pedagogika porównawcza wykład
17.02.16
-zaliczenie z oceną i kolokwium
-wiedza, refleksa wybranego systemu oświatowego, kształcenia osób z niepełnosprawnością. Porównać sysytem szkolnictwa niemieckiego z systemem polskim np.
jedno pytanie na kolokwium jest to. Pozostałe w formie pytań zamkniętych lub otwartych lub wybranie odpowiedzi z już istniejących. Treści obowiązkowe z wykładów
-zaliczenie na ostatnich zajęciach.
KONTAKT: dyżur w A511, środy 12:00-13, piątki 10.30-11.30, mail: e.gorloff@ug.edu.pl
tematyka:
-problematyka ped. porównawczej, geneza, przedstawiciele, istotne publikacje, metodologia w badaniach komparastycznych
Bardzo ważnym obszarem działań ped. porównawczej są różnego rodzaju czynniki.
literatura poprawki:
-eurydice.org.pl
-Gajdzica Z. (red) rozwój i funkcjonowanie osób niepełnosprawnych. Konteksty edukacyjne i prawne, Kraków, 2007
-R. Nowakowska- Siuta, Pedagogika porównawcza. Problemy, stany i perspektywy rozwoju
-Potulicka E., Hildebrand- Wypych D., Czech- Włodarczyk C., Systemy edukacji w krajach europejskich
TEORETYCZNO- METODOLOGICZNE KONCEPCJE PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ
PEDAGOGIKA PORÓWNAWCZA
*dyscyplina pedagogiczna zajmująca się analizą i porównywaniem systemów wychowania i oświaty w różnych krajach w powiązaniu z ich
rozwojem polityczno - ekonomicznymi i społeczno kulturalnymi, polega ona także na przejmowaniu i wykorzystywaniu doświadczeń z prowadzonych badań.
przedmiotem badań ped. porównawczej jest systemy oświatowe, przedmiotem jest ukazanie tych systemów i ich ewolucji w społeczeństwie określonym. Rozpoznaje
się i interpretuje.
*ZADANIE
opisywanie, wyjaśnianie, rozwijanie i upowszechnianie wiedzy o systemach oświatowych oraz ideach i problemach edukacji na świecie
*CEL
-uchwycenie prawidłowości w kształtowaniu się i rozwoju systemów oświatowych,
-określenie tendencji zmian w tych systemach oraz kierunków, w jakich zwiany te zmierzają
-wyjaśnienie przyczyn, uwarunkowań tych zmian na podstawie porównania działania (funkcjonowania)
-porównanie efektywności systemów oświatowych działających w różnych krajach i w różnych warunkach
*FUNKCJE:
-poznawcza- pozwala dowiedzieć się, jak funkcjonuje szkolnictwo w innych krajach
-wartościująca- badania porównawcze dostarczają wiedzy i wniosków dotyczących trendów, zjawisk wpływających korzystnie lub nie, na różne obszary oświaty
-inspirująca- ma związek z podejmowaniem nowych działań oświatowych w celu inicjowania globalnych zmian lub przeobrażeń
-integracyjna- stwarza płaszczyznę do poruzumienia dla osób, instytucji, które na co dzień zajmują się sprawami wychowania
-prognostyczna- związana jest planowaniem oświatowym, daje wiedzę na temat aktualnych tendencji oraz antycypuje przyszłość oświatową
I. GŁÓWNE KIERUNKI UPRAWIANIA KOMPARYSTYKI PEDAGOGICZNEJ
Marc- Antoine Julien de Paris
-ojciec pedagogiki porównawczej
-koncepcja mechaniczna- zakładała dążenie do odkrywania tego co wspólne w celu upowszechniania najlepszych rozwiązań praktyki oświatowej
-szkice i przyczynki do pracy o wychowaniu porównawczym (paryż 1817)
-zasady: gromadzenie dokumentacji o szkolnictwie w różnych krajach (zbierania danych stosowano ankiety) oraz obiektywną ocenę różnic
-proces porównainia faktów pedagogicznych miał dokonywać się drogą indukcji
Pedro Rossello
*Zasady mające wpływ na powstanie prądów oświatowych:
1)życie społeczne i szkoła nawzajem na siebie oddziałują
2)fakty oświatowe pozostają wobec siebie w stosunku wzajemnej zależności
*szkoła to system naczyń połączonych i zmiany w niej wzajemnie się warunkują w wyniku zaistnienia określonym przyczyn
*Prawidłowości:
1)po wielkich przemianach społecznych następują okresy wielkich reform wychowania
-wzrasta wpływ państwa na wychowanie
3)wydatki na szkolnictwo publiczne szybko rosną
4)szkoła średnia się upowszechnia
5)szkoła pamięci przekształciła się w szkołę intelektu, a szkoła intelektu przekształca się w szkołę praktycznego działania
Michael E. Sadler
*w badaniach porównawczych należy wniknąć w siłę duchową narodu, by lepiej zrozumieć zasady działania oświaty
*każde badane zjawisko należały rozpatrywać na tle kontekstu społeczno-kulturowego
*badania systemów za granicą przyczyniają się do lepszego rozumienia własnego systemu oświatowego
*rozszerzył zakres przedmiotu pedagogiki porównawczej o kontekst społeczny badanych zjawisk
Isaac Kandel
*porównywanie systemów oświatowych w kilku krajach może być realizowane za pomocą różnych metod
*badacz powinien uwzględniać czynniki polityczne, społeczne, kulturalne, które określają charakter narodowy systemów oświaty
*metoda postępowania badawczego:
1)opis wybranych problemów wspólnych dla badanych krajów
2)wyjaśnienie lub interpretacja przyczyn badanych zjawisk
3)analiza porównawcza
4)tworzenie filozofii pedagogiki
Nicholas Hans
W badaniach oparł się na analizie historycznych czynników, które miały wpływ na systemy oświatowe
*pedagogika porównawcza- opis i porównywanie istniejących zjawisk, analiza podobieństw i różnic w wyniku badań historycznych, wyciąganie ogólnych zasad
*Metoda porównawcza- analiza czynników:
1)naturalnych- rasa, język narodowy, środowisko (ekonomiczno-geograficzne)]
2)religijnych- chrześcijaństwo, islam, hinduizm, buddyzm, konfucjonizm, szintoizm
3)świeckich- humanizm, socjalizm, nacjonalizm, totalitaryzm
24.02.16
George Z. F. Bereday
*zadania pedagogiki porównawczej- połączenie niektórych problemów nauk humanistycznych i społecznych w geograficznej perspektywie pedagogiki
*w ramach komparystyki realizacja studiów:
1) monograficznych jednego kraju lub regionu, które jego zdaniem zajmują centralne miejsce
2) porównawczych wielu krajów czy regionów prowadzone w tym samym czasie
*Metodologia:
-s. monograficzne- dwie fazy: opisową oraz wyjaśniającą lub interpretacyjną
-s. porównawcze- dwie fazy: jukstapozycja i porównanie (to są fazy drugiego etapu, bo 1 miejsce zajmują monograficzne)
Jukstapozycja- ustalenie czy w prowadzonych badaniach będzie możliwe wprowadzenie porówania.
