ANALIZA RYNKU
NOTATKI Z WYKŁADÓW
Wprowadzenie do przedmiotu. Rynek, jego istota, elementy, uwarunkowania: popyt, podaż i ceny. Szczególny przypadek: rynek turystyczny.
Rynek – Istota, elementy, uwarunkowania
Rynek – Ogół warunków ekonomicznych, w których dochodzi do zawierania transakcji wymiennych między sprzedawcami oferującymi towary i usługi a nabywcami reprezentującymi potrzeby poparte określonymi funduszami nabywczymi.
Wielość zmiennych wpływających na transakcje wymienne – np. czynniki naturalne, prawne, polityczne, społeczne, ekonomiczne, itd.
Złożoność problematyki wynika też z różnych przekrojów rynku; rynek to miejsce dokonywania zakupów, forma powiązań, sposób komunikowania się jego uczestników.
Tak szerokie traktowanie pojęcia rynku, w porównaniu z tradycyjnym, wąskim ujęciem rynku, rozumianego jako określone miejsce kupna i sprzedaży, uwzględnia również fakt, że współcześnie w wielu transakcjach wymiennych nie dochodzi do bezpośrednich kontaktów między sprzedawcami a nabywcami, są one zawierane z pomocą różnych środków łączności i przetwarzania danych. W czasach tak szybkich zmian technologicznych, w których obecnie żyjemy, ogromną w tym względzie rolę odgrywa Internet oraz odpowiednio zaprogramowane komputery.
Rynek to także pojęcie abstrakcyjne, którego abstrakcyjną istotę możną zrozumieć analizując transakcje za pomocą Internetu. Oferta, zamówienie oraz zapłata mają formę wirtualną.
Rynek może być rozpatrywany z punktu widzenia różnych kryteriów.
Kryterium skali działania (kryterium przestrzenne) – Ujęcie makro (rynek globalny), mezo (rynki bloków gospodarczych i związków państw) i mikro (rynki krajowe i w ich ramach lokalne).
Kryterium przedmiotu wymiany – W oparciu o które wyodrębnia się rynek dóbr i usług (a w nim rynek dóbr i usług konsumpcyjnych i produkcyjnych), rynek pieniężno-kapitałowy, rynek papierów wartościowych (kapitałowy) oraz rynek pracy
Rynek turystyczny, rynek dóbr i usług turystycznych jest wyodrębniany w oparciu o kryterium przedmiotu wymiany oraz kryterium branżowe.
Często pojęcia "rynek turystyczny", "rynek usług turystycznych" oraz "rynek dóbr i usług turystycznych" stosowane są zamiennie.
Zatem rynek turystyczny to "ogół stosunków wymiennych między osobami i instytucjami sprzedającymi towary i usługi turystyczne - przedstawiającymi podaż a osobami i instytucjami nabywającymi towary i usługi zaspokajające potrzeby turystyczne - przedstawiającymi popyt.
Kryterium branżowe – Na podstawie którego wyróżnia się rynki poszczególnych towarów czy usług.
Kryterium zakresu kontroli – W oparciu o nie wyróżnia się rynek wolny, nad którym władze gospodarcze nie sprawują bezpośredniej kontroli oraz będący jego przeciwieństwem rynek regulowany.
Szczególne kryterium analizy rynku
Kryterium wielkości rynku – Przedsiębiorstwa są zainteresowane wielkością rynku i udziałami w rynku – skalą obrotów i rentownością.
Istotne kwestie – lokowanie się na odpowiednio dużych rynkach, a także badanie, w jakim stopniu można kształtować wielkość danego rynku.
W odniesieniu do konkretnego przedsiębiorstwa, czy też konkretnego obszaru geograficznego (państwo, region, miasto) rynek może mieć wymiar bardziej konkretny, rzeczywisty – oznacza bowiem oferowanie określonych produktów wybranej grupie klientów.
Proces analizy rynku
Coraz szybsze zmiany zachodzące w otoczeniu powodują, że obserwacja rzeczywistości rynkowej powinna odbywać się w sposób ciągły.
Zanim zostaną sformułowane wnioski trzeba obserwować zarówno zachowania sprzedających, reakcje nabywców, jak i wszystko to, co składa się na „ogół stosunków wymiennych”.
Obserwacja rzeczywistości rynkowej
Stwierdzenie współwystępowania zjawisk i ustalenie zależności przyczynowo-skutkowych
Zbudowanie modelu
Przewidywanie przyszłości na podstawie modelu
Zbieranie i przetwarzanie informacji powinno być podporządkowane sformułowanemu celowi.
Istotą jest przekształcanie informacji w użyteczną wiedzę.
Na podstawie zebranych informacji można stwierdzić współwystępowanie wielu zjawisk, niekiedy ustalić zależności przyczynowo-skutkowe.
Znając te powiązania można przystąpić do budowania modelu, który pozwoli na kwantyfikację rzeczywistości rynkowej.
Na podstawie otrzymanego modelu można przewidywać przyszłość a to w istotny sposób przyczynia się do tworzenia platformy decyzyjnej.
Proces analizy rynku nie jest jedynym sposobem przewidywania stanów i procesów rynkowych. Decyzje mogą być podejmowane na podstawie doświadczenia, intuicji czy wyboru losowego.
W przedsiębiorstwach głównym celem jest rozwiązywania konkretnych problemów, ściśle związanych z podejmowaniem decyzji rynkowych. Opisana procedura służy analizowaniu różnorodnych elementów rynku z punktu widzenia przygotowywania podstaw do podejmowania decyzji.
Elementy analizy rynku
popyt
podaż
ceny
zależności przyczynowo-skutkowe zachodzące między nimi zwane mechanizmem rynkowym lub popytowo-podażowo-cenowym
Mechanizm rynkowy
Mechanizm działający przez popyt, podaż i ceny rozwiązuje 3 podstawowe problemy ekonomiczne.
Co produkować?
Jak wytwarzać dobra, tzn. z jakich zasobów i za pomocą jakich technik?
Dla kogo powinny być wytwarzane dobra i w jaki sposób rozdzielane?
Co produkować?
A więc jakie rodzaje i ilości dóbr należy wytwarzać. O tym co będzie wytwarzane decydują konsumenci dokonujący zakupów, przedsiębiorstwa bowiem, dążąc do osiągnięcia zysków, produkują te dobra, na które jest popyt.
Jak wytwarzać dobra, tzn. z jakich zasobów i za pomocą jakich technik?
O tym decyduje konkurencja między producentami. W warunkach konkurencji cenowej, producenci mogą maksymalizować zyski przez obniżkę kosztów wytwarzania, dzięki stosowaniu najefektywniejszych metod produkcji
Dla kogo powinny być wytwarzane dobra i w jaki sposób rozdzielane?
O tym dla kogo wytwarzać, decydują relacje podaży i popytu na rynkach czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału). Rynki te określają płace, rentę gruntową, stopę procentową i zyski, które łącznie stanowią dochody ludności. Podział dochodu między ludzi jest więc wyznaczany przez ilości posiadanych czynników (godziny pracy, hektary ziemi itp..) oraz przez ceny tych czynników (stawki płacy, rentę gruntową)
Proces analizy rynku turystycznego
Podstawą funkcjonowania współczesnego rynku turystycznego są zależności przyczynowo-skutkowe pomiędzy popytem, podażą oraz ceną dóbr i usług turystycznych.
