1.Zdefiniuj ekologie, e. jako nauka, miejsca ekologiczne w systemie nauk przyrodniczych.
Ekologia jest to nauka, której przedmiotem zainteresowań jest całokształt oddziaływań między zwierzętami i ich środowiskiem (ożywionym i nieożywionym).
Ekologia na początku była związana była ze zwierzętami, nazwa wywodzi się z greckiego oikos – dom, środowisko, logos – nauka.Ekologia odpowiada na pytanie – w jakiej liczebności i dlaczego dane organizmy występują. Ekologia wiąże się z innymi licznymi naukami, np.: medycyna, fizjologia środowiskowa, etologia, genetyka, ewolucjonizm itp.

2.Przedmiot, cel i zakres ekologii, specyfika badań ekologicznych, podział ekologii.
Ekologia czerpie ze zdobyczy innych nauk przyrodniczych (medycyny, nauk rolniczych, rybołóstwa). Pojęcie ekologia zostało skojarzone z problemami środowiska człowieka. Ekologia w sensie naukowym, bada wzajemne zależności wszystkich organizmów. Na ekologię można patrzeć z 3 różnych punktów
Ekologia opisowa – polega na opisywaniu całych formacji roślinnych polega na opisywaniu poszczególnych gatunków roślin i zwierząt.
Ekologia funkcjonalna –poszukuje zasad ogólnych funkcjonowania systemów ekologicznych, przedmiotem badań są związki bezpośrednie na aktualnie istniejące warunki środowiska. Ekologowie funkcjonalni zadają pytanie: jak działa dany układ ekologiczny.
Ekologia ewolucyjna bada związki podstawowe, przyczyny historyczne, dla których charakteryzowane były określone typy przystosowań. Rozważa organizmy i relacje między nimi jako twory historycznego procesu ewolucyjnego. Pytają, dlaczego funkcjonuje ten układ ekologiczny i dlaczego dobór naturalny faworyzował to ekologiczne rozwiązanie. Ekolodzy ewolucyjni starają się dać odpowiedź na te pytania, aby to było możliwe muszą współpracować z ekologami opisowymi i funkcjonalnymi.
Specyfika badań ekologicznych:
Działy ekologiczne dzielimy ze względu na przedmiot badań:
ekologia roślin –zajmuje się zależnościami między światem roślin;
ekologia zwierząt - zajmuje się zależnościami ekologicznymi występującymi u zwierząt, również człowieka;
Autekologia – zajmuje się zakresami tolerancji ekologicznej organizmów
Ekologia populacji – bada ekologię ugrupowań osobników danego gatunku. Występujących zbiorowisk w tym samym czasie na tym samym terenie;
Ekologia zbiorowisk roślinnych – bada strukturę zbiorowisk roślinnych, jak to się dzieje, że tworzą takie a nie inne kombinacje gatunkowe;
Ekologia ekosystemów –bada jest ekosystem, prawa rządzące ekosystemem;
Ekologia ochroniarska –dzieli się go na ochronę środowiska i ochronę przyrody.

3. Co to są "zjawiska ekologiczne", wykaż różnice między stanami, procesami, zależnościami ekologicznymi
Zjawiska ekologiczne występują na 3 szczeblach organizacji przyrody żywej : poziom osobniczy,poziom populacji,poziom biocenotyczny. Cechuje je powszechność i spontaniczność. Powszechność: tzn. zjawiska występują tam, gdzie są organizmy żywe. Spontaniczność: tzn., występują samoczynnie.
Do zjawisk ekologicznych zalicza się 3 podstawowe zjawiska: stany przyrody żywej procesy zachodzące w przyrodzie żywej zależności i mechanizmy ekologiczne, kierujące układem stosunków ekologicznych:przyroda ożywiona,przyroda nieożywiona.
Stany ekologiczne określają sytuacje ekologiczną, która powstała w wyniku działania sił biologicznych, fizjologicznych i chemicznych. Stanem może być aktualne zasiedlenie przestrzeni przez organizmy żywe. Stany ekologiczne są ilościowe, które są wyrażone jako liczebność bądź zagęszczenie lub jako biomasę do jednostki powierzchni lub objętości. Innym stanem ekologicznym jest struktura przestrzenna danego układu ekologicznego, np.: las – liczba osobników, stan ekologiczny charakteryzuje jego budowy przestrzennej – budowa pionowa lub pozioma.
Procesy ekologiczne to zmiany stanów ekologicznych w czasie,Zmiana liczby osobników danego gatunku w danej przestrzeni.
Zależności ekologiczne występują na wszystkich szczeblach układów ekologicznych.

4.Przeprowadź podstawową klasyfikacje oddziaływań ekologicznych. Co to jest cykl pierwotny i wtórny.
Cykl pierwotny (I typ) obejmuje działanie bodźcowe środowiska na organizm (akcje) i reakcje organizmu na działanie tych bodźców. Reakcje obejmują zarówno wyczerpanie się zasobów znajdujących się w środowisku i przekształcenie środowiska przez wydzielanie i wydalanie substancji wytworzonych przez organizm. Ten typ zachodzi bardzo rzadko bo w przyrodzie występują oddziaływania między osobnikami i gatunkami.
Cykl wtórny obejmuje koakcję, czyli stosunki i oddziaływania jednych organizmów na drugie . Mamy do czynienia z układami ekologicznymi.Najczęściej występują naraz akcja, reakcja i ko akcja. Nakładają się wzajemnie.

5.Zdefiniuj i omów podstawowe typy układów ekologicznych (monocen, democen, pleocen)
Monocen/monotop – najprostszy układ zbudowany z pojedynczego organizmu i jego bezpośredniego otoczenia (środowisko), środowisko zwane jest monotopem.
Democen/demotop – układ ekologiczny, na który składa się populacja jednogat oraz środowisko tej populacji (demotop). W obrębie takiego ukł realizują się już 2 typy oddziaływań – cykl pierwotny i cykl wtórny
Pleocen – pełny ukł ekologiczny, na niego składają się wszystkie populacje orga zamieszkujące dane środowisko i pozostające w związkach ekologicznych, jest to biocenoza – grupa różnych gat występujących w danym środowisku, środowisko nazywamy biotopem. Jest powszechny w środowisku.

6.Co to są reguły ekologiczno geograficzne. Reguły: Jordana, Bergmana, Allena, Glogera.
Reguła Jordana mówi o związku temperatury wody z liczbą kręgów i rozmiarami ciała ryb. W wodach zimnych ciała ryb i liczba kręgów jest większa niż w wodach ciepłych.
reguła Bergmana – mówi, że zwierzęta stałocieplne w klimacie chłodnym są większe niż w ciepłym, pozwala to na zachowanie korzystniejszego stosunku powierzchni ciała do ciężaru ciała
reguła Allena - w klimacie chłodniejszym występuje wyraźna tendencja do zmniejszania wszystkich występujących części ciała zwierząt stałocieplnych,
reguła Glogera - mówi że zwierzęta żyjące w okolicach wilgotnych i ciepłych są zabarwione ciemniej niż pokrewne im gatunki związane ze środowiskiem suchym i zimnym.

