Co to jest wzrost gospodarczy ?

Jest to zwiększenie się rocznej produkcji dóbr i usług w kraju. Jeśli w kolejnym roku w całej gospodarce uda się sprzedać więcej towarów i usług niż w roku poprzednim – mamy do czynienia ze wzrostem gospodarczym. Kiedy jesteśmy w stanie więcej zarobić, źródłem wzrostu jest nasza praca. Ale jeśli w tym samym czasie, gdy wzrosły nasze zarobki, o tyle samo podniosły się ceny towarów, które kupujemy, mieliśmy do czynienia tylko ze wzrostem nominalnym. Nie możemy bowiem kupić więcej niż poprzednio. Dlatego cieszyć się można tylko z wzrostu realnego, czyli po uwzględnieniu inflacji. Wzrost gospodarczy odnosi się tylko do zmian ilościowych, przy założeniu, że podstawowe wielkości makroekonomiczne charakteryzują się długofalowym trendem.

Jakie są źródła wzrostu gospodarczego?

Głównym czynnikiem pobudzającym wzrost gospodarczy w krótkim okresie jest popyt konsumpcyjny i inwestycyjny, krajowy i zagraniczny. W długim okresie natomiast – dostateczna podaż i efektywność czynników wytwórczych. Coraz częściej czynnikiem wzrostu staje się też handel zagraniczny. Tempo wzrostu (lub spadku) produktu krajowego brutto jest (w przybliżeniu) sumą wskaźników obrazujących zmiany stanu zatrudnienia oraz wydajności pracy. Jednym z najważniejszych źródeł wzrostu wydajności jest postęp techniczny oraz dynamika inwestycji.

Czterema siłami napędowymi wzrostu gospodarczego są:

1. Zasoby ludzkie(podaż pracy, wykształcenie, dyscyplina pracy, motywacja)

2. Zasoby naturalne(ziemia, zasoby mineralne ,paliwa ,jakość środowiska)

3. Akumulacja kapitału(maszyny, fabryki, drogi)

4. Technologia(nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość)

Zasoby ludzkie – na nakłady pracy składają się liczba zatrudnionych robotników kwalifikacje siły roboczej. Wielu ekonomistów jest przekonanych ,że jakość nakładów pracy to najważniejszy element wzrostu gospodarczego. Kraj może kupić najnowocześniejsze maszyny i urządzenia telekomunikacyjne, komputery, czy samoloty bojowe. Owe dobra inwestycyjne będą jednak mogły być skutecznie wykorzystywane i konserwowane tylko przez wykwalifikowanych i odpowiednio przeszkolonych pracowników. Poprawa wykształcenia, zdrowia i dyscypliny pracy, a w ostatnich latach umiejętność posługiwania się komputerem znacznie zwiększa wydajność pracy.

Zasoby naturalne – wśród ważnych elementów tych zasobów można wymienić ziemię uprawną, ropę, gaz, lasy, wodę i zasoby mineralne. Niektóre kraje o wysokich dochodach, takie jak Kanada czy Norwegia oparły swój wzrost przede wszystkim na obfitym wyposażeniu w zasoby, przy dużej produkcji w rolnictwie, rybołówstwie i leśnictwie. Podobnie USA ze swoimi rozległymi obszarami uprawnymi w strefie umiarkowanej są największym na świecie producentem i eksporterem zbóż.

Akumulacja kapitału - elementami kapitału są : maszyny, budynki i zapasy materiałów i wyrobów, które wraz z innymi czynnikami wytwórczymi uczestniczą w produkcji. Przy danych rozmiarach siły roboczej wzrost całkowitych zasobów kapitału na jednego zatrudnionego pozwala na zwiększenie produkcji. W miarę upływu czasu kapitał zużywa się. Do utrzymania zasobu kapitału konieczna jest określona wielkość inwestycji. Przy większych rozmiarach inwestycji zwiększa się techniczne uzbrojenie pracy, co pozwala na zwiększenie wydajności pracy.