Ceny w przeciwieństwie do podaży i popytu mają charakter koniunkturalny (zależą m.in. od sytuacji makroekonomicznej, kursów walut, kosztów usług turystycznych).
Podaż i popyt mają natomiast charakter strukturalny (zależą np. od czynników demograficznych, urbanizacyjnych, czasu wolnego, dochodów, wykształcenia, sezonowości turystyki).
Najważniejsze znaczenie dla przyszłości podaży i popytu turystycznego będzie miało kilkadziesiąt czynników, które można zaklasyfikować do sześciu podstawowych grup.
czynniki demograficzne
czynniki socjalne i społeczno-kulturowe
czynniki ekonomiczne
czynniki polityczne
czynniki technologiczne
czynniki ekologiczne
Współczesny proces globalizacji
Określenie istoty globalizacji w kontekście ekonomicznym, czyli w kontekście gospodarki światowej wymaga przyjrzenia się historii tej gospodarki i wyróżnienia jej zasadniczych cech.
Czynniki demograficzne
postępujący proces starzenia się społeczeństw
tendencje do zakładania rodziny w późniejszym okresie
mniejsza liczebność gospodarstw domowych
dominujący model rodziny 2+1
wzrost liczby małżeństw bezdzietnych
Czynniki socjalne i społeczno-kulturowe
skracanie podstawowego wymiaru czasu pracy i ogólny wzrost ilości czasu wolnego
wydłużanie urlopów wypoczynkowych
wzrost ilości czasu przeznaczanego na dodatkową pracę
wcześniejsze emerytury
wzrost liczby „dwudochodowych” gospodarstw domowych
zwrot w kierunku zdrowego trybu życia
kryzys tradycyjnego gospodarstwa domowego
wzrost znaczenia regionalizmu, poszukiwanie lokalnej społeczności
Czynniki ekologiczne
kurczące się zasoby środowiska naturalnego
wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa
troska rządów poszczególnych państw o stan środowiska
konflikty wywołane rozwojem wielkomiejskich aglomeracji, zarówno w krajach rozwiniętych jak i rozwijających się
rozwój ruchu ekologicznego oraz współpraca międzynarodowa w tym względzie
Czynniki technologiczne
automatyzacja i komputeryzacja wszystkich sektorów gospodarki
rozwój technologii w zakresie przepływu informacji, w tym zwłaszcza sektor informatycznych
rozwój środków transportu (lotnictwa, szybkich kolei)
rozwój infrastruktury transportowej (autostrady, lotniska, punkty usługowe)
wykorzystanie nowoczesnych technologii w codziennym życiu (artykuły gospodarstwa domowego, wyposażenie wnętrz, sprzęt audio-video, sprzęt sportowo-turystyczny)
rozwój tzw. technologii miękkich (np. franchisingu)
Czynniki polityczne
zmiany w Europie Środkowo-Wschodniej
postępująca integracja Unii Europejskiej
liberalizacja migracji międzynarodowych, w tym przepływu siły roboczej
ułatwienia paszportowe, celne, dewizowe
niestabilna sytuacja polityczna w wielu regionach świata
terroryzm międzynarodowy oraz wzrost przestępczości
wzrost wymagań w zakresie bezpieczeństwa podróży
Czynniki ekonomiczne
globalizacja działalności gospodarczej
liberalizacja i rozwój światowego handlu
koncentracja kapitału, rozrastanie się firm oraz wzrost znaczenia przedsiębiorstw ponadnarodowych
tempo wzrostu gospodarczego w skali świata
powstanie jednolitego rynku na obszarze UE, w tym jednolitej waluty EURO
pogłębianie się dysproporcji pomiędzy krajami bogatymi a biednymi
WTTC – World Travel & Tourism Council
UNWTO – United Nations World Tourism Organization
ETC – European Travel Commission
Tendencje w podaży turystycznej
Rozwój turystyki odbywa się w warunkach olbrzymiej i stale rosnącej konkurencji, która znakomicie wpływa na wielkość i charakter podaży.
O wielkości podaży i jej charakterze w dużym stopniu decydują postęp technologiczny i organizacyjny, dzięki czemu podaż turystyczna jest czynnikiem pobudzającym i przekształcającym popyt.
Zmiany w podaży turystycznej – Turystyka współczesna a turystyka tradycyjna
Turystyka współczesna
Dominuje rynek nabywczy a firmy turystyczne działają w systemie permanentnej międzynarodowej konkurencji, powodując wąski margines zysku
Wcześniej – Panowała raczej równowaga, a w niektórych krajach i regionach (np. dawne kraje socjalistyczne dominował rynek producenta).
Transgraniczny charakter przemysłu turystycznego. Wzrastająca liczba i znaczenie wielkich korporacji międzynarodowych. Zjawisko łączenia się i wykupowania przedsiębiorstw.
Wcześniej – Na rynkach krajowych dominowały rodzime przedsiębiorstwa turystyczne, lotnicze, hotelarskie, gastronomiczne. Większość ich obrotów przypadała na rynek krajowy.
Rozszerzenie sfer wpływów i zakresu działalności wśród tzw. „wielkich graczy” na rynku turystycznym (linii lotniczych, touroperatorów, łańcuchów hotelowych).
Wcześniej – Dominowała wyraźna specjalizacja, a ewentualne rozszerzanie zakresu działalności odbywało się na zasadzie współpracy firm działających w różnych branżach.
Spadek znaczenia pośredników, w tym zwłaszcza agencji turystycznych. Dostawcy coraz częściej próbują dotrzeć bezpośrednio do klientów (poprzez Internet, telemarketing).
Wcześniej – Na rynku sprzedaży detalicznej usług turystycznych dominowały wielkie sieci agencyjne, ściśle powiązane z czołowymi touroperatorami (hurtownikami).
Poszukiwanie nowych sposobów działalności przez firmy zagrożone wyeliminowaniem z rynku, w tym zwłaszcza agencje turystyczne (np. kompleksowa obsługa wielkich firm, tworzenie własnych pakietów, poszukiwanie nisz rynkowych, agresywny marketing).
Wcześniej – Agencje koncentrowały działalność na sprzedaży pakietów wakacyjnych oraz biletów lotniczych (oferta mało urozmaicona, nie obejmowała chętnie sprzedawanych dzisiaj dodatkowych usług, np. ubezpieczeniowych).
Powstawanie zupełnie nowych firm o charakterze touroperatorskim, będące wynikiem rozwoju różnych elektronicznych systemów informacji i rezerwacji świadczeń.
Wcześniej – Bezpośrednie kontakty z dostawcami pakietów lub pojedynczych usług były bardzo utrudnione. Rynek był dosyć jednorodny, a bezpośrednia sprzedaż usług odbywała się głównie przez agencje.