1.Zdefinuj pojęcie środowisko.
Środowisko - całokształt warunków oddziałujących na jednostkę biologiczną (może to być np. osobnik).

2.Omów zasadę jedności organizmów i środowiska.
Zasada jedności organizmów i środowiska - organizm żywy stanowi samoregulujący się, trwający w czasie mechanizm, który ściśle związany jest ze swoim otoczeniem poprzez procesy przemiany materii. Organizm dla podtrzymania życia musi czerpać z środowiska odpowiednie materiały, energię, ale równocześnie wydala produkty przemiany materii przez co zmienia środowisko. Związek organizmu ze środowiskiem ma charakter ciągły i nierozerwalny, bo organizm nie może żyć poza środowiskiem. Ma również charakter wzajemny, bo organizm wpływa na środowisko i odwrotnie.

3.Omów zasady autoekologiczne Thienemanna.
Zasady autekologiczne
1.żywe org związane są z otoczeniem przede wszystkim poprzez swoje potrzeby życiowe. Stąd też czynników środowiskowych mających decydujące znaczenie dla organizmu należy poszukiwać w oparciu o znajomość biologii gatunku i jego wymagań.
2.Wymaganie organizmu wynikają z jego przystosowań morfologicznych, które są stałe w określonym czasie. Przystosowania pozostają w ścisłym związku z właściwościami miejsca bytowania jakie wybiera dany gatunek w przyrodzie.

4.Przedstaw warunki życia organizmów wg. Lafleur’a.
1.życie może powstać i rozwijać się tylko w warunkach zróżnicowania materii na pierwiastki. W otoczeniu istot żywych muszą występować liczne pierwiastki wchodzące w ich skład, a zdobywanie tych pierwiastków umożliwia realizację wzrostu i rozwoju,
2.życie może istnieć tylko w takich warunkach termicznych w których mogą powstać i trwać złożone związki organiczne. Przeżycie organizmów jest możliwe w temperaturze od – 270 do + 150 stopni C, ale większość organizmów wytrzymuje temp. z zakresu od 0-80 stopni C, zachowuje największą swoją aktywność od 0-30 stopni C. Warunki termiczne życia są więc zbliżone do tych, w których woda występuje w postaci cieczy,
3.życie może istnieć tylko w określonych warunkach gęstości i ciśnienia materii,
4.dla istnienia życia konieczne jest występowanie w środowisku źródeł energii oraz surowców stanowiących podstawę procesów życiowych,
5środowisko, w którym istnieje życie musi być pozbawione promieniowania UV, które w dużych ilościach jest zabójcze dla wszystkich organizmów.

5.Wymień geosfery i szczegółowo omów hydrosferę.
I. Litosfera Różnicuje się ją: 1litosfera właściwa 2Astenosfera
II. Hydrosfera stanowi ponad 70 % powierzchni ziemi. Podstawowa masa wód skupiona jest w obrębie mórz i oceanów. To środowisko można podzielić na kilka sfer: a) litoral- płytkie wody szelfów, dzielimy na 2 grupy: - neretyczna – płytkie, przylegają do płyt kontynentalnych, maks. do 200m archibental - oceaniczna – dzieli się na: Epipelagial do 200m, Mezopelagial do 1000m, Abysopelagial do 4000m.

III Atmosfera dzieli się na 4 podstawowe warstwy: Troposferę Stratosferę, Egzosferę, Jonosferę.
IV Biosferę .

6.Wymień geosfery i szczegółowo omów litosferę.
I. Litosfera to skorupa ziemska, faza stała ziemi, skorupa zewnętrzna sięga w głąb ziemi do 2900 km.
Różnicuje się ją:
1.litosfera właściwa: powierzchniowa warstwa sięga w głąb do 50km i zbudowana jest głównie z krzemu i glinu, a główną skałą która ją buduje jest granit (skała wulkaniczna).
2.Astenosfera: w głąb 50 – 80 km, zbudowana głównie z krzemu i magnezu, a podstawową skałą jest bazalt, który w warunkach temp. i ciśnienia jakie panuje na tych głębokościach stanowi skałę plastyczną o konsystencji mioduII.
II. Hydrosfera To środowisko można podzielić na kilka sfer:
a) litoral- płytkie wody szelfów, dzielimy na 2 grupy:
- neretyczna
- oceaniczna
III. Atmosfera dzieli się na 4 podstawowe warstwy: Troposferę ,Stratosferę,Egzosferę, Jonosferę,
VI.Biosferę .

7. Podział atmosfery, skład chemiczny atmosfery
Atmosferę dzieli się na 4 podstawowe warstwy: Troposferę ,Stratosferę,Egzosferę, Jonosferę.78,1% azotu, 20,9% tlenu, 0,9% argonu, 0,1% innych gazów, jak: wodór, hel, krypton i ksenon

9. Omów biosferę
Biosferę – sfera życia, obejmuje powierzchnię litosfery, całą hydrosferę i dolną warstwę atmosfery. Górna granica sięga na lądzie, w górach do dolnej granicy wiecznych śniegów. Granica ta zależy od szerokości geograficznej i sięga na równiku do 5500 m n.p.m., a w strefie polarnej schodzi do poziomu morza. Biosferę można podzielić na zoosferę oraz fitosferę

10. Przeprowadź podstawowe klasyfikacje czynników środowiska (biotyczne i abiotyczne, rekwizyty i czynniki akcesoryczne)
Klasyfikacja czynników środowiska. Nie wszystkie czynniki mają takie same znaczenie. Dlatego dzielimy je na: -czynniki biotyczne: to oddziaływania, których źródłem są inne organizmy,-czynniki abiotyczne: obejmują kompleks oddziaływań wynikających ze składu chemicznego i stanów fizycznych środowiska.
Nicolson zaproponował podział czynników środowiska, które uwzględnia potrzeby organizmu, wyróżnił:-rekwizyty – elementy środowiska niezbędne do życia organizmów i warunkujące ich możliwości życiowe,-czynniki akcesoryczne: wchodzą w skład bezpośredniego otoczenia organizmów ale nie odgrywają większej roli w ich życiu.
Birch i Andreworth wyróżnili 4 grupy czynników środowiskowych:Warunki fizyczne życia (klimat i pogoda); Pokarm; Inne organizmy; Miejsce życia

