Promieniowanie alfa-składa się z cząstek naładowanych dodatnio z ładunkiem dwukrotnie większym od ładunku elektronu.Masa 700x>masy elektronu.Promieniowanie beta- składa się z cząstek naładowanych ujemnie.Są to elektrony,ale ich energia jest znacznie>od e.jonizacji.Cząstki pochłaniane są w materii znacznie intensywnej,niż promieniowanie gamma.Promieniowanie gamma-p.elektromagnetyczne,f jest wielokrotnie>f promieniowania widzialnego,ultrafioletowego,a nawet p.X,jest ono przenikliwe,przechodzi nawet przez grube warstwy ołowiu.Promieniowanie jonizujące-wszystkie promieniowania które wywołują jonizację osrodka materialnego,tzn.oderwanie się przynajmniej 1 elektronu od atomu lub cząsteczki,albo wybicie elektronu od sieci krystalicznej. Promieniowanie jonizujące może zachodzić:bezpośrednio-strumień cząsteczek naładowanych….jonizujące gł.przez siły kulomporskie,pośrednio-jonizacja zachodzi przez inne oddziaływania,niż kulomporskie,np.zjawisko fotoelektryczne.Każdy pierwiastek zbudowany jest z jądra atomowego i elektronów krążących wokół niego.Reakcje jądrowe-procesy zachodzące w jądrach atomowych,w ich wyniku powstają jądra atomowe innych pierwsiatkow,czy izotopów tego samego pierwiastka lub jądra tego samego izotopu.Pierwiastki promieniotwócze-p.chemiczne,których wszystkie izotopy są radioaktywne.Przemiana beta minus-polega na emisji elektronów pochodzących z rozpadu neutronu w jądrze pierwiastka,który ulega przemianie.Y(A,Z+1),+B(0,-1)Przemiana beta plus-proton ulega rozkładowi na neutron i pozyton,Y(A,Z-1)+B(0,+1),Przemiana alfa-polega na wysyłaniu cząstek alfa,Y(A-4,Z-2)+B(4,2),Wzór na obl.liczby atomów tego samego pierwiastka pozostałych w probówce liczby z pierwotnej po upływie czasu:N(t)=No*2-t/T, T1/2-czas połowicznego rozpadu,No-początkowa liczba jąder.Deficyt(niedobór)masy-różnica między sumą mas nukleonów wchodzących w skład jądra atomowego,a masą całego jądra. Delta m=Z*mp+(A-Z)*mn+Mj,Z-liczba atomów,mp-masa protonu,mn-masa neutronu,mj-masa jądra.Atom-nakmniejszy niepodzielny składnik materii,w jądrze skupia się ładunek+,Wokół jądra krążą elektrony,jądra jest bardzo male,ale znajduje się w nim cała masa atomów.Liczba masowa A to suma protonów i neutronów.Promieniowanie-przenika nasze ciało, dociera ze źródeł naturalnych(pierwiastki radioaktywne) w wodzie,skałach i nas samych.Energia jądrowa-wydzielana podczas reakcji jądrowych.Reakcja egzoenrgetyczna-w wyniku reakcji wyzwala się energia do otoczenia.Reakcja endoenergetyczna-pobiera energie do otoczenia.Rozszczepienia jądra atomowego-przemiana jądrowa,polega na rozpadzie na 2 fragmenty jądra atomów o zbliżonej masie.Cząstki elementarne-cząstki niepodzielne-protony,elektrony,neutrony.Klasyfikacja cząstek:hadromy:dolny(d),górny(u),powolny(c),szczykowy(t)leptony(eletron-pozyton,mion-antymion,taon-antytaon,neutrono-antyneutrono)Hadrony dzielimy na:bariony(fermiony)i mezony(bozony).Postulaty prawa Bohra:elektrony mogą krążyć w atomie tylko po takich orbitach dla,których iloczyn pędu i promienia orbity jest równy całkowitej wielokrotności stałej Plancka podzielnej prze 2pi:m*v*r=n/2pi*n,n-numer orbity,rn=n2*r1 eletron w atomie może przeskakiwac z orbity niższej na wyższą jeżeli dostarczymy mu odpowiednią energię.Może przeskoczyć z wyższej na niższą,jeżeli wyemituje kwant energii.Energie elektronu obliczmy:En=-1/n2A, A=2,2*10 do -11J,n-numer powłoki.Promieniotwórczość naturalna-pochodzi z pierwiastkow radioaktywnych,promieniowanie ze źrodeł naturalnych,produkty rozpadu,promieniowanie z kosmosu,mierzymy ilością rozpadu na sekundy.Antoine Heri Becqurel-sól uranylowa-26.02.1896,uran wysyła promieniowanie,Curie-pierwiastek rad=nobel,Pierwiastki uran i tor nie mają stabilnych izotopow.Promieniowanie alfa-sięga w naskórek skóry w konstrukcji czynników dymu.Rozpad beta-rozpada się na proton,elektron,neutrino.Ze zmiany położenia obserwatora wynika pozorna zmiana położenia obserwowanego obiektu względem dalszych obiektów-PARALOKSA.Paraloksa geocentryczna-odl.od księżyca i bliskich planet można wyznaczyć za pomocą paraloksy geocentrycznej.Fgpi=R/d,pi=ilość stopni,d-=R+n