Liberalizacja transportu lotniczego. Wzrost konkurencji między liniami europejskimi i amerykańskimi. Alianse strategiczne i fuzje. Spadek znaczenia towarzystw czarterowych. Pojawienie się LCC’ów.
Wcześniej – Narodowe linie lotnicze korzystały z parasola ochronnego w postaci protekcyjnej polityki władz państwowych, które chroniły własne rynki. Ograniczona konkurencja sprawiała, że regularne linie niechętnie czarterowały loty.
Świadoma polityka turystyczna państw oraz międzynarodowych organizacji (UNWTO, WTTC, IATA, ETC).
Wcześniej – Mieliśmy do czynienia raczej ze spontanicznym, a nie planowanym rozwojem turystyki.
Położenie akcentu na jakościową stronę zjawisk turystycznych.
Wcześniej – Liczył się prawie wyłącznie aspekt ilościowy (wzrost).
Pełna analiza zjawisk związanych z rozwojem turystyki. Równoczesne i równoprawne uwzględnianie wszystkich czynników (ekonomicznych, społecznych, kulturowych, przyrodniczych, edukacyjnych).
Wcześniej – W analizach brano pod uwagę głównie czynniki ekonomiczne – rozwój gospodarczy regionów recepcyjnych, walkę z bezrobociem i maksymalizację zysku.
Postępująca liberalizacja w podróżach międzynarodowych. Coraz więcej krajów stoi otworem dla turystów zagranicznych.
Wcześniej – Istniało wiele barier ograniczających wyjazdy zagraniczne (np. powszechność wiz wyjazdowych, trudności z wymianą walut).
Wzrost znaczenia bezpieczeństwa w organizacji i obsłudze ruchu turystycznego, spowodowany wzrastającą skalą przestępstw, patologii społecznych i terroryzmu międzynarodowego, będących efektem – między innymi – ułatwień w podróży i liberalizacji kontroli granicznych.
Wcześniej – „Eksport przestępczości” wykazywał znacznie mniejszą dynamikę. Żelazna kurtyna nie pozwalała na kontakty grup przestępczych po obu jej stronach, a turyści rzadko byli celem ataków terrorystycznych.
Standaryzacja produktów oraz ujednolicenie prawa turystycznego oraz inne ustalenia (np. Karta Turystów w UE) pozwalające na identyfikację i powiązanie jakości oferowanych usług z ich cenami.
Wcześniej – Brak powszechnego systemu, który określałby standardy usług oraz sposoby zabezpieczeń dla klienta (np. kategoryzacja bazy, czas jazdy kierowców autokarów).
Większe zróżnicowanie produktów turystycznych. Dostosowanie ich do zmieniających się gustów i preferencji coraz bardziej wymagających klientów (włącznie z przygotowaniem ich na specjalne zamówienie).
Wcześniej – Dominowała sprzedaż stereotypowych „package tours”, w których nie zwracano uwagi na urozmaicenie potrzeb, motywacji i preferencji turystycznych.
Wzrost znaczenia aktywnych form wypoczynku, związanych ze sportem, kulturą i edukacją. W ofercie kierowanej do turystów urlopowych propagowanie wakacji określanych skrótem ASI (Activities & Special Interest), odpowiadających nowej formule 3E (entertainment, excitement, education).
Wcześniej – Dominowała standardowa oferta pakietów wakacyjnych - 3S (sea, sun, sand).
Coraz wyższa jakość usług turystycznych niezależnie od formy turystyki oraz kraju, w którym są świadczone.
Wcześniej – Jakość usług aczkolwiek ważna, nie wpływała tak zasadniczo na kwestię utrzymywania się firm turystycznych na rynku.
Mniejsze znaczenie ceny oraz orientacja na nowe wartości, jako czynnik decydujący o zakupie usług turystycznych. Wzrost znaczenia usług dodatkowych często dołączanych za darmo lub po niskich cenach do podstawowego pakietu.
Wcześniej – Wyraźnie dominowało ukierunkowanie na ceny, jako czynnik decydujący o zakupie. Często cena była jedynym narzędziem walki o klienta, co dezorganizowało rynek i doprowadzało do spektakularnych bankructw (np. International Leisure Group).
Wzrost znaczenia działalności marketingowej. Powszechność stosowania różnorodnych form agresywnej promocji, skierowanej do konkretnych, wyselekcjonowanych wcześniej segmentów rynkowych.
Wcześniej – Obowiązywały stałe ceny katalogowe. Dużo większą uwagę skupiano na reklamie firm, niż promocji konkretnych produktów.
Elastyczność działalności firm turystycznych, które muszą brać pod uwagę fakt spontaniczności decyzji konsumenckich oraz to, że obecnie podejmowane są one często w ostatniej chwili.
Wcześniej – Rezerwacji świadczeń w firmach turystycznych dokonywano wiele miesięcy przed wyjazdem, „last minute” należała do rzadkości.
Mnogość zastosowania i powszechność wykorzystania komputerowych systemów rezerwacyjnych, zarówno przy tworzeniu, jak i dystrybucji większości świadczeń turystycznych.
Wcześniej – CRS-y, GDS-y wykorzystywane były przede wszystkim przy sprzedaży biletów lotniczych i rezerwacjach hotelowych. Nie korzystano z nich na etapie tworzenia produktów.
Wykorzystanie nowoczesnych środków informacji, reklamy i promocji turystycznej (Internet, CD-rom, telewizja kablowa, info-kioski turystyczne).
Wcześniej – Głównym nośnikiem informacji turystycznej i reklamy była tradycyjna broszura oraz folder reklamowy.
Troska o stan i ochronę środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz interesy ludności miejscowej. Zrównoważony rozwój turystyki (sustainable tourism development).
Wcześniej – Brak takiej troski oraz lekceważenie niekorzystnego wpływu masowej turystyki na środowisko oraz interesy społeczności lokalnych (tworzenie tzw. gett turystycznych).
Ochrona najcenniejszych obszarów i atrakcji turystycznych. Tworzenie stref ochronnych, zakazy inwestycji.
Wcześniej – Zarówno lokalizacja inwestycji, jak i ruch turystyczny kierowana była jak najbliżej najcenniejszych obszarów i atrakcji.
Wzrost zapotrzebowania na wysoko wykwalifikowaną kadrę turystyczną. Dynamiczny rozwój szkolnictwa turystycznego, zwłaszcza na poziomie wyższym.
Wcześniej – Personel obsługujący turystów rekrutowano z innych branż, uznając, że praca w turystyce wymaga bardziej pewnych predyspozycji niż wiedzy i umiejętności.
Prognozy dla światowej turystyki do 2030 roku
Światowa Organizacja Turystyki przygotowała prognozy dotyczące turystyki „Tourism Towards 2030. Global Overview”. W publikacji zawarto prognozy liczby zagranicznych podróży turystycznych oraz wydatków turystycznych na świecie do roku 2030.
Kolejne dwie dekady dla turystyki będą oznaczały stabilny rozwój, co oznacza iż średnio każdego roku w latach 2010-2030 liczba podróży zagranicznych na świecie będzie rosnąć o 43 miliony.
