WYKŁADY

KWESTIA SPOŁECZNA to stan lub proces społeczny blokujący w szerokiej skali zaspokajanie podstawowych potrzeb człowieka. To zjawiska, które budzą niepokój, napięcie; są długotrwałe, mają szeroki i rosnący zasięg; kumulują się w pewnych grupach społecznych; wiążą się z niedostosowaniem instytucji społ.; nie mogą zostać samodzielnie przezwyciężone.

KLASYFIKACJA kwestii społecznych ze względu na:

• zaspokojenie potrzeb blokowanych (np. bezrobocie, oświata);

• czyje potrzeby są blokowane (np. imigranci);

• skalę (kw. lokalna, regionalna, państwowa, regionów świata);

• dotkliwość (kw. umiarkowana, intensywna, krytyczna/sramatyczna).

BIEDA to brak lub istotne ograniczenie zdolności i umiejętności możliwości zaspokojenia potrzeb posiadanymi środkami, a także brak woli do zaspokojenia potrzeb.
To deprywacja, która uniemożliwia społeczną partycypację, funkcjonowanie w społeczeństwie wedle akceptowanego wzoru. Jest źródłem procesu wykluczenia.

Być społecznie WYKLUCZONYM oznacza, że jednostka/rodzina/grupa są wykluczone ze sposobu życia, zasobów oraz warunków życia jakie są zwyczajnie akceptowane w danej społeczności.

ASPEKTY BIEDY:

1. EKONOMICZNY,

2. PSYCHOLOGICZNY,

3. SPOŁECZNY.

MINIMUM EGZYSTENCJI wskaźnik ubóstwa, poniżej którego następuje biologiczne zagrożenie życia umożliwiające wyłącznie przeżycie biologiczne na najniższym poziomie.

MINIMUM SOCJALNE wskaźnik zaspokajania potrzeb na niskim poziomie, ale wystarczającym dla reprodukcji sił witalnych człowieka, posiadania i wychowania potomstwa oraz utrzymania więzi ze społeczeństwem.

UBÓSTWO to stan różnego rodzaju braków – w takich rozmiarach następują te braki, że człowiek nie jest w stanie zaspokoić nawet podstawowych potrzeb. Jest to także poczucie marginalizacji i wyłączenia, świadomości izolacji od innych ludzi, niezdolność do trwałych satysfakcjonujących związków z ludźmi, problemy psychiczne.

PRZYCZYNY UBÓSTWA podział na kategorie:

• czynniki losowe (np. wypadek, choroba, klęska);

• czynniki o charakterze subiektywnym (np. niskie wykształcenie, małe kwalifikacje, niechęć do pracy);

• czynniki strukturalne (np. wzrastające bezrobocie, niskie wynagrodzenie, wysokie ceny).

SKUTKI UBÓSTWA: niski standard życia, pogorszenie stanu zdrowia, zaniżenia aspiracji edukacyjnych, poczucie poniżenia, bezradność, wzrost ryzyka patologii społecznej, zepchnięcie na margines życia społecznego.

BEZROBOCIE jest utratą możliwości, może być doświadczeniem traumatycznym lub wyzwaniem rozwojowym, a to oznacza, że bezrobotny jest osobą doświadczająca wielu napięć i silnych stresorów, które wymagają od niego zastosowania strategii radzenia sobie.

RODZAJE BEZROBOCIA:

• strukturalne –wynika z niedopasowania kwalifikacji pracowników do nowej technologii i braku kompensacji, trudności w dostosowaniu się do zmian systemu produkcyjnego;

• fikcyjne –pojawia się niedopasowanie między wolnymi miejscami pracy, napływem i odpływem siły roboczej z rynku pracy oraz zmianie miejsc pracy przez pracowników;

• długookresowe –osoby pozostające bez pracy od 6 do 12 m-cy;

• długookresowe chroniczne –trwa znacznie dlużej niż 12 m-cy;

• ukryte –osoby niezarejestrowane w urzędzie pracy, posiadające dochód, nie mające stosunku ubezpieczeniowego;

• konukturalne –dot. zbyt małego popytu na dobra, usługi, spadek zatrudnienia;

• technologiczne;

• jawne;

• sezonowe.

Ustawa z dn. 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach pracy

BEZDOMNY to osoba, która nie ma i własnym staraniem nie może zapewnić sobie schronienia spełniającego minimalne standardy mieszkaniowe właściwe w danej kulturze.

