I TRANSFORMACJA ŻYCIA MAŁŻEŃSKO-RODZINNEGO i ICH KONSEKWENCJE SPOŁECZNE

-Więzły rodzinne, rodzina i małżeństwo są ze sobą powiązane- kluczowe znaczenie dla socjologii i antropologii. Więzły rodzinne- obejmują pokrewieństwo genetyczne i związki, które wynikają z małżeństwa. Rodzina to grupa ludzi spokrewnionych i spowinowaconych osób które dzielą obowiązki związane z wychowaniem dzieci. Małżeństwo to związek dwojga ludzi, którzy żyją ze sobą w społecznie akceptowanym związku seksualnym

-Rodzina nuklearna to godpodarstwo domowe złożone z pary małżeńskiej (lub osoby samotnej) i jej własnych lub adoptowanych przez nią dzieci. Jeśli występują też inni członkowie rodziny- rodzina poszerzona.

-Małżeństwo i rodzina w kulturze Zachodu- charakter monogamiczny (1+1). Wiele innych kultur toleruje lub faworyzuje poligamię (dwie lub więcej osób na raz).

-W XX tradycyjna rodizna nuklearna systematycznie traciła swoją dominującą pozycję. Duża różnorodność wzorów życia rodzinnego.

-W badaniach nad rodziną- przeciwstawne podejścia. Funkcjonaliście podkreślają fundamentalne znaczenie rodziny jako instytucji społecznej, a w szczególności jej rolę w procesie socjalizacji dzieci. Feministki zajmują się badaniem nierówności w wielu obszarach życia rodzinnego, jak podział obowiązków domowych, nierówny rozkład sił w związku i zaanagażowanie w czynności opiekuńcze.

-O końca 2WŚ rośnie liczba rozwodów, spada liczba zawieranych małżeństw. Coraz więcej dzieci żyje w rozbitych rodzianach.

-Dość duży odsetek osób ponownie zawiera małżeństwo. Może to być początek rodzinny odbudowanej ‘wielorodzinnie’ (jedno z małżonków ma dziecko z pierwszego małżeństwa). Pojęcie ‘nieobecny ojciec’ odnosi się do sytuacji po rozwodzie lub separacji, kiedy ojciec ma nikły kontakt z dziećmi bądź wcale go nie ma.

-Etniczne grupy mniejszościowe- różnorodność wzorów życia. W wielkiej Brytanii rodzinny południowoazjatyckie i afro karaibskie różnią się od dominujących typów rodzin.

-Małżeństwo przestało być podstawą związku. Popularniejsze- jest mieszkanie razem bez ślubu. W efekcie liberalizacji postaw wobec homoseksualistów geje i lesbijki coraz częściej mogą mieszkać jako pary. Niekiedy pary te uzyskały formalny status rodziny.

-Życie rodzinne- nie zawsz jest obrazem harmonii i szczęścia. Niekiedy dochodzi do molestowania seksualnego, przemocy. Najczęściej sprawcami są mężczyźni co wskazuje na związek z innymi brutalnymi zachowaniami mężczyzn.

-Małżeństwo przestało być warunkiem regularnego współżycia seksualnego. Nie jest to podstawową jednostką gospodarczą. Będą powstawać coraz to nowe wzory związków społecznych i seksualnych. Małżeństwo i rodzina to wciąż silne instytucje, ale przechodzą dziś silny i niepokojący okres.

II SEKTY I WSPÓŁCZESNE RUCHY SPOŁECZNE- typologie, funkcjonowanie, mechanizmy

Typologia sekt na:

1.Kultu- może być realizowany w oderwaniu od grupy wyznawców

2.Wuznanie- sekla która już ostygła i grupy czynnego sprzeciwu, stała się również instytucją.

Ruchy afirmujące świat

-nie odrzucają świata zewnętrznego, - nie mają hierarchii rytuałów doktryn wykładni ideologii; -nie odrzuca obowiązujących w świecie wartości np. konsumenckich;- rozwój duchowości samorowóju który umożliwi tym członkom wykorzystanie swojego potencjału .

Np. Kościół selenologiczny, ruch new age

Ruchy odrzucające świat

-Członkowie zmuszani do radykalnej zmiany życia;- muszą ściśle przestrzegać reguł i zasad życia z góry przestrzegane przez grupę.

Np. dieta, ubiór, styl, konsumpcjonizm, tożsamość indywidualna porzucona na rzecz grupowej.

SEKTA MOONA

Powstanie lata 70 XXw. Nazwa członków Kościoła Zjednoczenie założonego przez Koreańczyka, Sun Myung Moona uważającego się za mesjasza. Wyznawcy aktywne postulujący młodych ludzi w miasteczkach studenckich i ośrodkach miejskich, doprowadzając do wielu tysięcy radykalnych ‘nawróceń’. Członek sekty nawiązuje kontakt z potencjalnym kandydatem wręczając mu ulotkę. Rozmowa, zaproszenie na bezpłatną lub bardzo tanią kolację. Następnie spotkanie, smakowity posiłek, wesoła atmosfera. Sterowanie rozmową, opis złożonych czynów organizacji na świecie. Występ gitarowy, mowa slajdy, i w końcu gość dowiaduje się że jest wśród wyznawców ruchu religijnego. Zaproszenie na weekend w górach. Stale kładziony nacisk na miłość, zaufanie moralność. Postępowanie zgodnie z filozofią Moona może naprawić komunizm, pożądanie, chciwość i innego rodzaju choroby. Zaproszenie do pozostania dłużej w wiosce. Pranie mózgu. Nawrócenie- rezygnacja z nauki do oddania sekcie w imię sprawy wszystkich pieniędzy całego majątku, odrzucenia rodziny i przyjaciół oddania całkowicie zwalczaniu szatana i szerzeniu dobra. Moon decyduje kogo mają poślubić. Dziś modyfikacja, przystosowanie się do panujących warunków. Organizacja przeznaczyła miliony dolarów na konserwatywne przedsięwzięcia, angażuje się w lobbing polityczny w kongresie USA.