Poziom 1 miliarda podróży zagranicznych na świecie został przekroczony, zgodnie z prognozami w 2012 roku, a do 2030 roku liczba ta osiągnie poziom 1,8 miliarda.
Obecnie według UNWTO turystyka ma 5 % udziału w tworzeniu światowego PKB oraz daje zatrudnienie co 12 pracującej osobie.
Jest także dla części krajów głównym elementem eksportu (do tej grupy należą zarówno kraje wysokorozwinięte jak i rozwijające się).
Prognozy UNWTO opierają się na założeniach IMF (Międzynarodowego Funduszu Walutowego), który szacuje iż światowe PKB będzie rosło w tempie 4% rocznie. Realny wzrost PKB dla poszczególnych regionów będzie następujący: Azja +5,7%, Afryka +4,8%, Bliski Wschód +4,3%, Europa, Ameryka Północna i Południowa (każdy z regionów +2,6%).
Rok 2015 ma być rokiem przełomowym w zakresie liczby przyjazdów turystów zagranicznych, która ma przechylić szalę na korzyść krajów rozwijających się.
Prognozy Światowej Organizacji Turystyki zakładają, iż światowe roczne tempo wzrostu zagranicznych podróży turystycznych w latach 2010-2030 wyniesie 3,3% wobec 3,9% w latach 1995-2010. W tym okresie zakłada się również, iż wyższe tempo wzrostu będzie rejestrowane na początku analizowanego okresu – tj. w 2011 r. wyniesie 3,8%, a w 2030 r. – 2,5%. Można więc mówić o stabilnym wzroście na rynku usług turystycznych, jednakże tempo tego wzrostu do 2030 roku będzie słabnąć.
Najnowsze trendy w turystyce według raportu World Travel Market Global Trends Report (2013 rok)
Globalny przegląd – przemysł turystyczny w dobrej kondycji
Oczekuje się, że gospodarka światowa odnotuje wzrost o 3,1 % w 2013 roku w porównaniu do 2012 roku.
MFW przewiduje globalny wzrost PKB o 3,8 % w 2014 roku dzięki pozytywnym wzrostom w strefie euro, rosnącym trendom w USA i dalszym wzrostom na rynkach wschodzących. Oczekuje się pozytywnego wpływu na gospodarkę światową tzw. krajów BRIC i innych rynków wschodzących w latach 2015-2017.
Globalne przyjazdy turystyczne i przewidywane wydatki na turystykę zagraniczną wykazują tendencję rosnącą w latach 2012-2017, wsparte przez rosnący popyt ze strony rynków wschodzących.
Rynki krajów rozwiniętych odradzają się po okresie kryzysu w kwestii wyjazdów turystycznych i wydatków obywateli USA, Japonii, Europy.
Biura podróży online zyskują na znaczeniu, z Expedia i Priceline dominującymi na rynku. Gracze z rynków wschodzących również zyskują na popularności, wśród nich chińska agencja podróży on-line Ctrip.
Rezerwacje podróży przez telefony komórkowe są coraz bardziej znaczące w skali globalnej, osiągając dwucyfrowe udziały w sprzedaży online dla kluczowych podmiotów spośród internetowych biur podróży i hotelarskich portali rezerwacyjnych w 2012 roku.
Ameryki-Paks, czyli profesjonalna bezdzietna Ciocia
PANK – Professional Aunt No Kids – bezdzietne kobiety powyżej 18 roku życia mające bliskie relacje z dziećmi swoich krewnych lub przyjaciół.
W 2010 roku 42,6 % kobiet w wieku 15-44 lat było bezdzietnych wobec 40,1 % bezdzietnych w 2002 roku.
Badania przeprowadzone przez Savvy Auntie – amerykańską społeczność dla cioć i matek chrzestnych szacują wielkość tej społeczności na 23 miliony kobiet, które wydają około 9 milionów dolarów na dzieci.
Podróże idealnym produktem dla segmentu „PANK”
Według Savvy Auntie, 48% reprezentantek PANKS odbywa podróże z dziećmi krewnych lub przyjaciół.
Prognozuje się wzrost odsetka takich podróży z uwagi na większe zainteresowanie przemysłu turystycznego tym segmentem.
W 2013 roku Intrepid Travel skierował do tego segmentu zintensyfikowaną akcję promocyjną w Internecie, w szczególności w mediach społecznościowych, kampaniach mailingowych i artykułach sponsorowanych.
Royal Carribean skierował profesjonalne produkty do segmentu PANKS – nie używając w reklamach słowa „mama”. Adresuje reklamy do kobiet, gdyż to one w większości podejmują decyzję o wyjazdach turystycznych.
Najpopularniejszym kierunkiem są ośrodki wypoczynkowe Disneya na Hawajach, jak i w Europie, szczególnie w Wielkiej Brytanii.
Wielka Brytania – Indeks „zadowolenia z podróży”
W kwietniu 2013 roku wystartowała nowa wyszukiwarka połączeń lotniczych www.routehappy.com, której zadaniem jest znalezienie najbardziej komfortowych dla podróżującego lotów przy możliwie najniższej cenie.
Routehappy.com jak TripAdvisor dla linii lotniczych
Model biznesowy routehappy.com przeciera szlak dla dekomercjalizacji sprzedaży biletów lotniczych za głównie kryterium wyboru uznając zadowolenie z podróży.
Ma potencjał, by stać się benchmarkingowym rozwiązaniem dla pomiaru satysfakcji klienta dla linii lotniczych, może stać się także prekursorskim rozwiązaniem z uwagi na pomiar zadowolenia z podróży dla innych typów przewoźników, hoteli czy biur podróży.
Strona współpracuje z GDS-ami np. Amadeusem, śledzi 180 typów samolotów, 4000 lotnisk i ma ponad 70000 recenzji/opinii klientów.
Europa – Podróże „peer-to-peer” następnych pokoleń
Rozwój handlu elektronicznego oraz mediów społecznościowych doprowadziły do rozwoju nowych modeli biznesowych w sprzedaży usług turystycznych opartych na formule P2P (peer-to-peer).
Rozwija się szeroki wachlarz ofert PEER-TO-PEER
„Sharing economy” w turystyce
"Sharing economy" czyli ekonomia oparta na dzieleniu się to nowy trend w gospodarce, polegający na bezpośredniej wymianie dóbr i usług między konsumentami, którzy komunikują się przez specjalne serwisy internetowe.
„Forbes” poświęcił trendowi specjalny artykuł pisząc o “nieuchronnym tryumfie ekonomii opartej na dzieleniu się” (“sharing economy”). Za pomocą tego terminu starają się opisać całe spektrum internetowych przedsięwzięć, które mają szansę zrewolucjonizować światowy rynek wymiany dóbr i usług.
Turystyka jest jedną z dziedzin, gdzie trend ten dynamicznie się rozwija.
Technologia podróży – mobilny concierge
Mobilne urządzenia internetowe zrewolucjonizowały branżę turystyczną wprowadzając nowy kanał rezerwacji.
