Próba spłaszczania: Zakres normy : metoda okreslenia podatności rur metalowych o przekroju okrągłym do odkształcenia plastycznego podczas spłaszczania. Rura o średnicy nie większej niż 600 mm i grubości nie większej niż 15 % średnicy zewn. Symbole. A – grubosc ścianki, b –wewnetrzna szerokość spłaszczonej probki, D-srednica zewn. , H – odstep miedzy płytami mierzony pod obciążeniem , L-dlugosc probki do badan . Zasada próby: koniec rury lub próbkę splaszcza się tak aby odstep miedzy plytami ściskającymi mierzony pod obciążeniem w kierunku spłaszczania osiągnął okreslona wartość. W przypadku spłaszczania do styku powierzchnie wewn. Powinny zetknąć się ze soba na odcinku odp co najmniej Polowie szerokości wewn.Wyposażenie: Urzadzenie powinno zapewnic spłaszczenie Az do uzyskania wymaganego odstępu H. Szerokosc plyt powinna być wieksza niż szerokość probki do badan po spłaszczeniu i powinna wynosic przynajmniej 1,6 D . Dlugosc plyt powinna obejmowac cala długość probki. Próbka do badan: długosc nie mniejsza niż 10 mm i wieksza niż 100 mm. Krawędzie powinny być zaokrąglone. Jeżeli probie podaje się koniec rury o pelnej długości to rura powinna być nacieta na koncu przynajmniej do głębokości 80% zewn średnicy. Naciecie należy wykonac w odległości rownej długości probki do badan od konca rury. Procedura: w temp 10 – 35 stopni , w warunkach kontrolowanych 23 - +- 5 stopni. Umieszczamy miedzy dwoma plytami , probki splaszcza się przemieszczając plyty w kierunku prostopadłym do osi wzdłużnej rury. Prędkość przemieszczania się plyt nie powinna przekraczac 25 mm/ min. Ruy próba wywijania kołnierza Zakres normy Stosuje się do rur metalowych o przekroju okrągłym o śrdnicy zewnętrznej nie większej niż 150mm i grubości ścianki niewiekszej niż 10mm. Symbole a2-grubość ścianki rury [mm] Du-maks. Średnica zew rury [mm] L- Długość próbki do badań [mm] R-promień naroża narzędzia wywijającego kołnierz [mm] Β-kąt stożkowego trzpienia [stopnie] Zasada próby Próba polega na wywijaniu na kształt kołnierza końce próbki do badań odciętej rury prostopadłej do osi wzdłużnej tak aby zewnętrzna średnica kołnierza osiągnęła wartość określony w odp. Normie wyrobu. Wyposażenie do próby Prasa o o zmiennej prędości Uniwersalna maszyna wytrzymałościowa Wyposażenie kształtujące składające się z: -Stożkowy trzpień o odpowiednim koncie (zazwyczaj 90°), -narzędzie wywijające kołnierz, -matryce podczytujące Próbka do badań Długość próbki-1,50 może być mniejsza ale po wywinięciu jej część cylindryczna wynosi co najmniej 0,50. Oba końce próbki do badań powinny być prostopadłe do osi rury. Krawędzie można zaokrąglić za pomocą pilnika Procedura Temp. Otoczenia od 10°do 35°, w warunkach kontrolowanych 23+- 5°C. , Odkształcić poprzez wyciśnięcie stożkowego trzpienia w jeden z końców. Usunąć stożkowy trzpień , Utworzyć kołnierz wywierający osiową siłe na próbkę do badań. , Stożkowy trzpień może być nasmarowany. Podczas próby trzpień nie powinien się obracać. W sytuacjach sporczych? Nie powinien przekraczać 50mm/min. Wynik pozytywny gdy gołym okiem nie są widoczne pęknięcia. Próba roztłaczania Stosuje się dla rur o średnicy zewnętrznej nie wikerzej niż 150mm i o grubości ścianki nie większej niż 10mm Symbole, określenia i jednostki a2- Grubość scianki rury [mm]
