http://litwa.lovetotravel.pl/gospodarka_litwy
http://euro-dane.com.pl/litwa
http://www.informatorekonomiczny.msz.gov.pl/pl/europa/litwa/
https://pl.wikipedia.org/wiki/Litwa#Gospodarka
http://www.psz.pl/120-unia-europejska/litwa-10-lat-w-unii-europejskiej
http://forsal.pl/galerie/837398,duze-zdjecie,1,polska-i-litwa-porownanie-potencjalu-gospodarczego.html
http://www.pan-ol.lublin.pl/wydawnictwa/TPol9/Magor.pdf
http://www.indexmundi.com/lithuania/
Litwa, Republika Litewska (lit. Lietuva [ˈliɛtʊvaː], Lietuvos Respublika) – Litwa jest krajem położonym pod względem geograficznym w Europie Środkowej (natomiast przez ONZ jest zaliczana do państw Europy Północnej[6]), na południowo-wschodnim wybrzeżu Morza Bałtyckiego.
jeden z krajów bałtyckich, członek Unii Europejskiej i NATO; graniczy od zachodu z Rosją (obwodem kaliningradzkim), od południowego zachodu z Polską, od wschodu z Białorusią, od północy z Łotwą.
TO CO NA SLAJDACH
PKB - zmiany procentowe rok do roku. Lata 2013 i 2014 prognoza dla PKB kraju.
Litwa pod względem PKB zajmuje 23 miejsce w Unii Europejskiej. Wartość PKB Litwy w roku 2012 to 32,8 mld EURO. Jak widzimy na wykresie PKB cyklicznie wzrastał od roku 2003 - 10,3% do roku 2008 utrzymując wysokie tempo wzrostu. Wyraźne załamanie PKB przyszło w roku 2009. PKB w tym roku spadło o blisko 15%. Mimo to gospodarka zaczeła stopniowo odrabiać straty i wróciła na ścieżkę wzrostu już w roku następnym.
Litwa ludności - na Litwie nie zamieszkuje duża liczba mieszkańców. Pod względem tego wskaźnika Litwa znajduje się na miejscu 21 w Unii Europejskiej. Ludność Litwy to troche ponad 3 mln osób. Z wykresu można odczytać stałą tendencję obniżania się liczby ludności tego kraju. Jest to m. in. wynik emigracji zarobkowej z tego kraju do krajów zachodnich. Ludność Litwy to Litwini, Rosjanie, Polacy, Białorusini.
Inflacja - wzrost cen na Litwie w roku 2001 oraz 2002 był bardzo niski. W roku 2003 nawet pojawiła się deflacja na poziomie 1,1%. W roku 2003 nastąpił dynamiczny wzrost PKB utrzymujący się w kolejnych latach. Widać, że trend ten pociągnął za sobą wzrost cen. W roku 2008 inflacja byla juz dwu cyfrowa - 11,1%. Szczęśliwie w roku 2009 spadła juz do poziomu 4,2% i w kolejnych latach nie przekraczała 5%.
Koszt kredytu - Litwa w roku 2002 miała stopy procentowe na poziomie bardzo wysokim - 10%. W kolejnych latach nastąpił wyraźny spadek z małym trendem wznoszącycm w roku 2007 i ponowna obniżka trwająca do roku 2012. W tym roku stopy procentowe Banku centralnego udzielającego kredytów bankom komercyjnym wynisły 1,5%. Stopy procentowe na Litwie mają pobudzać gospodarkę poprzez niskie oprocentowanie kredytów. Utrudnia to wskaźnik zatrudnienie i bezrobocia.
Wskaźnik zatrudnienia - pokazuje zmianę procentową rok do roku z ogólnej liczby osób zatrudnionych na obszarze gospodarczym danego kraju.