.10.Omów cykl hydrologiczny Ziemi.
Cykl hydrologiczny – naturalny obieg wody na Ziemi.. W cyklu hydrologicznym wyróżnia się obieg duży i mały. Tylko część wody na kuli ziemskiej podlega cyklowi hydrologicznemu. Znaczne jej ilości są okresowo wyłączone z obiegu (retencja). Do wody wyłączonej z obiegu zalicza się: lodowce i pokrywy śnieżno-lodowe – zwłaszcza na biegunach, wodę głębinową w jeziorach, morzach i oceanach, głębinowe wody podziemne.
Przez obieg duży rozumie się procesy zachodzące w skali globalnej i mające wpływ na ogólny bilans wody. Są to: parowanie z oceanów, kondensację w atmosferze, przemieszczanie się pary wodnej nad kontynenty, opad na lądy, wsiąkanie, spływ podziemny i powierzchniowy, ponownie zasilający oceany.
Obieg mały, to lokalna cyrkulacja wody nie wpływająca znacząco na globalny bilans wody: w obrębie oceanów są to: parowanie, kondensacja, opad; w obrębie kontynentów:parowanie kondensacja opad wsiąkanie odpływ.

11.Przeprowadź podział organizmów ze względu na ich zapotrzebowanie na wodę w środowisku.
Wyróżniamy szereg grup w zależności od zapotrzebowania na wodę:
hydrofity – rośliny wodne,
higrofity – rośliny siedlisk wilgotnych,
mezofity – rośliny siedlisk o średnim uwilgotnieniu,
kserofity – rośliny siedlisk suchych.

1. Zdef pojęcia: środowisko i siedlisko. Wykaż różnicę.
Środowisko - całokształt warunków abiotycznych i biotycznych działających na jednostkę biologiczną
Siedlisko – warunki ekologiczne w miejscu występowania organizmu, zespół czynników abiotycznych głównie klimatyczno-glebowych, wpływających na rozwój poszczególnych organizmów (całokształt warunków fizykochemicznych, w których organizm się rozwija i bytuje).

3. Omów zasadę tolerancji ekologicznej org, omów prawo minimum L'iebig'a i prawo Schelfond'a
Zasada tolerancji ekologicznej Zależy od natężenia czynników. Przy ich pewnych natężeniach procesy przebiegają optymalnie, a przy innych mało wydajnie. Procesy mogą ustać powyżej lub poniżej pewnego natężenia czynników. Wyrażone liczbowo wartości progowe danego czynnika poniżej, którego organizm nie może istnieć nazywa się dolnym punktem krytycznym zaś wartości max nazywamy górnym punktem krytycznym.
Prawo minimum - sformułował go Liebig. Mówi on, że: „z licznych czynników niezbędnych do życia największe znaczenie ma ten, który jest w ilości najbardziej ograniczonej, bliskiej min”.
Prawo to rozszerzył Shelford – określił górny punkt krytyczny i stwierdził, że niedobór i nadmiar danego czynnika może ograniczać występowanie gatunków w przyrodzie.
Shelford określił zakres tolerancji ekologicznej: Rozmieszczenie organizmów na ziemi jest zależne od 2 czynników ekologicznych temperatury i wilgotności. - Zakres zmienności temperatury jest bardzo duży. W określonym miejscu zależy od ilości promieniowania słonecznego oraz rozmieszczenia lądów i wód w danym rejonie. Kąt padania promieniowania wraz z oddalaniem się od równika w stronę biegunów jest coraz mniejszy i jest dostarczana coraz mniejsza ilość ciepła. Jeśli oddalamy się w kierunku biegunów kąt padania jest coraz bardziej ukośny. W efekcie ilość energii stanowi ok. 40 % ilości energii docierającej do równika. - Lądy i wody w różnym tempie się nagrzewają i oddają ciepło. Jest to duże zróżnicowanie temperatur na tych samych obszarach, wewnątrz lądów panuje klimat kontynentalny, znaczne dobowe zmiany temperatur. Wody nagrzewają się wolno i wolno oddają ciepło tak więc w klimacie oceanicznym wahania dobowe i sezonowe są znacznie niższe.

4.Temperatura jako czynnik ekologiczny, omów rozkład temperatur na kuli ziemskiej.
Żródłem światła i ciepła na Ziemi jest Słońce .Ilość ciepła jaką otrzymujemy nie jest jednakowa .W różnych miejscach powierzchnia Ziemi oraz w różnych porach roku i dnia ; zależy bowiem od kąta padania promieni słonecznych i od czasu naświetlenia . Gdyby temperatura zależała wyłącznie od tych dwóch czynników to roczne na Ziemi przebiegałyby zgodnie z równoleżnikami .A tak nie jest .Układ izoterm stycznia i lipca jest dość równomierny na wielkich obszarach lądowych i przestrzeniach wodnych .Natomiast w pobliżu granicy lądów i mórz izotermy ulegają silnemu zagęszczeniu . Jest to wynikiem różnicy pomiędzy właściwościami fizycznymi lądów i mórz .
Lądy rozgrzewają się szybko , lecz do nieznacznej ilości i tracą ciepło szybko ,natomiast woda nagrzewa się wolniej i głębiej niż ląd ;to też wolniej stygną .
Rozkład temperatury na kuli ziemskiej zależy od : -szerokości geograficznej -rodzaju i układów prądów morskich -wysokości terenu n.p.m. -rozkładu form powierzchni Ziemi ; ekspozycji stoków górskich , przewietrzności terenu -od oddalenia od mórz

.5.Omów zagadnienie tolerancji termicznej u organizmów zmiennocieplnych i stałocieplnych.
Tolerancja termiczna:
- rośliny eurytermiczne o bardzo szerokich granicach tolerancji cieplnej
- rośliny stenotermiczne o wąskiej skali tolerancji termicznej
a) megatermiczne – ciepłolubne,
b) mezotermiczne – średni zakres temperatur,
c) oligotermiczne – niskie wymogi cieplne.

6.Co przedstawia diagram pluwiotermiczny (diagram Gaussena-Waltera), jak się go konstruuje.
Diagram pluwiometryczny to zestawienie średniej miesięcznej temperatury i ilości opadów zestawione z wielolecia.

7. Światło jako czynnik ekologiczny
Światło – jest ważnym czynnikiem ekologicznym. Warunkuje dobowe i sezonowe rytmy u zwierząt. Jest niezbędne do procesu fotosyntezy.
Dobowe i sezonowe rytmy – zwierzęta pustynne o aktywności nocnej, używają światła, jako dobowego czynnika aktywności. Okres rozmnażania jest wyznaczany przez sezonowe zmiany naświetlenia.
Światło a fotosynteza W ciągu roku, sezonu wegetacyjnego 0,5% energii słonecznej jest wykorzystywane w procesie fotosyntezy. Natężenie zmienia się od intensywności światła. U trzciny cukrowej wzrost fotosyntezy ze wzrostem światła.

