Przepis na beton

Beton powinien być wykonany wedÅ‚ug okreÅ›lonej receptury. Zwykle przy ustalaniu skÅ‚adu mieszanki betonowej korzysta siÄ™ z norm, tablic. Na ich podstwie ustala siÄ™ recepturÄ™ roboczÄ… 1 m³ mieszanki.

Jaki beton do czego

Na budowie można w miarę poprawnie przygotować samodzielnie beton o niskiej wytrzymałości – B7,5 – i beton klasy B15. Samodzielnie bardzo trudno przygotować beton wyższej klasy, tak aby miał dobrą jakość.
Beton B7,5, tak zwany chudy beton, wykorzystuje się jako podkład pod fundamenty, układa się z niego szlichtę, czyli warstwę wyrównawczą podłogi, a także warstwę dociskową w tarasach.
Z betonu B15 układa się fundamenty (ławy, ściany, płyty), stropy, wieńce w stropach, warstwę podłogi na gruncie, wieńce i słupki w ściankach kolankowych, nadproża monolityczne i schody.
Betony wyższych klas, czyli o wyższej wytrzymałości, trudniej wykonać tak, by zachowały odpowiednią jakość.

Dobry beton, czyli jaki

Beton to stwardniaÅ‚a mieszanka cementu, kruszywa, wody i domieszek. Ilość i proporcje skÅ‚adników trzeba dobrać tak, by zapewnić potrzebnÄ… konsystencjÄ™ mieszanki betonowej oraz zaplanowanÄ… szczelność i wytrzymaÅ‚ość betonu. Zwykle do ustalenia skÅ‚adu potrzebne sÄ… normy, tablice, na podstawie których okreÅ›la siÄ™ recepturÄ™ roboczÄ… 1 m³ mieszanki. Poszczególne skÅ‚adniki muszÄ… być dokÅ‚adnie odmierzane, gdyż zmiana receptury może zmienić wÅ‚aÅ›ciwoÅ›ci betonu – wytrzymaÅ‚ość i konsystencjÄ™ mieszanki.
Ważna jest ilość piasku, zwykle powinno to być przynajmniej 30% masy całego kruszywa. Potrzebną konsystencję zapewnia odpowiedni stosunek masy cementu do wody (im wartość ta jest mniejsza, tym większa ciekłość mieszanki) lub specjalnie dobrane domieszki.
Chudy beton powinien mieć konsystencję mokrej ziemi. Tak gęstą mieszankę, która zawiera mało cementu, trudno dokładnie wymieszać w betoniarce. Jeśli ma być wykorzystana jako podkład stabilizujący grunt pod fundamenty, lepiej zrobić ją od razu w wykopie fundamentowym.
Gdy betonuje się w obniżonej temperaturze, trzeba zmniejszyć ilość wody zarobowej o 10-20% i dodać odpowiednią domieszkę.

Pamiętaj! Nie wolno dolewać wody, by upłynnić mieszankę betonową. Do zbyt gęstej mieszanki lepiej dodać zaczyn cementowy o takiej samej proporcji cementu do wody.

Przepis na chudy beton z cementu portlandzkiego CEM I 32,5

Składnniki	na 1 m^3	na worek cementu 25 kg
cement	160 kg	25 kg (19 l)
piasek	2200 kg	344 kg (211 l)
woda	75 l	11 l

Kolejność dozowania i zagęszczanie:

Na przygotowane podłoże rozsypuje się warstwę piasku, a na nim warstwę cementu. Następnie dokładnie miesza się – na przykład grabiami – oba składniki do uzyskania jednolitej barwy. Tak przygotowaną warstwę skrapia się ostrożnie małą ilością wody i ubija drewnianym drążkiem.

Przepis na beton B15 z cementu portlandzkiego CEM I 32,5 o konsystencji półciekłej

Składniki	na 1 m^3	* na betoniarkę pojemności 200 l	na worek cementu 25 kg
cement	275 kg	44 kg (34 l)	25 kg (19 l)
piasek	590 kg	94 kg (59 l) piasku	54 kg (34 l)
żwir	1377 kg	220 kg (129 l)	125 kg (74 l)
woda	165 l	26 l	15 l

^* W recepturze zamieszczonej w tabeli każdy ze składników jest podany w ilości pozwalającej przygotować mieszankę w betoniarce pojemności 200 l. Dla wygody podano zarówno masę każdego ze składników, jak i jego objętość – aby ułatwić dozowanie za pomocą wiadra. Z jednego zarobu przygotowanego według tego przepisu otrzymamy 160 l betonu. Dlatego przeliczając to na m³, ilość potrzebnych składników trzeba mnożyć przez 6,25.

Kolejność dozowania:

Przy niewielkiej ilości betonu składniki możemy wymieszać w szczelnej skrzyni lub taczce ręcznie za pomocą łopaty. Równomiernie rozkładamy warstwę piasku, a na niej cement. Przegarniamy składniki do momentu, aż otrzymamy jednobarwną mieszaninę, i dosypujemy żwiru. Gdy mamy przygotowaną suchą mieszankę, dolewamy wodę i dokładnie mieszamy. Najczęściej jednak przy wykonywaniu betonu korzysta się z betoniarki. Kolejność łączenia składników jest nieco inna, gdyż ziarna cementu przykleiłyby się do wilgotnych ścianek betoniarki. Wlewamy więc do betoniarki część wody i wsypujemy cement. Stopniowo do zaczynu dosypujemy piasku i żwiru, dolewając jednocześnie resztę wody.Płynne domieszki dolewa się na końcu rozmieszane z wodą, chyba że producent zaleca inaczej.

Czas mieszania:

Ma on wpływ na jakość mieszanki betonowej i wytrzymałość stwardniałego betonu. Zbyt długie mieszanie powoduje rozdzielenie się składników, przez co obniża się wytrzymałość betonu.
Czas mieszania składników zależy od konsystencji mieszanki – średnio jest to pięć minut.

Gęstość cementu, piasku i żwiru podawana zwykle w tablicach to gęstość właściwa – na przykład 3,1 kg/l dla cementu i 2,65 kg/l dla piasku. Wartości te wykorzystuje się do sporządzenia roboczej receptury mieszanki. W rzeczywistości podczas wsypywania cementu, piasku lub żwiru do wiadra lub taczki ulega on spulchnieniu i zajmuje więcej miejsca. Dlatego w 10-litrowym wiadrze nie zmieści się 31 kg cementu, lecz jedynie 13 kg, ponieważ gęstość nasypowa cementu to średnio 1,3 kg/l. Podobnie jest z piaskiem – w 10-litrowym wiadrze zmieści się 16,3 kg, a nie 26,5 kg, gdyż gęstość nasypowa piasku to 1,63 kg/l. Odmierzając składniki wiadrami, wystarczy wyrównać powierzchnię – najlepiej ściągając nadmiar deską; nie należy zawartości wiadra ugniatać ani