ETYKA
O przeświadczeniu decydują doświadczenia
Fenomen jest istotą rzeczy → poznanie = koncentracja (uwolnienie się)
← redukcja fenomenologiczna
REDUKCJA FENOMENOLOGICZNA
Odrzucenie tego, co utrudnia poznanie (epoche [gr.] poddanie w wątpliwość)
Odnalezienie cech, co do których mamy pewność.
Redukcja zjawiska i dotarcie do zjawisk.
Edmund Husserl 1859-1938
Fenomenologia – teoria poznania
Testem prawdziwości zjawiska jest pytanie do skutku.
ETYKA, to:
Wiedza (teoria) oraz rozumienie MORALNOŚCI
Opracowywanie standardów, decydowanie, co jest moralnie właściwe lub niewłaściwe
Przekonania moralne, normy postępowania, kodeks
To co POWINNO SIĘ zrobić, a nie to co KTOŚ CHCIAŁBY zrobić.
gr. ethikos logos → słowo
gr. ethikos → zwyczajowy
gr. ethos → obyczaj
Arystoteles 384-322 pne.
(dyscyplina filozofii (umiłowanie mądrości) praktycznej = etyka)
gr. zofos → mądrość
etyka współczesna → teoria moralności
ETYKA:
Opisowa – opisowy sposób wyjaśniania moralności
Normatywna- formułowanie norm
Meta-etyka – analiza norm i ocen moralnych
Etos- zwyczaj, obyczaj, styl, sposób życia, postawa danej grupy społecznej.
MORALNOŚĆ, to:
Zbiór norm i wartości, których naruszenie jest piętnowane przez społeczeństwo, gdyż dotyczy problemów, których rozwiązanie nie jest obojętne dla dobra partnerów.
„moralność- to co oczywiste albo co wynika z rzeczywistych nakazów moralnych” J.M. Bocheński
łac. moralitas, moralis → obyczajowy
zjawiska społeczne, ukształtowane, to co określone w społeczeństwie
regulacja całokształtu stosunków między jednostkami
funkcjonujące w społeczeństwie poglądy i przekonania
postępowanie ludzi → odpowiednik
społeczna forma kontroli
system normatywny najbliższy obyczajowi i prawu
moralność adresowana do człowieka zarówno jako człowieka zarówno jak elementu społeczności jak i indywiduum.
Moralność jest:
przedmiotem etyki opisowej (taka jaka ona jest)
przedmiotem etyki normatywnej (wysuwane postulaty, modyfikacji jej elementów, gdy pokazuje normy społeczne)
podstawowe elementy:
oceny
normy
sankcje
wzory osobowe
ideały
Obyczaj dotyczy konwencjonalnej strony zachowań
Prawo traktuje nas jako obywatele:
jako członka zbiorowości społeczno-politycznej (państwa)
| MORALNOŚĆ |
|---|
endomoralność kwestie wewnętrzne grup, zespołów, zarządów itd. norm moralnych, działań należących do danego rodzaju działalności |
Kwestie etyczne z zagadnieniem etycznym:
Dotyczą innych
Mają charakter normatywny
Wywowłują konflikt wartościami (dylemat)
Wymagają decyzyjnego rozstrzygnięcia
Gdy procedury i kodeksy nie dostarczają wskazówek jak postąpić
WARTOŚĆ → cenne, godne pożądania, nadają sens poczynaniom, cenniejsze nad wszystko inne wyznaczają cele.
AKSJOLOGIA → (z greckiego aksios - wartościowy, cenny, logos - nauka, teoria), ogólna teoria wartości i wartościowania. Bada naturę różnego rodzaju wartości, szczególnie etyczno-moralnych i estetycznych. - ich pochodzenie, sposób istnienia, strukturę i hierarchie, zasady stosowania i funkcjonowania, zmienność w czasie i przestrzeni oraz zależność od innych elementów rzeczywistości ludzkiej i pozaludzkiej, zajmuje się też sposobami ich poznawania.
ETOS ADMINISTRACJI:
Zasób cnót wyznaczających zakres dzielności ludzi ze świata administracji.
