4 Listopad 2013
15:55- 17:25
(Wykład 3)
Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze ustalony w jakiejkolwiek postaci niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).
Przesłanki które musi spełniać dzieło aby podlegać prawom autorskim:
- dzieło twórcze, oryginalne
- indywidualny charakter
- rezultat działalności człowieka (musi to być osoba fizyczna)
- ustalenie dzieła
Rezultat działalności człowieka:
Przesłanka ta oznacza, że nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego m.in. „twory przyrody” powstałe bez ingerencji ludzkiej (np. spowodowane erozją wyrzeźbienia w skale).
Wymagane jest, by w utworze uwidoczniła się praca człowieka, co nie oznacza, że musi on być rezultatem działalności wyłącznie ludzkiej.
Ustalenie dzieła:
Warunku tego nie należy mylić z utrwaleniem, czyli „zapisaniem” na materialnym nośniku. W polskim systemie prawnym do powstania ochrony taka czynność nie jest konieczna.
By móc mówić o utworze wymagane jest jego „uzewnętrznienie” tzn. przybranie przez utwór jakiejkolwiek postaci (choćby nietrwałej), która umożliwia zapoznanie się z dziełem osobie innej niż twórca. Ustalenie występuje zatem zarówno z chwilą zapisania dokumentu tekstowego na dysku twardym komputera (a nawet w pamięci RAM) jak też z chwilą wygłoszenia referatu.
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili tzw. ustalenia (nawet jeśli miałby postać nieukończoną).
Dzieło twórcze:
Dzieło podlega ochronie tylko w takim zakresie, w jakim spełnia tę przesłankę. Oznacza to, że poszczególne części utworu mogą nie odznaczać się dostatecznym poziomem twórczości.
Wówczas:
– choć w całości utwór jest przedmiotem prawa autorskiego
– te elementy ochronie nie podlegają i mogą być dowolnie używane przez osoby trzecie.
Słownik języka polskiego definiuje pojęcie „twórczy” jako „mający na celu tworzenie, powodowanie powstania czegoś”.
Przesłanka „twórczości” (oryginalności) oznacza, że powstanie dzieła ma charakter kreatywny, niesie w sobie pewne nowe, nieistniejące wcześniej wartości. Jest ona zrealizowana, gdy w dziele występują nowe, wymyślone, stworzone przez twórcę elementy. O tym, czy dzieło jest wystarczająco oryginalne, decyduje za każdym razem sąd.
Indywidualny charakter
Podobnie jak przy wymogu twórczości, ochronie będą podlegać jedynie rezultaty myśli ludzkiej, które odznaczają się odpowiednim poziomem indywidualności. Należy zbadać, czy dany rezultat działalności człowieka nie jest wynikiem pracy rutynowej lub szablonowej.
O indywidualności dzieła można mówić, gdy da się stwierdzić, że dane dzieło nie powstało wcześniej i jest statystycznie nieprawdopodobne stworzenie go w przyszłości przez inną osobę. Także w tym wypadku, a więc czy dzieło odznacza się wystarczającym poziomem indywidualności, decyzja – w razie sporu – należy wyłącznie do sądu.