Powtórka z podatków
1. Podstawowe zagadnienia
Cechy podatku:
Świadczenie pieniężne
Świadczenie przymusowe – obowiązek zapłaty wynika z przepisów prawa
Świadczenie bezzwrotne – nie podlega zwrotowi (nie dotyczy nadpłaty należnego podatku)
Świadczenie nieodpłatne – płacąc podatek nie otrzymujemy żadnego konkretnego świadczenia (dobra publiczne są przyznawane z racji przynależności do danej społeczności, niż z faktu zapłaty podatku)
Świadczenie o charakterze ogólnym – podatki nakładane są w drodze aktów prawnych, dotyczą jakiegoś ogółu (osoby osiągające dochody z wymienionych w ustawie źródeł zobowiązane są taki podatek opłacić)
Świadczenia ponoszone na rzecz władzy publicznej – kwota podatku przeznaczona na cele publiczne
Art. 6. Ordynacji podatkowej – „podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.”
Do dochodów sektora publicznego zalicza się podatki (większość) oraz dochody niepodatkowe (opłaty i składki).
Opłatą jest świadczenie pieniężne o charakterze przymusowym, bezzwrotnym, odpłatnym, jednostronnie ustalane i pobierane przez władze publiczne z tytułu określonych czynności urzędowych lub usług jednostek Skarbu Państwa.
Składki zaliczane są dochodów niepodatkowych, jednak wiele z nich jest przymusowych ( są to quasi podatki – np. składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, na Fundusz Pracy). Podstawową cechą odróżniającą składki od podatków jest ich ekwiwalentność – ze składek przez nas opłacanych uzyskujemy świadczenie które zostanie nam wypłacone po spełnieniu określonych wymogów (emerytury, renty wypadkowe, leczenie etc.). Pewnym wyróżnikiem jest również to, że składki trafiają na wydzielony fundusz celowy, a nie bezpośrednio do Skarbu Państwa.
Technika opodatkowania
Podmiot prawa podatkowego – jednostki, podmioty lub grupy zobowiązane do zapłaty (podmiot bierny) lub uprawnione do otrzymania (podmiot czynny) kwoty podatku.
Podmiotami prawa podatkowego są (kryterium ustawowe):
Podatnicy
Płatnicy
Inkasenci
Następcy wymienionych powyżej
Osoby trzecie opowiadające za zaległości wymienionych powyżej
Kryterium ekonomiczne:
Podatnik w sensie formalnym (formalnie obciążony podatkiem)
Podatnik w sensie materialnym (podmioty ponoszące ciężar podatku materialnie)
Podatnik – osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Płatnik – osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna (…) zobowiązana do:
Obliczenia podatku należnego od podatnika
Pobrania obliczonej kwoty podatku
Wpłacenia jej w terminie organowi podatkowemu
Inkasentem jest podmiot (os. fiz., os. prawna, JO…) obowiązany do pobrania od podatnika kwoty podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Różnica pomiędzy inkasentem, a płatnikiem polega na tym, że inkasent nie ma prawa do ustalenia wielkości zobowiązania podatkowego.
Przedmiot podatku – obrót, dochód, majątek lub wydatek.
Podstawa opodatkowania – na ogół wyrażona w sposób wartościowy (w pieniądzu), w przypadku podatków lokalnych możliwe ujęcie ilościowe (powierzchnia działki i podatek od nieruchomości), określana przez podatnika.
Taryfa podatkowa – wyznacza kwotę zobowiązania podatkowego. Podstawowymi elementami taryf opodatkowania są:
Skale podatkowe (obejmujące stawki i progi podatkowe)
Kwoty wolne od podatku
Stawki podatku dzielimy na:
Kwotowe (kwota na jednostkę podstawy opodatkowania)
Procentowe (określony procent podstawy opodatkowania)
Kwota wolna od podatku podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania. Jeśli podstawa będzie mniejsza niż kwota wolna – obowiązek zapłaty podatku nie powstanie. W przeciwnym przypadku podatek jest płacony od nadwyżki podstawy ponad kwotę wolną od podatku.
Okres podatkowy –w Polsce rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym.
Deklaracja podatkowa – utożsamiana jest z zeznaniem podatkowym. Przyjmuje się, że zeznanie podatkowe oznacza definitywne rozliczenie podatkowe. Pojęcie deklaracji podatkowej sprowadza się do rozliczenia zaliczek na podatek.
Ulga podatkowa – przez pojęcie ulg rozumie się zmniejszenie wysokości podatku w stosunku do rozmiaru ustalonego dla danego podatku. Rozróżnia się ulgi:
Zmniejszające podstawę opodatkowania
Zmniejszające stawki podatkowe
Zmniejszające kwotę obliczonego podatku
Zwolnienia podatkowe polegają na ograniczeniu przedmiotowego bądź podmiotowego zakresu opodatkowania.