8. Omów zjawisk fotoperiodyzmu
Fotoperiodyzm – zjawisko sezonowych zmian w przebiegu niektórych procesów fizjologicznych zachodzących u organizmów pod wpływem zmian oświetlenia
U większości gatunków (zwierząt) sezon rozrodczy jest ograniczony tylko do pewnego okresu w ciągu roku. Niezbędny jest pewien sygnał do zapoczątkowania tego okresu – długość dnia .W warunkach klimatu umiarkowanego u wielu gatunków długość dnie jest czynnikiem wyznaczającym rytm biologiczny organizmów.
U roślin również obecny jest fotoperiodyzm, wyróżnia się: - krótkiego dnia („długiej nocy”) – rośliny wymagają do zakwitania krótkiego fotoperiodu i pewnego okresu ciemności nieprzekraczającej wartości krytycznej np. tytoń, soja, chryzantemy, - długiego dnia („krótkiej nocy”) – potrzebują długiego fotoperiodu i krótkiego okresu ciemności np. szpinak, zboża, - rośliny fotoperiodyczne obojętne - nie reaguje na ten bodziec np. pomidor, słonecznik.U roślin krótkiego dnia kwitnienie wiosną zapewnią odpowiednie warunki dla siewek.

9. Dokonaj podziału siedlisk ze względu na zasobność w substancje pokarmowe.
Zasobność siedliska w substancje pokarmowe ma podstawowe znaczenie dla wszystkich form organizmów.
Wyróżnia się 3 typy siedlisk w zależności od zasobności w substancje pokarmowe:
eutroficzne – zasobne w składniki pokarmowe,
mezotroficzne – średnia zawartość związków pokarmowych,
oligotroficzne – ubogie w substancje pokarmowe.

10.Na czym polega bioindykacja, omów rodzaje bioindykatorów..
Bioindykacja – Bioindykacja to zabieg badawczy, polegający na charakteryzowaniu określonej sytuacji ekologicznej na podstawie wybranych elementów biotycznych środowiska. Jednostkami są gatunki. Znaczenie mogą mieć też taksony wyższej i niższej rangi.
Bioindykator – każdy gatunek, którego obecność lub reakcje wskazują na zaistnienie w danym miejscu pewnego typu czynnika ekologicznego o ściśle określonym, mieszczącym się w wąskim przedziale natężenia lub odpowiedniej wartości progowej.
Bioindykator jakościowy – rośliny, których obecność wskazuje na istnienie w środowisku czynnika o określonej specyficznej jakości lub czynnika powszechnie występującego, lecz w danym momencie przyjmującego natężenie inne, niż charakterystyczne w danych warunkach.
Bioindykator ilościowy – rośliny, których określony poziom liczebności wskazuje na występowanie w środowisku określonego jakościowo i ilościowo czynnika lub zespołu czynników.
Bioindykator mieszany – rośliny, które łączą w sobie właściwości obu poprzednio zdefiniowanych. Mianem tym określamy gatunki przydatne do wyróżnienia określonego zjawiska przebiegającego w ekosystemie, a zarazem pozwalającego charakteryzować jego natężenie.

1. Zdef. pojęcie "populacja"
Populacja – grupa osobników, należąca do tego samego gatunku, które współwystępują na tym samym obszarze w tym samym czasie. Składa się z pojedynczych organizmów które mogą się ze sobą krzyżować. Jeśli populacja zajmuje duży obszar a przemieszczenie z jednego końca na drugi jest utrudniony to te populacje dzielimy na lokalne – demy. W nich osobniki krzyżują się w sposób nieograniczony między sobą. Wszystkie osobniki tworzą jedną wspólną pulę genową. W zależności jaki typ był badany to populację badano.

2. Wymień i krótko omów podst. kategorie populacji
Wyróżnia się szereg kategorii populacji:
Niezależne – dysponuje wystarczającym potencjałem rozrodczym, który pozwala na uzupełnienie strat liczebności. Populacja ta może istnieć bez imigracji osobników – napływu z zewnątrz,
Półzależne – mogą istnieć dzięki rozmnażaniu własnych osobników, tylko przy niskich stanach liczebności. Imigracja wpływa (wyraźnie) na podwyższenie liczebności,
Zależne – występują, wtedy kiedy rozród nie pokrywa strat liczebności. Nie mogą istnieć bez stałego uzupełniania stanu imigracją osobników z (innych) sąsiadujących populacji.
Pseudopopulacja – występuje wtedy, kiedy grupa osobników nie ma możliwości rozrodu w danym miejscu. Tworzą się przez migrację osobników z sąsiedztwa i mogą nawet przez długi czas brać udział w procesach biocenotycznych, W ekosystemach wodnych – u organizmów stenohalicznych np. jeżowiec jadalny również na lądzie np. populacja kleszcza psiego, na obszarach pozbawionych ssaków.
Populacja okresowa – w biotopach nie zasiedlonych lub poza granicami zasięgu gatunku przez okres kilku miesięcy lub nawet kilku lat. Utrzymanie wiąże się z powstawaniem okresowo korzystnych warunków środowiskowych, np. u widliszka znikają z pogarszaniem warunków środowiska.

Hemipopulacja – wyraźne zróżnicowanie wymagań życiowych w poszczególnych fazach cyklu życiowego gatunku, a jego szczególne postacie zajmują różne miejsca w przyrodzie, np. u komarów larwy żyją w zbiornikach wodnych a postacie dorosłe na lądzie jako ektopasożyty. W takich sytuacjach populacja składa się ze zróżnicowanych komponentów środowiskowo i przestrzennie, niekiedy następują po sobie w czasie, przy czym zjawiska zachodzące w jednej hemipopulacji warunkują stan wyjściowy drugiej hemipopulacji.

3.Wymień podst, drugo- i trzeciorzędowe grupowe cechy populacji
Druga grupa cech populacji to te, które wpływają na zagęszczenie a wiec rozrodczość, śmiertelność, imigracja i emigracja. Rozrodczość wpływa dodatnio na zagęszczenie tak jak i imigracje. Śmiertelność i emigracje ujemnie.
Trzecią grupę cech stanowią właściwości wtórne populacji: - struktura wiekowa, - struktura genetyczna, - struktura przestrzenna. Wyróżnia się liczebność bezwzględną oraz względną. Liczebność bezwzględna – określamy ją gdy jest możliwe policzenie osobników. Liczebność względna – gdy nie możemy policzyć osobników, gdy są małe i ruchliwe.

