Wybieranie złoża kopaliny użytecznej odbywa się według opracowanego projektu eksploatacji górniczej. Każde wyrobisko korytarzowe ma określony
w projekcie kierunek w płaszczyźnie poziomej i pionowej. Zadawanie kierunków w kopalni należy do najczęściej wykonywanych prac mierniczych. Polega ono na wyznaczaniu za pomocą pomiarów geodezyjnych nawiązanych do osnowy kopalnianej, zaprojektowanego kierunku osi wyrobiska, utrwaleniu tego kierunku określeniu domiarów do ociosów.
Dane niezbędne do zadawania kierunków określa się na podstawie projektu eksploatacji górniczej oraz danych i pomiarów geodezyjnych.
Proces zadawania kierunków składa się z wielu czynności, które muszą być wykonane z należytą starannością, bowiem od mierniczych zależy to czy górnicy będą prowadzić wyrobisko w sposób zgodny z projektem.
Przystępując do drążenia nowego wyrobiska wyznacza się miejsce wdzierki. Miejsce to określa się na podstawie domiarów od punktów osnowy poligonowej. Następnie wyznaczany jest pierwszy kierunek określając kąt
a między osią chodnika i bokiem ciągu. W przypadku niedogodnego miejsca usytuowania punktu osnowy można odłożyć kolejny, nowy punkt osnowy
w dogodnym dla pomiarów miejscu. W wyniku odłożenia kąta a, luneta teodolitu skierowana jest wzdłuż projektowanego kierunku drążenia. Wyznaczony kierunek należy wówczas utrwalić w wyrobisku. Utrwalanie polega na zawieszeniu w stropie trzech pionów w osi kierunku lub namalowanie
na stropie kilkumetrowej prostej wyznaczającej kierunek.
Górnik prowadzący prace wiertnicze patrząc wzdłuż kierunków (linii) zaznacza w przodku przedłużenie tej linii. Zaznaczone miejsce w czole przodka pozwala na określenie domiaru do ociosu a na podstawie tych danych prowadzone
są prace wiertnicze.
Dzięki wkraczającemu postępowi technicznemu do wyrobisk kopalni
do utrwalania kierunków w długich, prostych chodnikach stosuje się wskaźniki laserowe. W takim przypadku ostatni punkt ciągu poligonowego zakłada
się pod zamocowanym w stropie wskaźnikiem. Odkładając z tego punktu odpowiedni kąt wyznacza się kierunek chodnika. Na tym kierunku stabilizuje
się punkt kontrolny. Skierowanie wskaźnika wzdłuż wyznaczonego kierunku sprowadza się do wycelowania wiązki światła laserowego na punkt kontrolny, natomiast obrys ustala się na podstawie domiarów od plamki świetlnej
w przodku.
Nr pkt | X[m] | Y[m] | H[m] | Domiar do prawego ociosu | Domiar do lewego ociosu |
---|---|---|---|---|---|
221 | 1251,31 | 2483,47 | 115,87 | 2,35 | 2,60 |
222 | 881,92 | 2580 | 116,12 | 2,45 | 2,20 |
112,4340g | azymut osi chodnika (na pdst. danych z projektu eksploatacji) |
|
---|---|---|
obliczyć kąt poziomy na stanowisku 222 | ||
s | 4,88 [m] | projektowana szerokość chodnika |
OBLICZENIA
881,92-1251,31=-369,39 m
2580,3-2483,47=96,83 m
Obliczamy czwartak
arctg 0,2621=16,3208g
Na podstawie czwartaka wyznaczamy
200g- =183,6792g
Azymut osi chodnika (na podstawie danych z projektu eksploatacji) :
=112,4340g
Obliczenie kąta poziomego na stanowisku 222
112,4340g-183,6792g+200g=128,7548g
Projektowana szerokość chodnika :
s = 4,88m
Domiary:
Do prawego ociosu – 2,44 m
Do lewego ociosu – 2,44 m
Szkic sytuacyjny wyznaczanego kierunku