W dwudziestym stuleciu fale inwestowania w samochody, drogi i elektrownie zwiększyły wydajność i zapewniły infrastrukturę, która stworzyła całe nowe gałęzie gospodarki. Wielu jest przekonanych, że komputery i infostrada będą w dwudziestym pierwszym wieku tym czym kiedyś były koleje i autostrady.

Technologia – przełomowe wynalazki prowadzą do spektakularnego postępu wiedzy technicznej. Typowymi przykładami są : koło, silnik parowy czy nowoczesny komputer. Olbrzymi postęp techniczny dokonał się nie tylko w przemyśle, lecz i w rolnictwie. Proces tworzenia się społeczeństw przemysłowych rozpoczął się dopiero w tedy, kiedy wzrost wydajności w rolnictwie umożliwił przejście części zatrudnionych do przemysłu. Ważną rolę we wzroście poziomu produkcji rolnej i całej gospodarki odegrały między innymi takie wydarzenia jak:

Zastąpienie pracy zwierząt maszynami. Wprowadzenie systemów odwadniania irygacji pól, zastosowanie nawozów sztucznych i nowych, hybrydowych odmian nasion.

Od czego zależy skala dokonywanych wynalazków i innowacji?

Niektóre nowe pomysły są elementami twórczego niepokoju i ciekawości intelektualnej twórców lub ich frustracji. Jednakże, podobnie jak w większości innych dziedzin, skala wynalazków zależy od ilości zasobów przeznaczonych na działalność badawczą ,a te z kolei rachunku opłacalności, czyli porównania kosztów z przewidywanymi efektami.

Często ekonomiści zapisują zależność pomiędzy czynnikami wzrostu w postaci funkcji łącznej produkcji, która wiąże całkowitą produkcję w gospodarce z nakładami i technologią. Algebraicznie funkcja przybiera postać :

Q = AF ( K,L,R )

Gdzie:

Q - produkcja

K - produkcyjne usługi kapitału

L - nakłady pracy

R - nakłady zasobów naturalnych

A -Poziom technologi w gospodarce

F - funkcja produkcji

W miarę wzrostu nakładów kapitału, pracy lub zasobów naturalnych możemy oczekiwać wzrostu produkcji, chociaż produkcja będzie zapewne wykazywać malejące przychody z dodatkowych nakładów czynników produkcji. Rolę technologii możemy pojmować jako powiększenie produkcyjności nakładów. Produkcyjność oznacza stosunek wielkości produkcji do ważonej średniej nakładów. W miarę doskonalenia technologii (A), w wyniku nowych wynalazków czy przejmowania technologii z zagranicy, postęp ten pozwala krajowi wytworzyć większą produkcję przy tym samym poziomie nakładów.

PODSTAWOWE MIERNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO

Wzrost gospodarczy określa wymierne skutki procesu powiększania zdolności wytwórczych kraju w danym okresie.

Podstawowe mierniki wzrostu gospodarczego to :

1. Produkt Krajowy Brutto(PKB) : całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez Społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju(kiedy rośnie PKB Społeczeństwo Staje się bogatsze),

2. Produkt Narodowy Brutto( PNB) : całkowita wartość wyrobów i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu jednego roku, PNB uwzględnia również dochody krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych firm działających w kraju,

3. stopa wzrostu dochodu narodowego : (lub realnego produktu krajowego brutto) oznacza ona stosunek przyrostu dochodu narodowego w badanym okresie do wielkości dochodu narodowego w okresie bazowym,

4. dochód narodowy (DN) : stanowi nowo wytworzoną wartość produktu krajowego w ciągu roku przez wszystkie podmioty gospodarki narodowej, skorygowaną o Saldo rozliczeń za granicą,

5. (PKB per capita) : wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca.

Produkt Krajowy Brutto (PKB) to wielkość wytworzonej w ciągu danego roku produkcji przy wykorzystaniu czynników wytwórczych zlokalizowanych na obszarze danego kraju niezależnie od własności tych czynników wytwórczych.