4. Omów cechę liczebność i zagęszczenie pop i podst metody oceny tej cechy.
Metody liczebności względnej:
Pułapkowa – polega na tym, że w zależności od zwierząt, ustawia się pułapki, daje się wabik – przynętę i zwabia się zwierzęta do pułapek i liczy wszystkie zwierzęta, które się złowi. Zwierzęta oznacza się i wypuszcza. Liczy się tylko nowo złapane zwierzęta, postępujemy tak do momentu, gdy łapie się tylko takie, które już kiedyś złapano.
Liczenia odchodów – znajduje zastosowanie w ocenie liczby: zajęcy, jeleni, myszy a także królików w Australii. Jeżeli znamy liczbę odchodów pozostawionych na danym terenie,
Liczenia głosów – do oceny liczebności populacji ptaków, np. liczba krzyków bażantów usłyszanych w 15 minut wczesnym rankiem używana jest jako wskaźnik liczebności ich populacji.
Na podstawie liczby zwierząt upolowanych – liczba zwierząt złowionych przez traperów w Ameryce Północnej była używana liczba skupowanych skór do oceny liczebności populacji (na przestrzeni 300lat).
Na podstawie połowów – w badaniu zagęszczenia ryb, np. liczba ryb złowiona w ciągu 100 godzin tarłowania.
Śladów pozostawionych przez zwierzęta – dla zwierząt pozostawiających ślady swojej działalności, np. liczenie nor wygrzebanych w mule przez raki, gniazda wiewiórek.
Ankietowa – wysyłane do myśliwych, subiektywna ocena. Jedynie skuteczna do głębokich zmian w ocenie liczebności populacji.
Stopniowania pokrycia podłoża – dla pokrycia gleby przez rośliny, wskaźnik ich względnego zagęszczenia, np. zagęszczenie niektórych zwierząt osiadłych.
Ilość zjedzonej przynęty – np. dla myszy i szczurów.
Liczenia wzdłuż określonej trasy

7.Omów strukturę przestrzenną populacji.
Struktura przestrzenna populacji Jest bardzo ważną cechą, ponieważ osobniki w obrębie przestrzeni zajętej przez populację w bardzo różny sposób korzystają ze środowiska. Struktura ta może zmieniać się sezonowo, corocznie, w różnych porach dnia.
Są 4 podstawowe wzorce rozkładów przestrzennych:
Równomierny, Nierównomierny - widać pewne większe zagęszczenie na określonych terenach, każde miejsce zajęte, Kumulacyjny - widoczne skupienia, osobniki miedzy skupieniami nieliczne,
Wyspowy - wyspy, miedzy nimi brak osobników.
Wynika to z tego, że przestrzeń zajęta przez populację nie jest równowartościowa.
Różne odmiany: Rozproszony losowy, Regularny, Rozproszony, Skupiskowy, Łanowy, Gradientowy itd.

8.Omów organizację socjalną populacji.
Organizacja socjalna populacji: Struktura socjalna jest właściwa dla populacji zwierzęcych. Hierarchia socjalna stanowi formę organizacji, która stanowi dominację zwierząt. Ustala się przez kontakty między osobnikami wchodzącymi w skład danej grupy. Wyróżniamy podrzędność i nadrzędność. Często jest to efekt walki. Podrzędne ustępują miejsce nadrzędnym dając im pierwszeństwo w wyborze pokarmu, wyborze miejsca na nocleg.
Tych typów struktury jest sporo. Najwyższe formy organizacji socjalnej u owadów: szerszeni, pszczół, mrówek, termitów. Wyróżniamy u nich polimorfizm (między osobnikami występują dwie różnice), występują u nich skomplikowane budowle – mrowiska, termitiery. Występuje podział pracy, podporządkowanie życia osobnika losom całej kolonii.
Istnieje podział osobników: matka mrówka, robotnica, żołnierz.
Robotnice: I opiekuje się larwami, II zdobywa pożywienie, III żołnierz.
Matka: bardzo duży odwłok, dobrze rozwinięty układ rozrodczy (w ciągu doby składa kilkadziesiąt-kilkaset tysięcy larw) Samiec: mrówki uskrzydlone, wędrują pomiędzy koloniami, przenosi geny do innych kolonii.
Często samica jest zapładniana raz na całe życie, raz na jakiś czas. Utrata matki prowadzi do utraty całej kolonii

9. Omów strukturę płci i wieku populacji
Struktura płci i wieku: Poznanie struktury wiekowej i płciowej stanowi klucz do zrozumienia populacji i jej możliwości. Struktura płciowa wyraża się w postaci współczynników:
1.Stosunek płci: liczba samic na określona liczbę samców, stosunek najmniejszych liczb 2:3, 1:1,5; lub w formie procentów 40% do 60% (stosunek procentowy) do sumy; z punktu widzenia przyrodniczego najkorzystniejsze jest 1 samica do 2 samców;
2.Udział płci: określa liczbę samic lub liczbę samców przypadających na 100 osobników, np. 40:100 samice, 60:100 samce
3.Wskaźnik płci: w formie ułamka dziesiętnego: 0,4 samice, 0,6 samce; Ta struktura płciowa ma podstawowe znaczenie dla oceny potencjału rozrodczego populacji.
Struktura wieku związana z typem populacji:
Policykliczne – gdy w populacji występują różne pokolenia, osobniki mają różny wiek,
Monocykliczne – gdy mamy do czynienia z osobnikami jednego pokolenia, wszystkie są w tym samym wieku.
3 okresy wiekowe w populacji:
- rozwojowy - od urodzenia do osiągnięcia dojrzałości płciowej;
- rozrodczy - produkcja potomstwa;
- okres starości - po zakończeniu okresu rozrodczego do śmierci;
Wyróżniamy populacje:
a) rozwijającą się,
b) ustabilizowaną
c) wymierają
Najczęściej w wieku młodym, liczna grupa w okresie rozrodczym, mała liczba starych osobników. Rozród będzie zwiększał liczebność. Tyle samo osobników rozrodczych co w młodocianym. Mniej starszych. Ubytek osobników będzie uzupełniany przez rozród. Najmniej młodocianych, więcej rozrodczych. Więcej starych niż młodocianych. Populacja będzie wymierać, ponieważ rozród nie będzie w stanie uzupełnić wymierających

13.Zdefiniuj pojęcie imigracji i emigracji i krótko omów ich wpływ na populacje.
- imigracja – dodatnio
- emigracja – ujemnie
Rozprzestrzenianie się organizmów:
Organizmy dążą do zajęcia jak największego areału. Zajmują tylko miejsca, które są dogodne do ich występowania. Dochodzi do selekcji siedliska. Większość organizmów nie zajmuje całego potencjalnego areału, mimo że osobniki są zdolne by tam dotrzeć. Wybierają do życia tylko pewne siedliska. Uwarunkowania behawioralne są pomocne przy selekcji siedliska.

