Wskaźniki rentowności

Co to jest rentowność ?

Poprzez rentowność rozumie się osiąganie z działalności gospodarczej nadwyżki przychodów ze sprzedaży nad poniesionymi kosztami. Wynik ten może być dodatni bądź ujemny. Dodatni wynik finansowy, czyli nadwyżka nazywany jest zyskiem, a przedsiębiorstwo takie określane jest jako rentowne. W przypadku powstania ujemnego wyniku finansowego mówimy o stracie, a przedsiębiorstwo takie określamy jako deficytowe.

Powstanie jednak straty nie oznacza, że firma rozwija się nieprawidłowo. Przed sformułowaniem takiej tezy należy dokładnie zbadać, co stało się powodem takiego wyniku.

Zatem rentowność jest podstawowym miernikiem informującym o szybkości zwrotu zaangażowanego w przedsiębiorstwie kapitału i zdolności przedsiębiorstwa do generowania zysków.

Wskaźniki rentowności

Wskaźniki rentowności są relacją zysku do danej wielkości. Szczególnie te wskaźniki należy rozpatrywać w kontekście danej branży lub w czasie. Rentowność aktywów w przypadku np. huty stali, gdzie występują bardzo wysokie aktywa trwałe, będzie z reguły o wiele niższa niż działalności handlowej bądź usługowej, co wcale nie musi świadczyć o słabości finansowej huty.

Wskaźniki dostarczają one informacji, w jaki sposób zarządzanie majątkiem, finansowanie działalności firmy oraz rozwiązywanie problemów związanych z płynnością finansową wpływa na wyniki osiągane przez przedsiębiorstwo.

Rodzaje wskaźników

Wśród wskaźników rentowności wyróżnić można:

1. wskaźniki rentowności aktywów,

2. wskaźniki rentowności kapitału własnego w ujęciu globalnym i jednostko­wym,

3. wskaźniki rentowności obrotu (sprzedaży),

4. wskaźniki rentowności zasobów osobowych.

Wskaźniki rentowności aktywów

Wskaźnik rentowności aktywów (ROA – Return On Assets)

Wartość wskaźnika niesie ze sobą informację na temat tego jak skutecznie pracuje (przynosi zyski) każda złotówka zainwestowanego kapitału w spółce. Niezelżenie czy została zainwestowana przez udziałowców czy też pożyczona (np. z banku).

Przykład

Załóżmy, że mamy 10 000 zł i chcemy (z racji tego że jesteśmy „Bankowymi pszczółkami”) zainwestować je w pasiekę . Po roku działalności pasieka zarabia na czysto 5000 zł a więc jego ROA wynosi 50%.

Wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE - Return on Equity)

$$ROE = \frac{\text{Zysk\ netto}}{Kapital\ wlasny}x\ 100\%$$

Wskaźnik rentowności kapitału własnego Służy do oceny stopy zwrotu z kapitału wniesionego do przedsiębiorstwa przez wspólników lub akcjonariuszy. W polskich warunkach określa ile groszy czystego zysku udało się osiągnąć spółce z jednej złotówki kapitałów własnych.

Im wyższe są wskaźniki rentowności danego przedsiębiorstwa, tym większą generuje ono nadwyżkę finansową. Tym lepsza jest również perspektywa przedsiębiorstwa w zakresie jego płynności - tym łatwiej będzie mu bowiem pokrywać koszty związane z wykorzystywaniem kapitału obcego.

Przykład

Wracając do naszej pasieki, (w którą zainwestowaliśmy 10000zł), i po roku działalności zarobiliśmy na czysto 5000 zł. Załóżmy, że w kolejnym roku mamy do wyboru albo dalej prowadzić jedną pasiekę albo skorzystać z kredytu na otwarcie kolejnej. „Bankowe pszczółki” są ambitne więc decydujemy się na skorzystanie z kredytu w postaci 5000 zł na otwarcie następnej pasieki. Kwota 5000 zł zysku + kredyt pozwalają na otworzenie drugiej pasieki. Biznes dalej się dobrze kręci i ponownie każda z pasiek zarobiła po 5000 zł netto. Jako, że mieliśmy kredyt w wysokości 5000 zł.