Zatrudnienie na Litwie ulega dużym zmianom. Mimo stałej poprawie PKB zatrudnienie w tym kraju szczególnie w ostatnich latach ulegało dużym korektom. Widać, że po krachu w 2009 nadal trwają zmiany dostosowujące przedsiębiorstwa do nowej sytuacji w Unii Europejskiej oraz na świecie. Litwa jak pokazuje wykres zmaga się z utrzymaniem stabilności wskaźnika zatrudnienia.
Litwa bezrobocie - jest to palący problem dla wszystkich Litwinów. Wykres wyraźnie pokazuje dwa okresy związane z PKB Litwy. Pierwszy okres od roku 2003 w którym bezrobocie malało od 12,4% do aż 3,8% w roku 2007. Był to znakomity wynik gospodarki Litwy, która obniżyła bezrobocie ponad 3 krotnie. A także drugi okres od roku 2008 gdzie bezrobocie wzrosło do 5,3%, apogeum osiągneło w roku 2010 18%, po czym znów zaczeło maleć do 13,3% w roku 2012. Bezrobocie Litwy jest zależne także od liczby emigrantów. Ich powrotów i wyjazdów do krajów zachodniej Europy w celach zarobkowych.
Deficyt Litwa - wskaźnik deficytu jak widzimy był w zaprezentowanym okresie zjawiskiem ciągłym. Litwa wyraźnie zwiększyła deficyt w roku 2008, a nsatępnie w latach następnych. To jest w roku 2010 oraz 2011. W związku z problemami gospodarczymi Litwa ratowała się zaciąganiem większych zobowiązań na rynku. Pozytywnym wydaje się fakt, iż Litwa zaczyna zmiejszać skalę deficytu.
Litwa to kraj przemysłowo – rolniczy średnio rozwinięty. Rolnictwo ma dobre warunki do rozwoju ze względu na duże powierzchnie uprawne i dość dobre warunki klimatyczne. Stanowi 19 proc. udziałów w całości gospodarki. Uprawia się zboża, a wśród nich jęczmień, pszenica i żyto, ziemniaki, buraki cukrowe (zwłaszcza na terenach bagiennych) oraz len.
Przemysł stanowi 39% udziału w gospodarce narodowej. Opiera się on głównie na przemyśle przetwórczym, gdyż Litwa nie jest krajem zasobnym w surowce mineralne. Wydobywa się tu jedynie surowce skalne takie jak: wapień, dolomit, kreda, gips oraz na niewielką skalę bursztyny, a także torf. Jest on jedynym produktem pozyskiwanym w kraju, który może być wykorzystywany do produkcji energii.
Gospodarka opiera się na przemyśle spożywczym, materiałów budowlanych oraz drzewno - papierniczym. Ważną rolę spełnia także przemysł maszynowy, paliwowo - energetyczny i chemiczny, ale oparte są one o surowce importowane.
Wazne info
Po uzyskaniu niepodległości Litwa znajdowała się w okresie kryzysu gospodarczego, spowodowanego zmianą systemu zarządzania. W pierwszych latach po proklamacji niepodległości, sprywatyzowano część własności państwowej, m.in.: zlikwidowano wszystkie kołchozy i sowchozy oraz wprowadzono liberalizację cen. Nastąpił spadek produktu krajowego brutto o ok. 70%, a produkcji przemysłowej i rolniczej o ponad 1/2 w stosunku do 1989. Byłym właścicielom zwrócono do 1993 ok. 700 tys. ha (60% ziem uprawnych). Po kryzysie gospodarczym z lat 1991–1994 nastąpił początek stabilizacji i wzrostu gospodarczego (w 1996 5,1% wzrostu PKB w 1997 8,5%, w 1998 7,5%). Do końca 1995 roku sprywatyzowano 80% majątku państwowego. Jednakże w sierpniu roku 1998, kryzys finansowy w Rosji i załamanie się rosyjskiego rubla miało fatalny wpływ na litewską gospodarkę, wciąż uzależnioną od handlu z Rosją, i spowodowało kryzys fiskalny w roku następnym. PKB kraju zmniejszyło się w 1999 roku o 1,5%. Zmusiło to rząd litewski do znacznych cięć w wydatkach budżetowych i przeorientowania handlu na zachód.
