Materiałami konstrukcyjnymi nazywamy materiały inżynierskie, które są wykorzystywane do budowy maszyn i urządzeń. Do materiałów konstrukcyjnych zaliczamy metale i ich stopy, polimery, ceramikę i kompozyty.
WYMAGANIA
Eksploatacyjne- wytrzymałość mechaniczną i odporność na zużycie, odporność na korozyjne działanie środowiska, zabezpieczenie przed przeciążeniem
Ekonomiczne - niskim kosztom wytwarzania przy wysokiej wydajności urządzenia, oraz małemu zużyciu materiału
Technologiczne - łatwy montaż i demontaż oraz możliwość dokonywania napraw urządzenia prostymi sposobami.
MECHANICZNE | FIZYCZNE |
---|---|
|
|
Stopy magnezu, stopy magnezowe - bardzo lekkie stopy metali zawierające magnez oraz inne lekkie metale. Przykładem takiego stopu jest stop litowo-magnezowo-srebrowy, którego gęstość jest mniejsza od wody (pływa po niej), a jednocześnie posiada dużą odporność mechaniczną. Zaletami stopów magnezu są bardzo mała waga oraz duża wytrzymałość mechaniczna, wadami skomplikowana technologia produkcji (konieczność pracy w atmosferze beztlenowej - magnez spala się przed osiągnięciem temperatury topnienia) i w konsekwencji wysoka cena oraz mała odporność na wysokie temperatury - możliwości pracy kończą się w okolicy 160-300 °C z powodu niskich temperatur topnienia magnezu i litu.
Stopy aluminium cechują się korzystnym parametrem konstrukcyjnym, tzn. stosunkiem wytrzymałości do ciężaru właściwego, który jest większy niż dla stali, a oprócz tego ich udarność nie maleje w miarę obniżania temperatury, dzięki czemu w niskich temperaturach mają większą udarność niż stal. Mają jednak niską wytrzymałość zmęczeniową.Stopy aluminium dzieli się na:
Odlewnicze (PN-EN 1706:2001)
Do obróbki plastycznej (PN-EN 573-3:2005)
Do odlewniczych zaliczamy stopy przeważnie wieloskładnikowe o większej zawartości pierwiastków stopowych (5 – 25%), np. z krzemem (silumin), magnezem, miedzią, manganem, miedzią, niklem i inne. Cechują się one dobrą lejnością i małym skurczem.
Stopy do przeróbki plastycznej zawierają na ogół mniejsze ilości dodatków stopowych, głównie miedź (do ok. 5%), magnez (do ok. 6%) i mangan (do 1,5%), rzadziej krzem, cynk, nikiel, chrom, tytan.
Duraluminum to ogólna nazwa stopów metali, zawierających głównie aluminium oraz dodatki stopowe: zwykle miedź (2,0-4,9%), mangan (0,3-1,0%), magnez (0,15-1,8%), często także krzem, żelazo i inne w łącznej ilości ok. 6 do 8%, przeznaczony do przeróbki plastycznej. Zastosowanie: m.in. w lotnictwie do części konstrukcyjnych,
Durale bezcynkowe: PA6, PA7, PA21, PA23, PA24, PA25
Dural cynkowy: PA9
Durale mają niewielką odporność korozyjną. W celu poprawienia odporności korozyjnej blachy z durali bezcynkowych plateruje się czystym aluminium lub stopem Al+Zn w przypadku duralu cynkowego.
Stopy tytanu stanowią perspektywiczny materiał dla samolotów przyszłości. Z uwagi na największy współczynnik wytrzymałości do ciężaru właściwego, wysoką odporność na korozję i wysoką temperaturę topnienia wykorzystywane są w przemyśle lotnicznym, morskim, kosmicznym oraz w pociskach. 2/3 Produkowanego tytanu zużywane jest, jako stop z aluminium, wanadem i innymi dodatkami, w silnikach lotniczych i pokryciach samolotów. Stopy tytanu używane są do produkcji większości elementów głowic wirników w śmigłowcach.
Kompozyt - że jest to materiał, który został stworzony sztucznie z co najmniej dwóch chemicznie różnych materiałów, których granica rozdziału zostaje w kompozycie zachowana i którego własności różnią się od własności łączonych ze sobą komponentów w zależności od ich udziałów objętościowych lub masowych.
Ze względu na rodzaj osnowy wyróżnia się:
Kompozyty o osnowie metalicznej,
Kompozyty o osnowie ceramicznej,
Kompozyty o osnowie polimerowej.
Szklane - o udziale stanowiącym około 90% całości wzmocnień włóknistych,
Węglowe i grafitowe - o udziale wynoszącym kilka procent,
Aramidowe (kevlar) - ich udział jest nieco mniejszy w porównaniu do węglowych i grafitowych,
Polietylenowe, poliestrowe, tzw. nylon balistyczny do wytwarzania osłon kuloodpornych itd.,
Naturalne - rozwijane w ostatnich latach, przypuszczalnie głównie ze wzglądów ekologicznych.
Twardość – cecha ciał stałych świadcząca o podatności lub odporność na odkształcenia powierzchni, zgniecenie jej lub zarysowanie, pod wpływem zewnętrznego nacisku. Twardość materiału mierzymy za pomocą sklerometru i mikrotwardościomierza. Twardość jest istotna charakterystyka materiałów konstrukcyjnych. Dla każdego z typu tych materiałów utworzono odpowiednie metody klasyfikacji i pomiarów twardości.