Rada Ministrów i Administracja Rządowa
Skład Rady ministrów,
Rada ministrów składa się z:
Prezesa Rady Ministrów (Premiera)
Wiceprezesi – o powoływaniu decyduje premier.
Ministrowie
Przewodniczący komitetów (określonych w ustawach komitetów)
Nie ma zasady incomatybilitas.
Tryb powoływania Rady Ministrów.
Proces tworzenia rządu rozpoczyna Prezydent desygnując Prezesa Rady Ministrów (przedstawiciela największej partii w Sejmie lub koalicji)
Desygnowany Premier przedstawia Prezydentowi propozycję składu rządu.
Prowadzi rozmowy polityczne dotyczÄ…ce utworzenia koalicji,
Opracowanie programu działania Rady Ministrów
Ustalenie składu rządu
Prezydent powołuje premiera i pozostałych członków rządu w ciągu 14 dni od pierwszego posiedzenia Sejmu lub dymisji poprzedniej Rady ministrów. Odbiera przysięgę od nich i wręcza nominacje.
Nowo powołany premier powinien w ciągu 14 dni przedstawić Sejmowi program działania gabinetu expose i zgłosić wniosek o wotum zaufania. Sejm daje wotum zaufania bezwzględną większością głosów w obecności przynajmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Gdy rząd nie uzyska wotum zaufania, kandydata na premiera zgłasza co najmniej 46 posłów. Sejm wybiera premiera który przedstawia swoje expose i skład rządu (ma na to 14 dni, bezwzględna większość)
Uchwałę o wyborze Marszałek Sejmu przekazuje Prezydentowi który odbiera przysięgę od członków rządu i wręcza nominację.
Gdy Sejm po raz drugi nie da wotum zaufania dla rządu to inicjatywa ponownie przechodzi do prezydenta. Powołuje on Premiera a na jego wniosek pozostałych członków rządu i odbiera od nich przysięgę.
Sejm w ciągu 14 dni powinien udzielić wotum zaufania zwykłą większością głosów. (gdy ten tryb nie da pozytywnego rezultatu to prezydent skraca kadencje Sejmu i zarządza wybory przedterminowe)
Dymisja Rady Ministrów
Dymisję Rady Ministrów przyjmuje Prezydent. Dymisję składa premier w kilku przypadkach:
Na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego Sejmu, aby powołać nowy rząd w oparciu o większość parlamentarną w Sejmie.
Gdy Sejm nie uchwali rzÄ…dowi wotum zaufania,
W przypadku wyrażenia rządowi wotum nieufności,
Gdy sejm nie zatwierdzi działalności finansowej rządu – absolutorium.
Gdy rezygnuje z pełnienia tej funkcji, co oznacza ustąpienie całego rządu – prezydent może nie przyjąć tej dymisji.
Rada Ministrów po dymisji wykonuje swoją pracę do ukształtowania się nowego rządu.
Dymisja Rady Ministrów obowiązuje jej członków oraz sekretarzy stanu i podsekretarzy stanu oraz wojewodów.
Zmiany w składzie Rady Ministrów.
Sejm może dać wotum nieufności ministrowi. Wniosek taki składa co najmniej 69 posłów i może być poddany pod głosowanie dopiero po 7 dniach. Minister składa dymisję a Prezydent musi ją przyjąć.
Członek rządu sam może z własnej inicjatywy zgłosić dymisję na ręce premiera. Zwalnia się miejsce które na wniosek premiera uzupełnia Prezydent.
Gdy kierownictwo danego resortu nie jest obsadzone to premier przejmuje kierownictwo lub wyznacza zastępcę.
Organizacja i tryb funkcjonowania Rady Ministrów.
Rada ministrów jest organem kolegialnym
Posiedzenia rządu zwołuje i przewodniczy im premier lub wicepremier.
Do podjęcia uchwał potrzeba przynajmniej połowy członków, (możliwy tryb obiegowy – w drodze korespondencyjnej). Większość zwykła, w razie równej liczby głosów rozstrzyga głos przewodniczącego.
Rada Ministrów może tworzyć organy pomocnicze i opiniodawcze w drodze rozporządzenia.
Powołano jeden stały komitet w skład którego wchodzą sekretarze stanu ze wszystkich resortów.
Funkcje i kompetencje Rady Ministrów.
Wykonywanie ustaw – zajmuje się tym cała administracja rządowa.
Stanowienie prawa :
wydaje rozporzÄ…dzenia i zarzÄ…dzenia.
Posiada prawo inicjatywy ustawodawczej (ustawy zwykłe, pilne, budżetowa)
Składanie sprawozdań i informacji – np. sprawozdania z wykonania ustawy budżetowej (do 5 miesięcy po zakończeniu roku budżetowego). Odpowiadanie na zapytania i interpelacje posłów i senatorów.
Funkcja kierowniczo – koordynacyjna. – Rada ministrów kieruje, koordynuje i kontroluje wszystkie organy administracji rządowej, bo odpowiadają za nich przed Sejmem. Np. przez uchylanie aktów prawnych wydawanych przez ministrów.
