CHIRURGIA NACZYŃ
Chirurgia naczyń – inwazyjna dziedzina medycyny zajmująca się leczeniem operacyjnym naczyń krwionośnych i chłonnych. To podspecjalność chirurgii.
Chirurgia tętnic:
Tętnice to aorta i jej rozgałęzienia. Ściana tętnic ma kilka warstw:
Wewnętrzna – śródbłonek i błona podstawna
Środkowa – blaszki sprężyste i komórki mięśni gładkich
Zewnętrzna – tkanka łączna naczynia, włókna nerwowe
Ostre niedokrwienie kończyn dolnych:
Zator – może być każde ciało stałe przemieszczone z prądem krwi. Najczęściej to skrzeplina oderwana od lewego serca (90%), jego zastawek lub ściany zmienionej chorobowo.
Leczenie niedokrwienia:
Heparyna
Cewnik Bogatego
Fasciotomia – rozcięcie powięzi
- zator tętnicy krezkowej
- zator t. szyjnej
Leczenie chirurgiczne:
Protezy naczyniowe (rozwidlone i proste)
Usuwanie zmian miażdżycowych – endarteriektomia
Omijający przeszczep żylny
Chirurgia endovaskularna, stenty samosprężalne
Sympatectomia lędźwiowa
Objawy niedokrwienia pierwszego stopnia:
Po 1h brak tętna, bladość, ból, osłabienie siły mięśniowej, niedoczulica i przeczulica
Po 3-4h oziębienie, znieczulenie, porażenie nerwów ruchowych
Po 6-12h stężenie mięśni, odwodnienie tkanek
Po 12h postępująca mumifikacja, krwiste pęcherze, plamy opadowe
Przewlekle niedokrwienie kończyn (umiarkowane)
To ok. 80% leczonych – leki i nie rezygnują z pracy
Objawy i chromanie przestankowe nasilają się to 10% chorych i powinni się poddać operacji
Niedokrwienie znaczne – bóle spoczynkowe, zmiany martwicze, owrzodzenia.
Niedrożność innych tętnic:
Niedrożność pnia trzewnego i t. krezkowej górnej
Nadciśnienie wywołane zwężeniem t. nerkowej
Miażdżyca tętnic: krążenie oboczne to przepływ krwi obok głównego pnia naczyniowego. Dla jego powstania potrzeba kilka miesięcy nawet lat.
Zespół dewaskularyzacji – produkty rozpadu mięśni napływające do krwi powodują zatrucie organizmu.
Zespół rewaskularyzacji – po operacji udrażniającej nagłe wypłukanie produktów rozpadu może spowodować zatrzymanie akcji serca, niewydolność nerek, nieodwracane zmiany w płucach
Tętniak:
Przyczyna 90% - miażdżyca
To poszerzenie ściany o 50%
Wyróżniamy t. prawdziwy, t. rzekomy i t. rozwarstwiający
Ważna jest ich lokalizacja
Choroba Raymonda:
To zaburzenie naczynioruchowe. Mogą być pierwotne i wtórne. Nadwrażliwość na zimno – pojawia się bladość i zasinienie palców w zimnej temp. Pieczenie i drętwienie. Symetria zmian obu rąk.
Choroba Burgena:
To miażdżyca dostanych części kończyn górnych i dolnych. Nikotyna czynnikiem uczulającym. U młodych ludzi (mężczyźni). Bez zmian w dużych naczyniach.
Leczenie: sympatectomia, odstawienie papierosów, nawet amputacja.
Żylaki kończyn dolnych: to rozszerzenie i wydłużenie, skłębienie powierzchniowych żył podskórnych. Dotyczy głownie żyły odpiszczelowej 85% i odstrzałkowej 15%. To najczęstsza choroba żył rasy białej. Przyczyną jest wrodzona niewydolność zastawek żylnych. Tylko 10-15% krwi płynie ukł. pow. (?)
Jego wycięcie chirurgiczne nie up. Odpływu. Wszystkie żyły mają zastawki – blokują refluks.
Zakrzepowe zapalnie żył: powstaje najczęściej samoistnie w istniejących żylakach. Obrzęk, bolesność w obrębie łydki, również dotyczy uda. Może dotyczyć żył biodrowych. Leczy się heparyną lub usuwa chirurgicznie.
