Biomedyczne podstawy rozwoju
Wykład I
4.10.2012
Eugenika
1. Od eugeniki do autonomii:
-niepełnosprawność – droga ku życiu i śmierci
-medyczne i społeczne wsparcie osób niepełnosprawnych
-od bezradności ku kreacji: prawda czy fikcja?
Eugenika:
-dyscyplina teoretyczno – praktyczna, opiera się na wynikach badań i twierdzeniach genetyki oraz embriologii
-postulat biologicznego i psychicznego doskonalenia gatunku ludzkiego oraz zapobiegania jego degeneracji
-Francis Galton (1822-1911) twórca nazwy i teoretycznego opracowania, postulował wprowadzenie sztucznej selekcji, aby powiększać liczbę ludzi z tzw. dobrymi cechami.
Wczesne konsekwencje eugeniki:
-zakaz małżeństw osobom o niekorzystnych cechach lub nakaz poddania się sterylizacji wszystkich tych, co do których podejrzewano, że mogą się przyczynić do powiększenia puli złych genów.
-eksterminacja rasowa (np. typ nordycki)
-eksterminacja z powodu niepełnosprawności (Skandynawia)
Inżynieria genetyczna jako konsekwencja eugeniki:
-klonowanie (terapeutyczne – transplantologia i reprodukcyjne – powielanie identycznych osobników)
-badania prenatalne (rodzica lub dziecka)
-eliminowanie chorób dziedzicznych (terapia genowa komórek rozrodczych) podawanie enzymów czy operacje płodowe
Akty prawne:
-934 Rekomendacja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy
-uchwalenie przez państwa członkowskie UNESCO no 29 sesji Konferencji Generalnej w 1997 roku Powszechnej Deklaracji o Genomie Ludzkim i Prawach Człowieka
Zagrożenia wynikające z mentalności eugenicznej:
-eugenika odwraca uwagę od dobra osoby i skierowuje ją ku dobru ludzkości
-usuwanie choroby wraz z jej nosicielem jeszcze przed narodzeniem powoduje zmianę myślenia o osobach, które przyszły na świat obarczone chorobą, bądź niepełnosprawnością
-działania eugeniczne są selektywne: należy zadać pytanie kto i w czyim imieniu wyznacza kryteria selekcji?
-organizacja poradnictwa genetycznego (selektywne lub niedyrektywalne)
-profilaktyczne operacje chirurgiczne u kobiet z rodzin o podwyższonym wyzyku występowania choroby nowotworowej
Zwolennicy eugeniki:
-złagodzenie problemu głodu poprzez tworzenia bardziej wydajnych odmian rosłin uprawnych, ras zwierząt i szczepów mikroorganizmów
-oczyszczanie mórz z zanieczyszczeń ropy naftowej
-produkcja szczepionek, antybiotyków, interferonu i hormonów
-opis chorób dziedzicznych i sposobów ich przekazania
-profilaktyka i przeciwdziałanie rozwojowi niektórych chorób
-uwolnienie ludzkości od obciążeń genetycznych
Eugenika czy eufrmika?
-zespół zabiegów mających na celu usunięcie fenotypowych skutkó chorób genetycznych
-leczenie fenotypowych skutków chorób genetycznych oraz szeroko rozumiana profilaktyka chorób dziedzicznych
-„… ustawiczne kształcenie, ekologiczne żywienie, suplementy diety, fitness, botox, permanentny makijaż, operacje plastyczne…”
Społeczny i osobisty wymiar eugeniki:
-eutanazja (Holandia, Szwajcaria – najwięcej) konsekwencje – niebezpieczeństwo wprowadzenia eutanazji ogólnodostępnej
-brzuch do wynajęcia – surygatki- swoisty inkubator
-leczenie uzależnień
-wczesna rehabilitacja
-wczesna diagnoza
-rehabilitacja permanentna
-edukacja i edukacja ku wolności
-zatrudnienie
-założenie rodziny
-prawo do prokreacji
-klient czy beneficjent?
Zdrowie:
-w konstytucji z 1978 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określiła zdrowie jako „stan pełnego, dobrego samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego”, a nie tylko jako brak choroby czy zniedołężnienia. W ostatnich latach definicja ta została uzupełniona o sprawność do „prowadzenia produktywnego życia społecznego i ekonomicznego”, a także o wymiar duchowy.
-w medycynie zamiast słowa „zdrowie” używa się terminu „homeostaza”. Jest to zdolność organizmu do efektywnej obrony przed stresorami w celu przywrócenia i utrzymania wewnętrznej równowagi.
-zdrowie fizyczne – prawidłowe funkcjonowanie organizmu, jego układów i narządów.
-zdrowie psychiczne – a w jego odrębie:
-zdrowie emocjonalne – zdolność do rozpoznawania uczuć, wyrażania ich w odpowiedni sposób, umiejętność radzenia sobie ze stresem, napięciem, lękiem, depresją, agresją
-zdrowie umysłowe – zdolność do logicznego myślenia
-zdrowie społeczne – zdolność do nawiązywania, podtrzymywania i rozwijania prawidłowych relacji z innymi ludźmi
-zdrowie duchowe – u niektórych ludzi związane z wierzeniami i praktykami religijnymi, u innych osobiste „credo” zbiór zasad, zachowań i sposobów osiągania wewnętrznego spokoju i równowagi.
Zaburzenie:
-zakłócenia
-nieprawidłowość w rozwoju człowieka
-całościowe zaburzenie rozwoju : kategoria diagnostyczna obejmująca zaburzenia rozpoczynające się od dzieciństwa, charakteryzujące się trudnościami w komunikacji i kontaktach społecznych, często także nietypowym zachowanie i słabością fizyczną np. zespół Downa, porażenia mózgowe.
Całościowe zaburzenia rozwoju:
-autyzm dziecięcy
-zespół Aspergera
-zespół Hellera
-zespół Retta
Używka:
-substancja, która z powodu swego składu chemicznego działa na centralny układ nerwowy
-zmienia (w mniejszym lub większym stopniu) stan świadomości człowieka
-uzależnia czyli powoduje przymus zażywania np. cukier rafinowany, kawa, tytoń, herbaty, afrodyzjaki, napoje alkoholowe, narkotyki, dopalacze, substancje psychoaktywne, telewizja.
Wykład II
10.10.2012r.
Podstawy dziedziczenia
Gen – podstawowa jednostka dziedziczenia
Dziś uważamy, że wszelkie dziedziczne cechy organizmów, od ich budowy do cech fizjologicznych, pozwierzęce instynkty.
Dominacja genetyczna – dominacja jednej z jam (alleli) genu występującym w jednym danym miejscu (locus) chromosomu warunkującego określoną cechę organizmu, wskutek czego nie mogą się ujawnić lub są przytłumione cechy zakodowane w innych allelach tego samego genu.
Recesywność genetyczna – recesywność cech, występowanie cech, nieujawnianie się jednego z genów z allelicznych warunkujących określoną cechę organizmu, spowodowane działaniem drugiego dominującego allelu tego genu.