Klasyfikacja podatków
W ramach kryterium podmiotowego można mówić o podatkach od:
Osób fizycznych
Osób prawnych
Osoby fizyczne mają do wyboru: zasady ogólne ze skalą progresywną, zasady ogólne ze stawką liniową, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych oraz kartę podatkową.
Podmioty posiadające osobowość prawną oraz jednostki organizacyjne nieposiadające takiej osobowości, z wyjątkiem spółek nieposiadających osobowości prawnej są obowiązane płacić i ponosić ciężar podatku dochodowego od osób prawnych CIT.
W ramach kryterium przedmiotowego występuje podział podatków na dochodowe, majątkowe, oraz od obrotu i od wydatków.
Podatki dochodowe – podstawą do obliczenia podatku jest różnica pomiędzy uzyskanymi przychodami a poniesionymi kosztami . Przychody mogą mieć charakter kasowy (rozpoznanie w momencie ich faktycznego otrzymania) bądź memoriałowy (rozpoznanie w chwil, kiedy stają się należne , niezależnie od czasu ich otrzymania). Przykłady: CIT, PIT
W przypadku CIT koszty nie są bezpośrednio związane z przychodem z konkretnego źródła (dochodem jest nadwyżka sumy przychodów od wszystkich źródeł nad sumą kosztów ich uzyskania). Natomiast w PIT, koszty są powiązane z przychodami pochodzącymi z poszczególnych źródeł ich uzyskania (dochód jest początkowo obliczany jako nadwyżka przychodów odrębnie z każdego źródła nad związanymi z nimi kosztami ich uzyskania, a następnie kumulowany).
Podatki majątkowe – Pobierane od wartości majątku, lub jego elementów (przyrost majątku). Przykłady: podatek od nieruchomości, podatek leśny
Podatki od wydatków – obciążają dochód podatnik w momencie jego wydatkowania. Podatnikiem w sensie formalnym jest podmiot prowadzący działalność gospodarczą, jednak materialny ciężar podatku ponoszą konsumenci którzy nabywają produkty bądź usługi. Przykłady: VAT, akcyza
Obowiązek podatkowy
Obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Inaczej mówiąc : Obowiązek podatkowy powstaje w momencie zaistnienia ustawowych przesłanek opodatkowania
Zobowiązanie podatkowe stanowi następstwo prawne obowiązku podatkowego. Jest to wynikające z obowiązku podatkowego, zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa lub JST w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.
Zaległość podatkowa – niezapłacony w terminie płatności podatek, zaliczka na podatek lub rata podatku. Odsetki za zwłokę kształtuje się na poziomie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego.
Formy wygasania zobowiązań podatkowych: zapłata, pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta, etc.
2. Karta podatkowa
Kto może rozliczać się w ten sposób: osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, oraz spółki cywilne.
Aby działalność w formie spółki mogła zostać objęta kartą podatkową muszą zostać spełnione warunki:
Łączna liczba wspólników i zatrudnionych nie może przekroczyć stanu zatrudnienia określonego w ustawie (5 osób)
Wspólnikami mogą być wyłącznie osoby fizyczne
Osoby wykonujące wolne zawody (z pewnymi wyłączeniami – np. architekt) również mogą skorzystać z karty podatkowej. W takim przypadku działalność może być świadczona wyłącznie na rzecz osób prywatnych (będąc pielęgniarką nie mogę pracować w szpitalu rozliczając się w formie karty podatkowej) . Drugim ograniczeniem przy wyborze tej metody opodatkowania jest obowiązek osobistego wykonywania działalności bez zatrudniania na rzecz umów o pracę lub umów cywilno-prawnych osób które wykonują czynności związane z istotą danego zawodu (lekarz nie może zatrudnić innego lekarza, ale może zatrudnić sprzątaczkę czy księgową).
Warunki uprawniające do opodatkowania w formie karty podatkowej
Karta podatkowa to forma uproszczona (nie prowadzi się ewidencji), dlatego jest to pewien przywilej dla przedsiębiorcy. Należy złożyć wniosek do naczelnika właściwego US (według miejsca zamieszkania lub siedziby spółki) nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego. W przypadku gdy chcemy otworzyć działalność np. w maju, wniosek musi zostać złożony przed uzyskaniem jakiegokolwiek dochodu z działalności.
Wysokość podatku zależna jest od:
rodzaju prowadzonej działalności
liczby zatrudnionych
wielkości miejscowości w której prowadzona jest działalność
Stawki karty podatkowej są stawkami kwotowymi. Podwyższane co roku w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych.
W razie prowadzenia działalności przez wspólników – do liczby pracowników nie wlicza się małżonka i niepełnoletnich członków rodziny tylko jednego wspólnika. W razie gdy prowadzimy działalność gastronomiczną, lub w zakresie handlu detalicznego do liczby pracowników nie wlicza się osób zatrudnionych w celu praktycznej nauki zawodu.