Brian Holmes
*rozwinął i uzasadnił stosowanie w badaniach komparatystycznych metody problemowej
*wskazał na jej użyteczność jako narzędzia do planowania reform oświatowych
*podjął próby zmierzające do „unaukowienia” pedagogiki porównawczej, tak by mogła nie tylko pomagać w rozwiązywaniu problemów, ale również przyczynić się do tworzenia teorii szkoły
Harold Noah, Max Eckstein
*Metodologia badań porównawczych:
1) ustalenie problemu
2)sformułowanie hipotezy- określi ona kierunek badań i ograniczy dane badawcze
3) zdefiniowanie pojęć i wskaźników- ich liczba, zakres i jakość zależną od istoty pojęć i od tego co już wiemy na dany temat
4) wybór przypadków- zależy od potrzeb prowadzonych badań
5) zbieranie danych- badacz może natknąć się na problemy praktyczne (podróże zagraniczne, problemy językowe) jak i metodologiczne (interpretacja różnic kulturowych)
6)manipulowanie danymi
7)interpretacja wyników
DOROBEK POLSKIEJ PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ
Bogdan Nawroczyński
„ o szkolnictwie francyskim” (1961 r)
Przedmiot badań komparatystycznych:
-fakty pedagogiczne
-Systemy szkolne
-metody nauczania i wychowania, przeszkody i bariery, wpływ i osiągane wyniki, teorie pedagogiczne, warunki od których to wszystko zależy
Przedstawiciele okresu PRL-u:
Anna Mońka- Stanikowa
-szkolnictwo Beneluxsu (lata 60 i 70 lat XX w)
Tadeusz Wiloch- system radziecki;
Mieczysław Pęcherski, Tadeusz Wróbel- szkolnictwo francji, szweji, NRF;
Ryszard Pachociński- systemy oświatowe na świecie (okres PRL-u i obecnie)
Rozwój polskiej pedagogiki porównawczej po 1989 roku
Powstaje wiele prac dotyczących globalnych przemian i kierunków rozwoju oświaty na świecie:
Dobromir Dziewulak, Wiktor Rabczuk, Ryszard Pachociński, Jan Frączak; Eugenia Potulicka
Obszary badań:
Opracowania monograficzne o oświacie i szkolnictwie w różnych krajach
Analizę porównawczą problemów oświatowych
Problemy metodologiczne
KOMPARATYSTYKA WSPÓŁCZEŚNIE
Metody:
Analiza dokumentów- raport, ustawy, dziennik szkolny, a więc wszystkie dokumenty pisane.
Analiza statystyczna (inaczej analiza ilościowa)- w komparatystyce jest podstawą porównań (uzupełnieniem jest analiza jakościowa, interpretująca fakty)
Analiza systemowa- metoda cybernetyczna, rzadko stosowana w innych naukach społecznych, polega na analizie elementów pewnej całości (np. systemów oświatowo-wychowawczych), związków między tymi elementami, aby stworzyć model tej całości
Postępowanie badawcze:
Deskrypcja- opis zjawisk analizowanych porównawczo
Interpretacja- tłumaczenie, wyjaśnianie zjawisk analizowanych porównawczo
Jukstapozycja- zestawianie informacji o tym samym zjawisku z różnych układów rzeczywistości
Wartościowanie- ocena
PODSTAWOWE POJĘCIA I TERMINY KOMPARASTYKI
System edukacji
To układ określonych elementów, działający na rzecz kształcenia, dokształcania, adaptacji społecznej i resocjalizacji
Elementy
Instytucje edukacyjne, przepisy prawne, metodyka nauczania i uczenia się, procesy dydaktyczne, nauczyciele, uczniowie, studenci
System oświatowy
Pewna organizacja, która służy upowszechnianiu ogólnego i zawodowego wykształcenia, realizowana jest przez system powołanych do tego instytucji. Realizowana jest w toku kształcenia obowiązkowego i ustawicznego
Ustawa o systemie oświaty: ogół odpowiednio powiązanych ze sobą placówek wychowania bezpośredniego i pośredniego, umożliwiającym obywatelom zdobywanie ogólnego i zawodowego wykształcenia i także się rozwijać
W skład wchodzą:
-system szkolny
-system kształcenia ustawicznego
-system kształcenia równoległego (znaczącą rolę ma rodzina)
System szkolny
1)aspekt prawny- ma związek z zarządzaniem i podziałem kompetencji
2) aspekt ekonomiczny- związany z zasadami finansowania szkół
3)ideologiczny- cele i programy wychowawcze
Systemy ze względu udziału władz lokalnych (do szkolnego)
1)scentralizowane- wszelkie działania, decyzje, finansowanie w gestii ministerstwa oświaty, edukacji. Na szczeblu centralnym ustalane programy. GRECJA, IRLANDIA, FRANCJA ma takie
2)częściowo zdecentralizowany (zregionalizowany)- występuje PORTUGALIA, POLSKA, DANIA, HISZPANIA, ma miejsce podział kompetencji między władzą centralną a regionalną, niższego szczebla. Władza centralna podejmuje uchwały, rozporządzenia a władze regionalne wykonując zarządzenia, przepisy prawne mogą też prowadzić własną politykę oświatową. Np. w zakresie rejonizacji szkół, finansowania szkół
3) system zdecentralizowany- wszelkie aspekty związane z edukacją, oświatą, zarządzaniem, finansowaniem zostały na władze lokalne lub szkolne. Najbardziej zbliżony o tego systemu jest system WIELKIEJ BRYTANII.
Dla ujednolicenia badań porównawczych opracowano międzynarodowy standard umożliwiający porównywanie struktur systemów edukacyjnych poszczególnych krajów
02.03.16
Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia
Poziom 0- edukacja przedszkolna
Poziom 1- kształcenie podstawowe lub pierwszy etap edukacji podstawowej
Poziom 2- kształcenie średnie (niższy poziom) lub drugi etap edukacji podstawowej
Poziom 3- kształcenie średnie (poziom wyższy)
Poziom 4- kształcenie powyżej średniego np. policealne
Poziom 5- pierwszy etap kształcenia wyższego, np. studia o profilu akademickim (5A) lub zawodowym (5B)
Poziom 6- drugi etap kształcenia wyższego, np. studia doktoranckie
UWARUNKOWANIA FUNKCJONOWANIA SYSTEMÓW OŚWIATOWYCH
Uwarunkowania ekonomiczne
Wyznaczają je materialne możliwości budżetu państwa
Tworzy np. ilościowe i jakościowe zapotrzebowanie na absolwentów
Ważnym elementem finansowania oświaty jest np. liczba uczniów, specyfika ich potrzeb edukacyjnych; liczba zatrudnionych nauczycieli, ich kształcenie i doskonalenie
Uwarunkowania historyczno-narodowe
To specyfika i charakter państwa, jego historia i kultura
Dochodzą do głosu w przełomowych momentach zmian i reform szkolnych, dając o sobie znać jako np. narodowe przyzwyczajenia
Siła tradycji w powiązaniu z historycznymi schematami jest na tyle mocna, że potrafi na długie lata zahamować reformy lub wzniecić wieloletnią polemikę i konflikt społeczny
Uwarunkowania demograficzne
Okresy wyżu i niżu demograficznego oraz ich czas trwania
Informacje demograficzne pozwalają na podjęcie optymalnych działań związanych z ulepszaniem szkolnictwa
Analizy demograficzne pozwalają także przewidzieć zapotrzebowanie gospodarki na grupy określonych pracowników
Starzenie się społeczeństwa
Uwarunkowania ustrojowo- polityczne
Wpływają bezpośrednio na kształt i treść polityki oświatowej
To: ustrój państwa, układ sił politycznych, sposób sprawowania władzy, programy ugrupowań społeczno- politycznych
System oświatowy jest w rękach polityków bardzo wrażliwym instrumentem kształtowania świadomości społecznej, poglądów i przekonań
Uwarunkowania społeczne
Wiążą się ze strukturą społeczną, jej przemianami i aspiracjami edukacyjnymi określonych grup
Funkcjonowanie oświaty zależy od celów i zadań określanych przez grupy społeczne, organizacje, instytucje czy partie polityczne podejmujące wiążące decyzje co do funkcjonowania państwa
Uwarunkowania geograficzne
To ukształtowanie terenu, klimat, zasoby naturalne, zaludnienie
Czynnik ten wpływa na długość roku szkolnego(przerwy wakacyjne), powoływanie określonych typów szkół, występowanie określonych form nauczania ( klasy łączone, edukacja na odległość)
09.03.16
KIERUNKI PRZEMIAN EDUKACYJNYCH NA ŚWIECIE I EUROPIE
Edukacja, jest w niej skarb- raport J. Delors`a edukacja jest ciągła, całożyciowa , ustawiczna, holistyczna
Edukacja dziś ma 4 filary
-uczyć się aby wiedzieć
* uczenie się musi być ukierunkowane na opanowanie narzędzi wiedzy
* celem edukacji (uczenia się) ma być radość jaką daje poznawanie i odkrywanie
*zdobywanie wiedzy zakłada już od najmłodszych lat uczenie się przez ćwiczenie uwagi, pamięci i myślenie