Prowadzi nadzór nad samorządem terytorialnym.
Odpowiedzialność Rady Ministrów i jej członków.
Odpowiedzialność polityczna (parlamentarna)
Wotum zaufania – występuje w procesie tworzenia rządu.
Wotum nieufności (ma charakter konstruktywny):
Wniosek może zgłosić co najmniej 46 posłów,
Wniosek musi wskazywać imiennie kandydata na nowego premiera,
Głosowanie nad wnioskiem przeprowadza się po 7 dniach od zgłoszenia,
Do przyjęcia potrzebna jest bezwzględna większość ustawowej liczby posłów (231)
Gdy nie zostanie przyjęty to kolejny taki wniosek może być przyjęty po 3 miesiącach chyba że złoży go 115 posłów.
Wotum nieufności Sejm może dać indywidualnie jakiemuś ministrowi (4 punkt)
Odpowiedzialność konstytucyjna członków Rady Ministrów
Odpowiedzialność konstytucyjna ma charakter indywidualny.
Wniosek składa Prezydent lub 115 posłów.
Uchwałę podejmuje Sejm większością 3/5 ustawowej liczby posłów,
Sprawa trafia do Trybunału Stanu który wymierza następujące kary:
Utrata czynnego i biernego prawa wyborczego na okres 2-10 lat,
Zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w organach państwowych i organizacjach społecznych na okres 2-10 lat lub na stałe.
Utratę wszystkich lub niektórych odznaczeń i orderów państwowych oraz utratę zdolności do ich otrzymania.
Za przestępstwa kary z kodeksu karnego.
Status Prezesa Rady Ministrów
Premier kieruje pracami rządu, a także koordynuje i kontroluje pracę członków Rady ministrów.
Kierowanie pracami rządu obejmuje zwoływanie posiedzeń i przewodniczenie im (oddziałuje na pracę rządu)
Wydaje akty prawne w postaci rozporządzeń na podstawie ustaw i w celu ich wykonania.
Jest służbowym zwierzchnikiem wszystkich pracowników administracji rządowej oraz korpusu służby cywilnej.
Na wniosek ministra powołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu by pomagali ministrowi.
Premier posiada własne, dość szeroko zakreślone kompetencje.
Ministrowie
Minister ma podwójny charakter, jest członkiem rządu oraz kieruje danym resortem.
Minister kieruje resortem przez wydawanie aktów prawnych: rozporządzeń wykonawczych. (tylko ci ministrowie którzy kierują jakimś resortem) oraz zarządzeń. Rozporządzenia i zarządzenia podlegają kontroli rządu i na wniosek premiera mogą byś uchylane.
Minister odpowiada przed Premierem i przed Sejmem (wotum nieufności)
Rozróżnia się ministrów resortowych i ministrów bez teki którzy nie kierują działem administracji, ich kompetencje wyznacza premier.
Odpowiednikami ministrów resortowych są przewodniczący komitetów określonych w ustawach.
Terenowe organy administracji rzÄ…dowej
Ustawa o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa z 24 lipca 1998
Ustawa o wejściu w życie ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz o administracji rządowej województwa z 24 lipca 1998
Ustawa o samorządzie województwa z 5 czerwca 1998
Ustawa o samorzÄ…dzie powiatowym z 5 czerwca 1998
Ustawa o administracji rządowej w województwie z 5 czerwca 1998
Organy administracji rzÄ…dowej:
Wojewoda – sprawujący władzę administracji ogólnej,
Kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży – wykonujący zadania w imieniu wojewody lub własnym
Organy administracji niezespolonej:
Dowódcy okręgów wojskowych,
Szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowi komendanci uzupełnień,
Dyrektorzy jednostek skarbowych oraz inspektorzy kontroli skarbowej,
Dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych, okręgowych urzędów miar, rejonowych dyrekcji lasów państwowych, urzędów celnych, morskich statystycznych i inni.
Wojewoda:
jest przedstawicielem rządu w województwie oraz zwierzchnikiem administracji rządowej, a także organem nadzoru nad samorządem terytorialnym.
Wojewodę powołuje i odwołuje premier na wniosek ministra Spraw wewnętrznych i Administracji.
Kieruje i koordynuje administracjÄ… zespolonÄ…,
Zasada domniemania właściwości wojewody – należą do niego wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone innym organom.
Sprawuje nadzór nad organami gminy powiatu i nad samorządem wojewódzkim,
Może złożyć wniosek do premiera o powołanie wicewojewodów,
Powołuje i odwołuje kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży wojewódzkich z wyjątkiem komendantów wojewódzkich policji i straży pożarnej
Organy administracji niezespolonej powoływane i odwoływane są na wniosek wojewody lub za jego zgodą
Organy te mają obowiązek uzgadniać z wojewodą projekty aktów prawa miejscowego przez nie stanowionego. Akty te ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym i mogą być uchylane przez premiera w trybie nadzoru.
Składają roczne informacje wojewodzie o swej działalności,
Wojewoda przejmuje funkcje sejmiku województwa i zarządu województwa gdy zostaną rozwiązane aż do wyboru nowego.