Wyodrębnić można trzy metody wyznaczania PKB:

• pomiar wielkości produkcji,

• pomiar wielkości dochodów,

• pomiar wielkości wydatków.

Metoda opierająca się na pomiarze wielkości produkcji polega na oszacowaniu wartości wszystkich wytworzonych w danym okresie dóbr i usług finalnych w gospodarce, czyli produktów nabywanych przez ostatecznych użytkowników. Przy wyliczaniu wielkości PKB za pomocą tej metody nie można wziąć pod uwagę wartości dóbr pośrednich, czyli dóbr częściowo wytworzonych, stanowiących w procesie produkcji nakład do stworzenia innych dóbr. Przez to unika się niebezpieczeństwa podwójnego ujmowania tych samych wielkości produkcji (raz jako dobro pośrednie, drugi raz jako element dobra finalnego).

W praktyce wielkość PKB przy wykorzystaniu tej metody uzyskuje się poprzez obliczenie wartości dodanej produkcji w gospodarce. Wartość tą oblicza się poprzez odjęcie od wartości wyprodukowanych w danym przedsiębiorstwie dóbr finalnych sumy nakładów czynników wytwórczych, które zużyte zostały przy produkcji tych dóbr. Globalna wielkość wartości dodanej brutto w gospodarce w danym roku stanowi wielkość PKB.

Pomiar wielkości dochodów jako metoda wyznaczania wartości PKB polega na zsumowaniu dochodów wszystkich właścicieli czynników wytwórczych. Dochody te obejmują płatności za pracę, ziemię i kapitał, a w szczególności:

• wynagrodzenia za pracę,

• dochody właścicieli kapitału (np. z tytułu dzierżawy ziemi),

• dochody z oprocentowania kapitału netto,

• dochody jednostek gospodarujących

Wielkość PKB wyznacza się poprzez zsumowanie dochodów czynników wytwórczych z uwzględnieniem zysków przedsiębiorstw.

Natomiast wyznaczanie wielkości PKB przy wykorzystaniu pomiaru wielkości wydatków polega na zsumowaniu wielkości wszystkich wydatków ponoszonych przez gospodarstwa domowe, sferę przedsiębiorstw oraz instytucje państwowe i terytorialne na obszarze danego kraju w określonym czasie.

W przypadku gospodarki zamkniętej (nie prowadzącej wymiany gospodarczej z zagranicą) do najważniejszych kategorii wydatków uwzględnianych przy wyznaczaniu PKB należą:

• wydatki gospodarstw domowych:

  • na dobra bieżącej konsumpcji,

  • na dobra trwałe,

  • na usługi,

• wydatki przedsiębiorstw:

  • na inwestycje,

  • na tworzenie majątku trwałego,

  • zmiana poziomu zapasów w przedsiębiorstwie,

• wydatki publiczne:

  • zakupy rządu centralnego oraz władz lokalnych.

Zamieszczone przykłady pokazują, jak wielkie mogą być różnice w tempie rozwoju krajów w długim okresie. W ciągu XX wieku PKB na głowę mieszkańca Japonii wzrósł 18 razy, skutkiem czego kraj awansował z grona najuboższych do najwyżej rozwiniętych gospodarek świata i niemal dogonił Stany Zjednoczone, które były jednym z najwyżej rozwiniętych krajów świata w 1900 roku, ale wzrost PKB na głowę mieszkańca w XX wieku był tylko siedmiokrotny. Szybszy rozwój Włoch od Wielkiej Brytanii spowodował, że oba kraje niemal zrównały się poziomem rozwoju mimo różnego punktu startu (w 1900 roku PKB na głowę mieszkańca Włoch stanowił tylko 40% brytyjskiego).Z kolei powolny wzrost gospodarczy Argentyny spowodował, że kraj ten – kiedyś należący do najzamożniejszych - stracił dystans do Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej.