Etyka administracji: wiedza i rozumienie moralności w sytuacjach, opracowywanie zasad decydujących co jest moralne, a co nie, stosowanie zasad etycznych do rozstrzygania dylematów etycznych.
ETYCZNY WYMIAR DZIAŁALNOŚCI INDYWIDUALNYCH:
Działania człowieka:
Działamy, bo:
-musimy (oddychanie, sen, odruchy)
-chcemy
1. spontanicznie
2.w sposób przemyślany (decyzje, wybory, plany, projekty)
JA= podmiot działania, system wartości wyznaczają kryteria na podstawie, których określony jest stan rzeczy wyróżnionych przez JA, stają się celem naszego działania.
Składowe główne działania (kryteria, cele)- główne, bo wyznacza JA i dla JA działanie jest podstawową własnością (daną ultymatywną).
STANY, WARTOŚCI, CELE:
Spośród stanów wybieramy ten, który jest dla nas najcenniejszy ze względu na uznawane wartości.
Wartości, to wszystko, co cenimy, bardziej niż wszystko inne.
Stan wybrany jaki zamierzamy zrealizować, to cel działania.
Społeczeństwa powstają z podzielenia wartości.
Działanie- świadome zachowanie człowieka, zgodne z jego wolą, ukierunkowane na wybrane przezeń cel. Człowiek zdolny do podjęcia działania jest podmiotem działającym. PRAKSEOLOGIA
Człowiek zdolny do wartościowania działań, w kategoriach dobra i zła oraz poznania, ustanawiania i stosowania norm moralnych, jest podmiotem moralnym.
TRZY „E”:
Ograniczoność JA:
Zależność od sytuacyjnej możliwości działania
Podmiot i realizator- sam wyznacza cel i realizuje go realizator.
Ja-pozostaje podmiotem, współrealizator działań → role społeczne
ROLE SPOŁECZNE:
Cechy:
Rola powstaje wcześniej, niż podejmie ją autor. Jest faktem zewnętrznym, sam jej nie tworzy, tworzy ją ktoś inny. Wyznacza sposób postępowania. Trzeba się jej nauczyć zanim się ją zagra. Jedni grają lepiej, inni gorzej. Wielu autorów, role muszą być skoordynowane, każdy autor może grać wiele ról po kolei lub równolegle.
Zbiór wartości i norm związanych z określoną pozycją społeczną, przypisany dla tej pozycji i wymagany od każdego, kto tę pozycję zajmuje, nazywamy rolą społeczną (w sensie normatywnym)
Firma = spójna całość ≠ zlepek odrębnych jednostek
Aksjologiczna współliniowość = określona małą zgodnością (pracownicy, komórki organizacyjne) z wielką (korporacją).
ETYCZNY WYMIAR DZIAŁALNOŚCI ZORGANIZOWANYCH:
Jakość zorganizowania zależy od chemizmu społeczności tworzącej organizacji oraz od zorkiestrowania działań – podejmowanie decyzji- członków organizacji.
Chemizm organizacji zależy od kultury organizacyjnej, to zaś od wartości na jakich ufundowana jest etyka organizacji.
-kooperacja wymaga rywalizacji i konkurencji
-szanowania rywala
-rzetelność kupiecka „niech kupujący daje baczenie” caveat emptor (rzymsk.)
Interesariusze:
Zminimalizowanie ryzyka, zwiększenie szansy pozytywnego zysku od zaangażowanej stawki w związku z tym podmioty te nazywamy interesariuszami organizacji (spółki, korporacje itd.)
Interesariusz→ stakeholder→ stawka→ wpływają bezpośrednio lub pośrednio na działania i decyzje, praktyka organizacji.
xyz- wewnętrzni
xyz- zewnętrzni
TEORIA INTERESARIUSZY:
Poszerzą zakres odpowiedzialności przedsiębiorstwa zachowując jego specyficzne właściwości i charakter.