Stawki mogą być obniżone o maks. 20% (jeżeli podatnik ukończył 60 lat, bądź stwierdzono u nich umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności) lub 10% w przypadku gdy podatnik zatrudnia osoby o lekkim stopniu niepełnosprawności (10% na każdą osobę).
Podatnikom przy równoczesnym zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu obniża się stawkę o 80%. Nie można wtedy korzystać ze zwolnień opisanych powyżej.
Stawki mogą być również podwyższone o maks. 40%
Rozliczenie podatku
Podatek dochodowy w formie karty podatkowej można obniżyć o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne opłaconej w roku podatkowym.
Pomniejszony o ubezpieczenie zdrowotne podatek wpłaca się do siódmego dnia każdego miesiąca.
W razie rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego podatek pobiera się w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień okresy od dnia rozpoczęcia działalności do końca miesiąca (zaczynamy działalność 10 listopada, za każdy dzień do końca listopada płacimy 1/30 podstawy – analogiczna sytuacja występuje w przypadku likwidacji).
W przypadku przerwy w prowadzeniu działalności, nie pobiera się podatku za cały okres przerwy trwającej nieprzerwanie co najmniej 10 dni.
Podatnik opodatkowany kartą podatkową nie ma obowiązku składania w ciagu roku deklaracji podatkowej. Po upływie roku podatkowego, w terminie do 31 stycznia składa roczną deklarację według wzoru PIT-16A o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej i odliczonej od karty podatkowej w poszczególnych miesiącach.
3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Druga obok karty podatkowej ryczałtowa forma opodatkowania działalności gospodarczej osób fizycznych.
Kto może korzystać z ryczałtu? Osoby fizyczne prowadzące działalność, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych.
Warunki uprawniające do opodatkowania w formie ryczałtu
- przychody z prowadzonej samodzielnie działalności nie przekroczyły w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 euro.
- suma przychodów wspólników spółki nie przekroczyła 150 000 euro
Powyższe ograniczenie nie obowiązuje przedsiębiorców rozpoczynających wykonywanie działalności w roku podatkowym.
Podobnie jak przy karcie podatkowej, aby skorzystać z ryczałtowej formy opodatkowania należy złożyć wniosek.
Stawki podatku
20% przychodów w zakresie wolnych zawodów
17% przychodów
8,5% przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% i innych działalności
5,5 % przychodów
3 % przychodów z działalności gastronomicznej z wyjątkiem sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% i innych działalności
Co do zasady podatnik opodatkowany w formie ryczałtu zobligowany jest do prowadzenia ewidencji przychodów. Podatek należy bowiem ustalić według stawki odpowiedniej dla przychodów z danego rodzaju działalności.
W razie gdy podatnik nie prowadzi ewidencji w sposób zapewniający ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności, ryczałt wyniesie 8,5% całości przychodów (w przypadku osiągania przychodów opodatkowanych stawkami 20% lub 17% -ryczałt wyniesie 20% lub 17%).
Podatnik świadczy usługi budowlane oraz prowadzi działalność gastronomiczną (bez sprzedaży alkoholu). Przychody uzyskane z usług budowlanych 100 000 PLN (stawka 5,5 %), przychody z gastronomii – 50 000 (stawka 3%). Jeśli podatnik prowadzi ewidencję w sposób pozwalający określić przychody z poszczególnych działalności podatek wyniesie 5500+1500 = 7000. W przeciwnym wypadku podatek wyniesie 8,5% całości przychodów – 12 750.
Rozliczenie podatku
Podatek może zostać pomniejszony o odliczenia wymienione w ustawie. Są to:
Strata z lat ubiegłych
Składka na ubezpieczenie społeczne
Wydatki na cele rehabilitacyjne
Ulga internetowa
Darowizny
Wszystkie te odliczenia są identyczne z odliczeniami od podatku dochodowego od osób fizycznych PIT.
Odliczenie straty w przypadku podatku ryczałtowego (podatku od przychodu) jest problematyczne. Strata to nadwyżka kosztów nad przychodami (kosztów uzyskania przychodu w ryczałcie nie bierzemy pod uwagę). Możliwość odliczenia straty powstaje wtedy, gdy podatnik zmienia sposób opodatkowania (wcześniej rozliczał się na zasadach ogólnych tam pojawiła się strata). Ulga podlegająca na odliczeniu od przychodu straty z lat ubiegłych oznacza, że podatnik ma prawo obniżyć przychód uzyskany w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.
Zanim podatnik dokona rocznego rozliczenia podatku, zobowiązany jest do wpłat ryczałtu za każdy miesiąc w terminie do dnia 20 następnego miesiąca.