-uczyć się aby działać
*kształcenie zawodowe
* „dematerializacja” pracy- pojawia się coraz więcej zawodów nie wytwarzających dóbr materialnych, coraz większą rolę odgrywa działalność informacyjna i komunikacyjna
*działanie oparte na kompensacjach: autonomiczność, odporność na stres, zdolność do pracy w zespole, znajomość nowych technologii informacyjnych
-uczyć się aby żyć (wspólnie)
*zadaniem edukacji jest ukazanie różnorodności gatunku ludzkiego oraz uświadamianie podobieństwa i współzależności wszystkich istot naszej planety
* kształcenie postaw otwartości, zainteresowania Innym, uzmysłowienia sobie konieczności i wyrażania chęci dialogu z Innym
-uczyć się aby być
*edukacja rozumiana jako proces przygotowania jednostki do uzyskania i potwierdzenia w codziennym życiu swej tożsamości
* każdy odpowiada za własną edukację- nacisk należy kłaść na aktywność i samodzielność ucznia
Edukacja podstawowa- cele: wyposażenia w narzędzia uczenia się oraz fundamentalne treści edukacyjne oparte o wiadomości, umiejętności, podstawy
Szkolnictwo średnie- cel: upowszechnienie średniego wykształcenia ogólnego, kończącego się maturą
Uczelnie akademickie- ośrodek społecznego potencjału intelektualnego i kreowania wiedzy
UNIA EUROPEJSKA
Raporty:
*Biała Księga „nauczanie i uczenie się. Na drodze do uczącego się społeczeństwa”
-koncentracja na kulturze ogólnej
-rozwój przydatności do zatrudnienia
*Niebieska Księga „edukacja dla Europy”
-wzmocnienia europejskiej konkurencyjności w zakresie innowacji naukowych i organizacyjnych
Europejski model edukacji
Edukacja przez całe życie
Wszystkie rodzaje wiedzy przenikają się i wzajemnie się wzbogacają- edukacja ustawiczna
Autonomia państw członkowskich
Działania: organizowanie podstaw współpracy oraz wymiana doświadczeń
PRIORYTETY UE W POLITYCE EDUKACYJNEJ
Równość szans edukacyjnych
Dotyczy edukacji dla:
Dzieci imigrantów: innej narodowości, innych ras, języków, wyznań
Dzieci i młodzieży wywodzących się ze środowisk zmarginalizowanych
Uczniów niepełnosprawnych fizycznie czy umysłowo
Równouprawnienia płci
Podnoszenie jakości kształcenia
Podniesienie odsetka dzieci uczęszczających do przedszkola
Reformy programów nauczania poszczególnych państw
Doskonalenie poradnictwa zawodowego
Stwarzanie możliwości zdobywania wiedzy oraz umiejętności praktycznych
Kształtowanie w pełni nowoczesnego systemu kształcenia oraz doskonalenie kadr pedagogicznych
Zapewnienie pełnego wykształcenia akademickiego, aktualizacja wiedzy
Zwiększenie na arenie międzynarodowej wymiany kadry nauczycielskiej
Wychowanie nowoczesnego mieszkańca (obywatela) Europy
Wychowanie do pokoju demokracji, tolerancji
Zwiększanie roli nauki języków obcych
Rozwój europejskiego systemu edukacji i sieci informacyjnej
Swobodny przepływ osób oraz usług w obrębie krajów członkowskich
16.03.2016
Wyróżniamy 3 modele systemu szkolnego:
-klasyczny – szkoły pdst są oddzielone od szkół wyższego szczebla, są oddzielnymi placówkami. Do tych szkół uczniowie uczęszczają do 10/11 r.ż. Potem przechodzą na kolejny stopień czyli pierwszy stopień szkoły średniej. Te szkoły są zróżnicowane pod względem ofert(Niemcy, Holandia, Walia).
-jednolity – szkoła pdst i szkoła średnia pierwszego stopnia tworzy jedną placówkę i w tej szkole uczniowie odbywają obowiązek szkolny. Dopiero na drugim stopniu szkoły średniej następuje zróżnicowanie i jest oferta ogólnokształcącego lub różnorodnego zawodowego bądź występuje nauka w szkole połączona z nauką zawodu ( Szwecja)
-zróżnicowany – szczebel średni drugiego stopnia; między innymi model Polski czyli szkoła pdst -> jednolita szkoła drugiego stopnia -> zróżnicowany model 3 etapu kształcenia. Zróżnicowanie mocne programów i kierunków kształcenia.
Polska:
Uwarunkowania, które przyczyniły się do rozwoju obecnego systemu:
1989 r. – rozpoczęły się całkowite przemiany społeczno-polityczno-gospodarcze w kraju. Nastąpiła zmiana systemu co niesie inne przeobrażenia. Nastąpiło w Polskiej oświacie kilka zmian:
-demokratyzacja oświaty(przeniesienie warunków ciężkości odpowiedzialności na samorządy lokalne, jednostki nie publiczne mogły powoływać, zakładać i prowadzić placówki oświatowe, zaczęto oddawać nauczycielom i osobom zainteresowanym część kompetencji związanych ze szkolnictwem np. dobór podręczników, tworzenie programów innowacyjnych, powoływanie na stanowiska kierowniczych osób na podstawie konkursu, uaktualnienie treści programowych)
-administrowanie i finansowanie placówek( kompetencje związane z odpowiedzialnością rozłożone są na różne instytucje, zarządzanie całym system oświatowym należy do zadań ministerstwa edukacji narodowej a także ministerstwa nauki i szkolnictwa wyższego jednak część zadań oraz realizowanie polityki oświatowej państwa zostało złożone na barki mniejszych jednostek czyli samorządu terytorialnego, obowiązek szkolny wypełniamy od 6 do ukończenia gimnazjum, niedużej jednak niż do ukończenia 18 lat, czyli do szkoły podstawowej i gimnazjum muszą uczęszczać wszyscy jednak dla osób z niepełnosprawnością może on zostać przedłużony od 11 do 24 r.ż, obowiązek nauki trwa do 18 r.ż ale nie musi odbywać się tylko w formie szkolnym np. nauka+praca; finansowanie czyli otrzymywanie subwencji oświatowej dla każdej jednostki samorządu terytorialnego ale nie każdy dostaje tyle samo pieniędzy, subwencja oświatowa to nikły wkład w morzu potrzeb gmin i jednostek samorządowych, innym źródłami finansowania są fundusze europejskie )
Szkoły niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych wydają świadectwa równoważne szkołom publicznym. Źródłem finansowania są czesne, wpisowe ale również są dofinansowane z budżetu jednostek samorządu terytorialnego. Ta dotacja jest dla szkół niepublicznych wyraźnie określona. Szkoły niepubliczne stanowią tylko 10% naszej Polskiego szkolnictwa ale najczęściej znajdują się w dużych miasta
Tendencje w Polskiej edukacji:
-stałe podnoszenie się znaczenia wychowania przedszkolnego i wczesnoszkolnego w zakresie: objęcie jak największej liczny dzieci opieką i wychowaniem przedszkolnym)
-podnoszenie poziomu nauczania wczesnoszkolnego(zwraca się uwagę na aktywne metody nauczania, ocenia się sprawności a nie uczenia się encykolepedycznego, coraz większy udział w kształceniu nowych technologii)
-objęcie nauką języka obcego
-upowszechnienie kształcenia na poziomie średnim z maturą
-rozbudowa studiów wyższych
-zmiana systemu kształcenia i doskonalenia nauczycieli(tendencja do szerokiego rozpowszechniania się kursów o charakterze warsztatowym)
-dążenie do ustawicznego procesu kształcenia
Specyfika zawodu nauczyciela:
-nauczycieli szkół publicznych obowiązuje pragmatyka zawodowa, która zapisana jest w formie ustawy (karta nauczyciela)
Systemy edukacyjne w Europie – Niemcy
Niemcy były pierwszym krajem w europie który wprowadził obowiązek szkolny w 1918 w Prusach. W okresie powojennym (1919-1921) Niemcy jako pierwsi w europie wprowadzili ten obowiązek jako przymus szkolny w całym kraju. Był to 8 letni obowiązek szkolny na poziomie szkoły podstawowej i poziomie szkoły średniej. Szkoła podstawowa trwa tylko 4 lata i 4 lata w szkole w ponad elementarnej. W 1990 Niemcy się zjednoczyły – ważna data. Po 1990 roku były dwa odrębne systemy. Trzeba było ujednolicić te systemy. Trwało to kilka lat i wprowadzono szczeblowy system edukacji. Ustawa zasadnicza podkreśla iż odpowiedzialność za system edukacji związany jest z federalna struktura państwa. Regulacja ich leży w gestii rządu kraju. Każdy land ma prawo organizować szkolnictwo według własnego projektu. Na poziomie federalnym podejmowane są decyzje strategiczne. Na poziome landów regulowane jest ustawodawstwo i sprawy administracji oświatowej. Landy współpracują ze sobą w ramach stałej komisji landów. Ujednolica się powoli dyplomy i certyfikaty.