Ostateczny bilans w drugim roku działalności firmy wygląda następująco:

Zysk z działalności dwóch pasiek: 10 000 zł
Kapitał własny firmy: 15 000 zł
Aktywa ogółem: 20 000 zł
Zobowiązania: 5 000 zł

ROE = 10 000 zł/15 000 zł = 66%
ROA = 10 000 zł/20 000zł = 50%

Zaznaczam jednak, że dla uproszczenia w przykładzie nie uwzględniliśmy spłacania rat kredytu.

Jak wynika z przykładu korzystanie z sukcesem przez prezesa „Bankowych pszczółek” z długu na rozwój firmy sprzyja większej rentowności kapitału własnego spółki.

Rosnący poziom wskaźnika rentowności kapitału własnego świadczy o wyższej efektywności zaangażowanego kapitału w róż­nych jego formach. Prowadzi to zazwyczaj do uzyskiwania wyższych dywi­dend oraz szerszych możliwości rozwojowych przedsiębiorstwa.

Co ciekawe jeżeli odsetki płacone od kapitałów obcych są niższe od poziomu rentowności majątku, oznacza to, że przedsiębiorstwo osiąga dodatkowe korzyści, które znajdują odzwierciedlenie we wzroście ka­pitałów własnych.

Wskaźnik rentowności kapitału EPS

Dodatkowym wskaźnikiem rentowności kapitału jest zysk przypadający na jedną akcję (Earnings per Share, EPS), wyliczany ze wzoru:

		zysk netto
EPS	=
		liczba akcji

Wskaźnik ten jest najczęściej wykorzystywany przez inwestorów - jego rosnąca wartość wskazuje na możliwość wypłaty potencjalnie wyższej dywidendy. Ponadto oznacza też wyższą cenę rynkową akcji.

Wskaźnik zwrotu z inwestycji ROI (ang. Return On Investment)

$$ROI = \frac{\text{Zysk\ netto}}{Zainwestowane\ srodki\ pieniezne\ (kapital)}$$

ROI (ang. Return On Investment) to jeden z najważniejszych wskaźników zaliczanych do grupy wskaźników rentowności. Informuje o tym, jaki jest procentowy zwrot (zysk) z zainwestowanych w firmę pieniędzy.

Służy do porównywania inwestycji w firmę do innych form inwestowania, np. na rynku finansowym: akcje, obligacje, lokaty bankowe.

Najczęstszym problemem: jak obliczyć zysk netto, a jak obliczyć wielkość środków pieniężnych? W zależności jak dokładne wielkości zostaną podstawione do wzoru tak dokładne informacje otrzymamy. Słowem wskaźnik ROI, wskaźnikowi ROI nie jest równy!

Wskaźnik zwrotu z inwestycji jest wskaźnikiem zyskowności kapitału. Oznacza to, że należy obliczyć wielkość tego kapitału.

Wskaźnik zwrotu z inwestycji jest przybliżoną wartością zysku. Dlatego czasami dla uproszczenia rachunków niektórzy analitycy stosują wzór:

$ROI = \frac{\text{EBIT}}{Suma\ kapitalow\ lub\ Suma\ aktywow}$

W razie pytania o EBIT

EBIT to zysk z działalności operacyjnej. Nie uwzględnia przychodów finansowych, kosztów finansowych, ani zysków lub strat nadzwyczajnych. Jest to również zysk przed potrąceniem podatku dochodowego.

Dlaczego warto liczyć ROI?

Wskaźnik zwrotu z inwestycji (zysku) jest dość intuicyjnie rozumiany przez większość z nas. Można go również łatwo porównać ze stopami zysku z instrumentów finansowych.

PRZYKŁAD

Bankowe pszczółki postanowiły zainwestować zarobione pieniądze kupując litewski miód pitny z XXV wieku wart 5000zł, po roku jego wartość wzrosła do 6000zł, co dało zysk w wysokości 1000zł.Zatem w tym przypadku nasze ROI wynosi: 1000/5000= 20 %.

