ŁAŃCUCH MOTOCYKLOWY

Podstawowe informacje

Kiedy w 1880r pewien gentleman - Harris Renold - opatentował łańcuch rolkowy jako sposób przenoszenia napędu, na pewno nie mógł przypuszczać, jaką zdobędzie on popularność właśnie dzięki motocyklom.

Łańcuch napędowy do motocykli to skomplikowane, złożone wyroby metalowe wymagające starannej pielęgnacji. Dość szybko się zużywają i wpływają negatywnie na środowisko. Mimo to są najbardziej rozpowszechnioną formą przenoszenia napędu w jednośladach.

Już na początku stulecia wychwalano napęd wałem Kardana. Obecnie przychylnie mówi się o pasku zębatym. Mimo to 90% motocykli do przeniesienia momentu z wałka wyjściowego skrzyni biegów na tylne koło stosuje łańcuch rolkowy. Przyczyna jest prosta - stanowią one najlepszy kompromis między właściwościami użytkowymi, trwałością i komplikacją techniczną. A przecież łańcuch rolkowy trudno uznać za rozwiązanie doskonałe. Mimo wprowadzenia przez firmę Daido w 1970r łańcucha O-ring (ostatnio nawet X-ring), który dzięki uszczelnieniu utrzymuje smar wewnątrz ogniw, nie da się uniknąć brudnej pracy przy smarowaniu. Również zewnętrzne rolki oraz koła łańcuchowe wymagają smarowania.

W miarę zużycia łańcuch wydłuża się i musi być napinany. Jeżeli jest za luźny, może spaść, a poprzez biczowanie rolki koła łańcuchowego ulegają przedwczesnemu zużyciu. Za mocno napięty łańcuch obciąża łożysko wałka wyjściowego skrzyni biegów i może się zerwać. Typowy luz łańcucha to 25-35mm, ale w motocyklach typu enduro jest on większy z racji dużego skoku zawieszeń.

 

Budowa łańcucha rolkowego

Nowoczesny łańcuch motocyklowy ma następującą budowę: sworzeń przechodzi przez dwa zewnętrzne i dwa wewnętrzne ogniwa. Między wewnętrznymi ogniwami sworzeń jest ułożyskowany w tulejce. Między sworznie a tulejkę wtłacza się smar. Aby nie mógł się wydostać na zewnątrz, między wewnętrznymi a zewnętrznymi ogniwami umieszczono pierścień uszczelniający. na tulejach sa osadzone obrotowo rolki, których zewnętrzna powierzchnia otacza się po kołach łańcuchowych.

Wymiarowanie łańcuchów

Dla motocykli o różnej mocy przewidziane są odmienne łańcuchy. Do określenia wymiarów stosuje się tradycyjnie podziałkę podaną w calach. Za jednostkę podziałki przyjęto odstęp między osiami sąsiadujących sworzni razy szerokość rolek mierzoną po wewnętrznej stronie dwóch wewnętrznych płytek ogniwa. Ponieważ taka jednostka powoduje w naszym metrycznym świecie pewne zamieszanie, producent łańcuchów D.I.D. wprowadził własne, trzycyfrowe oznakowanie łańcuchów, które jest wprawdzie mało logiczne, ale za to proste. Zostało ono ostatnio przejęte również przez innych producentów łańcuchów.

 

Najczęściej zadawane pytania:

Kiedy łańcuch napędowy można nazwać wyciągniętym? Kryterium jest tu przyrost długości łańcucha. Oczywiście nikt nie będzie mierzył długości pojedynczego ogniwa. Największe dopuszczalne wydłużenie łańcucha wynosi 5%. Rachunek jest prosty - łańcuch 1/2 cala ma ogniwo o długości 12,7mm. 100 ogniw ma zatem 1270mm. Z tego 2% to 25,4mm. Maksymalna długość łańcucha wynosi zatem 1270+25,4=1295,4mm. Taki łańcuch należy wymienić.

 

Ile wytrzymuje łańuch typu O-ring? Łańcuch tego typu charakteryzuje się trwałością rzędu 20-40tys.km

 

Jak pielęgnować łańcuch? Należy go systematycznie smarować. W handlu dostępne są preparaty aerozolowe do smarowania łańcuchów. Należy jedynie zwrócić uwagę, czy jest to preparat do łańcuchów z pierścieniami o-ring, czy bez nich. Ten pierwszy ma wysokie właściwości penetrujące umożliwiające penetrację w głąb ogniwa nawet przez o-ring. Po kilku minutach od rozpylenia rozpuszczalniki odparowują pozostawiając smar o właściwej konsystencji. Po umyciu i wysuszeniu łańcucha preparat natryskuje się nań od jego wewnętrznej strony. Po odparowaniu rozpuszczalników, co trwa około 15 minut, łańcuch jest gotowy do jazdy. Przy jeździe w deszczu lub środowisku wysoko zapylonym proces smarowania należy wykonywać częściej.

literatura:

Motocykl 2/1999,

katalog firmy D.I.D.,

Świat Motocykli 5/1994