Info o gazie
Ceny gazu są najwyższe w Szwecji, Danii i Grecji. Jednakże uwzględniając siłę nabywczą pieniądza, najdrożej za gaz płacą Bułgarzy, Grecy, Portugalczycy, Węgrzy, Hiszpanie i Litwini.
W krajach Unii Europejskiej w drugim półroczu ubiegłego roku - w porównaniu z tym samym okresem roku 2011 - ceny prądu wzrosły o 6,6 proc., gazu - o ponad 10 proc. Najbardziej skok cen gazu odczuli Łotysze - o 21 proc. Ceny gazu również znacznie wzrosły w Estonii (o 19 proc.) i w Bułgarii (o 18 proc.).
Litwa kupuje gaz od Rosji. Co jakiś czas pojawiają się wprawdzie mniej lub bardziej egzotyczne pomysły na sprowadzanie gazu a to z Azerbejdżanu, a to z Trynidadu i Tobago, na razie jednak nic nie wskazuje na to, że w najbliższym czasie w kwestii uzależnienia od Gazpromu miałoby się cokolwiek zmienić...
Budowę łącza energetycznego Szwecji z Litwą próbowała storpedować Rosja. W tamtym roku Wilno alarmowało, że rosyjskie okręty chciały zablokować pracę statku układającego kabel na wodach międzynarodowych.
W bieżącym roku mija 10 lat od wejścia Litwy nie tylko do Unii Europejskiej, ale także do struktur Sojuszu Północnoatlantyckiego. Miniona dekada zmieniła oblicze Litwy na wielu płaszczyznach. W swoim artykule chciałbym poruszyć kilka kwestii istotnych dla polityki Litwy, takich jak: wpływ UE na gospodarkę Litwy, zwiększenie prestiży Litwy na arenie międzynarodowej czy poglądy społeczeństwa na temat UE. Zdaję sobie sprawę, że na czterech stronach nie można poruszyć wszystkiego, co się działo w ciągu dekady na Litwie, do tego potrzebna byłaby monografia, jednak poruszenie w tym artykule tych trzech kwestii na pewno przybliży nieco czytelnikowi sytuację Litwy na tle dziesięciu lat członkostwa w Unii Europejskiej.
Obecnie Republika Litewska wychodzi z kryzysu gospodarczego. Dzięki zadowalającemu poziomowi wskaźników gospodarczych jest duże prawdopodobieństwo, że Litwa od stycznia 2015 roku wejdzie do strefy euro, żegnając swoją walutę: lit. Jest on związany sztywnym kursem z euro od 2 lutego 2002 roku, czyli już 2 lata przed wejściem do UE.
Jak wyglądała gospodarka litewska przed wejściem do UE i dekadę po? W poniższej tabeli wskazano kilka ważnych wskaźników.
|
Rok 2013 |
|---|---|
|
Bezrobocie: 11,3 % |
|
Wzrost PKB: 3,5 % |
|
Inflacja: -2 % |
|
Średnia płaca: 2340 LT |
|
PKB: 47,5 mld $ |
| Dług publiczny: 19,3% PKB | Dług publiczny: 40% PKB |
| Liczba mieszkańców: 3,337 mln | Liczba mieszkańców: 2,987 mln |
| Human Development Index: 0,756 | HDI: 0,818 REKLAMA |
W ciągu ostatniej dekady Litwa uczyniła znaczny postęp gospodarczy. Trzeba oczywiście zaznaczyć, że nie jest on związany oczywiście wyłącznie z członkostwem w UE, nie mniej widać, że bycie członkiem Unii przyniosło znaczne zyski.
Bezrobocie utrzymuje się na podobnym poziomie jak 10 lat temu, co i tak stanowi postęp w stosunku do roku 2009, gdy wynosiło ono 13,8%. W najlepszym roku po wejściu do UE bezrobocie wynosiło około 4% (2007). Dla porównania w roku 2001 bezrobocie wynosiło prawie 20%.