Kwas DNA:
Dna – kod genetyczny (zbudowany z 4 prostszych jednostek, zwanych nukleotydami).
Każdy nukleotyd zbudowany jest z odpowiedniej zasady azotowej (A,T,G,C) połączonej z pięciowęglowym cukrem.
Chromosom:
-forma organizacji materiału genetycznego wewnątrz komórki;
-22 pary chromosomów
-1 para chromosomów płciowych;
-XX –kobieta
-XY –mężczyzna
Kwas RNA
Białko to zasadniczy element budowy wszystkich tkanek ustroju człowieka oraz wielu związków – takich jak enzymy, hormony, przeciwciała.
Białka regulują procesy przemiany materii i wiele funkcji ustroju, zapewniają prawidłowy stan i funkcjonowanie naszego organizmu. Odpowiednie ilości białek decydują o normalnym wzroście i rozwoju człowieka, regeneracji wydalanych lub uszkodzonych tkanek.
Funkcje białek:
-niezbędny materiał do budowy nowych i odbudowy zużytych tkanek
-źródło energii, przy spalaniu 1g białka powstają 4 kcal energii
-podstawowy składnik płynów ustrojowych: krwi, płynu śródtkankowego, mleka
-organizm tworzy z nich białkowe części enzymów trawiennych i tkankowych
Przebieg gastrulacji:
1.Tworzenie się gastruli
2.Powstanie mezodeny
3.Tworzenie się strony grzbietowej
4.Powstawnie cechy nerwowej
Genotyp – zespół wszystkich genów warunkujący właściwości dziedziczne danego organizmu. Każdy żywy organizm ma swój indywidualny zestaw genów, różny od genotypów innych osobników tego samego gatunku.
Fenotyp – zespół morfologiczny, anatomicznych, fizjologicznych, wybranych cech żywego organizmu. Zależy od układu genowego osobnika.
Układ nerwowy
Budowa komórki nerwowej
Budowa mózgu:
-Kresomózgowie (półkula mózgowo – prawa, spoidło Wienie?)
-Międzymózgowie (szyszynka, podwzgórze)
-Śródmózgowie
-Tyłomózgowie wtórne (półkula móżdżka – prawa, most)
-Rdzeń przedłużony
Kresomózgowie:
-jest największą częścią mózgu. To ośrodek decyzyjny mózgu.
-nadzoruje większość czynności fizycznych i umysłowych. Różne obszary kresomózgowia są odpowiedzialne za rozmaite reakcje świadome.
-kresomózgowie skupia ponad połowę neurytów, zbudowane jest z półkul mózgowych oddzielonych podłużną szczeliną i połączonych spoidłem wielkim.
-powierzchnię mózgu tworzą silne fałdy zwane zakrętami, porozdzielane bruzdami, największa bruzda – Rolanda – przedziela mózg na pół.
-najmłodsza część mózgu
Kresomózgowie:
-bruzdy mózgu dzielą powierzchnię półkuli na płaty:
-czołowy – z ośrodkiem ruchowym i ruchowym mowy
-ciemieniowy – z ośrodkiem czucia oraz korą integrującą
-doznania czuciowe, wzrokowe, słuchowe:
-potyliczny – z ośrodkiem wzroku
-skroniowy – z ośrodkiem słuchu i czuciowym mowy
Międzymózgowie:
-jest stosunkowo niewielkie, ale stanowi centrum koordynacji nerwowej i hormonalnej
-w międzymózgowiu znajdują się ważne ośrodki motywacyjne układu nerwowego, pokarmowego (głodu i sytości), pragnienia, agresji i ucieczki, a także termoregulacji oraz rozrodczy.
Śródmózgowie:
-odpowiada za regulację mięśni zwieraczy źrenicy
-na terenie śródmózgowia zlokalizowane…
Tyłomózgowie:
-ważną częścią tyłomózgowia jest móżdżek, graniczący ze śródmózgowiem i rdzeniem przedłużonym. Składa się z 2 półkul połączonych za pomocą tzw. robaka.
-w móżdżku mieszczą się ośrodki odruchowe regulujące napięcie mięśni szkieletowych.
Rdzeń przedłużony:
-łączy rdzeń kręgowy z móżdżkiem, skupione są w nim ośrodki nerwowe odpowiedzialne za funkcje odruchowe:
-ośrodek oddechowy
-ośrodek ruchowy, ośrodek senowy, ośrodek ssania, ośrodek żucia, ośrodek połykania
-a także ośrodki odpowiedzialne za: wymiotowanie, kierowanie, kaszlu, zlewanie, wydzielanie potu.
Wykład III
17.10.2012
Kontynuacja wykładu II
Półkule i ich odpowiedzialność:
-lewa półkula (logiczna) -prawa półkula
a)spontaniczne mówienie i pisanie a)powtarzanie, ale nie spontaniczne
mówienie
b)reakcje na złożone polecenia b)reakcja na proste polecenia
c)rozpoznawanie słów c)rozpoznawanie twarzy
d)pamięć słów i liczb d)pamięć kształtów i muzyki
e)sekwencje ruchów e)interpretacja przestrzenna
f)reagowanie racjonalne f)reagowanie emocjonalne
g)emocje pozytywne g)emocje negatywne
Płaty kory – funkcje mózgu:
Płat potyliczny
Wynik uszkodzeń płatu potylicznego:
-dziury w polach wzrokowych (skotoma)
-trudności w umiejscowieniu widzianych obiektów
-halucynacje wzrokowe, niedokładne widzenie obiektów, widzenie aureoli
-trudności w rozpoznawaniu kolorów
-trudności w rozpoznawaniu znaków, symboli, słów pisanych
-trudności w rozpoznawaniu rysunków
-trudności w rozpoznawaniu ruchów obiektu
-trudności z czytaniem lub pisaniem
Płat skroniowy
Wyniki uszkodzeń płatu skroniowego:
-zaburzenia słuchu, rozumienia mowy i percepcji dźwięków
-problemy w rozpoznawaniu widzianych obiektów, trudności w rozpoznawaniu twarzy (prozopagnozja)
-upośledzenie porządkowania i kategoryzacji informacji werbalnych
-lewa półkula – trudności w rozumieniu mowy (afazja Wernickiego)
-uszkodzenie prawej półkuli mogą spowodować słowotok
-trudności w opisywaniu widzianych obiektó, zaburzenia pamięci, amnezja następcza,
-zaburzenia zachowań seksualnych
-zaburzenia kontroli zachowań agresywnych
Płat ciemieniowy
Wyniki uszkodzenia płatu ciemieniowego:
-całkowita niepodzielność uwagi, niezdolność do skupiania wzroku (agresja wzrokowa)
-trudności w orientacji przestrzennej
-niezdolność do celowego działania wymagającego ruchu (apraksja), problemy w troszczeniu się o siebie
-płat prawy – brak świadomości niektórych obszarów przestrzeni i części cała (jednostronne zaniedbanie)
-trudności w liczeniu (dyskalkulia) i matematyce, zarówno algebrze jak i geometrii
-niezdolność do nazwania obiektu (anomia)
-niezdolność do umiejscowienia słów pisanych (agrafia)
-problemy z czytaniem
Płat czołowy
Wyniki uszkodzeń płata czołowego:
-utrata możliwości poruszania częściami ciała