Większość młodych ludzi czuje się wyobcowana, samotna, niepewna i są bombardowaniu miłością.

Taktyki: 1. Początkowo nakłanianie do niewielkiego zaangażowania, stopniowo- do coraz dalej idącego 2. Powtarzanie perswazyjnych argumentów ukazujących proste rozwiązania dokuczliwych problemów osobistych 3. Potęga dynamiki grupowej, zarówno liczby jak i atrakcyjności wszystkich tych którzy zgadzają się i są skłonni do zgody. 4. Nieumożliwienie wyartykułowania kontrargumentów przez całkowite absorbowanie uwagi kandydata informacjami i zajęciami 5. Pozytywną afirmację i inne

MARTIN LUTHER KING

Świetny mówca. Wiedział że słuchacze są po jego stronie. Wydobywał z tłumów zaraźliwe wiwaty. Tak pozyskiwał zwolenników. Dzięki swojej błyskotliwości pozyskał współczucie i poparcie dla ruchu równouprawnienia czarnych. Stosował cytaty Pisma Świętego. 2 główne cechy skutecznej perswazji – 1 wytworzenie wrażenia podobieństwa mówcy do audytorium 2. Stworzenie pozytywnych skojarzeń w umysłach słuchaczy.

RONALD REGAN

Wielki komunikator. Spokojny kojący głos. Wrażliwość na trendy społeczne i zmiany. Wplatał hasła nawiązujące do problemów które mobilizowały do zmian. Wykształcenie zawodowego aktora. Złotousty pochlebca.

ADOLF HITLER

Poruszał tłumy. Przemawiał emocjonalnie. Odwoływał się do uczuć Niemców, zranionej dumy narodowej, goryczy, frustracji z powodu poniżających kar nałożonych na kraj po 1WŚ. Prostota, otaczał się przerażającymi spektaklami. Zdjęcia filmy. To przykuwało uwagę słuchaczy.

JIM JONES

Przekonywał do otrucia własnych dzieci, popełnienia samobójstwa i zamordowania współbraci, którzy się na to nie zdecydowali. Odwoływał się do wiarygodności. Ogłosił plan, przypomniał słuchaczom że nigdy ich nie opuści że dał im pokój i szczęście, kochał próbował dać im dobre życie.

Sekta- Świątynia Ludu Jones torturuje członków wspólnoty, w tym małe dzieci. w samym Jonestown 900 osób zażyło truciznę. Szczegóły zdarzenia nie są znane. Wiadomo tylko, że wokół siedziby sekty Jones rozstawił kordon uzbrojonych strażników. Ocalało kilkoro osób, którym w ogólnym zamieszaniu na początku „ceremonii” udało się ukryć, a potem wymknąć do dżungli. W Jonestown znaleziono 903 ciała. Wśród nich były zwłoki Jonesa, ale nie wypił on trucizny – zginął od strzału w głowę.

GIDDENS

-Religia istnieje w każdym społeczeństwie, chociaż wierzenia i praktyki religijne różnych kultur są odmienne. Każda religia ma swoją symbolikę, do której należy oddawanie czci, związane z odprawianymi przez społeczność wiernych obrzędami.

-W totemizmie- określonym gatunkowo zwierząt i roślin przypisana jest nadnaturalna moc. Animizm to wiara, że świat oprócz ludzi zamieszkują istoty duchowe. Duchy nieraz nawiedzają ludzi. Formy religii w mniejszych kulturach,

-3 najpotężniejsze religie monoteistyczne- judaizm, chrześcijaństwo i islam. Politeistyczne. Konfucjanizm- nie ma bogów ani istot nadnaturalnych.

-Socjologiczne teorie nauki:

Według Makrsa- religia ma ideologiczny charakter: usprawiedliwia istniejące w społeczeństwie nierówności ekonomiczne i nierówny dostęp do władzy.

Według Durkheima- religia spełnia ważną funkcję- jednoczy społeczeństwo przy okazji spotkań afirmujących wspólne przekonania i wartości

Według Webera- znaczenie religii polega na tym że przyczynia się ona do zmiany społecznej. Szczególną rolę odegrała w powstawaniu zachodniego kapitalizmu

-Istnieją 4 podstawowe typy organizacji religijnych. Kościoły to wielkie, oficjalne formacje religijne, mają zazwyczaj biurokratyczną strukturę z hierarchią urzędników religijnych. Sekty to mniejsze mniej formalne grupy wiernych. Zazwyczaj tworzone w celu odnowy oficjalnego Kościoła. Sekta, która istnieje dłuższy czas i instytucjonalizuje się staje się wyznaniem. Kult przypomina sektę ale jest mniej zintegrowany; skupia ludzi praktykujących podobne rytuały ale nie przybiera charakteru organizacji.

-Na ogół dominują mężczyźnie. W większości religii, szczególnie w chrześcijaństwie większość wyobrażeń i symboli religijnych ma charakter męski; w innych religiach są jednaj popularne bóstwa żeńskie. Zgodnie z tradycją kobiety nie są dopuszczane do hierarchii religijnej, jednak w Kościele anglikańskim są wyświęcane na księży.

-Sekularyzacja oznacza zmniejszenie się znaczenia religii. Trudą ją zmierzyć gdyż dotyczy ona zmian zachodzących w kilku wymiarach: na poziomi członkostwa w organizacja religijnych, statusu tych organizacji oraz osobistej religijności jednostek. Znaczenie religii zmalało ale nie grozi jej zniknięcie.