Jednocześnie wzrastają oczekiwania klientów, którzy oczekują odpowiedzi w czasie rzeczywistym oraz wyższego poziomu kastomizacji usług, gdziekolwiek się znajdują, w dowolnym czasie przed, w trakcie i po podróży.
Usługi mobilnego concierge są korzystne tak dla klienta (wyższej jakości doświadczenia z podróży), jak i biura podróży (pogłębienie relacji z klientem).
Technologia podróży – zaspokajanie nowych potrzeb „mobilnych podróżnych” – przykłady z międzynarodowego rynku
TUI TRAVEL Digital Assistant
YourSingapore Guide application; Singapore Tourism Board
InterContinental Hotels’ Concierge Insider Guides application
Technologia podróży – mobilne połączenie trzonem relacji z klientem
Mobilny charakter podróży – w ciągu najbliższych 5 lat smartfony i tablety staną się dominującym narzędziem w obsłudze klienta w czasie podróży.
Według Euromonitor International globalny skumulowany roczny wskaźnik wzrostu (wskaźnik CAGR) sprzedaży smartfonów w latach 2012-2017 ma osiągnąć 17 % (wskaźnik CAGR), podczas gdy w przypadku tabletów ma on osiągnąć 14 %.
Do 2017 roku kanał mobilny ma osiągnąć wartość 30 % w sprzedaży online ogółem.
Technologia podróży – urządzenia mobilne kluczowym narzędziem konkurowania
Biura podróży – Konieczność zaadaptowania usług mobilnego concierge w ciągu najbliższych 5 lat, by nie wypaść z rynku.
Hotele – Konieczność połączenia usług stacjonarnego concierge z mobilnym concierge w celu świadczenia wysoce spersonalizowanych usług w czasie rzeczywistym.
Linie lotnicze – Oczekuje się, że obsługa klienta poprzez urządzenia mobilne będzie w systemie 24 h/7 dni w tygodniu od etapu planowania, poprzez logistykę w czasie trwania podróży aż po.
Globalna wioska – wakat na żądanie – czyli pościg za 24-godzinnym podróżującym
Hotele nauczyły się adaptacji do trudnych czasów kryzysu i akumulują dochód poprzez świadczenie usług dodatkowych takich jak: spa, gastronomia, czy nowoczesne technologie. Ostatnio kładą nacisk na intensyfikację dochodów z podróżnych biznesowych.
Globalna wioska – wakat na żądanie – dzienne wykorzystanie hoteli
Hotele odświeżają wizerunek zespołów wielofunkcyjnych, w tym konferencyjnych oraz rekreacyjno-wypoczynkowych, jak również dostosowują ramy czasowe wynajmowania określonych części posiadanej infrastruktury, wynajmują je w ciągu dnia generując dodatkowy dochód.
Rosnąca liczba gości biznesowych poszukuje pokoi hotelowych do wykorzystania w ciągu dnia na relaks lub pracę pomiędzy spotkaniami biznesowymi lub w oczekiwaniu na połączenia lotnicze.
Hotele umożliwiają bezpłatny dostęp do urządzeń biurowych (kopiarki, faksy).
Globalna wioska – mikropobyty – w jaki sposób i w jakich miejscach
Podczas gdy pomieszczenia biurowe w hotelach są wynajmowane za około 50 USD/h, ceny pokoi wahają się od 95-200 USD za okres w ciągu dnia w czasie o 3-12 godzin.
Ceny pokoi wynajmowanych w ciągu dnia osiągają 30-70 % cen pokoi wynajmowanych na dobę.
InterContinental we Francji wycenia pokoje na 150 EUR w ciągu dnia zamiast 400-500 EUR za dobę.
Najbardziej zaawansowane w świadczeniu tych usług są USA i Wielkiej Brytanii, trend rozprzestrzenia się wśród innych krajów Europy Zachodniej.
Globalna wioska – hotele biurami przyszłości
Założone w 2010 roku Aggregator Dayuse Hotels zanotował najwyższy wzrost sprzedaży na tle konkurencji takiej, jak: Between5and9.com i ByHours.com.
Westin testuje koncepcję nowego produktu „Tangent at Westin”. W jego ramach oferuje ekskluzywną powierzchnię biurową dla małych grup (do 4 osób), zamierza wprowadzić także wynajem pokoi na godziny na tzw. mikropobyty.
Mariott wprowadził produkt „Workspace on demand” – platformę rezerwacji online umożliwiającą użytkownikom w Stanach Zjednoczonych rezerwację przestrzeni biurowej na godziny.
Afryka – „Wielka piątka z Twoim maluchem” – czyli safari przyjazne dzieciom
W skali całego świata wzrasta liczba podróży, w których obok rodziców i dziadków udział biorą dzieci.
Na tym tle wyłania się trend safari przyjaznych dzieciom.
Popularność filmów takich jak „Madagaskar” czy „Król Lew” podniosła atrakcyjność Afryki w oczach dzieci na całym świecie, filmy te odegrały znaczącą rolę w promocji Afryki oraz safari.
Safari długo uważane za nieodpowiednie dla dzieci obecnie realizowane są w formie, której dzieci są w stanie sprostać.
Afryka – szeroki wybór destynacji realizujących safari
RPA jest krajem w którym realizuje się największą liczbę przyjaznych dzieciom safari, jako że południe Afryki wolne jest od malarii.
Rośnie popularność takich krajów jak Kenia, Malawi, Zambia i Tanzania oferujących wiele opcji safari przyjaznych dzieciom.
Wśród touroperatorów oferujących te produkty na czoło wysuwają się Africa on Foot oraz Rhino Africa.
Afryka – rośnie liczba turystów z krajów BRIC
Wzrasta liczba odwiedzających Afrykę pochodzących z krajów BRIC, wielu z nich podróżuje całymi rodzinami, oferta safari przyjaznego dzieciom ma szansę na szybki wzrost.
Chińczycy są czwartą nacją pod względem liczby odwiedzających RPA (132 tysięcy w 2012, prognoza na 2017 – 180 tysięcy).
Rośnie popularność safari wśród Hindusów, wiele obiektów noclegowych oferuje hinduską kuchnię, niektóre otwierają też kuchnie dla gości chcących przygotowywać własne jedzenie.
Afryka – więcej opcji podróży wielopokoleniowych
Istnieje duży potencjał wzrostu podróży wielopokoleniowych do Afryki.
Afrykańska branża turystyczna w najbliższych kilku latach musi dostosować ofertę do nowego rosnącego segmentu podróży rodzinnych.
Wybrane firmy turystyczne, jak Cedarberg African Travel modyfikują ofertę włączając do tradycyjnych safari na terenie RPA także Mozambik.
Prognozy wskazują na to, że oprócz safari w najbliższych kilku latach dla segmentu podróży wielopokoleniowych pojawią się oferty turystyki zrównoważonej (w tym oparte na wolontariacie) oraz cruising.
Azja – walka o kontrolę na rynkiem cruisingowym
Cruising jest w Azji stosunkowo nowym produktem, wymagania konsumentów w tym względzie nie są jeszcze rozwinięte, choć wykazują sukcesywny wzrost.