-niezdolność do planowania wykonania sekwencji ruchów
-niezdolność do działań spontanicznych, schematyczność myślenia, „zapętlanie: uporczywe nawracanie do jednej myśli
-trudności w koncentracji na danym zdaniu, problemie
-niestabilność emocjonalna, zmiany nastroju, zachowanie agresywne
-lewy płat – depresja, prawy – zadowolenie
-prawy tylny – trudności w zrozumieniu kawałów, śmiesznych rysunkó, preferencje dla niewygodnego humoru i zmiana osobowości
Móżdżek
Wyniki uszkodzenia móżdżka:
-brak koordynacji ruchów (asynergia), niezgrabność, brak percepcji ruchów
-problem z utrzymaniem normalnej postawy ciała, zaburzenia równowagi
-trudności w ocenie zasięgu i momentu zatrzymania ruchu i trudności w łapaniu obiektów
-niezdolność do wykonywania szybkich ruchów naprzemiennych, drżenie ciała
-potykanie się, tendencje do przewracania, chodzenie na „szerokich nogach”
-słabe napięcie mięśni, hipotonia
-niewyraźna mowa
-nystagmus – gwałtowne ruchy gałek ocznych
Funkcjonalny podział układu nerwowego
Układ nerwowy
a)somatyczny b)autonomiczny
(obwodowy) -współczulny -przywspółczulny
(sympatyczny) (parasympatyczny)
Obwodowy układ nerwowy
-nerwy mózgowe 12 par
-zaczynają się albo w mózgu i wówczas stanowią włókna ruchowe, lub w zwojach nerwów mózgowych i wówczas występują jako włókna czuciowe
-nerwy rdzeniowe 31 par, powstają z połączenia korzenia tylnego z korzeniem przednim
Układ somatyczny
Rola układu somatycznego:
-odbiór informacji ze środowiska zewnętrznego
-kierowanie pracą mięśni szkieletowych
-szybkie reagowanie na zmiany środowiska zewnętrznego
Ośrodki kierujące pracą tego układu znajdują się na obszarze ośrodkowego układu nerwowego.
Działanie somatyczne układu nerwowego podlega kontroli świadomości.
Układ autonomiczny:
Układ autonomiczny odpowiada za wegetatywne funkcje organizmu, takie jak trawienia, oddychanie, krążenie itp. Ośrodki kierujące jego pracą znajdują się zarówno na terenie ośrodkowego układu nerwowego jak i poza nim, w zwojach nerwowych.
Rola autonomicznego układu nerwowego polega na kontrolowaniu pracy narządów wewnętrznych. Jego praca nie podlega kontroli świadomości. Części układu autonomicznego (współczulna i przywspółczulna) działają w stosunku do siebie antagonistycznie.
Choroby układu nerwowego:
-Nerwica (przyczyna: długotrwały stres i nagromadzenie się negatywnych przeżyć)
-nerwica lękowa
-nerwica wegetatywna
-Depresja – stan długotrwałego obniżenia nastroju, poczucie utraty sensu życia, niewiara we własne siły, brak chęci do podejmowania jakichkolwiek działań.
-Choroba Alzheimera – zanikanie neuronów w korze mózgowej, co prowadzi do jej degeneracji. Objawy to: osłabienie pamięci, problemy z czytaniem i pisaniem, z czasem zaprzestanie rozpoznawania osób bliskich i miejsc. Zmiany mają charakter nieodwracalny.
-Choroba Parkinsona – zanikanie w mózgu neuronów produkujących neuroprzekaźnik – dopaminę. Objawy: drżenie mięśni (ręce i głowa). Psychika chorych zostaje niezmieniona.
-Stwardnienie rozsiane – uszkodzenie i rozpad osłonek mielinowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Przyczyna: nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Objawy: zaburzenia koordynacji ruchowej i stopniowa utrata władzy w mięśniach, co prowadzi do inwalidztwa i kończy się śmiercią.
Wykład IV
31.10.2012r.
Autoagresja
Autoagresja- To działanie lub szereg działań mających na celu spowodowanie psychicznej albo fizycznej szkody. Jest to agresja skierowana do wewnątrz to pewne zaburzenie instynktu samozachowawczego, który wyraża się tendencją do samookaleczeń, samouszkodzeń, zagrażających zdrowiu a nawet życiu.
Rodzaje autoagresji:
-Bezpośrednia(bicie, samookaleczenia)
-Pośrednia(jednostka wymusza, prowokuję i poddaje się agresji innych)
-Werbalna(polega na zaniżaniu swojej samooceny, poprzez wmawianie sobie własnej małej wartości, częstą krytykę siebie swojego zachowania)
-Niewerbalna(samookaleczenia- to uszkodzenia ciała, które mogę mieć formę powierzchownym lub głębokich ran ciętych, przypalanie, łamanie kości, wycinanie fragmentów ciała np. powiek itp., jest to agresja jawna.
-Z czasem autoagresja jawna może przejść w ukrytą, charakterystyczne dla tego zaburzenia jest pozorowanie objawów choroby fizycznej lub psychicznej, osoba z różnych przyczyn atakuję siebie. Jest to zawisko o złożonym charakterze.
Syndrom Munchhausena
-Osoby cierpiące na to schorzenie pojawiają się często w szpitalach narzekając na problemy somatyczne.
-Pacjenci wywołują różne objawy i naciskają na lekarzy, domagając się operacji aby doprowadzić w ten sposób do deformacji zdrowego organizmu.
-Osoby te kolekcjonują diagnozy lekarskie, wyniki badań, wędruą po różnych szpitalach opuszczając je często bez zgody i wiedzy lekarzy.
-Syndrom ten może dotyczyć dziecka, matki wywołujące u dzieci choroby.
Dlaczego się ranią?(autoagresja)
-Urazy spowodowane w dzieciństwie(bicie dziecka, poniżanie go, ignorowanie potrzeb)
-Niewłaściwe postawy rodzicielskie (zaniedbanie, nadopiekuńczość, nadmierne wymagania)
-Trudna sytuacja ekonomiczna, bezrobocie, problemy alkoholowe
-Sprzyjają pojawieniu się tego zaburzenia
-Brak rodziców, śmierć, rozwód
Podłoże biochemiczne:
Osoby samookaleczające się, nie czują najczęściej w trakcie tej czynności bólu, ponieważ we krwi pojawia się endorfina.
-Samookaleczenia mogą stać się nałogiem
Zachowania autoagresywne mogą być związane z chorobami wrodzonymi(syndrom Retta, autyzm, syndrom Lascha-Nychana) i nabytymi tj. chroniczne zapalenie mózgu przez szkodliwe substancje.
Z możliwością samookaleczenia należy liczyć się w zespołach depresyjnych i przebiegu nagłych stanów podniecenia psychoruchowego w chorobach psichcznych np. schizofrenia.