-W wielkiej Brytanii liczba osób uczęszczających do Kościoła jest niska. Natomiast w USA bardzo dużo ludzi regularnie praktykuje.

Powstaje wiele funkcjonujących równolegle nowych ruchów religijnych. Można je podzielić na przypominające grupy samopomocy ruchy afirmujące rzeczywistość; wycofanie i krytyczność wobec świata ruchy odrzucające rzeczywistość i ruchy przystosowawcze, które ponad sprawy tego świata przekładają wewnętrzne życie religijne.

-Ruch milenarystyczny jednoczy ludzi oczekujących zbiorowego zbawienia, jakie ma nastąpić wkrótce – czy to w wyniku jakiejś fundamentalnej zmiany porządku rzeczywistości, czy przez odrodzenie złotego wieku. Apokaliptyzm to wiara w objawioną przez Boga prawdę o bliskim końcu świata.

-Fundamentalizm rozpowszechnił się wśród wyznawców różnych grup religijnych na całym świecie. Nazwa jest nawiązaniem do wiary w powrót do fundamentów doktryny religijnej. Fundamentalizm islamski pojawił się w wielu krajach Środkowego Wschodu po rewolucji islamskiej w Iranie w 1979 roku, w wyniku której rządy w kraju objęli przywódcy religijni. Fundamentalizm chrześcijański w USA jest reakcją na laicyzację systemu wartości i obserwowany kryzys moralny amerykańskiego społeczeństwa. Walcząc o nawracanie niewiernych, chrześcijańscy fundamentaliści stali się pionierami ‘elektronicznego kościoła’ – wykorzystania telewizji, radia i nowych rozwiązań technicznych dla zdobywania wyznawców.

III UBÓSTWO I WYKLUCZENIE SPOŁECZNE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE

-Dwa rodzaje ubóstwa. Ubóstwo bezwzględne- oznacza brak podstawowych środków, niezbędnych do zachowania zdrowia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ubóstwo względne dotyczy różnicy między warunkami życiowymi pewnych grup a poziomem życia większości społeczeństwa.

-W wielu krajach oficjalne wskaźniki ubóstwa powstają w odniesieniu do granicy ubóstwa, czyli poziomu dochodu, poniżej którego można mówić o ubóstwie. Podstawą subiektywnych wskaźników ubóstwa jest to, co ludzi sami uważają za niezbędne do życia w godnych warunkach.

-Ubóstwo w krajach zamożnych jest zjawiskiem powszechnym. Wielka Brytania jeden z najwyższych wskaźników ubóstwa. Nierówności społeczne pogłębiły się dramatycznie wskutek polityki rządowej, zmian w strukturze zatrudnienia i wzrostu bezrobocia. Ubodzy są grupą zróżnicowaną, ale jednostki znajdujące się w niekorzystnej sytuacji pod innymi względami (chorzy, dzieci, starsi, kobiety, mniejszości etniczne) są też częściowo dotknięci ubóstwem.

-W wyjaśnieniu zjawiska ubóstwa stosuje się 2 różne teorie. Ci którzy odwołują się do argumentów ‘kultury ubóstwa’ i ‘kultury bezradności’, twierdzą że ubodzy sami są odpowiedzialni za swoją sytuacje. Z powodu braku umiejętności, motywacji lub wytrwałości nie są w stanie radzić sobie w życiu. Niektórzy z nich, zamiast samodzielnie dążyć do poprawy swojego bytu, uzależniają się od pomocy z zewnątrz, np. zasiłków społecznych. Zgodnie z drugą teorią ubóstwo jest efektem szerszych zjawisk społecznych, których skutkiem jest nierówna dystrybucja środków i warunki społeczne, z jakimi jednostkom trudno się uporać. Ubóstwo nie jest wynikiem nieprzystosowania poszczególnych jednostek, ale ogólnej nierównowagi strukturalnej.

-Ubóstwo nie jest kondycją ciągłą i nie odwracalną. Wielu ludziom udaje się wyzwolić z biedy, chociaż ich ruchliwość może mieć niewielki zasięg, Ruchliwość społeczna związana z wychodzeniem z biedy i popadaniem w nią jest większa niż sądzono.

-Podklasa to ludzie żyjący na marginesie społeczeństwa, w szczególnie złych warunkach. Pojęcie powstało w USA i pierwotnie odnosiło się do kondycji ubogich mniejszości etnicznych w miastach. Jakkolwiek uważa się go także w Wielkiej Brytanii, bardziej na miejscu wydaje się w odniesieniu do USA, gdzie przepaść dzieląca ludzi szczególnie ubogich od reszty społeczeństwa jest wieksza.

-Wykluczenie społeczne to proces prowadzący do odcięcie niektórych jednostek do możliwości pełnego uczestniczenia w życiu społecznym. Ludzie którzy z powodu złych warunków mieszkaniowych, niskiego poziomu oświaty czy ograniczonych środków transporty są społecznie wykluczeni mają mniejsze szanse na poprawę swojego życia niż większość społeczeństwa. Jedną z najbardziej skrajnych form wykluczenia jest bezdomność. Pozbawieni stałego miejsca zamieszkania ludzie bezdomni są tez pozbawieni wielu możliwości uczestniczenia w wielu codziennych sprawach nad którymi większość ludzi w ogóle się nie zastanawia.

-Państwo opiekuńcze ro państwo którego rząd stawia sobie za zadanie zmniejszenie nierówności społecznych przez prowizję i dotacje na określone dobra i usługi. Zakres opieki społecznej jest rózny w różnych krajach ale najczęściej obejmuje ona oświatę, lecznictwo, mieszkalnictwo, zapomogi, renty dla bezrobotnych i emerytury.