W każdym landzie są władze szkolne, przeprowadzają one inspekcje i prowadza nadzór nad wszystkimi placówkami. Każdy ma własny program nauczania i wyznacza własne standardy. Poziom nauczania w Niemczech jest wysoki ale pomiędzy landami występują znaczące różnice. Na poziomie szkoły jest dyrektor jest rada pedagogiczna(odpowiedzialna za sprawy dydaktyczne) i rady szkoły jako organy społeczne. W skład rad szkoły wchodzą rodzice, uczniowie i nauczyciele. Rada ustanawia przepisy wewnątrzszkolne i reguluje zasady dyscypliny w szkole. Finansowane szkoły są z funduszy landów.
W ciągu roku są dwa semestry i na koniec każdego semestru podsumowywane są osiągnięcia uczniów w postaci ocen. Z tym ze w szkołach podstawowych przez dwa pierwsze lata ocen nie ma. Najwyższa ocena to 1. Obowiązek szkolny trwa lat 12. Szkoły państwowe z reguły pracują w godzinach rannych do popołudniowych 8-13/14. Nie prowadzi się zajęć popołudniowych co stwarza problem rodzicom którzy pracują długo. Wakacje trwają 6 tygodni i planuje się je w rożnym czasie w zależności od landów od czerwca do września aby uniknąć korków na niemieckich drogach. Oprócz wakacji jest kilka okresów kiedy maja wolne – dwa tygodnie przerwy jesiennej. W okolicach bożego narodzenia są 3 tygodnie przerwy. W okolicach Wielkanocy tydzień.
W Niemczech istnieje i przestrzegany jest obowiązek uczęszczania dziecka do szkoły. Płaci się kary pieniężne za to ze dziecko nie uczęszcza do szkoły. Ale tez zabiera się dziecko od rodziców do rodziny zastępczej.
Przedszkole
-uczęszczają dzieci od 3 do 6 r.ż.
Edukacja przedszkolna nie jest obowiązkowa, po drugie oficjalnie nie podlega w system kształcenia. Ministerstwa opieki społecznej się tym zajmują. Prowadza je głownie kościoły i stowarzyszenia opieki społecznej. Finansowane są z dotacji publicznych. Rodzice musza płacić czesne oraz inne źródła. Dla tych dzieci które nie osiągnęły 6 lat dojrzałości szkolnej przewiduje się wydłużenie obowiązku do 7 lat i organizowane SA dla nich specjalne placówki – szkole przedszkole albo „przed szkoła”. W większości landów dzieci kierują uprawnione władze nadzorujące. Oprócz tego często w szkole przed rozpoczęciem maja rodzice i dziecko spotkanie z pedagogiem i nauczycielem żeby określić dojrzałość szkolna. Większość dzieci uczęszcza do przedszkoli na 2-3 godziny i wtedy SA to często przedszkola bezpłatne. Za odpowiednia kasa dzieci mogą spędzać tam więcej godzin. W niektórych miastach są żłobki i oferują to samo co przedszkola. Nie ma jednolitego programu przedszkolnego. Decydują o tym jego założyciele lub dyrekcja.
Szkoła podstawowa
-trwa od 4 do 10 r.ż
- w Berlinie i Brandenburgii od 6 do 12 r.ż (szkoła 6 letnia)
Istnieje obyczaj podkreślenia ważności pierwszego dnia w szkole. W szkole podstawowej liczba godzin tygodniowo od 20 do 30 w zależności od poziomu klasy – im niżej tym mniej godzin. Przedmioty to nauka czytania, pisania, liczenia. Jest tez przedmiot który wprowadza do nauk przyrodniczych i społecznych. Dzieci rozwijają się plastycznie, muzycznie, edukacja religijna i wychowanie fizyczne. Promocja z klasy pierwszej do drugiej jest automatyczna. Jeśli rodzice uznają ze dziecko nie osiągnęło dojrzałości to proszą o to żeby mogło zostać w klasie pierwszej. Decyzja o promocji podejmowana jest na podstawie osiągnięć dziecka w czasie roku szkolnego. Decyzje o wstrzymaniu ucznia podejmuje cala rada pedagogiczna. Na koniec 4 letniego cyklu edukacji uczniowie otrzymują świadectwo z wynikami. To bardzo ważne bo otrzymują od rady pedagogicznej rekomendacje do jakiego typu szkoły mogą pójść. Jeśli dzieci maja problem z nauka posyłane są do szkoły specjalnej.
Gimnazjum
-nauka w szkole I stopnia trwa 6 lat
-3 zasadnicze typy szkół:
1) szkoła realna – nauka trwa 6 lat
2)szkoła główna – nauka trwa 5 lat
3) szkoła zintegrowana – nauka trwa 6 lat
Uczniowie w wieku 10 lat kierowani są do określonego typu szkoły ze względu na osiągnięcia w nauce, zainteresowania i predyspozycje. Ciężko przenieść się z jednego typu szkoły do drugiej. Liczba uczniów w klasie to ok. 25 uczniów. We wszystkich placówkach nauka i przedmioty opierają się o język ojczysty, matematykę i język obcy. Pozostałe przedmioty są różnicowane. Po ukończeniu kształcenia są mosty czyli nauka dodatkowa która pozwala wyrównać braki miedzy jednym typem szkoły a drugim.
Szkoła realna jest szkoła o wyższym poziomie niż szkoła główna. Nastawiona jest ona tez na edukacje zawodowa. Szkoły te maja wysoki poziom kształcenia ogólnego. W tych szkołach zwraca się uwagę na naukę języka obcego, matematykę i przedmioty techniczne.
Kształcenie ogólne
-gimnazjum
-gimnazjum zawodowe
-gimnazjum techniczne
Gimnazjum trzyma najwyższy poziom kształcenia. Sa tam przedmioty akademickie, łacina. Ogromny nacisk na nauke. Do 40 godzin nauki tygodniowo.
Oceny końcowe osiągnięte w poszczególnych szkołach to jedyne i główne kryterium które uprawnia do podjęcia nauki w szkole średniej drugiego stopnia.