Samookaleczenia mogą wskazywać zatem na problemy emocjonalne.
Do zachowań autodestrukcyjnych zaliczyć można też: zaburzenia łaknienia(bulimia, anoreksja, otyłość), nałogi, obgryzanie paznokci, rozdrapywania.
Chorobą towarzyszącą autoagresji pośredniej jest psychicznie uwarunkowana tendencja do ulegania wypadkom, a osoby cierpiące na nią, nieświadomie stwarzają niebezpieczne sytuacje.
Samobójstwo:
-Reakcja na stratę członka rodziny, przyjaźni
-Rodzina dysfunkcjonalna i zdezintegrowana
-Słabe umiejętności komunikacji
-Zbyt słabe i zbyt dobre wyniki w nauce
-Katastroficzny pogląd na świat
-Sposób na ukaranie samego siebie tzw. Spirala samospełniających się oczekiwań
1)Negatywne postrzeganie siebie i przyszłości
2)Nie spodziewam się sukcesów.
3)Zmniejszam starania o to by działania były skuteczne.
4)Obniżanie poczucia własnej wartości i samooceny.
5)Nasilenie negatywnego wizerunku siebie i świata.
Sygnały ostrzegawcze:
-Wahania i zmienności nastroju
-Wycofanie się i negatywizm
-Apatia, brak aktywności
-Zmiana rytmu snu, utrata apetytu lub głód, bezsenności, nadmierna senności
-Komunikaty werbalne: Jestem już zmęczony życiem, szkoda, że nie umarłem
Zagrożenia cyberprzestrzeni uzależnienie od technologii informacyjnych:
-Zagrożenia zdrowotne
-Narząd wzroku
-Bóle głowy
-Bóle pleców
-Skurcze mięśni
-Zapalenie ścięgien
-Zespół mięśni nadgarstka
-Promieniowanie
-Reakcje alergiczne
-Podrażnienia błony śluzowych
Zagrożenia psychiczne:
Zaburzenia funkcji poznawczych, prowadzące do niemożności kontynuowania nauki, niemożność dalszej nauki jako konsekwencja i tzw. Syndrom odstawienia.
-Ucieczka od świata realnego do sztucznego
-Złudne poczucie wolności, przymus bycia online
-Specyficzne patologie społeczne
-Zbiorowa agresji, autoagresja, frustracje
-Dostęp do patologicznych grób, na granicy prawa i poza prawem (prostytucja, handel organami, pornografia dziecięca)
Autyzm
Specyficzny zespół poważnych zaburzeń rozwojowych dziecka, charakteryujące się następującą triadą objawów:
a)Zaburzenia więzi międzyludzkich(brak świadomości egzystencji i uczuć innych ludzi)
b)Zaburzenia komunikacji i fantazji
c)Ograniczony repertuar aktywności i zainteresowań(stereotypie)
Psychoza
Rozpad lub rozszczepienie osobowości:
a)Psychozy wczesnodziecięce 1-3 (rok życia)
b)Psychozy wieku przedszkolnego 4-6
c)Psychozy wieku szkolnego do 10 roku życia
Obszary zaburzeń-percepcja
Autyzm: Odbiór nadmiaru pojedynczych wrażeń z trudnościami ich łączenia, lęk przed nadmiarem chaotycznych bodźców.
Schizofrenia: Urojenie wzrokowe, słuchowe, dotykowe np. odczuwanie czy postrzeganie nie istniejących ran na ciele, słyszenie głosów, monologi, dialogi, głosy udzielające wskazówek, szepty
Mowa
Autyzm: Skąpa lub brak, pozbawione ekspresja, wydawanie dziwnych dzwięków np. chrząkanie, kwakanie, nieprawidłowości gramatyczne.
Schizofrenia: Na początku obecna wraz z rozwojem choroby stopniowa utrata, mutyzm albo wzmożony pęd do mówienia, wypowiedzi nie na temat, nienawiązujące do rzeczywistości.
Emocje
Autyzm: Nienormalne przywiązanie do przedmiotów, trudności tworzenia więzi z ludzmi, intensywne lęki, stany paniki, z powodu małych zmian.
Schizofrenia: Płaskość afektów, odosobnienie uczuciowe, lękowe rozstrojenie z powodu myśli urojeniowych, wrogość, agresja, stany podniecenia.
Myślenie
Autyzm: Opóźnienie, trudności rozumienia, uporczywe trzymane się jednego problemu.
Schizofrenia: Głośne natrętne myśli, zablokowanie
Wykład V
7.11.2012r.
Dziecko przewlekle chore
1.Choroby przewlekłe:
-to proces patologiczny trwający ponad 4 tygodnie, cechujący się brakiem nasilonych objawów chorobowych.
-Rozróżniamy choroby o pierwotnie przewlekłym przebiegu np. niektóre choroby gośćcowe – schyłkowa niewydolność nerek. W przebiegu chorób przewlekłych może nastąpić zaostrzenie objawów, zmniejszenie się ich lub czasowe ustąpienie.
2. Cechy choroby przewlekłej:
-pojawia się w różnym wieku
-ma długotrwały przebieg
-może towarzyszyć dziecku przez całe życie
-może mieć łagodny lub burzliwy przebieg
-sposób leczenia jest długi, żmudny i uciążliwy
-wiąże się z koniecznością długotrwałych pobytów w szpitalu i rozłąki z bliskimi
3. Przykłady chorób przewlekłych:
-wrodzone wady ośrodkowego układu nerwowego, np. wodogłowie wrodzone, przepuklina oponowo – rdzeniowa,
-wrodzone wady serca,
-choroby metaboliczne np. fenyloketonuria
-mukowiscydoza
-choroby endokrynologiczne; wrodzone i nabyte;
-niedoczynność tarczycy, cukrzyca, otyłość, nadwaga
-choroby układu oddechowego, astma oskrzelowa, alergie
-choroby układu pokarmowego, alergie, nietolerancje pokarmowe.
-padaczka, mózgowe porażenie dziecięce
-przewlekła niewydolność nerek
-nadciśnienie tętnicze
-wady postawy np. skolioza
-hemofilia
-nowotwory (białaczka, guzy mózgu)
4. Psychologiczne następstwa:
-lęk, smutek, poczucie zagrożenia
-koncentracja na potrzebach podstawowych (jedzenie, picie, potrzebie bezpieczeństwa)
-koncentracja na aktualnej sytuacji, „tu” i „teraz”, niechęć do planowania i myślenia o przyszłości
-utrata perspektywy życiowej oraz ambicji
-poczucie braku wpływu na zdarzenia
-obniżenie samooceny, poczucia własnej wartości, poczucie wstydu i bycia innym
-ograniczenie stymulacji zewnętrznej szczególnie przy długotrwały, unieruchomieniu, leczeniu w łóżku
-obniżenie motywacji do działania – bierność ruchu
5. Pomoc choremu dziecku
Działania zwiększenia poczuciu bezpieczeństwa:
-kontrola bólu i cierpienia
-upewnienie dziecka o tym, że może liczyć na fachową pomoc i opiekę
-stymulowanie rozwoju psychoruchowego, intelektualnego i społecznego
-obecność bliskich i przyjaciół
-upewnienie dziecka, że jest potrzebne innym, bliskim
-wskazywanie dziecku różnorodnych możliwości samorealizacji
-umożliwienie dziecku wywierania wpływu na zdarzenia
-aranżowanie sytuacji dających dziecku możliwość wyboru
-stwarzanie sytuacji umożliwiających osiągnięcie sukcesu
6. Astma oskrzelowa
Jest najczęstszą, przewlekłą chorobą układu oddechowego u dzieci. Na przestrzeni ostatnich lat zaobserwowano zmienny wzrost liczby osób mających objawy uczuleniowe, a astma u dzieci ma właśnie podłoże alergiczne. Jednym z podstawowych objawów astmy oskrzelowej jest duszność. Typowa dla astmy jest duszność występująca nagle.