PRZYCZYNY BEZDOMNOŚCI: (zależne lub niezależne)

• społeczne (np. likwidacja hoteli robotniczych, brak miejsc w DPSach);

• związane z chorobami i patologią;

• natury psychologicznej (wybór innego stylu życia);

• prawne (np. eksmisja);

• sytuacja społeczno-ekonomiczna kraju;

• osobowościowe (osamotnienie),

• czynniki materialne;

• czynniki rodzinne;

• czynniki osobiste;

• czynniki instytucjonalne.

FAZY BEZDOMNOŚCI:

1. WSTĘPNA (0-2lata) –postrzega swoją syt. jako chwilową; unika nocowania w schroniskach i noclegowniach; nocuje u przyjaciół, znajomych.

2. OSTRZEGAWCZA (2-4lata) –przejściowy etap w życiu; nie nocuje w przytuliskach; epizodycznie nocuje na klatkach schodowych i w przytuliskach; obwinia państwo, rodzinę, znajomych za brak działań; przystosowuje się do braku środków do życia.

3. ADAPTACYJNA (4-6lat) –nabiera ogłady w środowisku os. bezdomnych; zmienia sposób myślenia; poczucie winy zastępuje poczuciem krzywdy.

4. CHRONICZNA(6-10lat) –akceptuje swoją syt.; utrwala nawyki wędrowca; całkowicie zrywa kontakt z rodziną.

5. TRWAŁA (pow. 10lat) –nie podejmuje żadnych działań aby wyjść z bezdomności; wycofuje się z życia społ.; nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować; utrata kontroli nad uzależnieniem; próby leczenia kończą się niepowodzeniem.

PLACÓWKI DLA OS. BEZDOMNYCH: ogrzewalnia, noclegowania, schronisko, Dom dla Bezdomnych, hostel, wspólnota, mieszkanie chronione.
Placówki WSPIERAJĄCE: jadlodajnie, kuchnie, p. wydawania odzieży, żywności, leków, przychodnie lekarskie.

DZIECI ULICY dzieci, które dużą część życia spędzają na ulicy, których ulica jest gł. środowiskiem życia. Sypiają w domach swoich rodziców/opiekunów, nie znajdując tam wsparcia społecznego.

TYPOLOGIA DZIECI ULICY ze względu na wiek:

• 3-6lat –żebrzące, szukające kontaktów z osobami dorosłymi, popełniające drobne kradzieże;

• 7-10lat – wyst. zachowania agresywne, wagarują, nie akceptują szkoły, wąchaja klej, posiadają zaburzenia emocjonalne;

• 11-15lat –tworzenie się subkultur, gr. przestępczych(pobicia, rozboje, kradzieże, nadużywanie alkoholu, narkotyków), zagrożone demoralizacją, lub częściowo zdemoralizowane;

• 16-18lat –działają w zorganizowanych gr. przestępczych, nadużywają alkoholu, narkotyków, są agresywne, są zdemoralizowane.

TYPOLOGIA DZIECI ULICY:

• uciekinierzy –pochodzą ze środowisk konfliktowych, o niskim statusie ekonomicznym;

• poszukiwacze przygód –pochodzą ze środowisk zaniedbanych, mają z rodzicami dobry kontakt, ale nie mogą na nich liczyć;

• włóczędzy, ulicznicy, uliczni królewicze, gawrosze –typowe dzieci ulicy, przystosowane, zdemoralizowane;

• blokersi –dzieci podwórkowe;

• galerianki (12-18lat);

• buntownicy bez powodu –mają dobre wzory, pochodzą z dobrych domów.

STREETWORKER –pracownik uliczny, „pedagog ulicy”, „wychowawca podwórkowy”.

ORGANIZACJE działające na rzecz pomocy dzieciom: SIEMACHA, Salezjański Ruch Walki o Młodzież.

PRACOHOLIZM specyficzna forma uzależnienia od pracy, wykraczająca poza przyjęte w danej społeczności normy. Jest zaburzeniem psychicznym.

PRACOHOLIK osoba, która w wysokim stopniu zaabsorbowała się w pracę, czuje zobowiązanie lub przymus pracy z powodu wewnętrznej presji i odczuwa niskie zadowolenie z pracy.

