Najbardziej charakterystyczne typy próbek i oznaczeń środowiskowych
Pobieranie i przygotowywanie próbek środowiskowych:
Pełny proces stosowanej metodyki analitycznej obejmuje:
-pobierania reprezentowanych próbek,
-wstępna obróbka i konserwacja próbek,
-transportu i przechowywania,
-przygotowywanie próbki.
Rozpuszczenie, rozcieńczenie, wzbogacenie analitów
-wydzielenie analitów z matrycy pierwotnej,
-oddzielenie składników mieszaniny,
-wykrycie, identyfikacja oraz oznaczenie analitów,
-obróbka i statystyczna obróbka wyników.
2. pobieranie próbek-proces wieloetapowy,
-próbkowanie pierwotna (próbka laboratoryjna),
-próbkowanie wtórne( w laboratorium)
3. błąd pobieranie próbki
-heterogeniczność badanego materiału,
-próbka dokładna i powtarzalna,
4. podstawowe typy próbek:
-próbki chwilowe,
-próbki zintegrowane,
-ciągłe pobieranie próbek połączone z analizą,
-próbki bioty( wykorzystujące próbki żywe)
Podział metod instrumentalnych
-metody spektroskopowe- związane z oddziaływanie promieniowania o różnej długości z badaną próbką,
-met. Elektrochemiczne- związane z efektami towarzyszącymi przepływowi prądu przez badany roztwór lub spowodowane reakcjami elektrod zanurzanych w roztworze,
-met. Radiometryczne- związane z efektami maturalnej lub sztucznej promieniotwórczości lub efektami współdziałania promieniowania jonizującego z badaną próbką.
-met. Chromatograficzne- w których wykorzystuje się rozdzielanie badanych mieszanin w układzie faza stacjonarna-faza ruchoma oraz oznaczenie rozdzielanych składników dowolną metodą.
-met. Analizy termicznej- związanie z efektami zachodzącymi pod wpływem ogrzewanej próbki
Chemia analityczna
Analiza chemiczna- analiza wagowa , analiza miareczkowa(alkacymetria, redoksymetria, miareczkowanie wytrąceniowe, kompleksometria).
Analiza instrumentalna- met. Spektroskopowe, met. Elektrochemiczne, met. Chromatograficzne, met. Radiometryczne, met. analizy termicznej.
Klasyfikacja współczesnych metod analizy chemicznej wykorzystywanych w badaniach środowiskowych wg Namieśnika.
Metody analityczne wykorzystywane w badaniach środowiskowych.
-met. Manualne
-met. Instrumentale (monitoring)
-met. Polegające na bezpośrednim pomiarze analitu,
-met. Pośrednie (z pobieraniem i obróbką próbki) -met sedymentacyjne, met. izolacyjne,met. aspiracyjne).
Metody chromatograficzne, podstawy, podział i zastosowanie (przeznaczenie) w analizie.
Chromatografia jest metodą rozdzielania mieszanin, w których rozdzielane składniki ulegają podziałowi między dwie fazy, z których jedna jest fazą nieruchomą (stacjonarną), a drugą fazą ruchomą (mobilną) układu chromatograficznego.
Fazą stacjonarną może być ciało stałe, ciecz na nośniku lub żel, a fazą ruchomą- gaz, ciecz i gaz lub ciecz w stanie nadkrytycznym (fluid).
Obecnie chromatografia jest najbardziej rozpowszechnioną metodą analityczną i w połączeniu z metodami spektroskopowymi stwarza szerokie możliwości analizy skomplikowanych mieszanin, w szczególności związków organicznych.
Zalety chromatografii gazowej:
-met. Preparatywowania i analityczna,
- można wyznaczyć wielkości termodynamiczne,
-możliwość użycia bardzo niewielkiej próbki analizowanej substancji (0,01 μl do maksymalnie 100 μl)
-szybkość , precyzja,
-możliwość wykonywania pomiarów dla bardzo małych stężeń.
Metody przeprowadzania próbek środowiskowych do roztworu.
Przeprowadzanie próbek do roztworu
W metodach chemicznych i w większości metod instrumentalnym konieczne jest przeprowadzenie analizowanej próbki do roztworu.
Najprostsze jest rozpuszczenie próbki w wodzie, ale jest ono ograniczone do niektórych kwasów, soli i zasad. Ale najczęściej należy prowadzić roztwarzanie próbki w kwasach. Jest to przeprowadzanie substancji substancji do roztworu w wyniku zachodzących reakcji.
Do roztwarzania próbki stosuje się kwasy. Najkorzystniej jest stosować HCL, potem HNO3, i w końcu H2SO4.
Alternatywnym kwasem może być kwas chlorowy (VII).
W pierwszej kolejności stosuje się kwasy rozcieńczeń, a gdy są nieskuteczne kwasy stężone. Ogrzewanie próbek ułatwia rozpuszczenie.
Do rozpuszczania trudno rozpuszczalnych substancji stosuje się też mieszaniną stężonych HCl:HNO3=3:1 (woda królewska), ma działanie utleniające i chlorujące.
Do utleniania siarczków (np. pirytu) stosuje się mieszaninę stężonych HCl:HNO3=3:1(mieszanina Laforata).
Rodzaje technik stosowanych w spektroskopii atomowej
Spektoskropia atomowa
Metoda spektroskopii atomowej są stosowane do jakościowego i ilościowego oznaczania ponad 70 pierwiastków. W większości przypadków możliwe jest prowadzenie oznaczeń na poziomie od μg/L do ng/L, a czasami nawet i mniejszych stężeń. Metody te są poza tym szybkie, bardzo wygodne i często charakteryzują się dużą selektywnością.
Metody te dzielimy na: Optyczną spektrometrię atomową i atomową spektrometrię mas.
Korzystając ze stałego uwodnionego azotanu(V) cynku Zn(NO3)2∙4H2O o masie molowej 261.44 g/mol przygotować roztwór podstawowy zawierający 1g Zn/dm3. A następnie metodą kolejnych rozcieńczeń przygotować 4 roztwory wzorcowe każdy w kolbce o pojemności 50 cm3 o stężeniu kolejno 3, 5, 8, i 10 ppb. Przygotowując kolejne roztwory stosować rozcieńczenie roztworów rzędu 20-40 razy.
Rodzaje technik stosowanych w spektroskopii atomowej
Korzystając ze stałego uwodnionego azotanu(V) chromu(III) Cr(NO3)3∙9H2O o masie molowej 400.01 g/mol przygotować roztwór podstawowy zawierający 1g Cr/dm3. A następnie metodą kolejnych rozcieńczeń przygotować 4 roztwory wzorcowe każdy w kolbce o pojemności 50 cm3 o stężeniu kolejno 1, 4, 8, i 10 ppb. Przygotowując kolejne roztwory stosować rozcieńczenie roztworów rzędu 20-40 razy.
Korzystając ze stałego uwodnionego azotanu(V)kobaltu(II) Co(NO3)2∙6H2O o masie molowej 290.94 g/mol przygotować roztwór podstawowy zawierający 1g Co/dm3. A następnie metodą kolejnych rozcieńczeń przygotować 4 roztwory wzorcowe każdy w kolbce o pojemności 50 cm3 o stężeniu kolejno 2, 6, 8, i 10 ppb. Przygotowując kolejne roztwory stosować rozcieńczenie roztworów rzędu 20-40 razy.