Leczenie:
Dziecko z astmą oskrzelową wymaga zazwyczaj leczenia różnymi lekami w zależności od stopnia zaawansowania choroby.
Objawy:
-męczący, duchy kaszel
-świszczący, głośny oddech
-przyspieszenie oddechu
-trudności w oddechu, uczucie ucisku w klatce piersiowej
-trudności w mówieniu z powodu skróconego oddechu
-poruszanie skrzydełkami nosa przy oddychaniu
-wciąganie dołka jarzmowego, minimalne ruchy klatki piersiowej przy oddychaniu
Postępowanie:
-podaj dziecku dwa wdechy salbutamolu
-wezwij pogotowie ratunkowe
-pozwól dziecku przyjąć dowolną pozycję ciała
-nie zmuszaj dziecka do położenia się
-zachowaj spokój i zachęcaj dziecko do spokojnego oddychania
-uważnie obserwuj dziecko i nigdy nie pozostawiaj go bez opieki osoby dorosłej
Nakazy:
-często wietrzenie sal lekcyjnych, zwłaszcza gdy uczniowie pracują z substancjami chemicznymi, pyłami (lekcje plastyki) czy elementami organicznymi (lekcje biologii)
-dziecko, które ma objawy po wysiłku musi przyjąć przed lekcją w-f dodatkowy lek, który zapobiegnie występowaniu objawów w czasie wysiłku
Zakazy:
-nie może brać udziału w pracach porządkowych, wyklucza biegi, brak zwierząt futerkowych w klasie
7. Cukrzyca typu 1
-Jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych występujących u dzieci i młodzieży. W ostatnich dekadach w całej Europie obserwuje się wzrost zachorowalności na tę chorobę.
-Insulinoterapia – podawanie podskórne insuliny
-Zdrowe odżywianie
-Właściwie rozplanowany wysiłek fizyczny
8. Niedocukrzenie
-to krytyczny spadek poziomu glukozy we krwi, który stwarza realne zagrożenie dla organizmu. Właściwe i szybkie postępowanie zabezpiecza pacjenta przez ciężkim niedocukrzeniem, które jest stanem zagrożenia życia. Objawy hipoglikemii: bladość skóry, nadmierna potliwość, drżenie rąk.
Rozpoznanie:
Dziecko jest przyjemne, w pełnym kontakcie, spełnia polecenia. Dziecko starsze znające swoją chorobę potrafi sobie samo poradzić, trzeba je monitorować, w przypadku krytycznym wezwać pogotowie.
Rozpoznanie i zachowanie hipoglikemii średniociężkiej.
Nakazy:
-oznaczyć glikemię na gleukometrze
-podać węglowodany proste (5-10 gramów)
Jak rozpoznać i co zrobić w przypadku hipoglikemii ciężkiej:
Dziecko jest nieprzytomne, nie ma z nim żadnego kontaktu, nie reaguje na bodźce, może mieć drgawki.
Dziecku, które jest nieprzytomne nie wolno podawać niczego do picia ani do jedzenia do ust (istnieje ryzyko, że się zachłyśnie lub udusi).
Co zrobić w przypadku ciężkiej hipoglikemii:
-ułożyć dziecko na boku
-wstrzyknąć domięśniowo glukagon
-wezwać pogotowie ratunkowe
-skontaktować się z rodzicami dziecka
-po podaniu glukagonu dziecko powinno odzyskać przytomność.
Hiperglikemia – wysoki poziom cukru we krwi.
Objawy:
-wzmożone pragnienie oraz potrzeba częstego oddawania moczu
-rozdrażnienie, wzburzenie koncentracji
-złe samopoczucie, osłabienie, przygnębienie, apatia
Niezbędnik szkolny:
-pen – „wstrzykiwacz” insuliny
-pompa insulinowa z drenem i wkłuciem podskórnym
-nakłuwacz z zapasem igieł
-glukometr z zapasem pasków oraz gazików
-plastikowy pojemnik na zużyte igły i paski
-drugie śniadanie lub dodatkowy posiłki
-dodatkowe produkty (soczek owocowy, tabletki z glukozą)
-telefon do rodziców
-informację w postaci kartki lub bransoletki na rękę, że choruje się na cukrzycę.
Padaczka, zwana także epilepsją, jest jedną z najczęstszych chorób układu nerwowego u dzieci. Jest chorobą przewlekłą, której leczenie trwa wiele lat. Towarzyszą jej napady padaczkowe. Potocznie napadem padaczkowym nazywamy napadowo występujące zaburzenia z funkcjonowaniu mózgu objawiające się widocznymi zaburzeniami, zwykle ruchowym jaki drgawki, bezdech, skurcze.
Przyczyny:
-urazy czaszki
-guzy mózgu
-choroby zakaźne i neuroinfekcyjne
-choroby metaboliczne i zwyrodnieniowe
-choroby naczyniowe
-wady rozwojowe mózgu
-inne zaburzenia genów
Napady pierwotne ogólne:
1.Napady nieświadomości
2.Napady atoniczne
3.Napady toniczne
4.Napady (maksymalne) toniczno – kloniczne
5.Napady kloniczne
6.Napady miokloniczne
Wykład VI
14.11.2012r.
Film o FAS
FAS – Alkoholowy Zespół Płodowy
-zaburzenie, nie choroba
-terapia medyczna poprawia jakość życia
-zespołu FAS nie można wyleczyć, ale można uniknąć
-FAS jest skutkiem działania alkoholu na płód w okresie prenatalnym
-dochodzi do umysłowych i fizycznych zaburzeń, które mogą wyrażać się jako: opóźnienie umysłowe, dysfunkcja mózgu, anomalie rozwojowe, zaburzenia uczenia się i zaburzenia psychologiczne.
-u dzieci z zespołem FAS wyróżnić można: obniżenie IQ, zaburzenia uwagi i zdolności uczenia się, często wady serca, dysfunkcje mózgu, FAS może prowadzić nawet do śmierci
-nie ustalono bezpiecznej dawki alkoholu, która byłaby bezpieczna dla płodu. Kobietom zaleca się utrzymywanie całkowitej abstynencji podczas ciąży.