W roku 2012 do chińskich portów zawinęło 285 statków wycieczkowych, o 8,8% więcej niż w roku 2011.
Chiński rząd ogłosił rok 2013 Rokiem Turystyki Morskiej, a powstały plan 5-letni kładzie nacisk na rozwój tej formy turystyki.
Zagraniczni armatorzy wykazują duże zainteresowanie potencjałem cruisingowym na rynku chińskim, w latach 2011-2012 zintensyfikowali swą ekspansję.
Carnival otworzył biura w 5 miastach chińskich, aby wesprzeć swą markę Princess Cruises.
Liczba Chińczyków korzystających z usług Royal Carribean wzrosła z 25000 do 100000 w latach 2011-2012, w roku 2013 liczba chińskich pasażerów miała wzrosnąć do 200000.
W 2013 roku HNA – chiński potentat skupiający linie lotnicze, hotele i nieruchomości uruchomił pierwsze rejsy cruisingowe.
Jednym z największych wyzwań dla chińskiego rządu jest dążenie do integracji środków transportu takich jak transport lotniczy, kolejowy i drogowy aby stworzyć pasażerom cruisingowym łatwy dostęp do terminali w portach.
Azja – chiński i azjatycki rynek cruisingowy – perspektywy
Do 2017 chiński rynek cruisingowy ma stać się drugim, po Stanach Zjednoczonych rynkiem świata.
Obecnie Chińczycy stanowią globalnie ok. 6-7 % pasażerów, do 2020 roku ich odsetek ma wzrosnąć do 20 %.
Carnival Asia spodziewa się 7 milionów pasażerów pochodzących z rynku chińskiego do 2020 roku.
Największą przeszkodą wzrostu jest brak odpowiedniej infrastruktury, jej rozwój wymaga interwencji rządowej w zakresie integracji środków transportu.
Zagraniczni armatorzy przerzucają swoje zasoby na chiński rynek, konieczne jest jednak dostosowanie oferty do wymagań Chińczyków (kuchnia, zakupy, czas wolny).
Hong Kong – wiodącą destynacją cruisingową z Kai Tak Cruise Terminal (1 mld USD).
Asian Cruise Association zidentyfikowało 80 innych portów azjatyckich jako atrakcyjne miejsca cruisingowe na obszarze Chin, Mjanmaru, Malezji, Korei Południowej oraz Wietnamu.
Indie – społecznościowe przetasowanie w turystyce
Tylko 12% populacji Hindusów ma dostęp do Internetu, chociaż według danych Facebooka ma on 82 miliony użytkowników w Indiach, i jest to w przypadku Facebooka trzeci rynek po USA i Brazylii.
Użytkownicy Internetu to głównie młodzi ludzie z miast – segmenty docelowe dla internetowych biur podróży, które trafiają do potencjalnych klientów za pośrednictwem mediów społecznościowych.
Azja Południowo-Wschodnia (m.in. Tajlandia, Wietnam, Kambodża czy Butan) zbiera korzyści z turystycznej rewolucji w mediach społecznościowych. Bliskość tych krajów oraz niższe koszty sprawiają, że młodzi Hindusi wybierają właśnie te destynacje.
Tajlandia, Wietnam, Kambodża czy Butan są promowane przez internetowe agencje turystyczne.
Prekursorem stała się Expedia India, która poprzez Facebooka zorganizowała 50 % promocję na wycieczki do Tajlandii.
Expedia India zorganizowała też społecznościową akcję „travel like a boss” – wygraną wycieczka do Bangkoku.
Liczba użytkowników Internetu w Indiach do roku 2017 ma wzrosnąć do 300 milionów osób, z których około 75 % będzie użytkować media społecznościowe.
Rośnie liczba użytkowników tabletów i smartfonów.
Do maja 2013 MakeMyTrip odnotowało około miliona instalacji oprogramowania mobilnego ze swej strony internetowej.
Hinduskie Ministerstwo Turystyki zaczęło promocję Indii poprzez Facebooka – dołączyło do Facebooka w styczniu 2013 roku.
70 % hoteli 4 i 5* w pierwszorzędowych hinduskich miastach dołączyło do mediów społecznościowych do sierpnia 2013 roku.
Jet Airways - wiodące hinduskie linie lotnicze w centrum swej strategii marketingowej umieściło media społecznościowe, angażując w te działania 10 różnych departamentów.
Nowe trendy w zachowaniach konsumenckich w turystyce na świecie
Nieprzerwany rozwój światowej turystyki
Według UNWTO, liczby wskazujące na przyjazdy turystów międzynarodowych wykazały praktycznie nieprzerwany wzrost.
- od 277 milionów w 1980 roku,
- poprzez 528 milionów w 1995 roku,
- aż do 983 mln turystów w roku 2012.
Mimo światowego kryzysu rok 2012 zakończył się liczbą miliarda przyjazdów międzynarodowych turystów, którzy łącznie mają wydać prawie bilion dolarów amerykańskich.
Jedną z głównych grup podróżnych będą przedstawiciele klasy średniej z rynków rozwijających się, m.in. z Azji i Ameryki Łacińskiej oraz krajów Europy Wschodniej.
Według danych publikowanych przez Światową Organizację Turystyki, w ciągu ostatnich sześciu dekad światowa turystyka przeżywała dynamiczny rozwój stając się jednym z największych i ekonomiczne najszybciej rozwijających się sektorów na świecie. Pojawiło się wiele nowych turystycznych destynacji, które stały się wyzwaniem dla kierunków tradycyjnych w Europie i Ameryce Północnej. Pomimo okazjonalnych wstrząsów, liczby wskazujące na przyjazdy turystów międzynarodowych wykazały praktycznie nieprzerwany wzrost - od 277 milionów w 1980 roku poprzez 528 milionów w 1995 roku, aż do 983 mln turystów w roku 2011. [UNWTO Tourism 2012, 2].
Mimo światowego kryzysu rok 2012 ma zakończyć się liczbą miliarda przyjazdów międzynarodowych turystów, którzy łącznie mają wydać prawie bilion dolarów amerykańskich. Jedną z głównych grup podróżnych będą przedstawiciele klasy średniej z rynków rozwijających się, m.in. z Azji i Ameryki Łacińskiej oraz krajów Europy Wschodniej [The FutureBrand 2011-2012, 60].
Far East Fast
W ostatnich latach dużo uwagi poświęca się rosnącej liczbie turystów z Chin.
Turystyka w Azji rozkwita głównie dzięki obywatelom Chin i Korei Południowej (por. Far East fast* czyli szybki Daleki Wschód).
Wyłania się nowa kategoria turysty tzw. FIT – (ang. Foreign Independent Traveller*), który jest dobrze wyedukowany, bogaty i wyrafinowany, częściej podróżuje samotnie niż w zorganizowanych grupach.
Podróżujący Chińczyk a branża hotelarska
Hilton, w 2011 roku ogłosił swój program pod nazwą „Huanying Hilton” .
Starwood uruchomił w ramach programu „Starwood Personalized Traveller Program” udogodnienia dla chińskich turystów.