OBJAWY pracoholizmu:

• zwiększanie czasu pracy,

• podejmowanie coraz większej liczby zadań,

• koncentracja na pracy,

• utrata kontroli na d własnym życiem, zachowaniem,

• subiektywna niemożność zaprzestania pracy,

• zmniejszona satysfakcja z pracy,

• lęk i napięcie.

SKUTKI pracoholizmu:

1.) konsekwencje osobiste:
- zaniedbanie bliskich,
- utrata partnera,
- krótki sen,
- wyobcowanie,
- utrata znajomych, wartości.

2.) konsekwencje zdrowotne:
-zaburzenia koncentracji,
-stres,
-zaburzenia snu,
-wyczerpanie,
-utrata świadomości,
-choroby ukł. krążenia,
- śmierć.

TYPY pracoholików:

1. niestrudzeni –tzw. Mróweczki;

2. bulimiczki;

3. z deficytem uwagi;

4. rozkoszujący się;

5. troskliwi.

FAZY pracoholizmu:

1. WSTĘPNA - zwiększona ilość pracy, wzrasta aktywność, podporządkowanie pracy.

2. KRYTYCZNA – silny przymus pracy, przerwy w pracy wywołują poczucie lęku, praca coraz dłuższa i dłuższa.

3. CHRONICZNE UZALEŻNIENIE –całe życie skupia na pracy, stres, wyczerpanie org., choroby, wyniszczenie psychiczne i fizyczne –może nast. Śmierć.

ĆWICZENIA

PRZEMOC jest to wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby bez jej przyzwolenia.

RODZAJE PRZEMOCY:

• FIZYCZNA -to wywieranie wpływu na proces myślowy, zachowanie lub stan fizyczny osoby bez jej przyzwolenia przy użyciu siły fizycznej, stosowana np. przy gwałcie, eksmisji, aresztowaniu itp.;

• PSYCHICZNA -to świadome wpływanie jednej osoby na tok myślowy, postępowanie, sposób życia drugiej osoby bez jej przyzwolenia, za pomocą takich działań jak komunikacja interpersonalna.

PRZEMOC W RODZINIE zwana także potocznie przemocą domową to jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie na szkodę bliskiego lub zaniechanie działań koniecznych do ochrony zdrowia i życia osób najbliższych. Działania te naruszają prawa i dobra osobiste członka rodziny (osoby najbliższej, a także innych osób zamieszkujących wspólnie lub wspólnie gospodarujących). Przemoc w rodzinie w szczególności naraża osoby bliskie na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, narusza ich godność osobistą, nietykalność cielesną, wolność i swobodę, w tym również osobiste normy związane z życiem seksualnym. Powoduje szkody na zdrowiu fizycznym, psychicznym, a także wywołuje cierpienie i krzywdy moralne u osób, które jej doznają.

FORMY PRZEMOCY WOBEC DZIECKA: zaniedbanie, przemoc fizyczna, psychiczna, wykorzystanie seksualne, dziecko świadkiem przemocy w domu, nadopiekuńczość. Przejawiają się one w takich samych zachowaniach jak przemoc wobec dorosłych członków rodziny.

ŹRÓDŁA PRZEMOCY:

• BIOLOGICZNE, np. tj. impulsywny temperament, urazy głowy itp.;

• PSYCHOLOGICZNE, np. tj. wybuchy emocji, frustracja, stres itp.;

• ŚRODOWISKOWE, np. tj. akceptowanie przemocy, powielanie aktów przemocy itp.;

• SPOŁECZNO-KULTUROWE, np. tj. wzorce kulturowe pozwalające na przemoc, systemy rodzinne itp.;

• SUBSTANCJE CHEMICZNE; np. alkohol, narkotyki.

CYKLE PRZEMOCY:

1. Faza narastającego napięcia

• agresor: jest stale irytowany, każdy drobiazg go złości, zaczyna awantury, prowokuje kłótnie, nadużywa alkoholu, narkotyków, staje się niebezpieczny, przerażający, sprawia wrażenie, że coraz mniej panuje nad swoim "ja";

• ofiara: uspokaja go, spełnia jego zachcianki, przeprasza, ulega mu, nadskakuje mu lub unika go, chce poprawić mu humor, uczynić go szczęśliwym, powstrzymać przed wyrządzeniem jej krzywdy, narasta w niej napięcie i lęk.