Produkt Narodowy Brutto (PNB) to wielkość całkowitych dochodów uzyskanych przez obywateli i podmioty z danego kraju przy wykorzystaniu należących do nich czynników produkcji, niezależnie od kraju, w którym te czynniki wykorzystano. Miernik PNB może być wykorzystywany do charakterystyki gospodarek otwartych, w których odnotowuje się zjawisko handlu zagranicznego.

Wielkość PNB wyznacza się poprzez dodanie do PKB wartości dochodów netto z własności za granicą (Dn):

PNB = PKB + Dn

Gdzie:

Dn (dochód netto z własności za granicą) stanowi różnicę pomiędzy dochodami z własności uzyskiwanymi za granicą a dochodami z własności zapłaconymi zagranicy.

Mierniki PKB oraz PNB można ujmować w dwóch rodzajach cen:

• w cenach rynkowych - cenach obowiązujących w danym okresie na rynku, zawierających podatki pośrednie, czyli podatki naliczane od zawieranych transakcji (np. podatek VAT, cło, akcyza),

• w cenach czynników wytwórczych - cenach rynkowych pomniejszonych o podatki pośrednie, czyli cenach otrzymywanych przez producentów po zapłaceniu przez nich podatków pośrednich.

Można zatem określić następujące relacje:

PKB (w cenach czynników produkcji) = PKB (w cenach rynkowych) - podatki pośrednie oraz PNB (w cenach czynników produkcji) = PNB (w cenach rynkowych) - podatki pośrednie.

Dochód narodowy to miara produkcji wytworzonej w danym czasie za pomocą czynników produkcji należących do obywateli danego kraju (niezależnie od miejsca ich użycia), wyrażona w cenach tych czynników; inaczej — produkt narodowy netto (PNN) w cenach czynników produkcji.

Punktem wyjścia do obliczenia wielkości dochodu narodowego jest wartość produktu krajowego brutto (PKB) w cenach rynkowych. PKB w cenach rynkowych jest sumą wartości dodanych powstałych w danym okresie w poszczególnych procesach produkcyjnych. Stosując jako kryterium podmiot nabywający wytworzoną produkcję, PKB w cenach rynkowych, powstały w danym czasie.

PKB per capita to jeden z najczęściej stosowanych na świecie mierników zamożności państwa (społeczności w nim mieszkającej). Sposób jego obliczania jest bardzo prosty – wartość Produktu Krajowego Brutto danego państwa dzielimy przez liczbę jego mieszkańców. Pojęcie PKB per capita pojawiło się na świecie ze względu na niespójność w podawaniu dochodu narodowego państw jako niepodważalnej miary ich zamożności. PKB nie uwzględnia kwot amortyzacyjnych. Toteż wzrost PKB nie przekłada się automatycznie na wzrost stopy życiowej.

Bariery Wzrostu Gospodarczego :

W procesie wzrostu gospodarczego napotykamy na przeszkody, bardziej lub mniej trwałe. Mniej trwałe tzn. występujące przejściowo są najczęściej efektem wadliwego zaprojektowania czy zaplanowania przedsięwzięć gospodarczych, albo skutkiem nieprzewidzianych okoliczności. Natomiast te przeszkody, które mają charakter bardziej obiektywny, są trudniejsze do przezwyciężenia, są bardziej trwałe i nazywane są barierami wzrostu gospodarczego.