Accor szkoli swój personel, aby bez problemów zaspokajał proste potrzeby chińskich turystów.
Nic więc dziwnego, że światowi potentaci przemysłu hotelarskiego rozszerzają swoją ofertę o produkty skrojone na miarę potrzeb podróżujących Chińczyków. Jest wśród nich Hilton, który w 2011 roku ogłosił swój program pod nazwą „Huanying Hilton” (huanying oznacza w języku chińskim powitanie), który zapewnia udogodnienia dla chińskich turystów za granicą - w dniu przyjazdu, w trakcie pobytu w hotelowym pokoju i w trakcie śniadania. Program obejmuje personel recepcji biegle władający językiem chińskim, dwa różne rodzaje congee w menu śniadania, dostosowaną do chińskich potrzeb telewizję, jak również chińską herbatę podawaną w odpowiednich czajnikach oraz odpowiednie pantofle.
Obok Hiltona także Starwood uruchomił w ramach programu „Starwood Personalized Traveller Program”udogodnienia dla chińskich turystów, wśród których jest m.in. specjalny personel władający chińskim opiekujący się gośćmi, wszystkie niezbędne informacje w języku chińskim, odpowiednie wyposażenie pokoi a także specjały chińskiej kuchni. Także Accor szkoli swój personel, aby bez problemów zaspokajał proste potrzeby chińskich turystów.
Jak przyciągnąć bogatego turystę z Chin. Amerykanie mają swoje sposoby.
Obsługa mówiąca po mandaryńsku, congee czyli kleik na śniadanie, klapki w pokojach – Oferta hoteli w USA coraz bardziej krojona jest na miarę klienta z Kraju Środka. Czy Europa i Polska pójdą tym śladem?
6000 USD – tyle wydaje przeciętnie gość z Chin za oceanem. To bogaty klient. Dlatego nie należy się dziwić, że nawet międzynarodowe sieci takie jak Marriott czy Hilton opracowały specjalne „Welcome programs” dla turysty z tego azjatyckiego kraju.
Uwzględnia on takie subtelności kulturowe jak na przykład unikanie meldowania chińskich gości na czwartym piętrze w hotelu. Czwórka w wielu kulturach azjatyckich uważana jest za liczbę przynoszącą pecha, jej wymowa brzmi tak samo jak „śmierć” (aby uniknąć jej w niektórych budynkach hotelowych w Chinach po prostu nie ma piętra czwartego).
Baczna uwaga zwracana jest na kolorystykę wnętrz. Na przykład czerwień w kulturze chińskiej uważana jest za kolor szczęścia, ciepła, ognia, siły, sławy i pomyślności, podczas gdy biel to kolor żałoby, śmierci, zimy i snu.
Zgodnie z wytycznymi programu, obsługa w recepcjach hotelowych ma też pamiętać, aby w przypadku grupy biznesowej nie meldować podwładnego na wyższym piętrze niż jego szefa, bo to ten ostatni powinien, zgodnie z hierarchią być wyższej.
Pokoje zaś wyposażone są w czajniki i klapki, a w menu uwzględnione jest congee, zwane tradycyjnie hsi-fan, czyli popularna w Chinach potrawa śniadaniowa kojarzona z naszym ryżowym kleikiem.
W ubiegłym roku USA odwiedziło ponad milion Chińczyków, zasilając tamtejszą gospodarkę o ponad 5,7 mld USD. Uwzględniając najnowsze dane GUS z kwietnia tego roku, w pierwszych czterech miesiącach zawitało do nas 8 tysięcy turystów z Chin. W ubiegłym roku było ich ok. 20 tysięcy. Euro 2012 zapewne zachęci Chińczyków do częstszego odwiedzania Polski.
Czy hotelarze uczą się już mandaryńskiego? Może powinni skoro już za kilka lat w świat ma wyruszyć 100 mln Chińczyków, stając się wiodącym krajem turystów na naszym globie.
Doświadczony turysta amerykański – mystery trips
Potrzeba większej ekscytacji wyjazdem możliwa dzięki tajemniczym wycieczkom (ang. mystery trips).
Organizatorzy - np. firma Luxury Link oraz American Express z propozycją Nextpedition).
Podczas gdy wielu spośród Chińczyków w ostatnich latach wyjechało po raz pierwszy za granicę, wśród doświadczonych w tej kwestii turystów z USA można zauważyć potrzebę większej ekscytacji wyjazdem. Jest ona możliwa do osiągnięcia dzięki tzw. „tajemniczym podróżom” (ang. mystery trip), z których najczęściej korzystają przedstawiciele Generacji Y (osoby urodzone w okresie od końca lat 70-tych XX wieku do przełomu XX i XXI wieku).
Taki typ podróży proponuje np. firma Luxury Link. W 2006 roku rozpoczęła ona cotygodniowe aukcje pakietów wakacyjnych, których koszt zaczynał się od 1 dolara, przy czym takie „szczegóły” jak: miejsce docelowe, nazwa hotelu, organizator i składowe ceny nie są znane. Turyści płacą średnio około 50 % wartości typowej wycieczki.
Podobną akcję o nazwie Nextpedition rozpoczęła w 2011 roku American Express. Akcja ta jest związana z dopasowaniem pod potrzeby konsumenta „tajemniczej podróży” na podstawie reprezentowanego przez niego turystycznego znaku, na podobieństwo znaku Zodiaku. Na starcie podróżujący mogą wziąć udział w quizie online, w oparciu o który zostają ostatecznie przypisani do jednego z 20 turystycznych profili. W kroku drugim następuje konsultacja ze specjalistą Nextpedition, który poddaje dyskusji preferencje konsumenta, jak i określa szczegółowy budżet dla tajemniczej podróży. Krok trzeci to rezerwacja imprezy, której szacunkowe koszty dla 2 osób wynoszą ok. 1000 USD (podróż krajowa) lub 2500 USD (podróż zagraniczna). Turyści przed wyjazdem otrzymują konsolę podobną do smartfonu, która odsłania trasę i szczegóły wycieczki dzień po dniu.
Mystery trips – podsumowanie
Największy potencjał wzrostu w obszarze tajemniczych wycieczek wykazują konsumenci w wieku 20-34 lata z uwagi na rosnące przychody, jak również, szczególnie w przypadku osób w wieku 30-34, ze względu na rosnący ich udział w całej populacji Amerykanów.
Turysta europejski - luxury without guilt
Wśród bogatych Europejczyków popularne są luksusowe wojaże „bez poczucia winy” (ang. luxury without guilt*).
Niemcy, Brytyjczycy i Francuzi mają potrzeby spędzenia wakacji autentycznych i etycznych, w czasie których nie tylko można doświadczyć luksusu, ale również „dać coś z siebie”.
Popularne są oferty touroperatorów pozwalających podróżować odpowiedzialnie, ekologicznie i etycznie, z poszanowaniem zasad ochrony środowiska.