W gimnazjum jest potem gimnazjum zawodowe i techniczne. Po 12 latach kształcenia uczniowie gimnazjum uzyskują automatycznie świadectwo ukończenia szkoły realnej. Ukończenie gimnazjum pozwala na przystąpienie do matury zewnętrznej i zdania uprawnia do podjęcia studiów na wszystkich uczelniach a przede wszystkim na uniwersytetach. A druga droga kształcenia to kształcenie zawodowe. Podejmuje je większość absolwentów szkoły głównej
Kształcenie zawodowe
-edukacja w systemie dualnym –przedmioty teoretyczne odbywają się w szkole a przedmioty zawodowe w zakładach pracy. Na koniec uzyskanie dyplomu czeladnika. 66% uczęszcza do tego typu placówek.
-szkoła zawodowa prowadząca kształcenie w pełnym wymiarze – kształcenie teoretyczne i praktyczne odbywa się na terenie szkoły. Duża liczba godzin praktyk w zakładach. 27% uczęszcza.
-techniczna szkoła zawodowa prowadząca kształcenie w pełnym wymiarze- przygotowuje do matury zawodowej
Szkolnictwo wyższe
-uniwersytety
-uczelnie równorzędne
Można ubiegać się jedynie po maturze gimnazjalnej.
-uczelnie artystyczne
-uczelnie muzyczne
-wyższe szkoły zawodowe
-szkoły oferujące specjalistyczne wykształcenie w rożnych dziedzinach
Oprócz szkół publicznych działają szkoły prywatne. Dofinansowywane są z funduszy władz poszczególnych landów. Nadzorowane są przez władze poszczególnych landów. Ze względu na uwarunkowania historyczne w Niemczech popularne są dwa typy szkół : waldorskie i Montessori.
Edukacja w Szwajcarii
Szwajcaria jest ciekawym krajem bo ma wpływy jeśli chodzi o edukacje. Na działalność edukacyjną wpływy maja doświadczenia państw z którymi Szwajcaria graniczy czyli Niemcy, Francja, Włochy. Szwajcaria jest krajem który od 1815 r. (traktat wersalski) zadeklarował niezależność wobec innych krajów i ogłosił się krajem neutralnym. Szwajcaria jest konfederacją, inna nazwa to Helwecja. Jest to kraj w którym obowiązują szeroko rozumiane formy demokracji bezpośredniej. Szwajcaria długo nie włączała się w różne struktury europejskie i światowe. W 2002 r. stała się członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych. Szwajcaria podpisuje i nawiązuje rożnego rodzaju dwustronne stosunki z Unią Europejską ale uczestniczy tylko w wybranych inicjatywach. Nie posiada stolicy. Funkcje stolicy pełni Bermo – siedziba rządu.
Szwajcaria wydała wielkich pedagogów. Jan Jakub Rousso i Johan Perlis Pestanoci. Celem edukacji w Szwajcarii jest wychowanie i przygotowanie dobrych obywateli. Jest to naczelny i zasadniczy cel. Dość szybko wprowadzono obowiązek szkolny w 1874 r. I wtedy dokonano zmian w konstytucji i edukacja elementarna została uznana obowiązkową. Pod koniec wieku 20 uregulowano sprawy dotyczące przyjęć do skzoly i obowiązku szkolnego. Ale w 21 w. (2001r.) pod tymi rozporządzeniami podpisały się wszystkie kantony. W Szwajcarii nie istniej federalne ministerstwo oświaty. Wszystkie działania podejmowane są na poziomie kantonalnym. O sprawach zwianych ze szkolnictwem decydują też instytucje miejskie. Rząd federalny odpowiada za egzekwowanie obowiązku szkolnego i ustala dyplomy i odpowiada za uczelnie wyższe. W Szwajcarii nie ma jednolitego systemu oświaty Nauczanie w kantonach odbywa się w jezykach uznanych przez dany kanton za jezyk urzędowy. Te kantony które Granicza z Niemcami tam obowiązuje jezyk niemiecki, kanton z Francja to jezyk francuski a z Włochami język włoski.
Przedszkole
Szkolnictwo skała się z przedszkoli. W większości kantonów są to przedszkola prowadzone przez kantony i włączone one sa w system oświaty. Gotowość dziecka do szkoły sprawdzana jest przez personel przedszkolny. Są też kantony w których o gotowości dziecka decydują rodzice(kantony niemieckie). Przedszkole obejmuje dzieci od 3 do 6 r. ż. Dzieci najmłodsze nie podlegają obowiązkowi przedszkolnemu natomiast pojawia się on dla dzieci 5 i 6 letnich. Przedszkole staje się instytucja edukacyjna a nie opiekuńczą i wychowawczą. Przygotowuje dziecko do podjecia nauki. Nie zapewnia się dzieciom żadnej opieki dodatkowej po za godzinami lekcyjnymi. Godziny lekcyjne odbywają się do południa od 8.30 do 11.30 i potem od 13 do 14.30. W środku przerwy między lekcyjnej dzieci muszą być zabierane do domu. W niektórych kantonach wymaga się, żeby dzieci chodziły same do przedszkola. Tygodniowo dzieci przebywają od 18 do 22 godzin w przedszkolu. Grupy przedszkole są małe – 18 osobowe. Przestrzegana jest obecność dziecka w przedszkolu. Nie może się ono spóźnić ani wyjść wcześniej. Ponosi się duże kary jeśli dziecko nie wypełnia obowiązku szkolnego.
Szkoła podstawowa
Trwa 6 lat. Od 6 do 12 r. ż. Szkolnictwo obowiązkowe podstawowe jest bezpłatne więc dzieci korzystają ze szkół publicznych. Przejście odbywa się bez egzaminu(tylko dwa kantony maja egzaminy). Uczą się języku narodowego, języka obcego, matematyka, wiedza o społeczeństwa, rysunek, prace ręczne, elementy geografii i historii. Wyniki są określane ocenami od 1 do 6. W klasach młodszych nie stosuje się ocen tylko są rozmowy opisujące postępy dziecka bądź tez oceny opisowe, które otrzymują rodzice w formie papierowej. W szkole podstawowej realizowany jest taki sam cykl dnia jak w przedszkolu. Zajęcia do południa, przerwa i od 14 godziny zajęcia popołudniowe. W środę są zajęcia tylko do południa. Każdy uczeń ma swoją ławkę. Ma tam zeszyty i książki. Prace domowe sa rozdawane na kartkach. W klasach uczy jeden nauczyciel i ewentualnie nauczyciele specjaliści od języków obcych czy od plastyki, muzyki. Klasy są miksowane czyli dzieci przez 6 lat nie uczą się tylko w jednej klasie ale są przenoszone do różnych. Jeśli dziecko nie wykazuje odpowiednich postępów w nauce to nauczyciele nie wahają się zostawić dziecka na drugi rok.
Szkoła średnia I stopnia (odpowiednik gimnazjum polskiego)
Nauka trwa 3 lata. Przedmioty to język urzędowy i jeden bądź dwa języki obce, matematyka, przyroda, wos, historia, gospodarstwo domowe. Jeśli chodzi o gimnazja to rozróznia sie trzy typy:
-zakres podstawowy przygotowujący do przyszłości kształcenia zawodowego
-zakres rozszerzony – Duzy nacisk na języki obce, matematykę, historie, dostaje się tutaj na podstawie orzeczenia nauczyciela
-gimnazja bez selekcji – otwarte na wszystkie dzieci i potrzeby, dzieci dzielone sa według kompetencji
Szkolnictwo średnie II stopnia – szkolnictwo ponad gimnazjalne
Zapewniają szkolnictwo zawodowe bądź ogólne.
1)Są szkoły które przygotowują do zawodu, zasadniczo zawodowe. Działają w systemie dualnym (zajęcia w szkole i na zewnątrz). Uczniowie podejmujący praktyki otrzymują znaczące wynagrodzenie. Praca zajmuje tym uczniom większość tygodnia. Bardzo wcześnie (16 lat) uczniowie szkół zawodowych wchodzą na normalny rynek pracy. Na koniec uczniowie dostają atest.
