniki:
 
P × 2,29= P₂O₅
K × 1,2 = K₂O
 
Fosfor( P) i potas (K) stosujemy przed siewem lub orką, nigdy w okresie wegetacji.
Azot(N)- przed siewem 20kg, resztę w dawkach- żeby nie został wypłukany i nie skaził wód gruntowych
Do 40kg- jedna dawka(ale to jest max)
60kg- dwie dawki
80kg-trzy dawki
100kg-cztery dawki
 
Optymalne zalecane dawki nawozów wapniowych w t CaO/ha:
 
Zakwaszenie gleby Rodzaj gleby
b. lekkie i lekkie średnie i ciężkie
B. kwaśne 3,5 5,0
Kwaśne 2,5 3,5
Lekko kwaśne 1,0 2,0
 
W nawozach wapniowych wapń występuje w trzech podstawowych formach na rozpuszczalnej, energetycznie działającej formie tlenkowej( CaO ) oraz trudniej rozpuszczalnych i wolniej działających formach: węglanowej (CaCO₃) oraz krzemianowej (CaSiO₃