PODMIOTY PGP

1. PARLAMENT - w najszerszym zakresie realizuje zadania państwa w zakresie interwencji publicznej w gospodarkę

   1. poprzez:

      1. stanowi do tego podstawy prawne

      2. ustawy - funkcja ustawodawcza parlamentu jest niemal nieograniczona

         1. nie ma materialnych ograniczeń ustawodawstwa

         2. rząd nie może wydawać rozporządzeń z mocą ustawy

         3. publiczne prawo gospodarcze stanowią również organy ST

            1. akty prawa miejscowego – wyraz decentralizacji

            2. domniemanie kompetencji ST

               • Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych

      3. plany i programy rozwoju

      4. ustawa budżetowa – plan finansowy państwa

      5. ustawa o Narodowym Planie Rozwoju (uchwalany przez RM)

      6. uchwały Sejmu, np. uchwała w sprawie polityki pieniężnej

   2. integracja europejska w ramach UE koryguje oddziaływanie parlamentu na gospodarkę

      1. ustawy i inne akty podlegają kontroli co do ich zgodności z prawem WE

      2. instytucje WE tworzą PGP (Rada i Komisja w trybie administracyjnym)

      3. prawo WE jest stosowane bezpośrednio i ma pierwszeństwo przed prawem krajowym

2. RM

   1. element dualistycznej władzy wykonawczej

   2. konstytucyjne domniemanie kompetencji w sprawach polityki państwa niezastrzeżonych na rzecz innych organów państwowych i ST

   3. kieruje administracją rządową

   4. niepodporządkowana prezydentowi

   5. funkcje

      1. f. rządzenia – centrum polityki wewnętrznej i zagranicznej oraz działalności wykonawczej

      2. f. prawodawcza

      3. f. kierowniczo – koordynacyjna wobec podporządkowanych organów administracji rządowej

      4. f. kontrolno – nadzorcza wobec innych organów i podmiotów administracji publicznej

   6. prezes RM

      1. reprezentuje RM

      2. kieruje pracami RM

      3. wydaje rozporządzenia

      4. zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposób jej wykonywania

      5. koordynuje i kontroluje pracę członków RM

      6. sprawuje nadzór nad ST w granicach określonych w K’97 oraz ustawach

      7. jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej

   7. zadania w zakresie interwencji publicznej w gospodarkę

      1. są pochodną status wykonawczego charakteru wobec zadań określonych przez parlament w ustawie

      2. ustala podstawowe cele i zadania polityki państwa w różnych dziedzinach życia gospodarczego

         1. np. Narodowy Plan Rozwoju – określa cele rozwoju społeczno – gospodarczego kraju, w tym cele rozwoju regionalnego oraz sposoby ich osiągnięcia w okresie określonym w tym Planie

3. ADMINISTRACJA GOSPODARCZA

   1. ujęcie przedmiotowe – wynikająca z materialnego ustawodawstwa administracyjno – gospodarczego działalność organów administracji publicznej w zakresie ingerencji publicznej w gospodarkę

   2. ujęcie podmiotowe – całokształt organów administracji publicznej (państwowej i samorządowej) oraz podmiotów publiczno – prawnych, które z mocy przepisów prawa przedmiotowego realizują zadania ingerencji publicznej w gospodarkę

   3. ujęcie funkcjonalne – realizacja w zakresie i kształcie wyznaczonym przez PGP funkcji ingerencji publicznej w gospodarkę bez względu na zakres i charakter podmiotów, które uczestniczą w jej realizacji

   4. tendencje rozwojowe AG

      1. proces decentralizacji AG – powierzanie realizacji zadań podmiotom spoza hierarchicznej organizacji administracji gospodarczej, tworzonej zasadniczo z organów o charakterze resortowym

         1. instytucje i podmioty prawa publicznego

            1. organy regulacyjne

            2. agencje

            3. fundusze

            4. przedsiębiorstwa państwowe

         2. podmioty prawa prywatnego wykonujące zlecone zadania administracji gospodarczej , np. przedsiębiorstwa prywatne