2)2 bądź 3 letnie szkoły zawodowe (odpowiednik polskiego technikum). Kończą się uzyskaniem matury zawodowej. Upoważniają do wstępu na uczelnie wyższe. W tych szkołach uczniowie odbywają duża ilość praktyk. Po szkole jak nie chce iść na studia to od razu wchodzi na rynek pracy.
2/3 Szwajcarów kończy szkoły zawodowe i podejmują pracę.
Aby ułatwić podjęcie studiów wyższych w systemie szwajcarskim istnieją mosty, które pozwala przeskoczyć z jednego typu szkoły do drugiego tak aby wyrównać braki.
3)gimnazjum II stopnia. Daje maturę i upoważnia do podjęcia studiów we wszystkich uczelniach. Jest 6 typów gimnazjum.
Szkolnictwo wyższe
W Szwajcarii jest 12 uniwersytetów w tym 2 politechniki. Szkoły wyższe zawodowe jest tylko jedna niepubliczna. Jest 16 wyższych szkół pedagogicznych. Szkoły zawodowe są mocno zorientowane na szkolenie praktyczne.
W Szwajcarii działają na poziomie szkolnictwa podstawowego i szkol gimnazjalnych rożnego typu szkoły nie publiczne. Są to szkoły wyznaniowe które reprezentują rożne religie ale są otwarte. Są szkoły międzynarodowe z pensjonatami, są bardzo drogie. Są też różnego rodzaju zakłady opiekuńczo- wychowawcze nie publiczne prowadzone przez wyznania. Firmy zagraniczne prowadzą szkoły językowe. Szkoły sa bardzo zróżnicowane pod względem ilość uczniów, nauczycieli itd.
Szkolnictwo alternatywne
Nazywane są też szkołami wolnymi. Takich szkół działa ponad 70. Są to w większości szkoły waldorskie. Są to szkoły najbardziej popularne w Szwajcarii. Do tego typu szkół uczęszcza 10 tysięcy uczniów. Są bardzo popularne szkoły Mari Montessori
Szkoła waldorfska – wywołują kontrowersje, ich przeciwnicy mowia, że oparcie jej na antropozofii czyni z tych szkol rodzaj instytucji, które mentalnie wpływają na postawy i myślenie, moralność dzieci.
Szkolnictwo japońskie
System częściowo zdecentralizowany. Funkcjonuje na 3 poziomach administracyjnych:
1)krajowy
2)prefektura lny
3)miejski
Każdy ma inny zakres odpowiedzialności, inny zakres finansowania i inny zakres nadzoru. Na szczycie stoi ministerstwo edukacji, sportu, kultury. Ministerstwo podnosi pełną odpowiedzialność za programy nauczania. Programy nauczania są centralnie sterowane. Nauczyciel nie może za wiele inwencji włożyć w realizacje programów. Centralnie decyduje się o podręcznikach szkolnych oraz określa standardy kształcenia narodowego. Finansowane jest ze Śródków centralnych, ogólnokrajowych. Niższy szczebel to prefektury. W każdej prefekturze działa 5 osoby zespół do spraw edukacji. Odpowiednik naszego kuratorium oświaty. Te zespoły zaczaja szkołami publicznymi, wydają licencje nauczycielskie i zajmują się sprawami kadrowymi. Na poziomie miejskim jest odpowiedzialność za funkcjonowanie szkol w obrębie danego miasta. Odpowiedzialność za poprawna realizacje zadań wyznaczonych przez ministerstwo.
Szkolnictwo
-publiczne, obowiązkowe szkolnictwo jest bezpłatne (szkoła podstawowa i gimnazjum)
-szkoły średnie II stopnia są płatne
-wszystkie placówki mają gabinety lekarskie i personel medyczny, dobre wyposażenie sportowe (boiska, ale gimnastyczne, a 75% z nich własne baseny)
-lekcje zaczynają się ok. 8.30-8.45 od porannego apelu, w poniedziałki – sprawdzanie obecności a w inne dni od ogłoszeń ogólnoszkolnych
-uczniowie sami dbają o porządek w szkole, w wielu szkołach nie zatrudnia się załogi sprzątającej, pod koniec lekcji uczniowie samodzielnie sprzątają swoje sale, korytarze, toalety oraz teren szkoły
-uczniowie są odpowiedzialni za roznoszenie posiłków i sprzątanie po nich, drugie śniadanie o wyznaczonej porze
-wyprawka szkolną obejmuje: tornister, czapkę z daszkie, trampki na zmianę, strój gimnastyczny, kąpielówki oraz inne akcesoria określone w regulaminie szkolnym
-obowiązuje jeden powszechny model tornistrów dostępny w wielu kolorach
-rok szkolny jest podzielony na 3 semestry i zaczyna się 1 kwietnia
Struktura:
-przedszkole – 3 lata
-edukacja podstawowa – 6 klas – edukacja obowiązkowa – uczęszczają dzieci w wieku 6-12 lat
-szkoła średnia I stopnia – gimnazjum – 3 klasy – edukacja obowiązkowa – uczęszczają uczniowie od 12 – 15 r.ż
-szkoła średnia II stopnia – edukacja nieobowiązkowa – liceum, liceum specjalistyczne, szkoły zawodowe – trwa 3 lata
-szkolnictwo wyższe – uniwersytety (4 lata, 6 lat zawody medyczne) – szkoły wyższe o 2-3 letnich kursach i Kolegia Niższe – kolegia specjalistyczne – kolegia techniczne (trwa 5 lat)
Przedszkole
Trwa 3 lata. Dzieci w wieku 3-6 lat. Nie jest obowiązkowe ale jest bardzo popularne. Obejmuje 90% dzieci. Kadrę nauczycielką stanowią głównie młode absolwentki kolegiów niższych. W przedszkolach mamy do czynienia z wysokim poziomem edukacji a ponadto tworzone są rankingi przedszkoli. Przedszkola w większości są prywatne. Edukacja opiera się głównie na odpowiednim wykorzystaniu zabaw przy jednoczesnym przygotowaniu dzieci do podjęcia nauki. Przedszkola te najbardziej renomowane same organizują egzaminy dla 3 latków. Dzieci od początku przygotowywane są do reguł obowiązujących w oświacie. W wielu placówkach dzieci noszą mundurki i czapeczki, a także oznaczenia odróżniające poszczególne roczniki. Celem jest przynależność jednostki do danej grupy, zachowanie odpowiednich relacji pomiędzy kolegami starszymi i młodszymi.
Szkoła podstawowa
-dzieci rozpoczynają edukację w wieku 6 lat, 99% szkół podstawowych to instytucje publiczne,
-przedmioty: język japoński, kaligrafia, matematyka, nauki społeczne (etyka, historia, etykieta), nauki przyrodnicze (fizyka, chemia, biologia), muzyka, plastyka, wychowanie fizyczne oraz gospodarstwo domowe(prowadzenie domu),
-nauczyciele uczą wszystkich przedmiotów, przeważają kobiety, jednak funkcje kierownicze pełnią tylko mężczyźni,
- w klasach jest 45 uczniów i 1 nauczyciel
- od tego etapu rozpoczyna się współzawodnictwo miedzy dziećmi i rodzicami
Gimnazjum
-większość szkół średnich pierwszego stopnia to instytucje publiczne,
-obowiązują mundurki,
-do przedmiotów nauczanych dochodzi nauka j. angielskiego oraz jako przedmioty do wyboru: sztuka przemysłowa lub zajęcia domowe
-dziennie na naukę przedmiotów obowiązkowych przeznacza się w szkole 7 godzin
Szkoła średnia I stopnia
-obowiązują testy na koniec każdego semestru, w połowie tych okresów, na początku każdego roku szkolnego jest egzamin powtórkowy z poprzedniego roku
-lekcje trwają 50 min, odbywają się w tych samych pomieszczeniach, to nauczyciele zmieniają klasy,
-za każdy przedmiot odpowiedzialny jest inny nauczyciel specjalista, praca uczniów oparta jest na współpracy w małych grupach
-wyniki szkoły średniej niższego stopnia przesądzają o dalszych losach i możliwościach kariery.