BARIERY WZROSTU GOSPODARCZEGO
To różnego typu ograniczenia i przeszkody występujące w procesach wzrostu gospodarczego w jakimś okresie czasu, które mają charakter obiektywny, są dość trwałe i trudne do przezwyciężenia, tym samym hamują wzrost gospodarczy.
W literaturze ekonomicznej wymienia się najczęściej następujące bariery wzrostu gospodarczego:

a)instytucjonalna - nieprzystosowanie całokształtu instytucji państwa do sterowania i oddziaływania na procesy rozwoju i wzrostu gospodarczego. Przejawem tego rodzaju bariery może być np. przestarzałe ustawodawstwo gospodarcze, ograniczające aktywność podmiotów gospodarczych, nadmiernie rozbudowany i niesprawny aparat biurokratyczny państwa, zbyt duża centralizacja decyzji na szczeblu makroekonomicznym.

b)strukturalna - jest wynikiem historycznie ukształtowanej struktury gospodarki narodowej, utrudniającej start i proces rozwoju i wzrostu gospodarczego. Jej przejawem jest m.in. niedorozwój gałęzi produkcyjnych dobra inwestycyjne, czy też niedostateczny w procesie przemian strukturalnych gospodarki rozwój gałęzi, będących nośnikami postępu technicznego.

c)konsumpcyjna - to zależność między stopą akumulacji w gospodarce narodowej a stopą konsumpcji. Przyspieszenie tempa wzrostu gospodarczego oznacza konieczność zwiększenia stopy akumulacji w gospodarce narodowej, co oznacza względnie bądź nawet absolutnie zmniejszenie poziomu spożycia. Reakcje społeczne na tego rodzaju zjawisko mogą uniemożliwić urzeczywistnienie zamiaru zwiększenia stopy wzrostu gospodarczego.

d) siły roboczej - roboczej oznacza brak siły roboczej niezbędnej dla rozpoczęcia procesu wzrostu lub jego kontynuacji. Może to być brak siły roboczej w ogóle lub też niedobór kwalifikowanej siły roboczej, a więc siły roboczej o określonych kwalifikacjach. Metodą przezwyciężania jest wzrost wydajności pracy, zmniejszający zapotrzebowanie na siłę roboczą.
Brak siły roboczej o charakterze lokalnym czy też siły roboczej o określonych kwalifikacjach pozwala przezwyciężyć określony system płac, preferując zatrudnienie w rejonach niedoboru siły roboczej czy też określone zawody o charakterze deficytowym.

e )surowcowa - oznacza niedostatek w danym kraju surowców, niezbędnych dla rozwoju określonej produkcji, czy gałęzi gospodarki narodowej. Działanie tej bariery odczuwalne jest w większości krajów z wyjątkiem tych, które natura wyposażyła w obfitość źródeł surowcowych.
Bariera surowcowa odczuwalna może być także w kraju dysponującym określonymi zasobami naturalnymi, ale dla uruchomienia, których niezbędne są określone inwestycje - z reguły o długim cyklu, wysoko kapitałochłonne, kosztowne.

f )handlu zagranicznego - jest rezultatem występowania innych barier w procesie wzrostu gospodarczego. Oznacza ona, że dla dokonania niezbędnego dla gospodarki importu konieczne jest rozwijanie niezbędnego eksportu. Eksport służy, więc jako metoda zdobycia środków dla sfinansowania importu brakujących i niezbędnych dla kontynuowania wzrostu gospodarczego surowców, półfabrykatów, maszyn, urządzeń. Gospodarka narodowa nie dysponująca zasobami, które muszą być w tym celu eksportowane - nie może się dynamicznie rozwijać. Bariera ta może ulec zaostrzeniu, jeżeli dla danego kraju pogorszą się warunki wymiany międzynarodowej, czyli terms of trade, a więc gdy pogorszą się relacje cen towarów eksportowanych do cen towarów importowanych.

g)ekologiczna – wielkość i sposób funkcjonowania regionalnego rynku dóbr i usług, tendencje zmian na regionalnym rynku pracy, dynamika popytu regionalnego i zmiany w jego strukturze, zmiany dochodów ludności, przedsiębiorstw i organów samorządu terytorialnego.