Wykład VII
28.11.2012 r.
ADHD – co to jest?
ADHD jest to schorzenie neurorozwojowe, którego objawy układają się w trzy grupy:
-kłopoty z kontrolą własnej impulsywności
-nadmierna aktywność ruchowa
-zaburzenia koncentracji uwagi
Klasyfikacja europejska:
W Polsce obowiązuje obecnie Międzynarodowa Klasyfikacja ICO-10 określa ono ADHD jako zaburzenie hiperkinetyczne (Hyperkinetic Disorder, F.90)
Klasyfikacja amerykańska:
Klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (APA) DSA-IV, wprowadza pojęcie zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniem koncentracji i uwagi (Attention Deficyt Hiperactivity Disorder, ADHD).
Objawy i epidemiologia:
-W populacji dziecięcej częstość występowania szacuje się na około od 3% do 5%, szczyt rozpoznawania przypada między 6 a 9 rokiem życia.
-Częściej zespół rozpoznaje się u chłopców, ze względu na fakt, że u nich na pierwszy plan wysuwają się objawy związane z nadruchliwością i impulsywnością
-U dziewczynek dominuje podtyp ADHD z zaburzeniami w koncentracji bez nadruchliwości.
Epidemiologia:
-Objawy są niezależne od dziecka
-Mogą pojawiać się zachowania niepożądane – agresywne – związane z nadmierną impulsywnością (zwłaszcza w okresie przedszkolnym – gryzienie, szczypanie, szturchanie)
-Około 18% populacji dziecięcej wykazuje cechy zaburzenia hiperkinetycznego – pracujemy z tymi dziećmi takimi metodami jakby miały pełnoobjawowe ADHD
-Wcześniej uważano, że z ADHD się „wyrasta”, najnowsze badania pokazują, iż niektóre objawy się wygaszają lub zmieniają obraz. U około 70 % pacjentów utrzymują się w okresie dorastania i 30% - 50 % wieku dorosłym.
-Badania dowodzą, iż osoby dorosłe z ADHD mogą mieć trudności z osiągnięciem wyższego wykształcenia, utrzymanie stałego związku czy utrzymaniem stałej pracy.
Etiologia:
-Czynniki pozagenetyczne 20% (urazy poporodowe, uszkodzenia CUN w wyniku przebytych operacji lub innych schorzeń)
-Częstość dziedziczenia zespołu sięga 80% (podobnie jak przy astmie)
-Najprawdopodobniej ADHD jest zaburzeniem poligenicznym, a w jego powstaniu odgrywają rolę mutacje w obrębie genów aktywnych w korze przedczołowej (płaty czołowe odpowiedzialne są za procesy hamowania)
Diagnoza ADHD:
-Diagnoza ADHD jest interdyscyplinarna (lekarz specjalista, psycholog)
-Przy stawianiu diagnozy konieczne są badania psychologiczne, opinia ze szkoły, czasem obserwacja zachowań w grupie
-Objawy ADHD występują co najmniej w dwóch środowiskach, to znaczy i w domu i w szkole
-Symptomy występują u dziecka już przed 6 rokiem życia.
Kryteria diagnostyczne – koncentracja uwagi:
Dziecko nie jest w stanie skoncentrować się na szczegółach podczas zajęć szkolnych.
Dziecko ma trudności z utrzymaniem uwagi na grach i zadaniach.
Często wydaje się, że nie słyszy co się do niego mówi.
Ma kłopoty z wykonywaniem instrukcji po kolei i dokończeniem zadania.
Ma trudności w zorganizowaniu sobie pracy.
Nie lubi, unika, ociąga się przy odrabianiu zadań domowych.
Często gubi rzeczy codziennego użytku i przybory szkolne.
Łatwo rozprasza się pod wpływem zewnętrznych bodźców.
Często zapomina co ma zrobić dalej w codziennej aktywności (idzie myć zęby i zapomina).
Nadruchliwość, nadmierna aktywność:
Często ma nerwowe ruchy rąk albo wierci się na krześle.
Wstaje na lekcji lub w innych sytuacjach gdy jest wymagane siedzenie na miejscu (np. posiłek).
Wchodzi (wspina się) na meble, chodzi po pomieszczeniach.
Nadmiernie hałaśliwe w zabawie i przy odpoczynku.
„Biega jak nakręcone”. Dziecko często jest w ruchu, występuje nadmierna aktywność ruchowa.
Impulsywność:
Dziecko często wyrywa się z odpowiedzią, zanim pytanie zostanie zadane do końca.
Nie udaje mu się stać w szeregu lub poczekać na swoją kolej w grze lub sytuacji grupowej.
Dziecko często przerywa lub przeszkadza innym (np. wtrąca się do zabawy lub rozmowy innych osób).
Dziecko często jest nadmiernie gadatliwe.
Wzorzec zachowania:
-Spokojna osoba – pomysł – STOP – decyzja – realizacja
-Osoba z ADHD – pomysł – brak zahamowania – realizacja
Specyfika schorzenia:
-ADHD jako złożony problem
-Ze względu na złożoność zjawiska, schorzenia towarzyszące oraz różnorodne skutki ADHD, osoba dotknięta chorobą oraz jej rodzina wymagają kompleksowej opieki lekarzy i fachowców różnych specjalności.
Zjawiska często towarzyszące zespołowi:
-choroby somatyczne (alergie, choroby neurologiczne)
-zaburzenia o charakterze dyslektycznym (dysleksja, dysgrafia, dysortografia)
-zaburzenia zachowania
-zaburzenia nastroju (mania, depresja)
-zespół Touretta (choroba tikowa)
-zaburzenia obsesyjno – kompulsywne (np. lęki, kompulsywne objadanie się)
-uzależnienia
-trudności w kontaktach społecznych (dziecko jest odrzucane przez rówieśników)
-jąkanie
-zaburzenia snu, zaburzenia rytmu dobowego (zwłaszcza we wczesnym dzieciństwie)
Leczenie:
-najbardziej skutecznym modelem leczenia jest łączenie terapii farmakologicznej (jeśli są wskazania lekarskie) z terapią psychologiczną i oddziaływaniami szeroko rozumianego środowiska społecznego.
Wykład VIII
12.12.2012r.
Dokończenie poprzedniego wykładu
Mozaikowatość:
Mozaikowatość definiowana jest jako obecność u jednej osoby dwóch lub więcej linii komórkowych o różnych kariotypach.
Zazwyczaj obok nieprawidłowej linii komórkowej występuje prawidłowa, diploidalna linia komórkowa.
Linia nieprawidłowa ma liczbową lub strukturalną aberrację chromosomów. Nieprawidłowa linia komórkowa może występować u jednej, kilku lub we wszystkich tkankach.
Zespołem Downa o charakterze mozaikowości dotkniętych jest około 1% chorych. Część z nich ma kompletną trisomię 21 w momencie zapłodnienia a potem traci dodatkowy chromosom z niektórych komórek.