1. Faza ogromnej przemocy

• agresor: wyładowuje się, wpada w szał, eksploduje pod wpływem jakiegoś drobiazgu, stosuje różnego rodzaju przemoc;

• ofiara: czuje się bezradna, w żaden sposób nie może już uspokoić sprawcy, jest w totalnym szoku, nie może uwierzyć, że to naprawdę się stało, odczuwa wstyd, przerażenie, jest oszołomiona, staje się apatyczna, traci ochotę do życia, odczuwa złość i bezradność.

1. Faza miodowego miesiąca

• agresor: wie że posunął się za daleko, zaczyna przepraszać, staje się inną osobą, szczerze żałuje, okazuje skruchę, obiecuje, że już się to nigdy nie powtórzy, płacze, wzbudza litość, tłumaczy się dlaczego to zrobił, przekonuje ofiarę, że to był jednorazowy incydent, okazuje ciepło, miłość, staje się podobny do tego, jaki był na początku znajomości, przynosi prezenty, rozmawia z ofiarą, dba o nią, obiecuje że się będzie leczył;

• ofiara: zaczyna wierzyć że partner się zmienił, że przemoc to jednorazowy incydent, że się nie powtórzy, czuje się kochana, myśli, że jest dla niego ważna, znowu go kocha, spełniają się jej marzenia o cudownej miłości, odczuwa bliskość i zespolenie z partnerem, życie we dwoje znów wydaje jej się piękne i pełne nadziei.

1. Faza narastającego napięcia

• Cykl się powtarza. Przemoc w następnym cyklu staje się gwałtowniejsza, narasta, powtarza się dopóki nie będzie interwencji z zewnątrz

ABORCJA -to zamierzone zgładzenie nienarodzonego dziecka w łonie matki poprzez usunięcie go przy pomocy metod mechanicznych lub farmakologicznych z macicy, co skutkuje jego śmiercią.

IN VITRO jest to metoda zapłodnienia polegająca na doprowadzeniu do połączenia komórki jajowej i plemnika w warunkach laboratoryjnych, poza żeńskim układem rozrodczym. Zaliczana do technik rozrodu wspomaganego medycznie. Jest stosowana z szerokich wskazań jako sposób leczenia objawowego niepłodności w wypadku, gdy inne metody wspomaganego rozrodu nie mają zastosowania lub nie przyniosły oczekiwanego rezultatu.

EUTANAZJA –zadanie śmierci osobie nieuleczalnie chorej umotywowane skróceniem jej cierpień, zazwyczaj na jej życzenie.
Eutanazja jest obecnie ZALEGALIZOWANA w Holandii, Belgii, Luksemburgu, Albanii, Japonii i amerykańskich stanach Teksas i Oregon, a także w australijskim Terytorium Północnym. W Szwajcarii, gdzie można przepisać lek nasenny w śmiertelnej dawce, jednak chory musi go przyjąć samodzielnie.

SPOSÓB PRZEPROWADZENIA EUTANAZJI:

• Aktywny -sztuczne przyspieszenie śmierci osoby chorej lub w podeszłym wieku;

• Pasywny -zawieszenie dalszego leczenia w beznadziejnych przypadkach.

PODJĘCIE DECYZJI O UŚMIERCENIU CHOREGO:

• PERSONALNA – o śmierć prosi chory lub jego rodzina,

• LEGALNA - o śmierci decyduje prawodawstwo danego państwa lub toleruje tego rodzaju postępowanie.

PRAWA UMIERAJĄCEGO CZŁOWIEKA:
1.Prawo do traktowania należnego osobie aż do śmierci.
2. Prawo do informacji o własnym stanie i udziału w podejmowaniu decyzji.
3. Prawo do ulgi w bólu fizycznym i cierpieniu.
4. Prawo do wolności od terapii przedłużających proces umierania.
5.Prawo do pomocy psychologicznej i wsparcia duchowego, zgodnie ze swoim światopoglądem.
6. Prawo do kontaktu z rodziną i swoim środowiskiem, aby nie umierać w samotności.
7. Prawo do wyrażania swoich uczuć na temat śmierci.
8. Prawo do naturalnej i godnej śmierci.

ŻEBRACY -najbiedniejsza warstwa społeczeństwa utrzymująca się z jałmużny, zaliczana do tzw. marginesu społecznego.
Mogą oni znaleźć pomoc w CARITAS, MOPS, PCPR.