Wzrost PKB został przyhamowany, co jest efektem kryzysu gospodarczego. Jednak podwojenie PKB i średniej płacy jest zdecydowanym plusem dekady w Unii Europejskiej.
Jednym z powodów coraz lepszej sytuacji na Litwie są inwestycje zagraniczne. W 2011 roku najwięcej na Litwie zainwestowały firmy szwedzkie (5,7 miliarda LT), polskie (4,2 mld) i niemieckie (3,8 mld). Bez wątpienia członkostwo Litwy w UE i WTO, stabilny kurs lita zachęcają do inwestowania w tym kraju. Ponadto przedsiębiorcy pozytywnie odbierają politykę gospodarczą Litwy. W rankingu Ease of Doing Business Index Litwa zajmuje dobre 17 miejsce. Natomiast w Index of Economic Freedom miejsce 20te. Dla porównania, Polska zajmuje w pierwszym rankingu miejsce 45, a w drugim 50. HDI (Human Development Index) klasyfikuje Litwę jako państwo o wysokim rozwoju, a wartość tego indeksu stopniowo rosła.
Niestety, Litwa wciąż pozostaje najbardziej skorumpowanym krajem w UE. Według unijnego raportu na temat korupcji 95% Litwinów stwierdza, że korupcja w ich kraju jest nagminna, a 29% obywateli zadeklarowało, że byli proszeniu o łapówkę. Politycy litewscy mają wciąż wiele do zrobienia, aby zlikwidować ten problem.
Niestety, członkostwo w UE nie daje gospodarce samych korzyści. Najważniejszym minusem wejścia do UE dla Litwy było zamknięcie elektrowni atomowej w Ignalinie. Podłączona do sieci w 1983 roku, elektrownia posiadała dwa stare reaktory typu RBMK, takie jak w Czarnobylu. Mimo że elektrownia była modernizowana i eksperci uważali, że mogła jeszcze funkcjonować przez 15-20 lat, to jej zamknięcie – co statecznie nastąpiło 31 grudnia 2009 roku – było jednym z wymogów wejścia Litwy do UE. Niestety dla Litwy spowodowało to duże uzależnienie od dostaw prądu z Rosji i Skandynawii. Ponad 60% energii na Litwie pochodzi z importu. UE chce temu zaradzić, starając się stworzyć europejską sieć energii i połączyć kraje bałtyckie sieciami energetycznymi z resztą UE. Celem jest likwidacja wysp energetycznych do 2015 roku. Czas jednak pokaże, czy ten ambitny projekt zostanie wykonany.
Kolejnym problemem związanym z wejściem Litwy do UE jest masowa emigracja młodych ludzi na Zachód. Jest to typowy problem wszystkich krajów, które weszły do UE w 2004 roku. Jednak na Litwie jest to problem o tyle duży, że według statystyk w ciągu dekady Litwinów ubyło aż o 10%. Stawia to przed ekipami rządzącymi problem demograficzny i zmusza do myślenia jak zachęcić emigrantów do powrotu, a Litwinów do posiadania większej liczby dzieci. Dalsza emigracja za chlebem i starzenie się społeczeństwa może mieć katastrofalne skutki dla tego nielicznego narodu.
Dekada Litwy w NATO i UE zwiększyła jednak prestiż tego kraju na arenie międzynarodowej. Warto tutaj wspomnieć o kilku wydarzeniach, dzięki którym Europa mogła usłyszeć o Litwie. W 2009 roku Wilno zostało Europejską Stolicą Kultury. Łączyło się to z obchodami 1000-lecia pierwszej wzmianki o Litwie w Rocznikach Kwedlinburskich (pod rokiem 1009). Ponadto w Wilnie miał miejsce w 2007 roku unijny szczyt energetyczny. Najważniejszym wydarzeniem była litewska prezydencja w UE w drugiej połowie 2013 roku. Oczy całej Europy były wtedy zwrócone w stronę Wilna, gdzie na III szczycie Partnerstwa Wschodniego miała zostać podpisana umowa stowarzyszeniowa z Ukrainą.