-W państwach opiekuńczych gdzie pomoc społeczna ma charakter powszechny wszyscy potrzebujący jej mają do niej równe prawo, bez względu na dochody i status ekonomiczny. Pomoc warunkowa przysługuje natomiast tylko tym jednostkom, które kwalifikują się do niej na podstawie poziomu dochodów i oszczędności.

-Istniejący w Wielkiej Brytanii system opieki społecznej powstała bezpośrednio po 2WŚ. Miał być wówczas urzeczywistnieniem wizji powszechniej opieki obejmującej wszystkich członków społeczeństwa. W latach 70 zaczęto go krytykować za niewydolność, biurokrację i wysokie koszty utrzymania. Pojawiły się obawy, że uczy bezradności – gdy osoby które korzystają z programów pomocy społecznej, mających w założeniu pomów im stanąć na nogach, zamiast tego uzależnią się od nich.

-Rząd konserwatywny próbował zredukować system opieki społecznej, przenosząc część obowiązków związanych z pomocą społeczną z instytucji państwowych na sektor prywatny, organizacje dobroczynne i społeczności lokalne. Dezinstytucjonalizacja to proces mający na celu przekazanie osób którymi zajmuje się państwo z powrotem pod opiekę ich rodzin i społeczności. Rząd Nowej partii Pracy kontynuuje reformę systemu opieki społecznej, realizując m.in. programy których celem jest pomoc korzystającym z zasiłków w znalezieniu pracy.

IV DEWIACJIE I PRZESTĘPSTWA W CYWILIZACJI ZACHODU

--Zachowania dewiacyjne to działania, które wykraczają poza powszechnie przyjęte normy. To co jest dewiacją zależy od czasu i miejsca; zachowania ‘normalne’ w jednym kontekście kulturowym mogą zostać uznane za ‘dewiacyjne’ w innym. Pojęcie dewiacji jest szersze niż pojęcie przestępczości, które odnosi się do zachować dewiacyjnych stojących w sprzeczności z prawem.

-Zachowaniu norm społecznych służy formalnie i nieformalnie sankcje. Prawo to normy określone i egzekwowane przez rządy.

-Istnieje szereg teorii biologicznych i psychologicznych których celem jest wykazanie że przestępczość i inne formy dewiacji mają charakter dziedziczny. Zdaniem socjologów konformizm i dewiacja są odmiennie definiowane w różnych kontekstach społecznych. Zróżnicowanie społeczne pod względem zamożności i władzy decyduje o szansach stojących pod poszczególnymi grupami jednostek i o tym które działania zostaną uznane za przestępcze. Zachowania kryminalne są wyuczone tak samo jak zachowania praworządne i na ogół służ osiąganiu tych samych celów.

-W świetle teorii funkcjonalistycznych przestępczości i dewiacja są efektem napięć strukturalnych i brakiem norm moralnych. Durkheim wprowadził pojęcie anomii, oznaczające poczucie niepewności i zagubienia, które pojawia się wraz z załamaniem się tradycyjnego trybu życia w społeczeństwie. Robert K. Merton rozszerzył to pojęcie na rodzaj napięcia odczuwanego przez jednostki zawsze wtedy gdy okazuje się że normy stoją w sprzeczności z realiami społecznymi. Interpretacje subkulturowe wskazują natomiast na grupy takie jak gangi które odrzucają dominujące wartości i zastępują je innymi, pochwalającymi bunt, przestępczość lub nonkonformizm.

-Teoria etykietowania jest ważna ponieważ wychodzi z założenia że żadne działanie nie jest samo przez się kryminalne. W myśl teorii etykietowania należy badać w jaki sposób pewne zachowania zostają uznane za dewiacyjne i dlaczego pewne grupy są etykietowane jako dewiacyjne a inne nie.

-Przedmiotem teorii konfliktu jest analiza przestępczości i dewiacji w kategoriach struktury społecznej, konfliktu interesów poszczególnych grup i zachowania władzy przez elity. Nurtem kryminologii jest realizm nowej lewicy. Zwraca on uwagę na ofiary przestępczości i nawołuje do praktycznych kroków, jakie powinny zostać podjęte aby zwiększyć skuteczność działania organów ściągania, szczególnie w centrach miast.

-W myśl teorii kontroli problem przestępczości pojawia się wówczas gdy zabezpieczenia społeczne i fizyczne są niewystarczające. W społeczeństwach nowoczesnych wzrost przestępczości jest wynikiem rosnących możliwości popełniała przestępstw i coraz większej liczby obiektów, które mogą one dotyczyć. Teoria wybitych okien sugeruje że istnieje bezpośredni związek między stanem nieporządku a rzeczywistą przestępczością.

-Zasięg przestępczości jest rzeczą trudną do ustalenia, nie wszystkie przestępstwa są zgłaszane na policję. ‘Ciemna liczba’ przestępstw niezarejestrowanych dotyczy przestępstw nie ujętych w oficjalnych statystykach. Badania wiktymizacji wskazują na rozbieżność miedzy oficjalnymi danymi a liczbą ludzi, którzy jej doświadczyli.

-W Wielkiej Brytanii rosną wskaźniki przestępstw. W związku z tym przestępczość jest surowiej ścigana, stosuje się techniki prewencji sytuacyjnej i prywatne zabezpieczenia oraz powstają inicjatywy społeczne.

-Kobiety znacznie rzadziej niż mężczyźni popełniają przestępstwa, prawdopodobnie z ogólnych różnic w przebiegu socjalizacji mężczyzn i kobiet oraz większego udziału mężczyzn w sferze publicznej. Wiąże się to z bezrobociem i kryzysem męskości. Ofiarami niektórych rodzajów przestępstw są kobiety. Ostatnio często ofiarami przestępstw i nękania sa homoseksualiści.