      2. nie jest jednolita – tworzą ją

         1. organy administracji publicznej

            1. organy administracji państwowej

               • organy administracji rządowej

               • organy administracji pozarządowej

            2. organy administracji samorządowej

               • organy administracji ST

               • organy administracji samorządu specjalnego

                 1. organy administracji samorządu gospodarczego

                 2. organy administracji samorządu zawodowego

         2. organy działające na podstawie decentralizacji

      3. europeizacja struktur administracji

         1. stosunku wertykalne – współpraca miedzy organami administracji państw członkowskich a WE

         2. stosunki horyzontalne - – współpraca miedzy organami administracji państw członkowskich

         3. organy WE ingerują w polską gospodarkę aby zagwarantować otwartą gospodarkę i wolną konkurencją – nadzoruje to KE (może wydawać indywidualne akty administracyjne)

            1. KE w razie niezastosowanie się do jej zaleceń może to ETS skierować skargę o naruszenie prawa WE

            2. zalecenie KE mają charakter ogólny i nie dotyczą indywidualnych spraw

   5. AG działa na podstawie i w granicach prawa polskiego i WE (ma duże znaczenie)

   6. skład AG

      1. rządowa administracja gospodarcza

         1. ministrowie

            1. minister gospodarki

               • organ centralnej administracji rządowej

               • uczestniczy w kierowaniu ogólnym rozwojem gospodarczym – podejmuje inicjatywy i przedkłada RM akty prawne

               • udziela pomocy publicznej

               • ochrona rynku krajowego

               • nadzór gospodarczy

               • funkcja regulacji i reglamentacji działalności gospodarczej w w sektorach infrastrukturalnych

         2. minister skarbu państwa

            1. organ centralnej administracji rządowej

            2. zarządza majątkiem państwa zaangażowanym w gospodarkę

         3. niezależne organy regulacyjne

            1. centralne organy administracji rządowej

            2. cele:

               • podtrzymywanie konkurencji

               • zapobieganie koncentracji

               • ochrona pracowników, konsumentów i inwestorów

            3. występują w sektorach infrastrukturalnych (np. telekomunikacja)

            4. ich powstanie wiąże się z rezygnacją z regulacji własnościowej – prywatyzacji przedsiębiorstw infrastrukturalnych, świadczących usługi sieciowe – już nie są w rękach państwa a mają one pozycję dominującą na rynku macierzystym

            5. pojawiają się w polskim porządku prawnym w wyniku wpływu WE

            6. zasada podwójnej niezależności

               • mają zagwarantowaną niezależność prawną i faktyczną

               • są niezależne od organów władzy politycznej: organów administracji rządowej: RM, premier, ministrowie

            7. zasada separacji funkcji regulacyjnych i operacyjnych – krajowe organy regulacyjne są prawnie odrębne i funkcjonalnie niezależne od organizacji zapewniających sieci, usługi i sprzęt o charakterze infrastrukturalnym niezależność od regulowanych przedsiębiorców

            8. spełniają zadania które są czasowo ograniczone – realizują funkcje zastępcze czasowo nieefektywnych mechanizmów rynkowych przeprowadzają monopole do prawdziwej konkurencji

         4. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki oraz Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej

            1. centralne organy administracji rządowej

            2. nadzorowane przez naczelne organy administracji państwowej

            3. nadrzędność funkcjonalna KE

            4. należą do:

               • Europejskiej Sieci Organów Ochrony Konkurencji I Konsumentów

               • Europejskiej Grupy Organów Regulacyjnych Dla Sieci I Usług Łączności Elektronicznej

               • Europejskiej Grupy Organów Regulacyjnych Dla Energii Elektrycznej I Gazu Ziemnego

      2. Inspekcje Państwowe – organy centralne

         1. realizują funkcje policji gospodarczej

         2. stosują środki o charakterze zakazowo – nakazowym

         3. np.