Zespół Downa będący efektem mozaikowości jest nie do odróżnienia od najpowszechniejszej postaci tej choroby. Czasami jednak obecność komórek bez trisomii sprawia, że cechy fenotypowe charakterystyczne dla tego zespołu są słabiej wyrażone.
Jeżeli mozaikowatość trisomii 21 stwierdzi się podczas badań prenatalnych lub też przy urodzeniu, trudno przewidzieć czy w określonym przypadku wystąpi pełny fenotyp zespołu Downa.
Objawy zespołu Downa:
Podejrzenie wystąpienia zespołu Downa, w większości przypadków, stwierdza się tuż przy narodzinach dziecka ze względu na szereg charakterystycznych wad rozwojowych widocznych bez specyficznych badań genetycznych.
Zalicza się do nich:
-ukośnie skierowane szpary powiekowe, obecność zmarszczki nakątnej oka
-mały nos z płaską nasadą
-niedorozwinięcie twarzoczaszki w 1/3 środkowej części
-hipotonia mięśni np. żwacza i języka, co powoduje wywinięcie dolnej wargi, obniżenie żuchwy, otwarcie ust i przemieszczenie języka do przodu
-pojedyncza bruzda dłoniowa
-dysplastyczne, nisko osadzone uszy
-krótka szyja, nadmiar skóry na szyi i karku
-plamki Brushfielda pojawiające się na tęczówkach u części osobników pod koniec pierwszego roku życia.
Obecnie ocenia się, że w zespole Downa możliwych jest ponad 200 anomalii, przy czym żadne nie występują w 100% przypadków.
Najczęściej spotyka się 20-50 objawów w najbardziej różnorodnych połączeniach.
Pomimo tej różnorodności symptomów wydzielono na podstawie klinicznych obserwacji dwa podstawowe typy osobników z zespołem Downa: typ tarczycowy oraz przysadkowy.
Typ tarczycowy:
| 1. Wysokość ciała | Zmniejszona |
|---|---|
| 2. Masa ciała | Zwiększona |
| 3.Budowa | Krępa, niezgrabna |
| 4.Budowa kości | Grubokoścista |
| 5.Dojrzewanie kośćca | Opóźnione |
| 6.Kończyny | Grube, niezgrabne, krótkie |
| 7.Skóra | Pogrubiona, twarda, czasem pożółkła |
| 8.Włosy | Słomiane, suche |
| 9.Język | Gruby, szeroki, długi |
| 10.Głos | Szorstki, ochrypły, „blaszany” |
| 11.Zachowanie | Apatyczne, powolne, „otępiałe” |
| 12.Zachowanie socjalne | Łagodne, dobroduszne |
| 13.Upośledzenie muzyczne | Melodyczne |
Typ przysadkowy:
| 1. Wysokość ciała | Zmniejszona |
|---|---|
| 2. Masa ciała | Niższa, w okresie dojrzewania często znacznie zwiększona |
| 3.Budowa | Smukła |
| 4.Budowa kości | Drobnokoścista |
| 5.Dojrzewanie kośćca | Przyspieszone, nieregularne |
| 6.Kończyny | Krótkie, ale smukłe i proporcjonalne |
| 7.Skóra | Cienka, często nikła tkanka podskórna, zwiększona kruchość naczyń krwionośnych, „policzki clowna” |
| 8.Włosy | Cienkie, rzadkie, skłonność do łysienia plackowego |
| 9.Język | Normalny lub długi, nigdy szeroki |
| 10.Głos | Szorstki, wysoki, przenikliwy |
| 11.Zachowanie | Nadpobudliwość |
| 12.Zachowanie socjalne | Destruktywne |
| 13.Upośledzenie muzyczne | Rytmiczne |
Waga i wzrost
Wzrost osób z zespołem Downa jest zwykle niższy niż ich zdrowych rówieśników.
Przeciętny wzrost młodego mężczyzny z zespołem Downa wynosi około 152 cm z tolerancją od około 149 do 170 cm a kobiet około 143 cm z wahaniem od 134 cm do 155 cm.
Waga dziecka z zespołem Downa jest nieznacznie mniejsza niż dziecka zdrowego i przy urodzeniu wynosi około 3 kg. U dzieci starszych i dorosłych obserwuje się otyłość – zwykle lekkiego lub umiarkowanego stopnia.
Mózgowe porażenie dziecięce
Mózgowe porażenie dziecięce (para lysis cerebralis infantum) to zespół przewlekłych i niepostępujących zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego – zwłaszcza ośrodkowego, neurony ruchowego, powstałych w wyniku uszkodzenia mózgu przed, po i w czasie porodu.
Przyczyny mózgowego porażenia dziecięcego:
-niedotlenienie płodu, patologia porodu, złe położenie płodu oraz wcześniactwo.
Duże znaczenie dla zasięgu i rodzaju porażenia ma także okres rozwoju i dojrzałości ośrodkowego układu nerwowego w momencie zadziałania szkodliwego czynnika.
Czas wystąpienia:
20% - powstaje w okresie ciąży
60% - powstaje w okresie okołoporodowym
20% - powstaje w pierwszych latach życia
Objawy mózgowego porażenia dziecięcego:
-u noworodków: asymetria w ułożeniu ciała, nadmierna wiotkość mięśni, trudności w połykaniu pokarmów, ewentualne drgawki.
-w uszkodzeniach mniejszego stopnia objawy uwidaczniają się nieco później – w drugim i trzecim kwartale życia
-w okresie kiedy normalnie rozwijające się dzieci podnoszą już główkę, przewracają się na boku, pełzają, wyciągają rączki by chwytać zabawki, a także wokalizują głoski i sylaby, dzieci z MPD nie przejawiają tych form aktywności lub ich przebieg jest nietypowy.
Typy MPD:
Typ spastyczny – zwiększone napięcie pewnych grup mięśniowych, utrudnione rozluźnianie mięśni, czego wynikiem są spowolnione ruchy, niemożność precyzji i koordynacji ruchów, wzmożone odruchy.
Typ atetotyczny (ok. 10%) – dzieci wykonują częste ruchy niekontrolowane, mimowolne, nakładające się na normalne ruchy ciała; niezborność i nadmiar ruchów przy obniżaniu napięcia mięśniowego, częste drżenia, ruchy pląsawiczne i tzw. „tiki”.
Typ ataktyczny (5-10%) – cechuje się trudnościami w utrzymaniu równowagi i nieskoordynowaniem ruchów i oczopląsem; ogólny bezład ruchowy i drżenia.
Rodzaje MPD:
Porażenie połowiczne (hemiplegia) – zaburzenie postawy, ruchów i napięcia mięśniowego dotyczy jednej strony ciała: prawej lub lewej. Jedna strona jest słabsza. Charakteryzuje się specyficznym spastycznym (zgięciowym) ustawieniem ręki i nogi. Czasami po stronie zaburzonej występują trudności z czuciem, dotykiem, ciężarem; mogą być także ograniczenia w polu widzenia.