-Powszechny lęk przez przestępczością koncentruje się najczęściej na przestępstwach ulicznych, jak kradzieże, włamania i napaści, których sprawcami są na ogół młodzi mężczyźni klasy robotniczej. Wysoka przestępczość wśród młodych ludzi

-Przestępczość białych kołnierzyków i korporacyjna oznacza przestępstwa popełniane przez zamożniejsze grupy społeczne. Skutki takich przestępstw mogą być o wiele poważniejsze niż drobna przestępczość ludzi ubogich, ale są oni słabiej ścigani. Przestępczość zorganizowana odnosi się do zinstytucjonalizowanych form działalności przestępczej, mających cechy prawidłowo funkcjonujących organizacji ale faktycznie prowadzących regularną działalność przestępczą.

-Więzienia powstały po części po to by chronić społeczeństwo, a po części w celu resocjalizacji przestępców. Wydaje się jednak ze więzienia nie powstrzymują popełniała przestępstw, wątpliwe sa też ich osiągnięcia w zakresie resocjalizacji więźniów, aby mogli wrócić do społeczeństwa i uniknąć powrotu na drogę przestępczą. Recydywa oznacza powrót do przestępczości po odbyciu kary więzienia. Alternatywa w stosunku do więzienia- praca na rzecz społeczności.

V WSPÓŁCZESNE WYZWANIA DEMOGRAFICZNE

Wzrost populacji odpowiada za znaczącą część presji na środowiska.

Wzrost liczby ludności powoduje zwiększenie obciążenia środowiska i zmniejszenie terenów zajmowanych przez naturalne układy przyrodnicze.

Przyczyn gwałtownego, wykładniczego wzrostu zaludnienia można dopatrywać się pośrednio w rewolucji przemysłowo-naukowej, a bezpośrednio w poprawie zaopatrzenia w żywność i rozwoju medycyny.

Wydajne uprawy- polepszenie zaopatrzenia w żywność, rozwój nauki i techniki, wzrost plonów z jednostki powierzchni. Eksport zmniejszył śmiertelność z powodu głodu, a tym samym przyczynił się do wzrostu zaludnienia.

Postęp medycyny także ma wpływ na wzrost demograficzny. Zmniejszyła się umieralność niemowląt i wydłużyło się życie przeciętnego człowieka. Zwalczanie chorób zakaźnych, proste i tanie, prowadzi się najbardziej odległych zakątkach świata.

Transport

TEORIE FUTOLOGÓW Rozwój techniki ochroni środowisko przez presją demograficzną. Surowce będą pozyskiwane ze źródeł o minimalnej ich zawartości i wykorzystywane wielokrotnie dzięki całkowicie wyizolowanym ze środowiska, przemysłowym cyklom zamkniętymi. Pokarm będzie wytwarzany sztucznie bez bezpośredniego udziału słońca. Ludzie zamieszkają pod ziemią lub w wiszących supermiastach a biosfera zostanie uwolniona od gospodarczych odziaływań człowieka.

Bariera termodynamiczna- określa maksymalną liczbę ludności na ziemi na ok 60trylionów przy założeniu że nie będą istniały żadne techniczne ograniczenia. Budynki 15km wysokości 130tys os/km2

Bariera żywnościowa- zakładając ze potrzeby żywnościowe każdego człowieka byłyby zaspokojone na poziomie Europy Zachodniej, ziemia byłaby w stanie wykarmić od 1,5 do 14,3 mld ludzi

Wzrost powierzchni upraw ograniczony przez:

-zajmowanie w skutek zaludnienia coraz większych obszarów pod mieszkania, przemysł, drogi

-wzrost areału opraw roślin do celów przemysłowych i energetycznych

-konieczność zachowania znacznej części naturalnych ekosystemów w celu ochrony różnorodności biologicznej i stabilności klimatu

Oznacza to ze jest ryzyko że producenci żywności nie będą w stanie zwiększać plonów w tempie nadążającym ze wzrostem liczebności populacji ludzkiej.

Głód nie jest konsekwencją bezwzględnych niedoborów żywności lecz niewłaściwej jej dystrybucji, niemożliwości jej zakupu przez niektóre biedne kraje i grupy ludności

Bariery surowcowe- są związane z ograniczonymi możliwościami czerpania służących zaspokajaniu ludzkich potrzeb odnawialnych i nieodnawialnych zasobów naturalnych innych niż żywność

Rosnące wydobycie zasobów nieodnawialnych przyspiesza moment ich wyczepiania. Eksploatacja nowych złóż będzie droższa i może nieopłacalna. Prognozy na przyszłość wskazują na znaczny spadek dostępności zasobów.

Bariery biologiczne- wynikają z konieczności zachowania odpowiedniej jakości środowiska w celu ochrony ludzkiego zdrowia i warunków funkcjonowania ekosystemów. Wzrost zanieczyszczenia wód, powietrza i gleb prowadzi do zagrożenia zdrowia, rozwoju psychicznego a nawet życia człowieka.

Niezaspokojenie niematerialnych potrzeb człowieka w przypadku zniszczenia naturalnych układów przyrodniczych które są niezastąpionych źródłem regeneracji sił fizycznych i psychicznych człowieka.

2 Modele przyszłego wzrostu

- można ignorować pogarszający się stan środowiska i wyczerpywanie zasobów. Może dość do ‘automatycznej poprawy’ na skutek epidemii głodu, zanieczyszczenia. Populacja zmaleje, człowiek straci swoją moc niszczenia.

-zahamowanie tempa wzrostu populacji i utrzymanie liczby ludności w granicach pozwalających na zachowanie środowiska w dobrym stanie.

