Rzeźba gotycka monumentalna.

FRANCJA:

Bazylika Saint-Denis:

-portal między romanizmem a gotykiem;

-nowe tendencje w duchowości;

-na tympanonie Chrystus z rozłożonymi rękoma;

-posągi królów w ościeżach, pierwszy raz pojawiły się posągi pełnowymiarowe.

-portal pn św Dionizego (kolo z odciętą głową)

Chartres, katedra Notre Dame

-portal zachodni – Porta Regia (królewski) po 1145;

-pierwszy portal gotycki;

-wydłużone postaci w ościeżach;

-Chrystus na majestacie + lewa str: wniebowstąpienie Chrystusa, znaki zodiaku i symbole; prawa str sedes sapiente, sceny z dzieciństwa Jezusa

-posągi królewskie, postaci starotestamentowe;

-indywidualizm postaci;

-Chrystus w Mandorli – 4 postaci apokaliptyczne wokół;

-portal pn 1204/5 – przymierza: lewy-epifania Chrystusa, prawy- historia Hioba, środkowy-koronacja Marii;

-portal pd – lewy-męczenników; prawy – wyznawców, środkowy-sąd ostateczny; +beau dieu (Chrystus Nauczający)Trudeau(to takie pośrodku drzwi;D);

Paryż, katedra Notre Dame

-portal zachodni:

*prawy – św Anny 1148

*lewy –koronacja Marii 1168

*środkowy – Sąd ostateczny 1220-1248

+3 strefy – zbawienie potępionych; nurt antykizujący; i ?

Senlis, katedra Notre Dame
-portal zachodni ok. 1175

-Eclesia – MB z otwarta księgą;

-lewy- zaśnięcie Marii;

-prawy-?

-program eklezjologiczny;

-ościeża – prorocy ST

Amiens, Katedra Notre Dame

-fasada zachodnia, portal gł ok. 1220;

-68figur pełnoplastycznych;

-był polichromowany;

-centrum –Sąd Ostateczny(dużo się dzieje, zagęszczenie, zatłoczony), w archiwoltach – anioły; ościeże – postaci apostołów indywidualizm i charakterystyka;

-Chrystus między bliźnimi – Beau Dieu!

-prawa str- ok. 1220, cykl apoteozy Marii- śmierć, wniebowstąpienie, koronacja; sceny typologiczne, sceny inkarnacji władzy+ Nowa Ewa z dzieciątkiem;

-fragmenty zwiastowania – dwie postacie z ościeża, pozdro anielskie;

-portal pd ramienia transeptu 1235-1245;

-Pozłacana Maria – Złota dziewica;

-pierwsze przedstawienie gdzie Maria staje się pośredniczką, orędowniczką i Matką; postać uśmiecha się do dziecka, bliższe relacje między matką a dzieckiem, Chrystus z jabłkiem królewskim, Maria koronowana, anioły przynoszą wieniec różany- dworski ideał urody, szlachecki uścisk zapoczątkował ‘styl pięknych madonn’

Paryż; Saint-Chapelle

-repliki z kaplicy postaci pełnoplastycznych;

-styl dworski;

-dużo postaci – apostołowie i święci.

Reims, katedra Notre Dame

-fasada zachodnia 1252-75;

-tympanon zastąpiony witrażem;

-przedstawienia w wimperdze;

-niezwykle strzelisty;

-Madonna z dzieciątkiem;

-3rodzaje ościeży;

-Madonna podobna do tej z Amiens;

-anioł z 2giej str w ościeżach –„uśmiechnięty” anioł z Reims;

+Adam z Notre Dam w Paryżu – akt, kontrapost, w kierunku renesansu ok. 1260;

NIEMCY:

Strasburg: lata20te XIIIw

-portal pd i ramiona transeptu

-strzeliste;

-piękna Madonna

-filar anielski – wewnątrz – z postaciami pełnoplastycznymi – 4ewangelistów;

Bamberg lata 20-30te XIIIw

-katedra św Piotra, portal pn stary korpus tzw książęcy – Sąd ostateczny

-jeździec Bamberski 1poł XIIIw

Magdeburg

-tzw rajski portal 1245-50

-nietypowa koncepcja ościeży – panny Madre i głupie – dworska maniera i groteska;

Naamburg ok. 1250

-zach chór katedry

-wystrój rzeźbiarski 1243-49

- zespół posągów fundatorów i dobroczyńców(osoby świeckie);

-powrót rzeźby do przestrzeni liturgicznej (posągi zmarłych biorą udział w liturgii);

- indywidualizacja twarzy męskich i kobiecych:

*Regelinda i Herman & Eckhart i Uta.

-dbałość o drobiazgi.

Kolonia, kolegium apostolskie kon XIIIw

-gigantyczne postacie

-ufałdowanie szat;

-apostołowie przy filarach pod baldachimami – pełnoplastyczni;

-Madonna tzw. Mediolańska;

RZEŹBA SNYCERSKA W NIEMCZECH W 1POŁ XIII w.

Przedstawienia dewocyjne, geneza mistyczna:

-Maria w połogu (najpierw w klasztorach żeńskich później w kościołach);

-Dzieciątko Jezus;

-Chrystus ze św. Janem ewangelistą;

-gł w kościołach kobiecych.

Przedstawienia dewocyjne: obrazy usytuowane w przestrzeni sakralnej w ten sposób, że jest do niego stały dostęp, a tematyka wyraża treści pobudzające do medytacji.

Crucifixus dolorosius (Jezus na Krzyżu)

-Chór NMP na Kapitolu

-jeden gwóźdź na stopach;

-Dżizes mocno wychudzony;

-‘M’- klatka piersiowa;

-przerysowana autonomia;

-całe ciało we krwi;

-korona cierniowa wbijająca się w skronie

Pieta Bolesna – schodkowa (układ Jezusa)

-Pieta z Bonn;

-fenomen – postać MB- starucha cierpiąca, zbolała;

Nastawa snycerska:

-predella;

-nastawa szafiasta;

-często zwieńczenie architektoniczne;

-awers tam gdzie się otwiera;

-rewers – zamkniety;

-otwierane na święta;

Retabulum relikwiowe:

-zwyczaj wystawiania relikwi na ołtarzu;

-wstawiano cyborium do nastawy;

Cismar, kościół pocysterski:

-retabulum ok. 1300,

-ołtarz domkowy

-reinkarnacja Chrystusa;

-dalsze losy J.Ch.;

-pasja, ukrzyżowanie;

-płasko potraktowane;

-f. katechetyczna – pouczenie poprzez obraz;

Doberan, kościół pocysterski:

-retabulum ok.1200;

-dużo drobnych arkad i wimperg;

-środkowa część pusta na dole jedno przedstawienie;

-po bokach przedstawienia typologiczne S.T i N.T.

Kolonia kościół cysterek

-retabulum św Klary;

-popiersia snycerskie, które zawierają wewnątrz relikwie;

-u góry apostołowie;

-na dole- św dziewice;

-typ koloński: uśmiechnięta młoda niewiasta z obcisłą sukienką, drewno orzechowe, czaszki w środku, głowa kobieca typowo królewska wywodzi się z Lotaryngii, wysokie czoła, pulchne twarze z drugim podbródkiem, wąski nos, lekki uśmiech; włosy: duży pukiel na włosach, rytmicznie spływające na ramiona, opadające kąciki oczu; otwór w centralnej części zazwyczaj z rozetą.