4. Opodatkowanie działalności osób fizycznych na zasadach ogólnych
Podstawowa forma opodatkowania, jeśli podatnik nie zadeklaruje żadnej innej formy, to właśnie na zasadach ogólnych będziemy się rozliczać. Tylko wybór formy liniowej jest obwarowany pewnymi warunkami.
Przedmiotem opodatkowania jest dochód (przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu).
Przepisów ustawy nie stosuje się odnośnie przychodów z:
Działalności rolniczej
Gospodarki leśnej
Spadków, darowizn
Działalności armatora
I paru innych mniej ważnych
Podstawową zasadą jest ograniczony i nieograniczony obowiązek podatkowy. Nieograniczony obowiązek podatkowy wyraża się w tym, że jeśli mamy miejsce zamieszkania na terenie RP, to całość naszych dochodów podlega opodatkowaniu (bez względu na miejsce ich uzyskania). Aby „mieszkać” w Polsce wystarczy przebywać na terenie RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym lub posiadać na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych.
Osoba fizyczna, nie mająca miejsca zamieszkania na terenie RP podlega obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów osiąganych na terenie RP. Jest to ograniczony obowiązek podatkowy.
Źródłem dochodów są przede wszystkim stosunki służbowe, stosunki pracy etc. A także działalność wykonywana osobiście.
Koszty uzyskania przychodu – koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W ustawie są wymienione „negatywne koszty” które teoretycznie spełniają definicję KUP, jednak nimi nie są: koszty reprezentacji, kary, grzywny.
Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącane w tym roku podatkowym w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. NP. Zakupiliśmy w 2009 roku materiały do produkcji sprzedanej w 2010 r. Wydatki z tytułu zakupu będziemy mogli wrzucić w koszty uzyskania przychodu dopiero w roku 2010.
KUP związane z przychodami odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego ale poniesione po zakończeniu tego roku są potrącane do dnia sporządzenia sprawozdania finansowego, lub złożenia zeznania (jeśli nie musimy sporządzać sprawozdań). NP. Sporządziliśmy sprawozdanie finansowe w lutym 2010. W styczniu otrzymaliśmy fakturę dotyczącą przychodów z roku 2009. Zatem wydatki poniesione w związku z tymi przychodami będziemy mogli uznać za KUP roku 2009. Gdyby faktura za przychody przyszła do nas np. w maju, wydatki z tytułu uzyskanych przychodów odliczamy w roku 2010.
Koszty pośrednie są potrącane w dacie ich poniesienia. Nie trzeba tutaj przyporządkować kosztu do konkretnego przychodu. Jeśli jednak koszty dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu którego dotyczą. (Faktura za trzyletnią kampanie reklamową w TV rozliczana będzie w okresie trzyletnim po 33% kosztów każdego roku).
NP. Podatnik nabył w styczniu 2010 materiały biurowe których będzie używał przez 12 miesięcy. Zatem będzie mógł uznać wydatki z tego tytułu za KUP już w styczniu 2010.
| Podatnicy prowadzący księgi rachunkowe oraz podatkową księgę przychodów i rozchodów na zasadzie memoriałowej | Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów na zasadzie uproszczonej |
|---|---|
| Dzielą koszty na pośrednie i bezpośrednie | Bez względu na charakter kosztu księgują wydatki jako KUP w momencie poniesienia kosztu rozumianego jako data wystawienia faktury. |
Ustalenie dochodu do opodatkowania
Przedmiotem opodatkowania jest tutaj dochód, czyli różnica pomiędzy przychodami a kosztami związanymi z uzyskaniem tych przychodów. Gdy koszty przewyższają przychody występuje zjawisko straty na działalności gospodarczej. O wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.
U podatników sporządzających sprawozdania finansowe, za dochód z działalności uważa się dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku.
U podatników prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania powiększona/pomniejszona o różnicę pomiędzy remanentem końcowym a początkowym.
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, oraz spółki partnerskie są zobowiązane do prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów.
W przypadku likwidacji działalności gospodarczej, dochód ustala się przy zastosowaniu do wartości ustalonej według cen zakupu pozostałych na dzień likwidacji towarów, materiałów, półwyrobów, wyrobów gotowych oraz rzeczowych składników majątku związanych z wykonywaną działalnością nie będących środkami trwałymi – takiego wskaźnika procentowego, jaki wynika z udziału dochodu w przychodach w okresie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających miesiąc w którym nastąpiła likwidacja.