Wskaźnik ‘ekologiczny ślad’ tłumaczony jako wpływ człowieka na ziemie.

Czynnik czasu – długo będziemy odwlekać zastopowanie wzrostu demograficznego, tym większe szkody poczynimy w środowisku i tym większe będą problemy z zaspokojeniem potrzeb zwiększającej się liczby ludności.

Dalszy wzrost demograficzny jest związany z obniżeniem jakości środowiska i pogarszaniem ekologicznych warunków życia w skali biosfery. Rodzi to problemy polityczne i społeczne w skali globalnej i państwowej.

Wzrost demograficzny dotyczy przede wszystkim krajów rozwijających się. Postulat zahamowania wzrostu populacji odnosi się więc do krajów słabo rozwijających, o poziomie konsumpcji zasobów naturalnych znacznie niższym niż kraje rozwinięte.

Ograniczenie wzrostu konsumpcji jest niezbędne żeby kraje o wysokim dochodzie mogły utrzymać bądź nawet nadal zwiększyć swoją konsumpcję zasobów naturalnych.

Cechą charakterystyczną procesów urbanizacji w ostatnich stuleciach jest ich niesłychana dynamika. Tempa przyrostu ludności miejskiej świata od wielu lat znacznie przewyższa szybkośc wzrostu demograficznego.

W mieście obserwuje się procesy ekologiczne zachodzące w ekosystemach: przepływ energii i przynajmniej częściowo zamknięty obieg materii.

Poziom konsumentów (ludzie) jest bardzo wysoki, stanowi podstawowy biotyczny komponent ekosystemu miejskiego.

Negatywny wpływ procesów urbanizacji na środowisko obejmuje:

-zmiany w strukturze i sposobie użytkowania gleb

-zmiany w naturalnej rzeźbie terenu

-obniżenie poziomu wód gruntownych

-zwiększenie zanieczyszczenia środowiska

-zmiany na terenach przyległych do miasta

-powstanie klimatu miejskiego

-powstanie specyficznych zoocenoz i fitocenoz

Powstają slumsy w których degradacja środowiska i zachorowalność przyjmują nieraz katastrofalne rozmiary.

Pozytywy wpływu urbanizacji na przemiany środowiska

-efektywniejsze wykorzystanie zasobów

-eliminacja zanieczyszczeń

-łatwiejszy recykling odpadów

-koncentracja ludności w mieście ułatwia obejmowanie ochrona obszarów poza miastem

Urbanizacja powoduje problemy społeczne. Niezależnie od ustroju i części świata, stwarza specyficzne warunki życia, które nie sprzyjają człowiekowi. Mała ilość przestrzeni, zatłoczenie, anonimowość, stosunkowo mała liczba elementów przyrody ożywionej, szybkie tempo życia sprzyjają powstawaniu licznych stresów, nerwicom, wzrostowi przestępczości.

VI AGEISM I AKTYWACJA SENIORÓW JAKO WSPÓŁCZESNE WYZWANIE SPOŁECZNE

Im wyższy poziom życia tym większa szansa na długowieczność i większy odłam seniorów.

Wzrastająca liczba osób starszych mieć będzie katastrofalnie skutki dla społeczeństwa, zasadzało się na pięciu ‘aksjomatach’:

-homogenizacji zbiorowości seniorów

-‘obwinianiu’ osób starszych

-postrzeganiu procesu starzenia się w kategoriach problemu społecznego

-rozbudzaniu konfliktów międzypokoleniowych na bazie dyskusji o międzypokoleniowej (nie)sprawiedliwie i (nie)równości

-bezwzględnym i stałym łączeniu procesu starzenia się z polityką społeczna.

Demografia apokaliptyczna bazuje na nieuniknionym pogarszaniu się wraz z wiekiem stanu zdrowia, zdolności kognitywnych, kompetencji społecznych i zawodowych.

Seniorzy powinni ‘dostosować się’ do swej zmniejszającej się ‘ użyteczności” wycofując się z pełnionych ról społecznych

W przypadku homogenizacji populacji seniorów chodzi o milczące założenie braku zróżnicowania stanu zdrowia i innych istotnych z praktycznego punktu widzenia charakterystyk tej zbiorowości

Zasięg ubóstwa w tych grupach jest zdecydowanie niższy niż wśród rodzin mających dzieci na wychowaniu i ta prawidłowość występuje we wszystkich rozwiniętych krajach.

Seniorzy okazali się być (USA) doskonałymi kozłami ofiarnymi, oskarżani o wyciąganie publicznych środków- choć ich poziom życia jest relatywnie niezły- głównie dzięki postrzeganiu ich przez walczące partie polityczne jako rosnący w siłę, chętny do udziału w wyborach wart zabiegów elektorat.

Obciążając seniorów odpowiedzialnością za rozliczne problemy społeczne, wzmagał niechęć do nich- podkreślić należy do seniorów ogółem jako grupy nie do poszczególnych żyjących w sąsiedztwie jednostek- owocując wzrostem ageismu tj budowaniem stereotypów i nierównym traktowaniem jednostek na bazie przynależności do różnych grup wieku.

W konsekwencji uznaje starości demograficznej i rozrostu liczebnego populacji seniorów za zagrożenie dla długookresowego dobrobytu społecznego prowadziło do nadmiernie uproszczonego i stygmatyzującego traktowania osób starszych przez decydentów i instytucje polityki społecznej, powodując rozbudowę tych ostatnich.

Dwa podejścia problematyki starzenia się ludności

-będąc kontynuatorem demografii apokaliptycznej, przywrócenia sprawiedliwości międzypokoleniowej

-alternatywnemu podejściu

Poprawy stanu zdrowia seniorów, wzrostu świadomości swych praw przez starszy odłam ludzi i zainteresowania koncepcją pomyślnego starzenia się.