15. Wymień krótko i scharakteryzuj główne typy rozprzestrzeniania się organizmów.
Typy rozprzestrzeniania się organizmów:
Rozchodzenie się – powolne rozszerzanie zasięgu populacji. Obejmuje czas trwania wielu pokoleń.
Skokowe – rozpoczyna się przemieszczaniem pojedynczych osobników na dużą odległość i osiedlenie się ich w tych warunkach. Odbywa się w krótkim czasie
Powolne rozszerzanie zasięgu – odbywa się w przestrzeni wielu tysięcy lat, tempem mierzenia przemian ewolucyjnych. Procesy doboru naturalnego powodują, że część populacji na peryferiach różnicuje się w stosunku do populacji macierzystych. Jest to proces bardzo powolny, trudny do analizy

16. Znaczenie regulacji liczebności populacji.
Regulacja liczebności populacji: Jeśli obserwujemy populację jakiegoś gatunku dochodzimy do wniosków: -Zagęszczenie populacji jest zmienne w przestrzeni -Liczebność populacji żadnego gatunku nie może rosnąć w sposób nieograniczony. Liczebność musi być czymś ograniczona.
Na liczebność populacji wpływają: Rozrodczość Śmiertelność

1. Zdef. Pojęcie Biocenoza. Biocenoza – grupa populacji różnych gatunków współwystępujących w określonym miejscu w określonej przestrzeni, w tym samym czasie. Roślinny komponent tak rozumianej biocenozy to fitocenoza, natomiast zwierzęcy komponent to zoocenoza.. Biocenozę traktuje się jako zbiór populacji, w którym populacje mogą być traktowane na poziomie osobniczym. Do właściwości biocenoz należą obszar i granice. Wielkość obszaru na którym funkcjonuje dana biocenoza uwarunkowany jest rozkładem warunków biocenozy.. Biocenozę stanowi układ mniej lub bardziej trwały w czasie. Biocenozy posiadają mniejszą lub większą długowieczność. Biocenozy mają charakterystyczny skład gatunkowy – zbiór gatunków tworzących biocenozę nie jest przypadkowy.

2. Wymień i krotko omów podst. Właściwości biocenoz.
-W podobnych warunkach środowiskowych powstają podobne biocenozy.
-Bogactwo gatunkowe i odpowiedni udział form wzrostu. Mamy biocenozy składające się z większych gatunków oraz ubogie biocenozy.
-Kształtują się charakterystyczne struktury troficzne
– producenci, konsumenci, destruenci.
-Zmienność w czasie

5.Omów budowę warstwową(pietrową) biocenoz lądowych.
Piętrowość – warstwowość. Większość biocenoz określa się strukturą pionową. Źródłem tego zróżnicowania jest konkurencja o dostęp do światła, przy czym źródła tej zmienności są nieco inne w przypadku biocenoz lądowych i wodnych. Ważne jest natężenie światła – u biocenoz lądowych konkuruje o nie:
WARSTWA A – najwięcej światła, najwyższa temperatura,
WARSTWA B – warstwa krzewów,
WARSTWA C – warstwa ziół leśnych,
WARSTWA D – warstwa mchów i porostów,
Struktura piętrowa biocenoz wodnych kształtowana jest przez struktury wodne. Światło pochłaniane przez górne warstwy wody dlatego wszystkie rośliny potrzebujące światła muszą żyć przy powierzchni wody.

8.Omów zjawisko sezonowości w biocenozach.
Sezonowość biocenoz Biocenozy podlegają zmianom sezonowym i podczas roku zmienia się ich struktura.
Nauka o poszczególnych zmianach to FENOLOGIA, a jej celem jest tworzenie kalendarzy fenologicznych dla poszczególnych gatunków.
Relacje w czasie między poszczególnymi znaczeniami mają znaczenie dla reakcji między gatunkami. Szczególnym zdarzeniem jest kwitnienie roślin. Gatunki różnią się porą i długością kwitnienia. Jeśli udział kwitnienia jest duży mówimy i aspektach fenologicznych, np. aspekt wiosenny (las bukowy), aspekt wczesnowiosenny (rzeżucha).
Na długość i porę kwitnienia mają wpływ:
1.Wpływ jest efektem konkurencji o owady zapylające.
2.Pora kwitnienia jest efektem ubocznym w doborze naturalnym, który kształtował wydawanie owoców. Chodzi o unikanie organizmów atakujących nasiona.
3.Czas kwitnienia jest określany przez: temperaturę, opady i światło. Dowód: rośliny runa kwitną przed wyprodukowaniem liści. Pora kwitnienia w różnych biocenozach jest różna

12.Omów zjawisko konkurencji międzygatunkowej i jej znaczenie dla kształtowania się biocenoz.
Jednym z najważniejszych czynników jest konkurencja, przede wszystkim między gatunkowa a w mniejszym stopniu międzyosobnicza. Relacje konkurencyjne są trudne do analizy, ponieważ tych elementów jest bardzo dużo. Aby relacje były prostsze do zrozumienia wprowadzono gildie – grupy gatunków wykorzystujących wspólną pulę zasobów w podobny sposób.
Gildię tworzą wszystkie owady żywiące się liśćmi jednego gatunku rośliny. W takim ujęciu poszczególne gatunki są zamiennikami w biocenozie. Jeśli gildia jest liczna to utrata jednego z tych gatunków nie zmienia funkcjonowania biocenozy. Większość przypadków konkurencji międzygatunkowych odbywa się w obrębie gildii.
Gildie mogą stanowić elementy konstrukcyjne biocenoz. Ułatwiają zrozumienie organizmów biocenozy. Na biocenozy możemy patrzeć jak na zbiór gildii: struktura konkurencyjna stanowi sieć organizmów drugiego rzędu.

14. Zdefiniuj pojęcie gildia, jaki ma wpływ utrata jednego z elementów tworzących liczna gildię na funkcjonowanie biocenoz.
Gildia – w ekologii grupa gatunków o podobnym sposobie odżywiania się oraz korzystających z podobnych lub tych samych zasobów siedliska. Przykładem gildii są kolibry w lasach tropikalnych, odżywiające się nektarem kwiatów lub owady odżywiające się liśćmi danej rośliny (foliofagi: gąsienice motyli, larwy błonkówek, chrząszcze).
W hydrobiologii gildie to funkcjonalne grupy troficzne, przykładem których może być roślinożerny zooplankton, drapieżne ryby zjadające inne ryby, zoobentos odżywiający się mułem, zoobentos odżywiający się detrytusem itd.
Wyodrębnianie gildii w biocenozie (ekosystemie) jest pewnym uproszczeniem (niektóre gatunki w cyklu życiowym zmieniają źródło i sposób odżywiania się, czego przykładem jest wiele owadów z przeobrażeniem zupełnym, np. motyle – patrz gekon), lecz pozwala na wyodrębnienie zgrupowań w sensie funkcjonalnym. W niektórych biocenozach gatunki w obrębie gildii mogą się zastępować na różnych obszarach regionalnych lub geograficznych.