Stawka podatku obowiązująca przy likwidacji działalności wynosi 10%
Przykład
Podatnik złożył zawiadomienie do naczelnika US o likwidacji działalności z dniem 1 stycznia 2010. Wyceniono wartość towarów handlowych, materiałów, półwyrobów etc. Na 20 000 zł według cen zakupu. Dochody i przychody z ostatnich trzech miesięcy kształtowały się nastepująco
| Dochody | Przychody | Wskaźnik | |
|---|---|---|---|
| Październik | 50 000 | 150 000 | - |
| Listopad | 45 000 | 98 000 | - |
| Grudzień | 65 000 | 160 000 | - |
| suma | 160 000 | 408 000 | 160 000/408 000 = 39,22 % |
Dochód do opodatkowania: 20 000 x 39,22 = 7844 zł
Podatek: 10% x 7844 zł = 784,4 zł
Podstawa opodatkowania i wybór sposobu opodatkowania
Podstawę opodatkowania stanowi dochód po odliczeniu przewidzianych ustawą odliczeń. Odliczenia są uzależnione od sposobu opodatkowania działalności gospodarczej.
W ustawie przewidziano dwa sposoby opodatkowania na zasadach ogólnych – skalę progresywną oraz skalę liniową.
Skala progresywna jest podstawową formą i nie wymaga żadnego zgłoszenia w urzędzie skarbowym.
| SKALA PROGRESYWNA |
|---|
| Podstawa obliczenia podatku w złotych |
| ponad |
| 85 528 |
Podatek liniowy jest wyborem fakultatywnym (trzeba złożyć u naczelnika Urzędu Skarbowego odpowiedni wniosek). Wniosek ten powinien być złożony do dnia 20 stycznia roku podatkowego, lub do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego dochodu.
Jeśli podatnik prowadzi kilka działalności gospodarczych jednocześnie (np. samodzielnie i jako wspólnik spółki nieposiadającej osobowości prawnej) to wybór podatku liniowego dotyczy wszystkich form prowadzenia działalności.
Stracić prawo do opodatkowania w formie liniowej można albo poprzez złożenie wniosku o zaprzestanie opodatkowania w takiej formie, albo poprzez uzyskanie przychodów ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy odpowiadających czynnościom które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał w roku poprzedzającym rok podatkowy, lub wykonuje nadal w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.
Odliczenia od dochodu
Możliwość odliczeń uzależniona jest od sposobu opodatkowania
| Odliczenie od dochodu | Skala podatkowa | Podatek liniowy |
|---|---|---|
| Składki na ubezpieczenie społeczne | TAK | TAK |
| Ulga rehabilitacyjna | TAK | NIE |
| Darowizny | TAK | NIE |
| Ulga internetowa w wysokości maks. 760 zł | TAK | NIE |
| Strata podatkowa | TAK | TAK |
| Ulga na nowe technologie | TAK | NIE |
| Preferencyjne rozliczanie podatku przewidziane dla małżeństw i osób samotnie wychowujących dziecko | TAK | NIE |
| Odliczenia od podatku | Skala podatkowa | Podatek liniowy |
| Składka na ubezpieczenie zdrowotne – maks. 7,75% | TAK | TAK |
| Ulga na dzieci | TAK | NIE |
| Wpłaty 1% na rzecz organizacji pożytku publicznego | TAK | TAK |
Przykład:
| Opodatkowanie progresywne | Opodatkowanie liniowe | |
|---|---|---|
| Dochód | 100 000 | 100 000 |
| Składka na ubezpieczenie społeczne | 6 000 | 6 000 |
| Ulga na Internet | 760 | - |
| Składka na ubezpieczenie zdrowotne | 3 000 | 3 000 |
| Ulga na dzieci | 1 112,04 | - |
| Podstawa opodatkowania | 100 000 – 6000 – 760 = 93 240 | 100 000 – 6000 = 94 000 |
| Podatek | 14 839,02 + 32% x (93 240 – 85 528) = 17 306,86 | 19% x 94 000 = 17 860 |
| Podatek po odliczeniach | 17 306,86 – 3000 – 1112,04 = 13 194,82 | 17 860 – 3000 = 14 860 |
| Podatek po zaokrągleniu | 13 195 | 14 860 |
Ustalony w ten sposób podatek należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT – 36 dla podatników opodatkowanych skalą podatkową lub PIT – 36L dla opodatkowanych stawką liniową. Zeznanie należy złożyć w odpowiednim urzędzie skarbowym do dnia 30 kwietnia.