Teorie wzrostu gospodarczego

Pod pojęciem modelu wzrostu gospodarczego rozumie się schematy, które w uproszczony sposób prezentują główne związki i zależności pomiędzy czynnikami wzrostu. W modelach pomija się drugorzędne elementy, które nie mają wpływu na ostateczny przebieg procesu i ustalenie głównych zależności przyczynowo-skutkowych. Do najpopularniejszych modeli wzrostu gospodarczego należą modele opracowane przez :

* Harroda - Model autorstwa angielskiego uczonego Roya Harroda prezentuje zależność wzrostu od oszczędności i inwestycji.,

* Domara - Inwestycje są postrzegane nie tylko jako składnik zagregowanego popytu (jak miało to miejsce w krótkookresowej analizie Keynesa), ale również jako czynnik współuczestniczący w tworzeniu zdolności produkcyjnych, a zatem i podaży.

* Kaleckiego - Według poglądów Kaleckiego wzrost gospodarczy jest uzależniony przede wszystkim od inwestycji, uznając je za główny czynnik decydujący o poziomie produkcji.

* Solow - Zgodnie z poglądami Roberta Solowa wzrost gospodarczy określony jest poprzez rozmiary produkcji. Przyjął on, że wielkość produkcji jest funkcja dwóch zmiennych: kapitału i pracy.

Wzrost gospodarczy w krajach OECD

Organizacja Współpracy i Rozwoju Gospodarczego zrzesza 24 najwyżej rozwinięte kraje świata, od Stanów Zjednoczonych i Japonii ,po Nową Zelandię, Irlandię i Turcję.

Po roku 1973 we wszystkich krajach OECD nastąpił gwałtowny spadek dynamiki i wydajności pracy. Przyczyn tego zjawiska można upatrywać w kilku czynnikach. Niektórzy ekonomiści dopatrują się ich we wprowadzeniu zaostrzonych przepisów dotyczących ochrony środowiska i służących ograniczeniu negatywnych efektów ubocznych wzrostu gospodarczego, które spowodowały znaczny wzrost kosztów produkcji, a w rezultacie doprowadził do zahamowania dynamiki i wydajności pracy.

Przykładów wysokiego wzrostu gospodarczego jest wiele. Po drugiej wojnie światowej okres szybkiego wzrostu doświadczyły kraje Europy Zachodniej odbudowujące swój potencjał gospodarczy, w tym szczególnie wysokie tempo wzrostu osiągnęła Republika Federalna Niemiec. Wiele lat wysoką dynamiką wzrostu mogła pochwalić się Japonia, która również wyrosła na jedną z największych potęg gospodarczych. W latach 90. jej sukces powtarzały tzw. azjatyckie tygrysy – kraje takie, jak Korea Południowa czy Tajlandia. Obecnie krajem, który może poszczycić się najwyższą dynamiką PKB, są Chiny. Również kraje socjalistyczne mogły pochwalić się wysokimi wskaźnikami tempa wzrostu gospodarczego w okresie intensywnej industrializacji. Niestety gospodarki tych państw doświadczyły poważnych kryzysów zmierzających ostatecznie do odrzucenia systemu centralnego planowania.

Mimo, że dodatni wzrost gospodarczy może wydawać się być zjawiskiem powszechnym, to we współczesnej historii nie brakuje wielu przykładów ujemnego wzrostu gospodarczego. Znaczny spadek PKB może być wywołany zniszczeniami wojennymi. Doświadczyło tego wiele państw europejskich podczas I i II wojny światowej. Negatywny wpływ na produkcję potęgowało także zamknięcie granic ograniczające przepływy kapitału i wymianę handlową. Przykładowo, Polska doświadczyła po I wojnie światowej głębokiego spadku produkcji na skutek zarówno zniszczeń wojennych jak i załamania eksportu na rynek rosyjski. Poziom rozwoju z 1913 r. udało się osiągnąć powtórnie tuż przed wybuchem II wojny światowej.