Wykazywanie się na arenie międzynarodowej jest jednak związane z dużymi kosztami i nie zawsze przynosi zysk. Z tymi wydarzeniami są związane dwie słynne nieudane inwestycje w Wilnie: Narodowy Stadion i Zamek Dolny. Budowa stadionu rozpoczęła się jeszcze pod koniec czasów Związku Radzieckiego. Budowany z przerwami, miał być gotowy na tysiąclecie Litwy w 2009 roku, jednak budowę wstrzymano od marca 2010 roku . Są plany, aby ukończyć ją w 2016r., co będzie się wiązało z kosztami rzędu 260 mln litów. Zainwestowano w niego już ponad 100 mld litów. Kolejną inwestycją jest Zamek Dolny w Wilnie. Jest to rekonstrukcja dawnej siedziby Wielkich Książąt Litewskich. Prace budowalne rozpoczęto w 2002 roku i trwały do 2013 roku. Koszty przekroczyły 176 mln litów, co wywołało na Litwie pytania o sens tej inwestycji.
Na Litwie nie ma stałych, długoletnich rządów. W latach 2004-2008 rządziła Litewska Partia Socjaldemokratyczna. Następne wybory wygrali konserwatyści ze Związku Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci. Ostatnie wybory, które odbyły się w 2012 roku wygrała ponownie Litewska Partia Socjaldemokratyczna, która obecnie jest w kolacji z Akcją Wyborczą Polaków na Litwie. Żaden z rządów nie utrzymał się jeszcze u władzy przez dłużej niż jedną kadencję.
Jeśli chodzi o podejście do UE, to w roku 2013 80% obywateli Litwy stwierdziło, ze wstąpienie do UE przyniosło ich krajowi korzyści. Natomiast 10% uważa, ze nie przyniosło to korzyści. Odsetek ten zmniejszył się z 20% w roku 2011.
W roku wejścia do UE Litwini stawiali na następujące priorytetu związane z członkostwem: 72% oczekiwało swobodnego poruszania się po Europie, 60% popierało Euro na Litwie a 42% oczekiwało ekonomicznych korzyści związanych z wejściem do UE.
Jeśli chodzi o wprowadzenie wspólnej waluty to Litwini są bardziej sceptyczni. Sondaż z lutego br. wskazywał, że poparcie dla euro na Litwie wynosi 40%. Mimo to wydaje się, że rząd i tak wprowadzi euro w styczniu 2015 roku. Premier Algirdas Butkevičius stwierdził, że jeśli w przyszłym roku Litwa nie przyjmie euro to jego rząd poda się do dymisji. Litwini podkreślają, że są ostatnim krajem bałtyckim, który nie ma euro i przez to inwestorzy mogą preferować Estonię i Łotwę. Stąd duża chęć przyjęcia wspólnej waluty.
Podsumowując dekadę Litwy w UE sądzę, że był to udany czas dla tego kraju. Gospodarka rozwija się, pojawiły się nowe inwestycje, zwiększa się branża turystyczna. Wciąż jednak wiele jest niedociągnięć, przede wszystkim związanych z uzależnieniem Litwy od surowców i energii z Rosji. W UE brakuje wspólnej polityki wsparcia krajów bałtyckich w relacjach z Rosją na przykład w zeszłym roku Rosjanie zablokowali import litewskiego mięsa i produktów mlecznych. UE nie zadziałała odpowiednio mocno aby wesprzeć Litwę.
Mimo że Unia Europejska nie jest rajem na ziemi, jak chcą Europejczykom wmówić urzędnicy z Brukseli, i wciąż sporo jest niedociągnięć, to na razie dla Litwy plusów członkostwa w UE jest więcej niż minusów.
Na 2009 rok przypadły zakrojone na bardzo dużą skalę obchody Tysiąclecia Litwy[30].