15. Omów strukturę troficzną biocenoz
Struktura troficzna W każdej biocenozie można wyróżnić grupy ekologiczne spełniające rolę komponentów określonych czynności w biocenozie. To stosunki pokarmowe gatunków w biocenozie określają przepływ energii i obieg materii. W każdej biocenozie wyróżnia się grupę producentów, konsumentów i reducentów. Te grupy tworzą strukturę troficzną biocenozy. Struktura troficzna jest oparta na koakcjach typu eksploatacyjnego. Zasoby energetyczne produkowane przez 1 człon struktury, pobierane i zużywane są przez inne człony układu. Te poszczególne grupy tworzą łańcuch pokarmowy, a szereg łańcuchów pokarmowych tworzy sieć pokarmową.

16. Scharak. grupę producentów i omów ich rolę w biocenozie.
Producenci stanowią pierwszy poziom troficzny, złożony z organizmów autotroficznych (wszystkie rośliny zielone oraz organizmy hemoautotroficzne).

17. Scharak. grupę konsumentów i omów ich rolę w biocenozie.
Konsumenci to organizmy korzystające z materii organicznej wyprodukowanej przez producentów, czyli są to zwierzęta. Wyróżniamy konsumentów bezpośrednich:
I rzędu – roślinożercy,
II rzędu – drapieżniki.

18. Scharak. grupę destruentów i omów ich rolę w biocenozie.
Destruenci (reducenci) tu należą mikroorganizmy, które rozkładają materię organiczną do związków nieorganicznych

22.Scharakteryzuj podstawowe typy granic między biocenozami.
Wyróżnia się 5 podstawowych typów granic:
1.Mało widoczne a przejście pomiędzy biocenozami ma charakter przejściowy, np. 2 typy biocenoz leśnych,
2.Granica jest wyraźna i ostra, np. kiedy sąsiadujące biocenozy maja bardzo różny charakter – środowisko leśne i łąkowe,
3.Przejście ma charakter pasa o różnej szerokości, w pasie przejściowym są elementy obu biocenoz,
4.Przejście ma charakter mozaikowo-wyspowy,
5.Na granicy dwóch sąsiadujących biocenoz wykształca się inna nowa biocenoza przejściowa

23.Na czym polega zjawisko fluktuacji w biocenozach ustabilizowanych.
Fluktuacja – proces nieustannych zmian o różnym czasie trwania, występuje mozaikowo w zbiorowisku, nie powoduje trwałych przekształceń w zbiorowisku jako całość. Wyraża się głównie zastępowaniem osobników starszych przez młodsze (ten sam gatunek) lub zamiana jednych gatunków na drugie o podobnych cechach charakterystycznych. Stabilizuje więc zbiorowisko i biocenozę

26.Omów zasadę jedności biotopu i biocenozy.
Jedności biotopu u biocenozy- wszystkie elementy biotyczne i abiotyczne wchodzące w skład ekosystemu są ze sobą powiązane w ten sam sposób, ze zjawiska zachodzącego w jednych wpływają na procesy i stany e innym składzie.

27. Omów zasadę organizacji biocenozy
Organizacji biocenozy – gatunki wchodzące w skład biocenoz są związane ze sobą zależnościami biotycznymi. W ich wyniku ustala się specyficzną strukturę organizacyjną, która jest oparta na wielostronnych powiązaniach między poszczególnymi komponentami. Szczególnie na powiązaniach pokarmowych i konkurencyjnych.

28. Omów zasadę równowagi ekologicznej biocenoz
Równowagi ekologicznej – biocenoza jako układ przyrodniczy znajduje się w stanie równowagi dynamicznej, oznacza to, że zarówno w układ stosunków wewnętrznych jak i przebieg procesów ekologicznych oscylują wokół wartości przeciętnych, które stanowią wynik dopasowania wzajemnego komponentów biologicznych biocenozy i ich adaptacji do przeciętnych warunków środowiska.

29. Omów zasadę sukcesji
Sukcesji ekologicznej – biocenozy rozwijają się stopniowo poprzez zwiększenie stopnia integracji komponentów składowych oraz dostosowanie się do zmieniających się stopniowo warunków środowiska. Sukcesja ekologiczna stanowi postęp w kierunku coraz większej stabilizacji układu. Organizmy tworzące biocenozę jak i środowisko stanowią wynik rozwoju historycznego. Powolne zmiany zachodzące w układzie warunków klimatycznych pociągają za sobą zmiany układu stosunków biologicznych, biotycznych. Wywołuje to zmiany w obrębie całego układu.

1. Zdef. pojęcie Ekosystem
EKOSYSTEM Według Tanslaya ekosystem to wszystkie rośliny i zwierzęta zasiedlające dany obszar, w którym organizmy żyją i pozostają we wzajemnych relacjach. Mówimy, że środowisko, w którym występuje biocenoza to biotop.
BIOTOP + BIOCENOZA = EKOSYSTEM
Jest to podstawowa jednostka w ekologii. Obejmuje zarówno organizmy jak i środowisko ich występowania. Oba te komponenty organizmy i środowisko wpływają na siebie i są niezbędne do utrzymania życia. Wszystkie organizmy tworzą biosferę ziemi. W obrębie ekosystemu odbywa się przepływ energii i obieg materii. Z zewnątrz zasilany jest tylko przez energię słoneczną.

2. Wymień i krótko scharak. podst. komponenty ekosystemu
Komponenty ekosystemu (zawiera następujące grupy funkcjonalne): Producenci, Konsumenci, Destruenci.

3. Co to jest stan biomasy i jak go wyrażamy?
Te grupy funkcjonalne tworzą strukturę troficzną ekosystemu. Ciała wszystkich organizmów występujących na określonej jednostce powierzchni tworzą pewne ilości biomasy, co w ekologii nazywamy stanem biomasy. Biomasa wyrażana jest w J • m⁻² lub w tzw. suchej masie w tonach · hektar ^-1. Biomasę odnosi się do jednostki powierzchni – w przypadku środowisk lądowych. W przypadku środowisk wodnych i glebowych do jednostki objętości.