            1. Prezes Inspekcji Handlowej

            2. Główny Inspektor Sanitarny

      3. Terenowa administracja rządowa o właściwości ogólnej

         1. wojewoda – organ administracji rządowej w terenie

            1. zwierzchnik administracji zespolonej

            2. organ nadzoru nad ST

            3. reprezentant RM

            4. reprezentant SP – wykonuje kompetencje organy założycielskiego w stosunku do PP

            5. realizuje funkcje policji gospodarczej i reglamentacji gospodarczej

               • prowadzi rejestr działalności gospodarczej

               • wydaje koncesje

               • wspiera rozwój gospodarczy

         2. terenowe organy administracji zespolonej

            1. realizują funkcję policji gospodarczej

            2. np. Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny

         3. terenowe organy administracji niezespolonej

            1. realizują funkcję policji gospodarczej

            2. np. państwowym, wojewódzki, powiatowy, graniczny inspektor sanitarny

      4. samorządowa administracja gospodarcza

         1. organy gminy

            1. ustalają taryfy i opłaty w sferze usług użyteczności publicznej

            2. realizują funkcję planowania (zaopatrzenia w ciepło, gaz, energię elektryczną)

            3. realizują funkcje reglamentacji gospodarczej

               • wydają akty prawa miejscowego określające warunki prowadzenia działalności gospodarczej

               • wójt, burmistrz, prezydent miasta udzielają zezwoleń i licencji

         2. organy powiatu

            1. realizują funkcje reglamentacji gospodarczej - starostowie udzielają zezwoleń, licencji i uprawnień na działalność gospodarczą

         3. samorząd województwa

            1. realizuje funkcję planowania (zaopatrzenia w ciepło, gaz, energię elektryczną)

            2. tworzy strategie rozwoju województw i regionalne plany operacyjne

            3. marszałek województwa udziela zezwoleń na działalność gospodarczą

      5. pośrednia administracja gospodarcza – mówimy o niej gdy zadania publiczne nie są realizowane przez organy państwowe, ale przez inne podmioty prawa

         1. agencje

            1. podmioty administracji gospodarczej wyodrębnione prawnie i organizacyjne w celu realizacji zadań organów administracji gospodarczej

            2. forma

               • mogą być zorganizowane w formy prawa publicznego jak i prywatnego (np. SH, przede wszystkim 1- osobowa SSP)

               • najczęściej są organizowane w formie zakładów budżetowych – jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych

                 1. realizują określoną działalność na zasadzie odpłatności

                 2. pokrywają koszty z przychodów własnych

               • czasem mają samodzielne formy organizacyjne oparte na szczegółowych przepisach ustawy

            3. organy agencji

               • prezes

                 1. powoływany i odwoływany przez premiera

                 2. organ wykonawczy

                 3. kieruje agencją

                 4. reprezentuje ją na zewnątrz

               • rada nadzorcza – sprawuje bieżący nadzór nad działalnością agencji

            4. zadania publiczne – niektórym agencjom przekazywane są zadania z zakresu administracji gospodarczej (w drodze ustawy, organy administracji gospodarczej mogą wydawać agencjom wiążące zalecenia), np.

               • stabilizacja rynku rolnego

               • prywatyzacja mienia SP

               • wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw i rozwoju regionalnego

               • tworzenie nowych miejsc pracy

               • przeciwdziałanie bezrobociu

               • wykorzystanie nowych technik i technologii

         2. samorząd gospodarczy

            1. samorząd – wykonywanie części administracji publicznej przez organizacje obdarzone osobowością prawną, działające we własnym imieniu, z mocy przyznanego im prawa pod określonym ustawowo nadzorem państwa

            2. mają charakter korporacyjny

            3. forma decentralizacji administracji

            4. pośrednia administracja gospodarcza

            5. zadania

               • reprezentacja interesów zrzeszonych podmiotów gospodarczych wobec organów państwowych

               • kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki w działalności gospodarczej

               • wyrażanie opinii o projektach aktów prawnych

               • przekazane SG zadania państwa

            6. podstawy prawne

               • ustawa o rzemiośle

                 1. dobrowolna przynależność

               • ustawa o izbach rolniczych

                 1. tylko one mają charakter publicznoprawny

                 2. obowiązkowa przynależność

               • ustawa o izbach gospodarczych

                 1. dobrowolna przynależność

                 2. izby gospodarcze mogą zrzeszać się w Krajowej Izbie Gospodarczej

                 3. działalność izby gospodarczej jest nadzorowana przez ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności izby lub przez wojewodę właściwego ze względu na siedzibę izby