SPONSORING polega na przekazywaniu gotówkowego lub innego wsparcia beneficjentowi, aby uczynić jego działalność możliwą z finansowego punktu widzenia, czasami z powodów altruistycznych, jednak zwykle, aby uzyskać różnego rodzaju reklamowe, lub marketingowe korzyści. Wsparcie może składać się ze środków finansowych (np. w przypadku nagród) lub darowizn w naturze (np. trofea i inne nagrody). Beneficjentem może być organizacja lub osoba. Niektórzy sponsorzy mogą wykazywać tendencje filantropijne, zdarza się to jednak rzadko, bo gra ma charakter komercyjny.

SPONSORING jest to działanie marketingowe, promujące firmę, usługę lub produkt w związku z wizerunkiem czy prestiżem, które ma przynieść określone korzyści sponsorowi, niekoniecznie w krótkim przedziale czasowym. Sponsoring opiera się na regule „ Daję, abyś dał”.

HANDEL LUDŹMI to nazwa przestępczego procederu, będącego współczesną formą niewolnictwa. Obejmuje wszelkie działania nakierunkowane na wyzysk ludzi, niezależnie od płci i wieku, naruszające prawo do decydowania o sobie. Wyzysk ten związany jest zazwyczaj z użyciem przemocy.
Wobec ofiar stosowane są działania naruszające ich seksualność, indywidualną wolność i cielesną nienaruszalność. Pozostałe czyny karalne, których dopuszczają się agresorzy wobec ofiar, to naruszenia prawa pracy i prawa ubezpieczeń społecznych, zwłaszcza wobec cudzoziemców.

W 1951 roku weszła w życie Konwencja w sprawie Zwalczania Handlu Ludźmi i Eksploatacji Prostytucji przyjęta przez ONZ 2 grudnia 1949 roku.

FORMY HANDLU LUDŹMI:

• dziećmi,

• kobietami,

• narządami,

• tanią siłą roboczą,

• w celach seksualnych.

PRZYCZYNY HANDLU LUDŹMI:

• czynniki wypychające, np. ubóstwo, bezrobocie, dyskryminacja ze względu na płeć itp.;

• czynniki przyciągające, np. wysokie zapotrzebowanie na tanie usługi seksualne, rosnący popyt na niewykwalifikowaną siłę roboczą.

ORGANIZACJE zajmujące się przeciwdziałaniem: LA STRADA, org. kościelne.

DEZORGANIZACJA ŻYCIA RODZINNEGO zakłócenia wywołujące przejściowy lub trwały rozkład podstawowej komórki społecznej , jaką jest rodzina.
Rezultatem dezorganizacji życia rodziny może być jej rozbicie, które polega na rozejściu się małżonków.

RODZINA DYSFUNKCJONALNA to taka, która wykazuje poważne nieprawidłowości w zaspokajaniu podstawowych potrzeb biologicznych i psychospołecznych członków tej rodziny, a zwłaszcza dziecka (dzieci).

PROBLEMY RODZINY: separacje i rozwody, przemoc w rodzinie, wykorzystywanie dzieci, problem alkoholowy, narkotykowy, pogarszające się warunki materialne, zdrowie psychiczne, osoby stare w rodzinie, przestępczość nieletnich, euro sieroctwo, mediatyzacja życia rodzinnego.

CHOROBY XXI wieku

• AIDS –zespół nabytego braku odporności;

• NERWICA
  Przyczyny: urazy psychiczne, których doznajemy w życiu, stresujące wydarzenia, zwłaszcza te dłużej trwające, kłopoty w pracy lub w domu.

• ANOREKSJA

• BULIMIA

• OTYŁOŚĆ

RASIZM pseudonaukowa doktryna głosząca, że ludzie dzielą się na rasy nie tylko ze względu na cechy somatyczne (budowa ciała, kolor skóry, kształt czaszki), ale i psychiczne. Z tej nierówności w rozwoju psychicznym wynika wartościowanie ras, podział na "wyższe" i "niższe". Mieszanie ras prowadzi do degeneracji ras wyższych i całej ludzkości, upadku cywilizacji i kultur. Według tego przekonania konieczna jest troska o czystość rasową i stosowanie segregacji rasowej.