Mikroekomia
1. Podmioty rynku pieniężnego
n 1.1. Rynek pieniężny a rynek kapitałowy
n rynek pieniężny - rynek kapitałów krótkoterminowych związanych z procesami obiegu pieniężnego, produkcji i obrotu towarowego. Oznacza to, że jest to rynek, na którym występuje popyt i podaż kapitału pożyczkowego o krótkich terminach płatności. Często podkreśla się również, że podmiotem obrotów na rynku pieniężnym jest pieniądz banku centralnego.
n rynek kapitałowy - dotyczy kapitałów długoterminowych związanych z finansowaniem rozwoju gospodarczego.
1.2. Klasyfikacja podmiotów na rynku pieniężnym ze względu na:
n popyt na kapitał: państwo, banki, instytucje samorządowe, uczestnicy giełdy, uczestnicy zewnętrzni.
n podaż kapitału: banki, instytucje lokacyjne i inne, przedsiębiorstwa, osoby prywatne.
n Najważniejszymi podmiotami na rynku pieniężnym są banki centralne. W państwach o rozwiniętej gospodarce rynkowej bank centralny pełni zazwyczaj następujące role:
n regulacyjną - wydawanie regulacji w dziedzinie systemów płatniczych (np. określenie warunków otwierania i prowadzenia rachunków przez banki, określenie form i trybu rozliczeń pieniężnych za pośrednictwem banków
n nadzorczą nad systemem płatniczym, z tym, że bezpośredni nadzór na podstawie dyrektyw Unii Europejskiej powinien być wyłączony z prerogatyw banku centralnego w myśl zasady :organ kontrolujący nie może kontrolować samego siebie
n operacyjną jako właściciel systemu rachunków różnego typu
2. Rodzaje pieniądza i podstawowe funkcje pieniądza
2.1. Geneza pieniądza
n pełny pieniądz towarowy - pieniądz jest towarem, który ma też inne zastosowanie. Pojawił się w gospodarce naturalnej a koszty zawierania transakcji były bardzo wysokie.
- W gospodarce naturalnej (barterowej), w której nie było pieniądza, ludzie wymieniali towar za towar. Warunkiem koniecznym zawarcia transakcji było wtedy wystąpienie podwójnej zbieżności oferty i zapotrzebowania stron uczestniczących w transakcji. Aktowi sprzedaży zawsze towarzyszył akt kupna a wartość towarów sprzedanych zawsze równała się wartości towarów zakupionych.
n Towary konsumpcyjne były pierwszą formą pieniądza. Zaczęły pełnić funkcję pieniężne ponieważ miały cechę powszechnej akceptacji. Ażeby towar był pieniądzem musiał koniecznie zawierać wkład pracy ludzkiej. Istotne były dwie cechy: podzielność i trwałość dobra. Niektóre towary były jednak trudno podzielne (np. bydło)
n Pieniądz kruszcowy
Usprawnieniem dla handlujących stał się fakt, że pieniądzem przestały być towary powszechnego użytku - zastąpiono je metalami (najpierw nieszlachetne - żelazo, brąz, miedź, a następnie szlachetne - srebro i złoto w formie sztab, potem kulek a następnie monet- proces psucia pieniądza). Metale szlachetne gwarantowały stabilność wartości, co było istotne z punktu widzenia pełnionej przez nie funkcji środka przechowywania wartości czyli środka akumulacji