Łączne opodatkowanie małżonków
Co do zasady małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów, jednak ustawodawca przewidział wyjątek polegający na tym, że mogą być opodatkowani łącznie. W takim przypadku podatek ustala się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków po uprzednim odliczeniu odrębnie przez każdego z małżonków ulg i odliczeń, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów opodatkowanych w sposób zryczałtowany.
$$P = \frac{D_{1} + D_{2}}{2} \times Sk \times 2$$
Gdzie:
P – podatek
D1 – dochód małżonka pierwszego
D2 – dochód małżonka drugiego
Sk – skala podatkowa progresywna
Analogicznie oblicza się podatek dla przedsiębiorców będących rodzicami samotnie wychowującymi dziecko.
$$P = \frac{D}{2} \times Sk \times 2$$
Gdzie:
P – podatek
D – dochód rodzica
Sk – skala podatkowa progresywna
Zaliczki na podatek dochodowy
Niezależnie od obranej metody opodatkowania (progresywna czy liniowa) podatnik zobowiązany jest do uiszczania zaliczek na podatek dochodowy.
| Formy płacenia zaliczek | Warunki uprawniające do skorzystania z danej formy | Termin zapłaty | Zgłoszenie w US |
|---|---|---|---|
| Zaliczki miesięczne w różnej wysokości | - | Do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Za grudzień zaliczka jest uiszczana do 20 grudnia w wysokości zaliczki za listopad. | - |
| Zaliczki kwartalne | Mali podatnicy lub podatnicy rozpoczynający po raz pierwszy działalność gospodarczą | Do dnia 20 miesiąca następnego kwartału za kwartał poprzedni. Za IV kwartał do 20 grudnia w wysokości zaliczki za III kwartał. | Do 20 lutego roku w którym zaliczki rozliczane będą kwartalnie. |
| Zaliczki miesięczne w stałej wysokości | Osiągający dochody do opodatkowania roku poprzedzającym rok podatkowy albo w roku poprzedzającym rok podatkowy o dwa lata | Do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Za grudzień zaliczka jest uiszczana do 20 grudnia. | Do 20 lutego roku w którym zaliczki będą rozliczane w sposób uproszczony |
Podatek dochodowy od osób prawnych CIT
Podatnikami są spółki kapitałowe (spółka z o.o., spółka akcyjna) spółki kapitałowe w organizacji, a także jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Podatnikiem CIT jest również podmiot zbiorowy – podatkowa grupa kapitałowa składająca się z co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną pozostających w związkach kapitałowych.
W podstawie opodatkowania nie uwzględnia się przychodów (dochodów) opodatkowanych w sposób ryczałtowy (zyski z dywidend, przychody z umorzenia udziałów/akcji etc.).
Stawka podatkowa CIT wynosi 19%
Przychody
Moment powstania przychodu jest liczony zasadą memoriałową tzn. przychód wiąże się z momentem wykonania przez podatnika świadczenia, a nie z momentem otrzymania zapłaty (przychód występuje nie później niż w dniu wystawienia faktury lub uregulowania należności).
Są jednak przychody (dochody) rozpoznawane na podstawie zasady kasowej. Są to przede wszystkim kary umowne, odszkodowania, dotacje, różnice kursowe etc. Przychód z tych źródeł powstaje w momencie kiedy świadczenie pieniężne faktycznie otrzymano.
Koszty uzyskania przychodów
W przypadku osób prawnych kosztem uzyskania przychodów są równasz koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Katalog wydatków które nie są KUP jest identyczny jak w przypadku PIT i obejmuje m. in. koszty reprezentacji.
Moment powstania kosztów
Wobec podatników prowadzących księgi rachunkowe obowiązuje reguła potrącalności kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z przychodami w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody (chyba, że zostały poniesione po dniu sporządzenia sprawozdania finansowego). Natomiast koszty pośrednie są potrącane w dacie ich poniesienia.
Amortyzacja to przykład kosztu który nie jest wydatkiem.
Odsetki od pożyczki to przykład wydatku który nie jest kosztem.
Ustalenie podstawy opodatkowania
Przepisy podatkowe nakładają na podatnika obowiązek prowadzenia ewidencji rachunkowej w taki sposób, który zapewnia prawidłowe ustalenie wysokości dochodu(straty), podstawy opodatkowania oraz należnego podatku. Ustalenie zysku bilansowego nie jest równoznaczne z ustaleniem dochodu w prawie podatkowym. Różnice wynikają z faktu, że celem uregulowań bilansowych jest niedopuszczenie do wykazania nadmiernego zysku (czemu służy m. in. zasada ostrożnej wyceny), zaś celem regulacji podatkowej jest przede wszystkim niedopuszczenie do zaniżenia podstawy opodatkowania. W praktyce wynik finansowy stanowi często punkt wyjścia dla ustalenia podstawy opodatkowania.
Przedsiębiorstwo może być czasowo zwolnione przedmiotowo od podatku. Najważniejsze, najbardziej znane zwolnienie podatkowe jest skierowane do podatników prowadzących działalność w specjalnych strefach ekonomicznych. Dochody uzyskane na terenie takiej strefy są w ustawowo określonych granicach zwolnione od podatku dochodowego.
Odliczenia od dochodu
Straty podatkowe – rozliczane w kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych po roku poniesienia straty. Nie można rozliczyć więcej niż 50% straty w ciągu jednego roku podatkowego.