Po II wojnie światowej także nie brakowało przykładów negatywnego rozwoju gospodarczego. Uzyskujące niepodległość byłe kolonie europejskie w Afryce, mimo początkowego ożywienia, wkraczały na drogę długotrwałego regresu. Za taki stan rzeczy często obwinia się silne zróżnicowanie etniczne społeczeństw państw Afryki subsaharyjskiej, co jest zarzewiem konfliktów wewnętrznych. Chlubnym wyjątkiem pośród państw czarnej Afryki jest Botswana. Także państwa uznane za wysokorozwinięte mogą doświadczać znacznego spadku PKB. Przykład stanowi Wenezuela, będąca w latach 60tych w czołówce gospodarek świata, obecnie odrabiająca 40 lat stracone dla rozwoju. Inną grupę państw, które doświadczyły spadku PKB, stanowią gospodarki przechodzące transformację systemowo-ustrojową. Wszystkie państwa bloku wschodniego doświadczyły znacznego spadku PKB. Na ogół po okresie regresu następował okres szybkiego wzrostu gospodarczego. Niemniej, niektóre gospodarki państw byłego ZSRR, przykładowo Ukraina i Mołdawia, nie osiągnęły ciągle poziomu sprzed 1990 r.

Czy istnieją granice wzrostu gospodarczego?????? ;>

Wzrost gospodarczy napotyka granice wyznaczone przez daną, niezmienną ilość zasobów naturalnych i zasobów środowiska przyrodniczego. Wzrost gospodarczy pociąga za sobą szybki wzrost wykorzystania ziemi i zasobów mineralnych, a także – w braku kontroli – emisji zanieczyszczeń do atmosfery i wód powierzchniowych. Pokazuje to, że są podstawy do niepokoju, ponieważ może doprowadzić do wyczerpania zasobów i zniszczenia środowiska. Nie ulega wątpliwości pogorszenie jakości ziemi i zasobów mineralnych w ciągu ostatniego stulecia, a także to, że musimy sięgać dalej w głąb ziemi w poszukiwaniu ropy, korzystać z coraz gorszych ziem uprawnych i z nisko procentowych rud minerałów. Jak dotychczas jednak, postęp techniczny w przeważającej mierze równoważył te tendencje, w wyniku czego ceny ropy, gazu, większości minerałów i ziem faktycznie spadały w stosunku do cen pracy. Co więcej nowe technologie sprzyjające środowisku coraz bardziej zyskują na znaczeniu, a w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci XX wieku, uporano się z wieloma najbardziej dramatycznymi przypadkami nadużywania zasobów środowiska. Niemniej jednak pokonywanie ograniczeń nakładanych przez środowisko staje się bardziej kosztowne i niektórzy ekonomiści są przekonani, że wyraźny spadek tempa faktycznego wzrostu wydajności w Stanach Zjednoczonych był spowodowany kosztami dostosowania się do wymagań polityki ochrony środowiska.

Cykl koniunkturalny

Okres jaki upływa pomiędzy kolejnymi załamaniami gospodarczymi. To powtarzające się, choć nie zawsze regularne pod względem długości i amplitudy wahania aktywności gospodarczej o okresie od 2-10 lat. Wahania te przejawiają się w zmianach absolutnych, odchyleniach od trendu lub wahaniach dynamiki (stopy wzrostu) różnych zmiennych ekonomicznych, które opisują poziom aktywności gospodarczej.

Klasyczny cykl składa się z czterech faz : kryzysu (recesji), depresji, ożywienia i rozkwitu oraz dwóch punktów zwrotnych :

- dna - szczytu

Przebieg cyklu  klasycznego

Cechy faz cyklu 

Faza kryzysu:

• nadwyżka podaży nad popytem, wzrost zapasów u producentów

• spadek produkcji, przychodów, zysków i zatrudnienia

• spadek cen (współcześnie zwolnienie tempa inflacji)

 Faza depresji:

• trend spadkowy produkcji , zatrudnienia , płac , cen , zysku , inwestycji i konsumpcji zanikają

• przywrócona zostaje stabilizacja i równowaga na niskim poziomie

• niski poziom cen , niska stopa zysku – zmusza firmy które przetrwały kryzys do poprawy rentowności