5.Co to jest produkcja pierwotna? Omów rodzaje
Produkcja pierwotna – to ilość materii wytworzonej przez producentów, tzw. produkcja roślin zielonych rozumiana jako szybkość gromadzenia energii promieniowania słonecznego w materii organicznej, z której zbudowane jest ciało tych roślin. Wyróżnia się:
Produkcja pierwotna brutto - całość związanej energii w procesie fotosyntezy w jednostce czasu, zmagazynowanej w postaci materii organicznej;
Produkcja pierwotna netto - stosunek energii związanej w procesie fotosyntezy do energii traconej w procesach katabolicznych, w jednostce czasu.

6.Omów pojecie punktu kompensacyjnego.
Punkt kompensacyjny stężenia CO2 – stężenie CO2, przy którym równoważą się procesy pobierania (fotosynteza) i wydzielania dwutlenku węgla (oddychanie komórkowe, fotooddychanie) przez rośliny. Roślina nie wydziela ani nie pobiera CO2.

7.Jaki jest wpływ produkcji pierwotnej netto na kształtowanie się wyższych poziomów troficznych w ekosystemach. Produkcja pierwotna netto – część produkcji pierwotnej brutto, która najpierw jest zakumulowana a następnie może zostać skonsumowana przez bakterie heterotroficzne. Wielkość produkcji netto w skali glebowej w suchej masie to: w środowiskach lądowych 120·10⁹ ton rocznie, w środowiskach morskich i oceanach 50·10⁹ ton rocznie.

8.Omów pojęcie „produkcja wtórna”. Produkcja wtórna – produkcja biomasy organizmów heterotroficznych.

9.Omów strukturę troficzną ekosystemów(system troficzny typu spasanego i detrytusowego). Strukturę troficzną ekosystemu tworzą 2 systemy:
1.zjadaczy żywej materii organicznej, rozpoczyna się od roślin poprzez roślinożerców oraz drapieżników. Organizmy te tworzą łańcuch troficzny typu spawanego, kolejny człon zjada poprzedni człon.
2.Zjadaczy martwej materii organicznej Rośliny obumarłe (detrytus) -> detrytusomami org. żywiące się martwą materią -> ich drapieżnicy -> reducenci. Tworzą łańcuch troficzny typu detrytusowego. Roślinożercy zjadają biomasę roślin – produkcję pierwotną netto, ale część energii związana w tkankach roślin jest stracona. Zwierzęta asymilują mniejszą porcję energii. Na wyższych poziomach łańcucha pokarmowego dzieje się podobnie, im wyżej w łańcuchu pokarmowym, tym ilość dostępnej energii jest mniejsza

12.Co to są biogeny , nutrienty, pierwiastki biogenne? Wymień te pierwiastki.
Pierwiastki wchodzące w skład soli mineralnych wykorzystywane do budowy organizmów nazywamy NUTRIENTAMI.
Do miogenów należy: węgiel, azot, fosfor, siarka, magnez, wapń, potas i żelazo. Organizmy zbudowane są z pierwiastków jednym ze sposobów opisu ekosystemu jest prześledzenie pomiędzy czynnościami biotycznymi a abiotycznymi.

14.Narysuj i krótko omów ogólny schemat krążenia pierwiastka biogennego.
Ogólny schemat krążenia pierwiastka biogennego w skali globalnej: Pierwiastki biogenne pierwotnie znajdowały się w skałach, w procesie wietrzenia są one uwalniane i dostają się do gleby, a dokładniej rozpuszczone są w roztworze glebowym. Z roztworu w glebie pobierane są przez producentów i wiązane są w tkankach producentów. Wędrują przez sieci troficzne. Następnie przez system detrytusowy i ulegają rozkładowi i powrotem wracają do roztworu glebowego. Część tych pierwiastków w roztworze glebowym wędruje wraz z wodą glebową i w pewnym momencie może znaleźć się poza systemem korzeniowym. Przedostaje się do mórz i oceanów. Może dostawać się do morskiej sieci pokarmowej ze spływem deszczowym. Częć uwalniana jest do atmosfery.

18. Omów ogólną budowę ekosystemu leśnego
EKOSYSTEM LEŚNY– pozioma struktura w postaci płatów, pionowa ma kilka warstw:
A – korona drzew :
A1, A2, A3 B – krzewy,
C – zioła,
D – mszysto – porostowa
W zależności od typu lasu mogą być obecne wszystkie, ale też może jakiś warstw brakować. W ekosystemie leśnym – im głębiej w las (od góry) tym mniej światła. Do dna lasu dochodzi zaledwie 0,5%. Stąd rośliny dna lasu mają obniżony punkt kompensacyjny – fotosynteza równoważy oddychanie Również temperatura wewnątrz lasu jest stabilna. Nie ma poziomych ruchów wiatru, las tworzy specyficzne środowisko zwane leśnym.

20. Omów ogólną budowę ekosystemu łąkowego
EKOSYSTEM ŁĄKOWY:
C – zioła:
C1, C2, C3 D – mszysto – porostowa
W tych ekosystemach dominują rośliny z rodziny traw i motylkowatych itd.

21. Omów zagadnienie homeostazy ekosystemów
HOMEOSTAZA EKOSYSTEMÓW – stabilność ekosystemów. Grupa organizmów budująca biocenozę dopasowuje się do siebie aż dojdzie do wytworzenia biocenozy. Spośród wszystkich ekosystemy zachowują największą trwałość i zachowują homeostazę ekosystemu.
4 zasady:
1.Zasada zachowania struktury – organizmy biocenozy stanowią układ, w którym zachowane są wszelkie organizmy homeostatyczne, dążenie do tworzenia struktury jest podstawową cechą biocenozy. Zniszczenie struktury w stopniu takim, że nie może być odbudowana prowadzi do załamania homeostazy, dezintegruje.
2.Obiegu materii i przepływu energii – materia i energia bez przerwy krążą i są przekazywane między komponentami biotycznymi i abiotycznymi.
3.Zachowania produktywności – każda biocenoza przystosowuje swą produkcję całkowitą do warunków gospodarki energetycznej i materiałowej, która może być realizowana w konkretnych warunkach środowiskowych. Proces regulacji i dostosowania produkcji odbywa się głównie na poziomie troficznym producentów. Zachowanie ustalonego poziomu produkcji i jej optymalizacje czynnika z …… homeostatycznych biocenoz.
4.Stabilizacja procesów przebiegających w ekosystemie – przebieg w szeregach sukcesywnych wskazuje, że kontrola procesów przebiegających w ekosystemach różnie wpływa na biocenozy. Zmniejsza się amplituda wahań liczebności poszczególnych komponentów.
Stabilizacja procesów wewnętrznych w ekosystemie zachodzi zarówno w układach, w których środowisko zewnętrzne jest ustabilizowane jaki i w takich, w których jest nieustabilizowane. W przypadku gdy jest ustabilizowane biocenoza dopasowuje działalność mechaniczną