Wskaźnik rentowności sprzedaży (ROS)

$$ROS = \frac{Zysk\ ze\ sprzedazy\ netto}{Przychod\ ze\ sprzedazy\ netto}$$

Wskaźnik rentowności sprzedaży (zwany również wskaźnikiem zyskowności sprzedaży) mówi o wielkości zysku osiągniętego ze sprzedaży towarów. Im jest on wyższy, tym bardziej opłacalna jest sprzedaż.

Wskaźniki rentowności sprzedaży netto i brutto informują o wartości zysku netto i brutto przypadającego na każdą złotówkę sprzedanych towarów . Wzrost poziomu tych wskaźników jest oceniany pozytywnie. Pożądany poziom wskaźnika rentowności sprzedaży netto powinien wynosić 15%

Wskaźnik rentowności sprzedaży może być również liczony w następujący sposób:

1. Wskaźnik rentowności sprzedaży (ROS) = zysk ze sprzedaży (marża brutto) / przychód ze sprzedaży (netto)

2. Wskaźnik rentowności operacyjnej sprzedaży (WROS) = zysk operacyjny / przychód operacyjny

3. Wskaźnik rentowności działalności gospodarczej (WRDG) = (zysk operacyjny + zysk finansowy) / (przychód operacyjny + przychód finansowy)

4. Wskaźnik rentowności sprzedaży brutto (WRSB) = zysk z działalności gospodarczej + zyski nadzwyczajne / przychód całkowity

5. Wskaźnik rentowności sprzedaży netto (WRSN) = zysk netto / przychód całkowity

W prawidłowo funkcjonującym przedsiębiorstwie zachowana jest następująca zależność: ROE > ROA > ROS.

PRZYKŁAD

Curly Heads  w całym roku 2013 odnotowała przychody ze sprzedaży swoich płyt na poziomie
100 000 zł. Wszystkie koszty działalności (stałe, zmienne oraz podatki) wyniosły 60 000 zł.

Wynika z tego, że Curly Heads zarobili netto 40 000 zł.

ROS = (40 000 zł/ 100 000 zł) * 100% = 40%

Wynika z tego, że na każdą złotówkę sprzedaży Damian i świta zarobili 40 groszy.

Wskaźnik rentowności netto (WRN)

$$WRN = \frac{\text{Zysk\ netto}\ \times 100\%}{Przychody\ ze\ sprzedazy}$$

Dzięki policzeniu tego wskaźnika, masz możliwość poznania całkowitej rentowności działalności firmy.

Wskaźnik rentowności brutto (WRB)

$WRB = \frac{Zysk\ brutto\ \times 100\%}{Przychody\ ze\ sprzedazy}$

Wskaźnik rentowności brutto odpowiada na pytanie, ile zysku (straty) brutto przypada na jednostkę przychodów ze sprzedaży.

Wskaźnik ten charakteryzuje rentowność Twojej firmy przed obciążeniami podatkowymi, za to uwzględnia poza efektami działalności podstawowej i pozostałej operacyjnej oraz finansowej, zyski i straty nadzwyczajne.

Wskaźnik rentowności zasobów osobowych

$$Wskaznik\ rentownosci\ zasobow\ osobowych = \ \frac{\text{Zysk\ netto}}{przecietny\ stan\ zatrudnienia}$$

Jest to forma syntetycznego ujęcia efektu finansowego przedsiębiorstwa wypracowanego przeciętnie przez jednego zatrudnionego. Wskaźnik ten jest bowiem relacją wyniku finansowego do przeciętnego stanu zatrudnienia.

Przykład

W 2010 roku Bankowe Pszczółki zatrudniały 3 osoby, a wypracowany zysk netto wyniósł 30000zł, zatem ROSE wyniósł 10000. W 2011 BP nie zatrudniły żadnego nowego pracownika, ale za to zysk netto spadł do 25000, a zatem ROSE wyniósł 8333.

Na przykładzie widać negatywny trend, który powinien skłonić Bankowe Pszczółki do przeprowadzenia analizy przyczyn spadku zysku netto na osobę.