Darowizny – od dochodu mogą być odliczone darowizny przekazane na pomoc społeczną, działalność charytatywną edukację, cele kultu religijnego etc. Osoby prawne odliczają darowizny łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10% dochodu podatkowego
Ulga na nowe technologie – podatnicy mają prawo odliczyć od podstawy opodatkowania 50% kwoty wydatków na nabycie nowych technologii. Technologia ta faktycznie musi być „nowa” (nie starsza na świecie niż 5 czy 10 lat)
Ustalanie zobowiązania podatkowego
Odliczenia od podatku
Podatnicy wytwarzający biokomponenty mogą w zeznaniu rocznym odliczyć od podatku kwotę stanowiącą 19% nadwyżki kosztów wytwarzania bo komponentów nad kosztami wytworzenia paliw ciekłych o takiej samej wartości opałowej.
Podatnicy będący rezydentami w Polsce, którzy osiągają również dochody poza terytorium RP mogą odliczyć od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów kwotę równą podatkowi zapłaconemu w obcym państwie (uniknięcie podwójnego opodatkowania).
Zeznanie podatkowe – podatnicy są zobowiązani je złożyć w terminie do końca trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym. Podatnicy zobowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego przekazują do US roczne sprawozdanie finansowe wraz z opinią i raportem biegłego rewidenta, w terminie do 10 dni od daty jego zatwierdzenia.
Podatek od wartości dodanej VAT
Podatek od towarów i usług cechuje powszechność, wielofazowość, neutralność oraz jednokrotność opodatkowania. Jest podatkiem pośrednim obciążającym ekonomicznie co do zasady konsumenta finalnego. Stanowi on podatek wielofazowy od obrotu netto, nakładany począwszy od faz związanych z cyklem produkcyjnym, a kończąc na dystrybucji. Podatnik może odliczyć podatek naliczony w poprzedniej fazie obrotu od podatku należnego wykazanego w danej fazie obrotu.
Podatnik oblicza należną kwotę podatku VAT (podatek należny) jako iloczyn obrotu (podstawa opodatkowania) i właściwej stawki VAT. Od podatku należnego potrąca kwotę podatku zapłaconego przy zakupach, wykazanego w fakturach zakupowych(podatek naliczony). Jeżeli podatek należny przewyższa podatek naliczony, powstaje obowiązek zapłaty na rzecz fiskusa ustalonej nadwyżki. W przypadku gdy podatek naliczony przewyższa podatek należny podatnik może rozliczyć różnicę w kolejnych okresach podatkowych względnie domagać się jej zwrotu.
Podatnicy
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Podatnikami są również osoby fizyczne dokonujące okazjonalnie wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu.
Mechanizm odwrotnego obciążenia – polega na tym, że to nabywca, a nie sprzedawca, rozlicza podatek VAT. Ma on jednak zastosowanie tylko wtedy, kiedy dostawca jest czynnym podatnikiem VAT, odbiorca jest podatnikiem czynnym lub zwolnionym z VAT, a sprzedawany towar nie jest towarem używanym, któremu przysługuje zwolnienie z VAT.
Zwolnienie podmiotowe – dotyczy podatników którzy osiągnęli niewielkie obroty w poprzednim roku podatkowym (tzw. drobni przedsiębiorcy o obrocie netto do 100 000 PLN). Podatnik zwolniony odnosi korzyści bo nie musi prowadzić ewidencji podatkowej i wypełniać obowiązków sprawozdawczych, jednak zwolnienie podmiotowe pozbawia podatnika możliwości obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wykazywany w fakturach zakupowych.
Zakres opodatkowania
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:
Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
Eksport towarów
Import towarów na terytorium kraju
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terenie kraju
Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Obowiązek podatkowy
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W odniesieniu do usług przyjmowanych częściowo, usługę uznaje się również za wykonaną w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę.
Obowiązek podatkowy w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika, nie później jednak niż do 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym dokonane tej dostawy.
W wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonane dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia.
Mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do wykonywanych przez niego dostaw towarów i usług powstaje:
Z dniem otrzymania całości lub części zapłaty w przypadku dokonania usługi/ dostarczenia towaru na rzecz podatnika VAT czynnego
Z dniem otrzymania całości lub części zapłaty nie później niż do 180 dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi na rzecz innego podmiotu
Jest to metoda kasowa
Mały podatnik może zrezygnować z metody kasowej nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy w trakcie których rozliczał się tą metodą, po uprzednim zawiadomieniu naczelnika US.
Mały podatnik – podmiot posiadający przychody mniejsze niż równowartość 1 200 000 euro.
Podstawa opodatkowania
Podstawą opodatkowania jest obrót, czyli właściwie wszystko co stanowi zapłatę którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy, lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami, i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.
Podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne nalezności o podobnym charakterze z wyjątkiem kwoty podatku, oraz koszty dodatkowe (prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia) pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
Stawki podatku
Podstawowa stawka podatku wynosi 23%. Występują również stawki 8%, 5% oraz dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów 0%. Stawkę 0% stosuje się również w eksporcie.
Podatek naliczony
Co do zasady podatek naliczony może rozliczyć czynny podatnik VAT. [tutaj potrzebna tabelka z prezentacji, ale jakiś Pszemek jej nie wrzucił ;/]
Podatnik ma prawo odliczyć kwotę podatku naliczonego od podatku należnego w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
W przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych samochodów do 3,5 tony podatek naliczony wynosi 60% wartości określonej w fakturze, nei więcej jednak niż 6000 złotych.
Zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym przysługuje w terminie do 60 dni od złożenia deklaracji. Na wniosek naczelnika US termin ten może zostać wydłużony (jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowej weryfikacji).
Akcyza
Podatek akcyzowy jest podatkiem pośrednim ale w odróżnieniu od VAT – jednofazowym. Dutyczy on obrotu dobrami akcyzowymi, w tym wydatków na nabycie lub przewóz takich towarów do kraju.
Akcyza stanowi dochód budżetu państwa.
Jednofazowość akcyzy skutkuje pobraniem podatku tylko w jednej fazie obrotu.
Akcyza obejmuje: wyroby energetyczne, energię elektryczną, napoje alkoholowe wyroby tytoniowe oraz samochody osobowe. Opodatkowaniu podlegają nie tyle same wyroby, ale zasadniczo czynności mające je za przedmiot:
Produkcja wyrobów akcyzowych,
Wprowadzenie wyrobów akcyzowych do składu podatkowego,
Import wyrobów akcyzowych
I wiele innych wymienionych w ustawie.
Podatnicy
Akcyza obciąża w zasadzie obrót profesjonalny, ale podatnikiem może być każdy podmiot dokonujący czynności opodatkowania akcyzą.
Zwolnienia podatkowe
Od akcyzy zwalnia się:
Energię elektryczną pozyskiwaną z odnawialnych źródeł energii
Ubytki wyrobów akcyzowych powstałe wskutek zdarzenia losowego
Zużycie energii elektrycznej w procesie produkcji energii elektrycznej
Import wyrobów tytoniowych lub napojów alkoholowych przywożonych w bagażu osobistym podróżnego do wysokości ustalonych norm (np. w transporcie morskim i lotniczym do 200 paczek papierosów, litr alkoholu powyżej 22%
Obowiązek podatkowy
Powstaje zasadniczo z dniem wykonania czynności lub zaistnienia stanu faktycznego podlegającego opodatkowaniu. Jeśli nie można określić dnia w którym powstał obowiązek podatkowy, za datę jego powstania uznaje się dzień w którym uprawniony organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej stwierdził dokonanie danej czynności lub istnienie danego stanu faktycznego.
Podstawa opodatkowania
Podstawą opodatkowania wyrobów energetycznych jest ich ilość. Stawki dla niektó®ych wyrobów wynoszą:
Benzyna silnikowa – 1565zł/1000 l
Olej napędowy – 1048zł/1000l
Gaz LPG skroplony – 695zł/1000kg
Podstawą opodatkowania energii elektrycznej jest jej ilość wyrażona w MWh. Stawka akcyzy wynosi 20zł/1 MWh.
Podstawą opodatkowania napojów alkoholowych jest ilość alkoholu w napoju. Przykładowa stawka na alkohol etylowy – 4960zł/1 hektolitr 100% alkoholu etylowego.
Podstawą opodatkowania samochodów osobowych jest kwota należna z tytułu sprzedaży samochodu pomniejszona o kwotę VAT. Stawki podatku akcyzowego od samochodów osobowych uzależnione są od pojemności silnika. Do 2000 cm sześciennych stawka wynosi 3,1%, powyżej tej pojemności wynosi już 18,6%.
Znaki akcyzy
Napoje alkoholowe oraz wyroby tytoniowe objęte są obowiązkiem banderolowania odpowiednimi znakami akcyzy. Musi to zostać wykonane przed zakończeniem procedury zawieszenia poboru akcyzy.
Wyroby akcyzowe znakowane są dwoma rodzajami znaków: podatkowymi oraz legalizacyjnymi znakami akcyzy.
Zapłata akcyzy
Podatnik zobowiązany jest obliczyć i wpłacić akcyzę na rachunek właściwej izby celnej za miesięczne okresy rozliczeniowe w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym powstał obowiązek akcyzowy. W przypadku zastosowania procedury zawieszenia poboru akcyzy termin zostaje odroczony o kolejny miesiąc.
Procedura ta ma zastosowanie gdy wyroby akcyzowe są w składzie podatkowym, lub są przemieszczane czy to pomiędzy składami na terytorium państw/a, czy w celu dokonania eksportu poza terytorium UE.