Porażenie obustronne (diplegia) – obejmuje najczęściej kończyny dolne. Ręce są dość sprawne, choć precyzyjne ruchy: pisanie, szycie, majsterkowanie mogą sprawiać trudności. Chodzenie jest bardzo utrudnione; dzieci poruszają się charakterystycznie, na palcach, z przywiedzionymi kolanami, czasami chorzy muszą sobie pomagać balkonikiem albo kulami.
Porażenie czterokończynowe (quadriplegia) – zaburzenie postawy i ruchów dotyczą całego ciała: głowy, tułowia i kończyn. Dzieci mają zazwyczaj duże trudności z utrzymaniem głowy oraz z kontrolą mięśni okoruchowych (nie mogą dowolnie fiksować wzroku); mogą też występować trudności w gryzieniu, połykaniu i wykonywaniu ruchów artykulacyjnych z powodu porażenia mięśni języka, gardła, warg; dzieci nie utrzymują postawy pionowej, w zależności od zaburzenia mogą tylko leżeć, pełzać albo siedzieć.
Do rzadziej spotykanych należy postać pozapiramidowa MPD. Najbardziej charakterystyczną cechą są ruchy mimowolne, zwłaszcza obejmujące mięśnie twarzy, artykulacyjne i całej głowy.
W innej postaci zwanej móżdżkową cechą wyróżniającą jest tzw. drżenie zamiarowe: przy próbie wykonywania ruchu (np. sięgania) występuje drżenie kończyny, w niektórych postaciach długo utrzymującym się objawem jest wiotkość mięśniowa.
Bywają też liczne postacie mieszane. Pamiętać jednak należy, że obraz funkcjonowania każdego dziecka i przebieg jego rozwoju jest inny.
Rehabilitacja:
-metoda Domana
-metoda Vojty
-metoda Bobath
-metoda Petӧ
-metoda skafandra kosmicznego
Edukacja:
-Nauczanie indywidualne – uważa się za korzystną formę pomocy dla dzieci, które nie mogą chodzić do szkoły. Ma jednak ograniczenia – pozbawia dziecko naturalnego kontaktu z grupą rówieśniczą.
-Szkoły specjalne - funkcjonują przy szpitalach, sanatoriach i centrach rehabilitacyjnych albo razem z internatami. Są przystosowane a także nastawione na indywidualizację nauczania, uwzględniającą możliwości intelektualne, percepcyjne i ruchowe.
-Szkolnictwo specjalne wypracowało metodykę nauczania wobec dzieci z MPD, u których dodatkowo występują: zaburzenia wzroku, słuchu, mowy, kłopoty manualne, padaczka oraz dysfunkcje intelektualne różnego stopnia.
-Minusem jest skupienie w jednym miejscu dzieci niepełnosprawnych, powodujące ich izolacją społeczną
Szkoły integracyjne – szkoły powszechne
Włączanie dzieci niepełnosprawnych do szkół powszechnych wymaga ułatwień technicznych, a także uwzględnienia ograniczeń i stworzenia warunków do najpełniejszego zaktywizowania atutów dziecka.
Część dzieci, zwykle głębiej upośledzonych umysłowo, zwłaszcza z dala od centró miejskich, w ogóle się nie uczy.
Kształcenie zawodowe młodzieży z MPD uzależnione jest od rodzaju i stopnia dysfunkcji. Jeżeli niepełnosprawność pozwala, powinno się stosować metody normalnego szkolenia, ewentualnie z pewnymi modyfikacjami.
Organizowane są ponadgimnazjalne szkoły specjalne, ośrodki rehabilitacyjno – zawodowe oraz kursy; młodzież niezdolna do podjęcia zatrudnienia może być kierowana do warsztatów terapii zajęciowej.
Wykład IX
19.12.2012
2+2=?
Czyli słów kilka o dyskalkulii
„Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem zdolności matematycznych, mających swe podłoże w zaburzeniach genetycznych i wrodzonych tych części mózgu, które są bezpośrednim podłożem anatomiczno – fizjologicznym dojrzewania zdolności matematycznych odpowiednio do wieku, bez jednoczesnego zaburzenia funkcji umysłowych”
- w międzynarodowej klasyfikacji chorób i zaburzeń - DSM-IV , dzieci przejawiające trudności w uczeniu się matematyki są umieszczone w kategorii trudności w uczeniu się i określone jako osoby, które nie mogą osiągnąć adekwatnego do wieku poziomu biegłości w procesach matematycznych pomimo inteligencji w normie, sprzyjających warunków edukacyjnych, brak zaburzeń emocjonalnych i odpowiedniego poziomu motywacji do nauki (około 1% populacji szkolnej).
Różne stopnie deficytu:
-akalkulia – kompletny brak zdolności matematycznych
-oligokalkulia – zmniejszenie wszystkich cząstkowych zdolności matematycznych mniej więcej w jednakowym stopniu
-parakalkulia – zaburzenie zdolności matematycznych, pojawiające się w większości przypadków w związku w chorobą psychiczną.
Symptomy okresu przedszkolnego:
-dysharmonia rozwoju psychoruchowego, opóźnienia rozwoju niektórych funkcji poznawczych i ruchowych.
-słaba koordynacja wzrokowo – ruchowa, u dzieci w wieku 3-5 lat trudności w budowaniu z klocków, w rysowaniu, dzieci rysują niechętnie i prymitywnie, nie umieją narysować koła (3 - latki), kwadratu (4 – latki), trójkąta (5 – latki).
-w klasie zerowej – występują opóźnienia orientacji w schemacie całego ciała i przestrzeni.
-dziecko ma trudności ze wskazywaniem na sobie części ciała, przy określaniu ich terminami: prawe, lewe.
-nie umie narysować rombu, odtworzyć złożonej figury geometrycznej.
Symptomy okresu szkolnego:
-utrzymuje się opóźnienie rozwojowe w orientacji w schemacie ciała i przestrzeni.
-występują trudności w odróżnieniu prawej i lewej ręki, strony, z określeniem położenia przedmiotu względem siebie
-trudności z zapamiętywaniem tabliczki mnożenia, nazw miesięcy, danych, liczb wielocyfrowych.
Dyskalkulia w czystej postaci występuje rzadko, zazwyczaj wiąże się ona z dysleksją rozwojową.
Przyczyny:
-Podczas rozpoznawania liter osoba zdrowa używa części płatu potylicznego, osoba z dysleksją – płatu czołowego i przedczołowego. W czasie czytania mózg osoby z dysleksją nie potrafi uaktywnić obszaru V5, który jest odpowiedzialny za postrzeganie ruchu, posługuje się obszarem Broki, odpowiedzialnym za mówienie.
-Zwiększona aktywność w tym miejscu tłumaczy być może dlaczego wiele osób z dysleksją powtarza w myślach to, co czyta (subwokalizuje), nie korzystają one z tzw. obszaru Wernickiego w płacie skroniowym. Jest to miejsce istotne dla rodzenia się skojarzeń znaczeniowych i językowych. Osoba z dysleksją w odróżnieniu od osoby zdrowej ma bardziej aktywną przednią część mózgu zamiast tylnej.