 Faza ożywienia

• wzrasta popyt (najpierw inwestycyjny)

• wzrost produkcji, przychodów, zysków i zatrudnienia

• rosną ceny  

Faza rozkwitu (szczyt,  boom)

• występuje, gdy aktywność gospodarcza osiąga najwyższy poziom

          tj. przekracza poziom aktywności podczas ostatniego szczytu

• stabilizacja i równowaga na wysokim poziomie produkcji

          (wysoka sprzedaż, wysoki poziom zatrudnienia, wysokie stopy

           zysku)

• wysoki poziom cen

 W trakcie trwania cyklu szczególnie charakterystycznym zmianom ulegają następujące wskaźniki ekonomiczne, właściwe danemu stopniowi aktywności gospodarczej: popyt inwestycyjny i konsumpcyjny, ceny, stopa zysku, stopień wykorzystania mocy wytwórczych (rozmiary produkcji), zatrudnienie i płace, inwestycje, stopa procentowa i kursy papierów wartościowych.

Cechy cyklu:

1) symetryczność  - informuje  o relacji pomiędzy amplitudą poszczególnych  faz oraz o zależnościach w zakresie  ich długości  

2) intensywność - oznacza  siłę tendencji zwyżkowych lub zniżkowych  występujących w poszczególnych fazach 

3) amplituda - różnica  między skrajnymi wartościami pewnych elementów  występujących w danym okresie 

4) częstotliwość - informuje  ile cykli lub jaka część cyklu występuje  w przyjętej jednostce czasu 

5) długość - określana  przez okresy występujące między punktami  zwrotnymi; długość fazy spadkowej  wraz  z długością fazy wzrostowej 

PODSUMOWANIE:

Wzrost gospodarczy:

1. to długookresowy proces powiększania produkcji dóbr i usług w danym kraju

2. to proces zwiększania zasobu dóbr konsumpcyjnych i produkcyjnych

3. to proces zwiększania zasobów dóbr i usług konsumpcyjnych, a w szczególności taki wzrost ilościowy, który zapewnia zwiększenie ilości dobór i usług konsumpcyjnych przypadających na mieszkańca danego kraju

4. jest to stałe zwiększanie zdolności danego kraju do produkcji towarów i usług pożądanych przez ludzi

Zdolności produkcyjne każdej gospodarki zależą przede wszystkim od ilości i jakości występujących w niej zasobów naturalnych, majątku trwałego, jak również od poziomu techniki produkcji oraz poziomu kwalifikacji pracy (wiedzy teoretycznej i doświadczenia produkcyjnego)

Polska liderem wzrostu gospodarczego w UE

Wzrost gospodarczy w Polsce wyniesie w br. 2,7 proc. PKB i obok Słowacji będzie największy w UE - podała Komisja Europejska. Jednocześnie deficyt budżetowy ma wzrosnąć do 7,3 proc. PKB. Komisja Europejska pisze, że Polska jest liderem ożywienia gospodarczego w UE, przypominając, że jako jedyny kraj UE zanotowała dodatni wzrost gospodarczy w ub. r. (1,7 proc. PKB). Podkreśla odporność na kryzys polskiej gospodarki i wylicza szereg powodów do "optymizmu" w przyszłości. Na rok 2011 prognozuje wzrost w wys. 3,3 proc. PKB.

Bibliografia:

1. Begg D., Fischer S., Dornbusch R., Ekonomia, Warszawa, 1992

2. Gulcz M., Ekonomia cz. II. Makroekonomia, Poznań, 2006

3. Samuelson P. A., Nordhaus W.D., Ekonomia tom II, Warszawa 2004

4. Jarmołowicz W., Ekonomiczne i społeczne determinanty wzrostu gospodarczego, Poznań 2004

Strony internetowe:

1. www.nbpnews.pl

2. www.finanse.egospodarka.pl

3. www.gazetaprawna.pl