      6. przedsiębiorstwa publiczne

         1. podmioty prawa handlowego oraz prawa administracyjnego gospodarczego w zakresie świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym i publicznym – są to działania gospodarcze, które służą zabezpieczeniu infrastruktury oraz usług użyteczności publicznej

            1. szczególną rolę wśród nich odgrywają tzw. usługi powszechne – wykonywane w interesie ludności, powinny być dostępne powszechnie, nawet gdyby łączyło się to z koniecznością świadczenia na zasadach niekomercyjnych

         2. def. na gruncie prawa wspólnotowego – przedsiębiorstwo publiczne – każde przedsiębiorstwo, na które władze publiczne mogą bezpośrednio lub pośrednio wywierać dominujący wpływ

      7. prywatyzacja zadań AG

         1. definicja

            1. sensu largo – przejęcie przez podmioty prywatne bezpośrednie wykonania zadań AG (ingerencyjnej lub świadczącej) przy zachowaniu przez organy administracji publicznej odpowiedzialności za wykonanie zadań

            2. sensu stricto -rezygnacja państwa z zajmowania się sprawami administracji gospodarczej połączona z uwolnieniem się od odpowiedzialności za wykonywanie tych zadań

         2. prywatyzacja organizacyjna

            1. gdy miejsce dotychczasowego wykonawcy zadań AG (podmiotu prawa publicznego) zajmie podmiot prawa prywatnego zmienia się tyko forma organizacyjno – prawna, ale podmiot publiczny nie zwalnia się od realizacji i odpowiedzialności za realizację zadań publicznych

            2. skutek prawny

               • powołanie szczególnej jednostki organizacyjnej, wyodrębnionej z administracji państwowej i samorządowej, zorganizowanej i działającej wg prawa prywatnego, ale pozostającej w ramach własności państwa lub gminy, które mają kierownictwo nad tymi przedsiębiorstwami egzekwują realizacje ich zadań

         3. prywatyzacja funkcjonalna

            1. wykonanie zadania przekazano podmiotowi prywatnemu

            2. odpowiedzialność za wykonanie zadania spoczywa na państwie

            3. nadzorcze kompetencje organów państwowych

         4. prywatyzacja materialna

            1. wykonanie zadania przekazano podmiotowi prywatnemu

            2. odpowiedzialność za wykonanie zadania spoczywa na podmiocie prywatnym a nie państwie

         5. prywatyzacja majątkowa

            1. zbycie udziałów w przedsiębiorstwie publicznym przez podmiot odpowiedzialny lub inne przedsiębiorstwo publiczne

               • prywatyzacja (ze względu na zakres zbycia udziałów)

                 1. pełna

                 2. niepełna

               • prywatyzacja

                 1. prawdziwa – gdy udziały zbywane są podmiotom prywatnym

                 2. nieprawdziwa – gdy udziały zbywane są podmiotom publicznym

         6. zmiana funkcji państwa

            1. państwo uwalnia się od świadczenia usług a skupia na kontroli i gwarantowaniu świadczenia tych usług przez podmioty prywatne

            2. to podmioty prywatne działają na rzecz dobra wspólnego

      8. podmioty prawa prywatnego

         1. decentralizacja

         2. instytucja powierzenia – przeniesienie na rzecz of i op prywatnych uprawnień do wykonywania we własnym imieniu zadań publicznych

            1. jest to prywatyzacja funkcjonalna

            2. może dotyczyć zadań o charakterze

               • ingerencyjnym (władczym)

                 1. warunki

                    • może nastąpić tylko w drodze ustawy

                    • organy państwowe mogą kierować wiążące zalecenia do podmiotów wykonujących zalecenia i egzekwować ich odpowiedzialność

                    • ustawowe gwarancje ochrony praw jednostek oraz osób prawa prywatnego wobec działań tychpodmiotów

               • świadczącym (niewładczym)

                 1. może nastąpić tylko w drodze ustawy

      9. pomocnictwo administracji

         1. konstrukcja w ramach której w wykonywanie zadań administracji włączone są podmioty prywatne

         2. są to działania państwa

         3. pomocnik administracji nie może realizować żadnych samodzielnych publicznoprawnych kompetencji o charakterze władczym