Zator tętnicy płucnej: przyczyną jest odrywający się materiał zatorowy z żył kończyn dolnych. Dostaje się do tętnicy płucnej i może powodować zgon. Zatory mniejszych tętnic wywołują zawały płuca.
Leczy się heparyna lub operacyjnie. Narażeni są: kobiety w ciąży, osoby otyłe, w podeszłym wieku, lub z żylakami. Unieruchamia się pacjenta>
Objawy: nagły ból w klatce piersiowej, zasinienie wokół ust, duszność, tachykardia, wysokie tętno, przepełnienie żył szyjnych, powiększenie watroby i krwioplucie.
RANY
To uszkadzanie tkanek z przerwaniem ich ciągłości. Mogą być otwarte lub zamknięte. Objawami są ból, krwawienie i rozwarcie brzegów (np. rany kłute, szarpane, cięte, postrzałowe…)
Wpływ czynników na gojenie się ran:
- wiek pacjenta
-miejsce rany
-stan odżywienia pacjenta
-witaminy a,c,k
-stan zdrowia
Proces gojenia się ran:
Pierwszy okres – wysiękowy, ostrego zapalenia, kataboliczny, 5-6 dni, - przejściowy kurcz naczyń, napływ elementów krwi, odrost nabłonka, fibroblastów, odrost naczyń krwionośnych, chłonnych i zakończeń nerwowych
Drugi okres – wytwórczy, anaboliczny, 3-14 dni, wzrost wytrzymałości rany, dojrzewanie kolagenu, reedukacja naczyń, modelowanie blizny.
Rana może goić się przez rychłozrost, to najlepszy sposób. Lub gojenie opóźnione To wypełnianie ziarnisną, blizną. Gojenie pod strupem Tak goją się rany, które uległy zakażeniu.
Opracowanie chirurgiczne ran:
Całkowite wycięcie rany – zamieniamy ranę wypadkową na chirurgiczną
Częściowe wycięcie rany
Nie wycinany ran na twarzy i dłoni
Rozcięcie wykonujemy w ranch zakażonych, wtedy rany nie zaszywamy
Szycie ran:
Szew pierwotny
Szew pierwotny odroczony – po kilku dniach, gdy nie ma zakażenia
Szew wtórny opóźniony, – gdy pojawia się ziarnina’
Rany goją się przez rychłozrost nie wymagają opatrunku od 2 dnia
Powikłania w gojeniu ran to zakażenia, krwawienia, martwica brzeżna rany, blizna przerosła, czyli bliznowiec.
Zakażenie – infectio:
Uszkodzenie komórek i tkanek gospodarza przez drobnoustroje. Ognisko otoczonej jest odczynem zapalnym, – którego celem jest zniszczenie czynnika szkodliwego i usuniecie obumarłych tkanek. Przyczyny: wirusy, bakteria, grzyby…
Bakteriemia to obecność bakterii we krwi bez objawów chorobowych.
Ropnica – obecność bakterii ropotwórczych (paciorkowce). Które tworzą zatory małycht etnizek i ropnie przerzutowe z ogniska pierwotnego?
Posocznica – stan septyczny – zakażenie ogólne z ogólnymi objawami typowymi.
Rodzaje zakażeń:
Czyrak – ropień gruczołu potowego lub mieszka włosowego. Samoistne gojenie Powodowane przez gronkowca złocistego. Powstań sprzyja spadek odporności, cukrzyca lub wysoka zjadliwość gronkowca.\
Czyrak gromadny – zlewające się w szereg czyraki, najczęściej na karku, plecach, pośladkach.
Leczy się nacięcie, drenaż, antybiotyki
.
Objawy miejscowego zapalenie: zaczerwienienie, bol, obrzęk, wzrost temperatury, upośledzenie czynności.
Stan septyczny to jednocześnie bakteriemia i zakazie. Jego przebieg może mieć różne postaci
Patofizjologiczne następstwa zapalenia:
Wzrost temperatury
Leukocytoza
Kurcz naczyń włosowatych skór, nerek, mózgu
Powiększone węzły
Wzmożona czynności nadnerczy
Wzrost wentylacji minutowej
Wzmożony rozpad białek- ujemny bilans azotowy, gromadzenie się kwasy mlekowego – kwasica metaboliczna
Sepsa
Gdy bakterie cechują się duża inwazyjnościami toksycznością. Gdy zdolności obronne organizmu nie są dostateczne.