R. Salomon
Decyzje:
Podejmowanie decyzji powinno obejmować:
Identyfikację interesariuszy organizacji
Określenie przedmiotu i stopnia zainteresowania
Ustalenie możliwości i zagrożeń
Określenie za co organizacja ponosi odpowiedzialność wobec interesariuszy
Określenie strategii najlepszego postępowania
„stawka” – to wkład interesariusza wnoszony przezeń do organizacji , by mogła ona funkcjonować, a interesariusz mógł uzyskać „zwrot” od wcześniejszej stawki.
Norma etyki biznesu:
Przyzwoitość
Sprawiedliwość dystrybutywna
Kwestie etyczne:
Funkcjonowanie organizacji :
Identyfikacja interesariuszy organizacji:
-wewnętrznych
-zewnętrznych
Analiza ich stawek
Analiza występującego między nimi konfliktu interesów
Społeczna odpowiedzialność organizacji
Etyczność zachowań:
-zachowanie personelu kierowniczego
-postępowania charakterystyczne dla branży
-zachowanie ludzi
DOSKONALENIE ETYCZNEGO KLIMATU ZACHOWAŃ
Znacznie lidera- poświęcenie własnych zasad moralnych dla osiągnięcia celów organizacji, presja powoduje zachowanie nieetyczne- sukces
KLIMAT MORALNY ORGANIZACJI:
Poprawa:
Uświadomienie istotności
Formułowanie realistycznych celów
Podejmowanie etycznych decyzji
Programy i kodeksy etyczne
Sankcja karząca nieetyczne zachowania
Rola etycznego advocatus diaboli
Poszczególne podmioty życia gospodarczego- corporate citizenship
Etyka zarządzania:
Etyka zawodowa ludzi zajmujących w organizacjach kierownicze stanowiska.
Stosunek organizacji do pracownika
Stosunek pracownika do organizacji
Stosunek organizacji do interesów zewnętrznych i wewnętrznych
Integralność- synteza własności etycznie pozytywnych (pełniących funkcje kierownicze)
JAKOŚĆ→ REPUTACJA (od niej zależy jakość produktu i obsługi.
Proces decydowania, ponoszenie odpowiedzialności za podjęte decyzje.
Konsultacje- nie wymagają zmian strukturalnych (konsultacyjno-hierarchiczny)
Integralność i zaangażowanie członków, spójność postaw, słów, czynów.
Należyta staranność-podstawowy standard zawodowy.
Nie jest kierowaniem zbiorowym
Przywództwo- integralna składowa procesu, zorkiestrowanie zespołu przez proces konsultacji.
Osoba udzielająca konsultacji:
Energia, cierpliwość, rzetelność, integralność, umiejętność słuchania, tradycyjne kompetencje, posiadanie charakteru, umiejętność współpracy, doświadczenie, gotowość do udzielenia pomocy, zdolność godzenia, skłanianie do współpracy.
ETYCZNY WYMIAR PODEJMOWANIA DECYZJI:
Atomy decyzji – co, jak postąpić.
Model decyzyjny:
Zidentyfikowanie faktów
Wskazanie kwestii etycznych
Określenie zasad kodeksowych jakie mogą być zagrożone
Określenie sposobów postępowania
Podjęcie działania
Analiza etyczna i jej podstawy teoretyczne:
Teorie etyczne:
Etyka- filozofia praktyczna
Teoria wartości- aksjologia
Teoria moralności- etyka w wyższym znaczeniu
Teoria działania- prakseologia
Odwołują się do wartości, dostarczają argumentów, rozstrzygnięcie dylematów prakseologicznych
Aksjologia- filozofia zajmująca się wartościami
Imperatyw kategoryczny, naczelna zasada w etyce I. Kanta, która stanowi czysto formalne prawo działania, wyrażone w trzech nakazach:
1) " postępuj zawsze tak, abyś mógł chcieć, by zasada twego postępowania była prawem powszechnym".
2) "postępuj tak, aby ludzkość nigdy tobie ani innym jednostkom nie służyła za środek, lecz zawsze była celem".
3) "postępuj tak, abyś swoją wolę mógł uważać za źródło prawa powszechnego".
Takie postępowanie, wg Kanta, jest podstawą i równocześnie gwarancją wolności i autonomii.