D- początkowa zewnętrzna średnica rury D-Maksymalna zewnetrzna średnica rury po próbie L- Długośc próbki do badań β- kąt stożkowego trzpienia Zasada próby Roztłaczanie za pomocą stożkowego trzpienia końca próbki do badań odciętej rury aż do chwili gdy średnica roztłaczania rury osiągnie wartość podaną w odpowiedniej normie wyrobu. Wyposarzenie do próby Prasa o zmiennej prędkości lub uniwersalna maszyna wytrzymałościowa , Stożkowy trzpień powinien mieć kąt określony w odpowiedniej normie wyrobu, a jego powierzchnia powinna być wykonana z polerowanego materiału o wystarczającej twardości. , Zalecane kąty stożkowe trzpienia: 30,45 i 60° Próbka do badań Długość próbki do badań zależy od kąta stożkowego trzpienia stosowanego w próbie roztłaczania. Jeżeli kąt jest równy lub mniejszy niż 30, długość próbki powinna wynosić w przybliżeniu L=2D. Jeżeli kąt jest większy niż 30, długość powinna wynoscić w przybliżeniu L=1,5D. Próbka Może być krótsza pod warunkiem ze długość cylindrycznej części pozostaje w niej po roztłoczeniu wynosi co najmniej 0,5D.O Oba końce próbki do badań powinny leżeć w płaszczyźnie prostopadłej do jej osi. Krawędzie roztłaczanego końca powinny być zaokrąglone za pomocą pilnika lub zukosowane inną techniką. Jeżeli próbie poddaje się rury spawane, to wypukłość szwu od stromy wewnętrznej może być usunięta. Procedura Temp. Otoczenia 10 do 35, w warunkach kontrolowanych 23+-5C Próbkę do badań roztłacza się wciskając stożkowy trzpień , bez uderzeń az do uzyskania wymaganej średnicy
Stożkowy trzpień może być nasmarowany, podczas próby trzpien nie powinien obracać się względem próbki do badan.
W przypadkach spornych prędkość wciskania trzpienia nie powinna przekraczać 50mm/min Ocena próby roztłaczania powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami odpowiedniej normy wyrobu. Jeżeli wymagania te nie są określone, wynik należy uznać za pozytywny, gdy podczas obserwacji nie uzbrojonym okiem nie są widoczne pękniecia. Nieznaczne spękania na krawędziach nie powinny stanowić podstaw do odrzucenia.
. Metale – Rury – Próby rozciągania pierścienia. Zakres normy określono metodę wykonywania próby rozciągania pierścienia wyciętego z rury, stosowaną do ujawnienia wad, zarówno na powierzchni jak i wewnątrz przez poddanie próbki odkształceniu aż do jej rozerwania. Próba może być także zastosowana do oceny podatności rur do odkształcenia plastycznego. Próbę rozciągania pierścienia stostuje się do rur o średnicy zewnętrznej większej niż 150mm i grubości ścianki nie większej niż 40mm. Wewnętrzna średnica powinna być większa niż 100mm. Zasady próby wycięty z rury pierścień poddaje się odkształceniu na obwodzie do rozerwania. Wyposarzenie do próby Dwa okrągłe sworznie o jednakowej średnicy i równoległych osiach które powinny przesuwać się względem siebie pozostając cały czas wzajemnie równoległe. W zasadzie biorąc pod uwagę ich dopuszczalną wytrzymałość średnica kołków powinna być minimalna przy założeniu że średnica wewnętrzna rury na to pozwala. Zaleca się aby średnica była przyjnajmniej trzykortnie większa niż grubość ścianki badanej rury. Próbką do badania powinien być pierścień wycięty z rury w taki sposób aby powierzchnie czołowe jego końców były prostopadłe do osi rury, długość próbki do badań powinna wynosić około 15mm. Jeżeli grubość ścianki przekracza 15mm, długość próbki do badań może być równa grubości jej ściarki. Końce próbki powinny być wolne od zadziorów. Krawędzie można zaokrąglić za pomocą pilnika lub zfałszować stosując inne metody. Procedura na ogół próbka powinna być przeprowadzana w temperaturze otoczenia w zakresie od 10 do 35. Próba w warunkach kontrolowanych powinna być przeprowadzona w temperaturze 23+- 5. Pierścień wycięty z rury umieścić na sworzniach odkształcać pierścień aż do rozerwania, rozsuwając sworznie z kontrolowaną prędkością. W przypadkach spornych prędkość nie powinna przekraczać 5mm/s. Ocena próby rozciągania pierścienia powinna być wykonana zgodnie z wymaganiami odpowiedniej normy wyrobu. Jeżeli wymagania te nie są określone wyniki próby należy uznać za pozytywny gdy podczas obserwacji nieuzbrojonym okiem nie są widoczne pęknięcia