Szkoły średnie II stopnia
-wszystkie szkoły średnie stopnia wyższego są płatne, prywatne szkoły stanowią 24% ogółu placówek tego szczebla,
-przedmioty: nauki przyrodnicze zamienione na chemię, biologię, archeologię, fizykę, natomiast nauki społeczne zastępuje historia, geografia, prawo i administracja
-ponadto dodatkowe lekcje oraz uczestnictwo w różnych klubach, kółkach zainteresowań
-zajęcia w szkole zazwyczaj kończą się ok.19
-większość uczniów szkoły średniej uczestniczy też w zajęciach popołudniowych szkół prywatnych, które przygotowują do egzaminów wstępnych,
-naukę kończą około północy
Zaliczenie !!
Porównanie wybranego systemu szkolnego z systemem polski + wady i zalety, pytania zamknięte + otwarte
Efektywność poszczególnych systemów – międzynarodowe badania PISA
Dziedziny działalności:
-czytanie i pisanie w dziedzinach humanistycznych,
-matematyka
-rozumowanie w naukach przyrodniczych
Pedagogika specjalna – kształcenie nauczycieli/kwalifikacje zawodowe
Nauczyciele mogą się kształcić w systemie szkolnictwa wyższego i nauki także w systemie oświaty. W ramach kształcenia wyższego mamy szeroki wachlarz placówek, które przygotowują nauczycieli do wykonywania zawodu. Są to instytucje publiczne i niepubliczne. W przypadku instytucji niepublicznych jest tylko jeden uniwersytet – Katolicki Uniwersytet Lubelski. Są również Wyższe Szkoły Pedagogiczne. Przygotowują nauczycieli do pracy na każdym szczeblu edukacyjnym i z reguły prowadzą studia I i II stopnia. Mamy też Wyższe Szkoły Techniczne, które przygotowują nauczycieli wychowania technicznego. Natomiast Akademie Wychowania Fizycznego przygotowują wfistów. Istnieją również instytucje prowadzone przez system oświaty pod kierownictwem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Jest to jeden typ uczelni czyli kolegia. Przede wszystkim kolegia nauczycielskie, które oferują kształcenie dwu-specjalnościowe. Drugi typ kolegiów to kolega językowe. Kształcą nauczycieli języków obcych. Kolegia to placówki w których kładzie się duży nacisk na przygotowanie praktyczne. Większość godzin zajęć to właśnie zajęcia z edukacji praktycznej, prowadzone warsztatowo, prowadzone w szkołach, placówkach itd. Nauka w kolegium kończy się dyplomem natomiast kolegia nie maja możliwości oferowania swoim absolwentom tytułu licencjata. Wszystkie kolegia pracują z uniwersytetami. Na bazie tej współpracy studenci prowadzą badania.
Pragmatyka zawodowa nauczyciela w Unii Europejskiej – zestawienie porównań
Składniki:
a)składnik ogólny – odnosi się do kształcenia i opanowania przedmiotu (przedmiotów), których kandydaci będą nauczać po uzyskaniu kwalifikacji
b) składnik zbiorowy – przygotowanie pedagogiczne, ma zapewnić przyszłym nauczycielom umiejętności teoretyczne i praktyczne niezbędne do nauczania, obejmuje również praktyki szkolne.
Modele:
Model równoległy – składnik zawodowy może być realizowany w tym samym czasie, co składnik ogólny (studenci biorą udział w kształceniu pedagogicznym już od samego początku studiów)
Moedl etapowy – składnik zawodowy realizowany jest później i następuje po uzyskaniu tytuły zawodowego/stopnia naukowego lub pod sam koniec kształcenia
(przygotowanie pedagogiczne stanowi odrębną fazę)
W kształceniu nauczycieli przedszkola i szkoły podstawowej dominuje model równoległy.
Kształcenie nauczycieli ogólnokształcących szkół średnich pierwszego stopnia – zróżnicowanie.
Model równoległy w 6 krajach.
Model etapowy w 8 krajach.
Pozostałe kraje – oba modele.
Kształcenie nauczycieli szkół średnich drugiego stopnia: większość krajów oferuje albo wyłącznie model etapowy, cześć oba modele.
Wykształcenie/kwalifikacje
->nauczyciele przedszkoli i szkół podstawowych
-najbardziej popularnym minimalnym wykształceniem jest poziom licencjata
-każdy nauczyciel musi uzyskać przygotowanie pedagogiczne
->nauczyciele szkół średnich
1) Szkoły średnie pierwszego stopnia
-ponad połowa krajów – kształcenie nauczycieli odbywa się na poziomie licencjata i trwa zazwyczaj cztery lata
-pozostałe – tytuł magistra, kształcenie zazwyczaj trwa pięć lat
2) szkoły średnie drugiego stopnia
-większość krajów – kwalifikacje na poziomie magistra
-przygotowanie pedagogiczne – większość krajów około 20% ogółu kształcenia
Szkolenie praktyczne
Praktyka – w prawdziwym środowisku pracy jest obowiązkową częścią przygotowania do zawodu nauczyciela we wszystkich krajach
-zazwyczaj bezpłatne i najczęściej trwają nie dłużej niż kilka tygodni,
-zazwyczaj są nadzorowane przez mentora
-podlega okresowej ocenie przez pedagogów w placówce kształcenia nauczycieli,
-ogromnie zróżnicowana długość : od 20 godzin dla wszystkich programów kształcenia nauczycieli na Chorwacji do 1065 godzin w Wielkiej Brytani
Szkolenie w zakresie badań pedagogicznych
Większość krajów – centralne wytyczne wskazują:
Programy kształcenia nauczycieli powinny rozwijać wiedzę i umiejętności studentów w zakresie badań pedagogicznych
Znajomość metodologii badań pedagogicznych i umiejętności ich wykorzystania w praktyce nauczania lub rozprawa naukową na zakończenie programu kształcenia w oparciu o własne badania.
W niektórych krajach zaleca się zaangażowanie studentów w praktyczne badania pedagogiczne podczas studiów.
Rekrutacja na studia
Kryteria przyjęcia i metody selekcji są zróżnicowane:
-pod względem treści i liczby
-mogą być określane na poziomie placówki lub na poziomie władz oświatowych
1)Studia pierwsze stopnia
-głównym warunkiem jest posiadanie świadectwa zdania egzaminu na zakończenie szkoły średniej drugiego stopnia
-w znaczącej liczbie państw istnieje także egzamin wstępny
2)Nauczycielskie studia magisterskie
- w połowie państw pod uwagę brane są wyniki na poziomie licencjata
-inne kryteria i metody selekcji, np. test predyspozycji lub rozmowa kwalifikacyjna
Ważnym elementem w pragmatyce zawodowej nauczycieli i najczęściej porównywanym jest czas pracy nauczycieli. W wielu krajach UE do czasu pracy wliczane są zajęcia dodatkowe.
W Polsce czas pracy nauczyciela nie powinien przekraczać 40 godzin.
W poszczególnych krajach europejskich status nauczyciela jest bardzo zróżnicowany i zależy od charakteru zatrudnienia nauczyciela w sektorze publicznym. W kilku krajach dominuje status tzn. nauczyciela mianowanego. Może też posiadać status pracownika cywilnego. W niektórych krajach występuje status mieszany. Bardzo często status nauczyciela uzależniony jest od jego awansu zawodowego i placówki w której nauczyciel podejmuje pracę.