Postępująca poprawa stanu zdrowia mogłaby się przełożyć na wydłużenie okresu aktywności zawodowej.

Wyraźny wzrost świadomości wśród seniorów własnych praw- socjalnych, zawodowych, edukacyjnych.

Kolejne fazy zwalczają nierówności społecznych z drugiej zaś wzrostu samooceny własnej wartości- traktowanie tak przez seniorów, jak i inne osoby jednostek starszych jako zasobu, nosicieli cennego kapitału w postaci doświadczenia, bardziej prospołecznych wartości, umiejętności współpracy.

Koncepcja pomyślnego starzenia odwołuje się do konieczności zapewnienia na starość dostępu do trzech newralgicznych sfer warunkujących optymalną jakość życia: zdrowia, samodzielności i produktywności.

-Pomyślne starzenie związane jest z aktywnością zarówno zawodową, jak i społeczna dostosowaną dynamicznie do stanu zdrowia, o charakterze prewencyjnym – tak na poziomie indywidualnym jak i grupowym.

-wytwarzane są dodatkowe dobra materialne i niematerialne- wiązki użyteczności niedostępne dla grupy w innym przypadku

-następuje wzrost spoistości grupy dzięki wzmocnieniu poczucia solidarności międzypokoleniowej

Iluzjonistyczna wartość

Większość badać wskazuje że starsi wiekiem pracownicy wykonują swe obowiązki nie gorzej- a niekiedy lepiej- niż ich młodsi koledzy.

Mają niższą podatność do porzucenia dotychczasowego pracodawcy i do korzystania ze zwolnień, występuje u nich niższy poziom uzależnień i mniej wypadków przy pracy.

Działania choć nie wynagradzane- w tym samym nieuwzględnione w PKB- przyczyniają się do wzrostu dobrobytu jednostek i zbiorowości.

Pomoc w wychowywaniu wnuków.

Prywatne przepływy międzypokoleniowe.

Organizacje społeczne o charakterze woluntarystycznym które najczęściej działają jako ‘bufory’ osłabiające nacisk społecznych potrzeb na instytucje publiczne, seniorzy angażują się w działalność przynoszącą konkretne korzyści dla społeczności, korzyści ponownie nieuwzględnione w tradycyjnych miernikach dobrobytu.

Starszy konsument jest mniej mobilny, czynnik chroniący rynek przed nadmiernie szybką tj uniemożliwiającą spłacanie się inwestycji.

Przyczyną szybkiego rozrostu pracochłonnego segmentu mniej bądź bardziej wykwalifikowanych usług opiekuńczych, poprawiających sytuację na rynku pracy.

Najniższa wśród wszystkich dorosłych skłonnością do popełnienia przestępstwa.

Relatywnie większe bezpieczeństwo

Najbardziej zdyscyplinowana grupa wyborców.

Hipotezę zapóźnienia kulturowego przedstawić można najkrócej w postaci twierdzenia iż przemiany strukturalne w tym i stanowiące często ich podstawę przemiany demograficzne, jakie występują we współczesnych społeczeństwach, dokonują się z szybkością której nie może dorównać proces zmiany społecznej, modyfikujący rozpowszechnianie w danej społeczności schematy myślowe, wartości, cele, instytucje w Veblenowskim rozumieniu.

W konsekwencji mamy do czynienia z powolnym dostosowaniem się do nowych realiów demograficznych oraz rozpowszechnianiem się nowego sposobu myślenia dostrzegającego w starzeniu się ludności nie zagrożenie dla dalszego funkcjonowania państwa i społeczeństwa, lecz szanse urzeczywistnienia odwiecznego marzenia ludzkości o długim życiu, zdrowiu i dostatku.

W rezultacie następuje wyraźna zmiana podejścia do starzenia się ludności – od analizowanie tego procesu demograficznego w kategoriach zagrożenia dla społeczeństwa do postrzegania jego jako wyzwania.

VII ZAGROŻENIA SPOŁECZNE I POŁOŻENIE JEDNOSTEK W PAŃSTWACH AUTORYTARNYCH

Różnica między systemem autorytarnym a totalitarnym

Autorytaryzm- brak odpowiedzialności politycznej, sam sobie jest zagrożeniem aksjologii charakterystyczny dla demokracji liberalnych tym samym neguje konkurencyjnośc polityczną i rywalizacyjnośc wyborów. Konieczność przestrzegania praw i wolności obywatelskich. Pluarizm polityczny i sens istnienia społeczeństwa politycznego.

Niektórym badaczą podkreślają nie tym co najmocniej charakteryzuje reżimy niedemokratyczne jest silna konsekwencja władzy, brak podziału władzy oraz ograniczenie rzadnej władzi parlamentu. Silny i sprawny aparat państwowy z drugiej zaś pasywne społeczeństwo które może się organizować pod warunkiem że jego działania sprzyjają i wzmacniają władze

Główną siłą systemu autorytarnego jest przywódca (organ przywódczy) jego oroczenie, policja polityczan, armia odpowiedzialne o silny rozbudowany aparat państwowy.

Możemy wyróżnić:

-korporacyjny (rządzą związku zawodowe

-militarny (dominacja wojska)

-policyjny

-wyznawczy (grupa religijna)

-ideologiczny

W żadnej z odmian autokratyzmu nie istnieje hierarchicznie zoorganizowana partia polityczna stanowiące instrument daleko idącej penetracji społeczeństwa. W jej miejsce (partii) pojawia się ruch społeczny o niskim znaczeniu politycznym (skrzydło wspierające)

Rzadko kiedy wsytępuje utopijna ideologia która zastępuje religię. Skrajna forma autokratyzmu stanowi TOTALITARYZM niektórzy badacze zamiast podziału systemu na autorytarny i totalitarny stosują podział na autokrytyzm nieskosolizowany i skonsolizowany. Głównym kryterium różnicującym jest szczelnośc systemu politycznego przez zagrożenieami płynącymi ze strony opozycji.

