Rodzaje antybiotyków
naturalne – metabolity grzybów i bakteri, np. penicylina benzylowa
półsyntetyczne – naturalny produkt wyjściowy, produkt otrzymany drogą chemicznej modyfikacji, np. makrolidy, ketolidy, penicyliny, cefalosporyny
syntetyczne – sztuczne odtworzenie naturalnej struktury związku chemicznego, np. chloramfenikol, aztreonam
Chemioterapeutyki – syntetyczne – nie posiadają naturalnego wzorca w przyrodzie, np. chinolony, sulfonamidy, trimetoprim
Podział antybiotyków ze względu na sposób działania:
bakteriobójcze – powodują rozpad komórki bakteryjnej, MBC (najmniejsze stężenie bakteriobójcze) – najmniejsza ilość antybiotyku do zabicia kom. bakteryjnej.
bakteriostatyczne – hamują wzrost bakterii, MIC (najmniejsze stężenie hamujące) – najmniejsza ilość antybiotyku potrzebna do zahamowania wzrostu kom. bakteryjnych.
Rodzaje antybiotykoterapii:
celowana – dobór leku na podstawie określenia rodzaju patogenu (posiew) / jego lekowrażliwośći (antybiogram)
empiryczna – zastosowanie antybiotyków o szerokim spektrum działania
deeskalacyjna – w nagłym przypadku najpierw empiryczna, po wynikach celowana
sekwencyjna – w nagłym przypadku najpierw parenteralna (np. i.v.), później doustnie
Rodzaje oporności bakterii na antybiotyki
synteza enzymu rozkładającego/inakwytującego antybiotyk – β-laktamaza powoduje rozerwanie pierścienia β-laktamowego (wiązanie amidowe) jądra antybiotyku, co prowadzi do inaktywacji antybiotyku. Połączenie jest odwracalne, po rozerwaniu wiązania amidowego enzym może połączyć się z inną cząsteczką antybiotyku. Np. gronkowce, Moraxella catarrhalis, Neisseria gonorrhoeae, Haemophilus influenzae, pałeczki Enterobacteriaceae, Pseudomonas sp.. Laktamazy z klas A, C, D w centrum aktywnym mają aminokwas serynę, a z klasy B – cynk (rozkładają także karbapenemy).
Podział β-laktamaz:
Grupa 1 (C) – cefalosporynazy, niehamowane przez kwas klawulanowy
Grupa 2 (A, D) – penicylinazy i cefalosporynazy hamowane przez kwas klawulanowy
Grupa 3 (B) – metaloenzymy
Grupa 4 – penicylinazy, które nie są hamowane przez kwas klawulanowy
Kwas klawulanowy jest inhibitorem β-laktamaz i ze względu na obecność pierścienia β-laktamowego budowie łączy się z miejscem aktywnym β-laktamaz. Podawany razem z antybiotykami β-laktamowymi (amoksycyklina, tikarcylina).