Można wyróżnić 3 kategorie statusu zatrudnienia nauczyciela w UE:
1)urzędnik państwowy (w zawodzie nauczyciela) – nauczyciel zatrudniony na podstawie odrębnej legislacji (np. KN), nauczyciel zatrudniony i mianowany przez centralne władze oświatowe, zatrudnionego na podstawie mianowania na czas nieokreślony
2) kontraktowy pracownik sektora publicznego – nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę zgodnie z ogólnym prawem pracy
3)urzędnik państwowy ( w ogóle) – nauczyciele zatrudnienie na podstawie odrębnych przepisów ale we wszystkich sektorach (publiczny i prywatny)
Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
->Deklaracja z Salamanki
1. Każde dziecko ma fundamentalne prawdo do nauki i należy dać mus szansę osiągnięcia i utrzymania odpowiedniego poziomu kształcenia.
2. Każde dziecko ma indywidualne cechy charakterystyczne, zainteresowania, zdolności i potrzeby w zakresie nauczania,
3. Systemy oświaty powinny być tworzone, a programy edukacyjne wdrażane z uwzględnieniem dużego zróżnicowania tych cech charakterystycznych i potrzeb
4. Dzieci posiadające SPE muszą mieć dostęp do zwykłych szkół, które powinny przyjąć je w ramach prowadzenia nauczania stawiającego dziecko w centrum zainteresowania i mogącego zaspokajać jego potrzeby
5. Zwykłe szkoły o tak otwartej orientacji są najskuteczniejszym środkiem zwalczania dyskryminacji, tworzenia przyjaznych społeczności, budowania otwartego społeczeństwa oraz wprowadzania w życie edukacji dla wszystkich
->Konwencja Praw Osób Niepełnosprawnych
Polska ją ratyfikowała w 2012 r.
„edukacja włączająca zapewnia najlepsze środowisko kształcenia dla dzieci niepełnosprawnych, pozwala pokonać istniejące bariery i przełamać stereotypy”
->Uczeń ze SPE
Wg MEN :
-to zarówno uczeń, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, jak i ten, który ma trudności w realizacji standardów wymagań programowych, wynikające ze specyfiki funkcjonowania poznawczo-percepcyjnego (niższe niż przeciętne możliwości intelektualne, a także dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia, zdrowotnego (dzieci przewlekle chore) oraz ograniczeń środowiskowych (dzieci emigrantów, dzieci z rodzin niewydolnych wychowawczo)
Podejście tradycyjne | Podejście włączające |
---|---|
Edukacja dla niektórych | Edukacja dla wszystkich |
Podejście statyczne | Podejście elastyczne |
Uczenie kolektywne, zbiorowe | Uczenie zindywidualizowane |
Nacisk na nauczanie | Nacisk na uczenie się |
Koncentracja na przedmiocie i programie | Koncentracja na dziecku |
Podejście diagnostyczno-opisowe skupione na deficytach | Podejście holistyczne, skupione na możliwościach |
Szanse ograniczone wskutek segregacji | Równość szans dla wszystkich |
->Modele edukacji dzieci ze SPE
1. Model jednej ścieżki
-ukierunkowany na włączanie prawie wszystkich dzieci do szkolnictwa masowego (Grecja, Hiszpania, Włochy, Portugalia, Szwecja i Norwegia, Cypr)
2. Model dwóch ścieżek
-dwa odrębne sposoby i miejsca kształcenia dzieci
a)szkolnictwo masowej, w którym naukę podejmują również uczniowie ze SPE
b)szkolnictwo specjalne uznane za odrębny sektor
(Belgia, Holandia, Bułgaria, Rumunia, Łotwa)
3. Model wielu ścieżek
- wielość rozwiązań edukacyjnych – przede wszystkich łączy różne rozwiązania dwóch poprzednich modeli (Dania, Niemcy, Francja, Irlandia, Luksemburg, Austria, Finlandia, Wielka Brytania, Islandia, Lichtenstein, Czechy, Estonia, Litwa, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry)
Rozwiązania edukacyjne w różnych krajach
->Polska
System oświaty zapewnia w szczególności:
-możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami,
-opiekę nad uczniami niepełnoprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych
-kształcenie specjalne organizowane jest dla dzieci/uczniów niepełnosprawnych
-kształcenie specjalne organizowane jest dla uczniów niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym
Uczeń niepełnosprawny w szkole:
-uczniowi zapewnia się bezpłatny dowóz i opiekę w czasie przewozu (gmina) lub zwrot kosztów przejazdy ucznia oraz jego opiekuna do/ze szkoły lub ośrodka
-zajęcia rewalidacyjne: korekcyjne wad postawy, korygujące wady mowy, orientacji przestrzennej i poruszania się, nauki języka migowego, inne, wynikające z programów rewalidacji
Uczeń niepełnosprawny ma prawo do wydłużonego procesu kształcenia
18 roku życia szkoły podstawowej
21 roku życia gimnazjum
24 roku życia szkoły ponadgimnazjalnej
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka
-prowadzone w celu pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka
-prowadzone od chwili wykrycia niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole
-zadania zespołu:
Ustalenie kierunków i harmonogramu wczesnego wspomagania rozwoju
Nawiązanie współpracy z podmiotem leczniczym lub ośrodkiem pomocy społecznej w celu zapewnienia rehabilitacji, terapii lub innych form pomocy
Opracowanie i realizacja indywidualnego programu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka
Analizowanie skuteczności pomocy, wprowadzanie zmian do indywidualnego programu WWR, planowanie dalszych działań
->Niemcy
-kształcenie prowadzi się głównie w szkołach specjalnych, ok. 75 % wszystkich uczniów ze SPE
-obowiązek szkolny – niezależnie od stopnia niepełnosprawności, od 6 do 18 r.ż,
-kwalifikacji uczniów do szkoły dokonuje nauczyciel w porozumieniu z rodzicami: obserwacja dziecka w warunkach dla niego naturalnych (np. w rodzinie), wywiad z rodzicami, badania pedagogiczno – psychologiczne
-system kształcenia osób niepełnosprawnych intelektualnie obejmuje 4 poziomy i trwa 12 lat – 3+3+3+
1. Poziom niższy (6-9 r.ż)
-dziecko uczy się podstawowych zasad zachowania w kontaktach z innymi ludźmi, zapoznaje się z przedmiotami z otoczenia,
-uczeń powinien: samodzielnie wykonywać proste czynności jak ubieranie i rozbieranie się, korzystanie z toalety, mycie twarzy i rak, wspólne, estetyczne spożywanie posiłków
2. Poziom średni (9-12 r.ż)
- lekcja umożliwiająca samodzielne współdziałanie, choćby przy intensywnej i bezpośredniej pomocy nauczyciela
-uczniowie uczą się rozumieć informacje pochodzące ze znaków i symboli
-wprowadza się pierwsze liczenie, porównywanie wielkości i ilości przedmiotów
-duży nacisk kładzie się na zajęcia sportowe
3. Poziom wyższy (12-15 r.ż)
-wzrasta znaczenie pracy
-nowymi elementami działalności sa zabawy towarzyskie i zajęcia techniczne
-rzemiosło zyskuje na znaczeniu
-młodzież poznaje różnorodne materiały i narzędzia, zdobywa również podstawowe doświadczenia w pracy z danym narzędziem czy materiałem
-wdrażanie się uczniów do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie, odpowiedniego zachowania w miejscach publicznych
4. Poziom warsztatowy (15-18 r.ż)
-przygotowania do życia w dorosłego i pracy zawodowej
-młodzież uczy się poprawnie wykonywać określona prace i zdobywa nawyki zawodowe
-praktyka zawodowa odbywana w warsztatach (minimum 2 tygodnie)
Edukacja integracyjna
I model
-klasy integracyjne z czworgiem do sześciorga dzieci z różnym rodzajem niepełnosprawności i 15 do 18 dzieci pełnosprawnych
-drugi nauczyciel, najczęściej pedagog specjalny
II model
-model integracji bliskiej miejsca zamieszkania z jednym do dwojgiem dzieci niepełnosprawnych w klasie