Odwołując się jednak na typologię Freacrika i Brzezińskiego da się wyróżnić wyraźne cechy systemu totalitarnego. Są to:

-monopol oficjalny ideologii

VIII GLOBALNE OCIEPLENIE W KOMUNIKOWANIU MASOWYM

Film niewygodna prawda

Ludzkość siedzi na bombie zegarowej. Jeśli większość naukowców ma rację, mamy 10 lat, żeby zapobiec olbrzymiej katastrofie, która może zniszczyć cały system klimatyczny naszej planety doprowadzając do niespotykanych zmian pogodowych, powodzi, suszy, epidemii i zabójczych uderzeń fal gorąca.

Reżyser Davis Guggenheim prezentuje przebój Festiwalu Filmowego Sundance, "Niewygodna prawda", który oferuje pełne pasji i inspirujące spojrzenie na zaangażowanie jednego człowieka w zdemaskowanie mitów i błędnych wyobrażeń dotyczących globalnego ocieplenia, a także inspirowanie do podejmowania działań mających temu zapobiec. Tym człowiekiem jest były wiceprezydent Stanów Zjednoczonych Al Gore, który pokonany w wyborach prezydenckich w 2000 roku zdecydował się poświęcić życie wysiłkom zmierzającym do uratowania ziemi przed nieodwracalnymi zmianami. W tym przejmującym portrecie Gore'a i jego objazdowego show dotyczącego globalnego ocieplenia, widzimy jak w zabawny, pełen zaangażowania i otwarty sposób przekazuje zwykłym obywatelom zaskakującą prawdę o tym, co nazywa "planetarnym stanem kryzysowym".

Mając za sobą najgorszy sezon burzowy - 2005 - jaki przeżyła Ameryka, wydaje się, że właśnie osiągamy zenit - i Gore nie oszczędza nas starając się wyjaśnić przyczyny tej tragicznej sytuację. Przeplatany odważnymi faktami i próbami przewidywania przyszłości, film jest opowieścią o osobistej podróży Gore'a: od pełnego ideałów studenta college'u, który dojrzał pęczniejący kryzys dotyczący środowiska naturalnego; poprzez młodego Senatora borykającego się z tragedią rodzinną, która zmieniła jego postrzeganie świata; po człowieka, który prawie został Prezydentem i który powrócił do spraw, które były jego pasją - przekonany, że ciągle jeszcze jest czas na działanie.

Z humorem i inteligencją "Niewygodna prawda" podaje jeden z argumentów Gore'a twierdzący, że nie możemy dłużej pozwalać sobie na postrzeganie globalnego ocieplenia jako tematu politycznego - jest to bowiem największe moralne wyzwanie, jakiemu musi stawić czoła światowa cywilizacja.

FILM Globalne ocieplenie- wielkie oszustwo

Film przedstawia argumenty "za" i "przeciw" na temat wpływu człowieka na ziemski klimat, zwłaszcza poprzez wzrost ilości dwutlenku węgla w atmosferze naszej planety. Dowiadujemy się, w jakim stopniu czynnik finansowy ma wpływ na swobodną dyskusję o globalnym ociepleniu. Wysłuchamy także krytyki zachodnich organizacji ekologicznych, które poprzez promocję alternatywnych źródeł energii (wiatrowa, słoneczna) przyczyniają się do zacofania przemysłowego w... Afryce.

IX SAMOBÓSTWO JAKO PROBLEM SPOŁECZNY

Samobójstwo jest wskaźnikiem dezintegracji społeczeństwa, a nie dezintegracji osobowości samobójcy. Zachowania i postawy ludzi są normalna reakcja w szczególnie niekorzystne sytuacji środowiskowej. Skłonności takie przejawiają ludzie wrażliwsi, mniej odporni, znajdujący się w sytuacji życiowej obiektywnie lub subiektywnie nie do rozwiązania.

Durkheim stwierdził ze samobójstwa nie są zbiorem określonym zachować jednostkowych, ale zjawiskiem społecznym determinowanym w największej mierze cechami grup społecznych, z których samobójcy się wywodzą i typem społeczeństwa w którym żyli.

Socjologiczny sposób analizy wykazuje determinanty większości analizowanych przypadków. Samobójstwa są zjawiskiem społecznym, powiązanym ze strukturą całej populacji.

Bezrobocie zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania i skraca przewidywaną dłość życia.

Depresje, nerwice, przewlekły lęk,

Bezrobociu i ekonomicznej niepewności towarzyszy zatem wzrost częstości wsytępowania chorób psychicznych i samobójstw.

Zwiększenie wydatków finansowych

Zmiana poszczególna rzeczywistości

Najprościej wzrost umieralności można by wytłumaczyć w ten sposób, że bezrobotni łatwo popadają w depresję i odbierają sobie życie.

Mniej zdrowy tryb życia od sowich kolegów pracujących.

Problemy osobiste, towarzyskie, finansowe

Nadwyręża związki osobiste i życie rodzinne.

Rozwody, akty przemocy, molestowanie dzieci.

W czasie wojny liczba samobójstw wykazuje tendencje do degresji. Durkheim szuka wyjaśnienia tego zjawiska w fakcie, że w czasie wojny jednostka zostaje w poważnym stopniu zintegrowana ze społeczeństwem, co powoduje, że mniej czasu poświęca ona na analizę własnej sytuacji.