Naprzeciw potrzebom zamożnych Europejczyków wyszły organizacje turystyczne Kenii i RPA, tworząc oferty zrównoważonych pakietów turystycznych. Tourism Enterprise Partnership, południowoafrykańska organizacja non-profit, poprzez inicjatywę o nazwie „Ukryte Skarby” (ang. Hidden Treasures), oferuje spotkania lokalnych rzemieślników, muzyków i lokalnych społeczności z europejskimi turystami, którzy są największym rynkiem źródłowym.
Wychodząc naprzeciw tym specyficznym turystycznym potrzebom touroperator Kuoni natomiast stworzył ofertę o nazwie Ananea, tj. odnowienie – szeroki wachlarz społecznie i ekologicznie odpowiedzialnych luksusowych wakacji. Są to wakacje dla tych, u których chęć ochrony natury jest tak samo silna, jak pragnienie jej odkrywania. Oferta Ananea obejmuje min. wakacje wolontariackie, w trakcie których turysta odwiedza ośrodki rehabilitacyjne w Wietnamie wspierając Green Cross w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi, uczy języka angielskiego dzieci ze społeczności wiejskich w lasach północnej Tajlandii, czy rolników wspomaganych przez organizację FairTrade w Peru, pomaga monitorować bioróżnorodność w peruwiańskiej Amazonii lub chronić dzikie gepardy Namibii. W ramach tej oferty turysta może również zwiedzać przyrodnicze i kulturowe zabytki w południowych Indiach, może odbywać trekking w Górach Atlas w Maroku lub podziwiać przyrodę Serengeti.
Echoes of Echo
Współcześni turyści są coraz bardziej świadomi zagrożeń, jakie niesie ze sobą masowa turystyka, w tym także wpływu ich własnych podróży na środowisko przyrodnicze.
Coraz częściej zatem wybierają touroperatorów, którzy sprzedają produkty ekologiczne, są też w stanie zapłacić więcej za tego typu produkty.
Zrównoważony rozwój staje się przymusem, a nie tylko miłym dodatkiem. Trend ten nazwany został „echa eko” (ang. the echoes of eco).
The real thing – dynamiczny rozwój podróży tematycznych i eksperymentalnych
Podróżni szukają nowych celów, kultur i kuchni, teraz kluczowym czynnikiem decyzji jest ich autentyczność, a trend ten został określony jako „rzecz autentyczna, prawdziwa” (ang. the real thing).
Ameryka Południowa, Europa Wschodnia i Bliski Wschód korzystają na tym trendzie.
Bliski Wschód jest traktowany jak niedoceniany i nienależycie promowany, ale podkreśla się jego znaczny potencjał wynikający z połączenia jego historii, sztuki, religii i kultury.
Niektórzy ze współczesnych turystów starają się wtopić w rzeczywistość odwiedzanego kraju, pozyskać rozumienie lokalnej społeczności, pragną wyjątkowych, osobistych doświadczeń.
Chcą poczuć, że „zeszli z ubitego szlaku” pilnie przypatrując się, czy te cele ich podróży nie oferują ostatecznie tylko fałszywych, pozorowanych doświadczeń (ang. „fauxthentic” experiences).
W poszukiwaniu autentycznego doświadczenia, podróżni odkrywają także takie destynacje, jak Soweto w Republice Południowej Afryki, Mumbai w Indiach czy Rio de Janeiro w Brazylii. Są to turyści poszukujący tzw. „wakacji ubóstwa” (ang. poverty vacations) czyli doświadczeń, które pozwalają im poznać społeczności dotknięte ubóstwem lub obszary zanieczyszczone. Turyści określani angielskim terminem „poorists”, (będącym zlepkiem słów „poor” – biedny i „tourist” – turysta), znajdują na swym szlaku takie doświadczenia, które nie tylko przemawiają do ich empatii dla społecznie upośledzonego, ale otwierają ich na rzeczywistość niedostępną w wysokiej klasy egzotycznych podróżach.
Faux authentic travel
Z pogoni za autentycznością wyłania się także inna grupa turystów – osób, które wprawdzie pragną autentycznych turystycznych doświadczeń, jednak zdobywanych bez trudu, w komfortowych warunkach.
Ta grupa wybiera z coraz większej liczby „fałszywie autentycznych” (fr. -ang."faux authentic”) hoteli i wycieczek.
Na jednym końcu skali są atrakcje oferujące replikowane doświadczenia kulturowe np. świątynia Majów w Atlantis, na Paradise Island w archipelagu Wysp Bahama, czy przejażdżki gondolą w The Venetian Resort Hotel Casino w Las Vegas. Z drugiej strony są miejsca takie jak Molori Safari Lodge w Republice Południowej Afryki, czy australijski południk 131o w otoczeniu takich atrakcji jak Uluru-Kata Tjuta National Park, gdzie turyści mogą doświadczać „szorstkich” wrażeń podczas pobytu w pięciogwiazdkowych „namiotach” wyposażonych w takie udogodnienia, jak klimatyzacja, wysokiej klasy nagłośnienie hi-fi czy przyciski sterujące zamontowane w łóżkach, które odsłaniają rolety, by turysta mógł cieszyć się widokiem zachodów słońca. Turyści ci, uprawiający tzw. „fauxthentic travel”, mogą poczuć prawdziwy smak odwiedzanych miejsc dzięki doświadczonym przewodnikom, którzy wprawdzie odsłaniają przed nimi różnorodność przyrody czy żywe sceny z życia odwiedzanych miejsc, są one jednak doświadczane z okien luksusowych terenowych aut.
Do it yourself, czyli samodzielność w organizacji podróży
Jej źródłem są możliwości, jakie stwarza Internet, będący normą w zakresie rezerwacji wszystkich usług związanych z podróżowaniem.
Wraz z dostępnością ofert last minute i wzrostem pewności siebie współczesnych turystów – obok „self-confidence” normą w trakcie uprawiania turystyki stają się także inne „self”: „self-ticketing”, „self-catering”, „self-servicing” , czyli odpowiednio - zakupy biletów na własną rękę, samodzielny wybór punktów gastronomicznych czy samodzielny wybór innych, poza transportowymi i gastronomicznymi usług, z których turyści korzystają w trakcie wyjazdów.
Wiele uwagi w ostatnich raportach dotyczących turystyki poświęca się mediom społecznościowym, które obecnie stają się nieodłącznym elementem stylu podróżowania.
Według amerykańskiej agencji Lab24, która prowadziła badania nad zachowaniami współczesnych stechnicyzowanych miłośników podróży przed, w trakcie i po wyjazdach - 30% z nich używało aplikacji mobilnych w celu znalezienia dogodnych ofert hotelowych, 29% - aby znaleźć dogodne połączenia lotnicze, a 15% pobierało aplikacje związane ze zbliżającą się podróżą. Powszechnym staje się też tzw. wakacyjna lustracja (ang. vacation vetting) – aż 77% badanych czyta przed wyjazdem opinie na temat hoteli, 62% czyta recenzje dotyczące atrakcji i możliwych aktywności w miejscach wyjazdów wakacyjnych, natomiast 48% czyta opinie na temat restauracji. Ogólnie aż dla 81% badanych recenzje innych podróżujących są pomocne.
Przed wyjazdem ponad połowa badanych (52%) polubiła strony Facebooka dotyczące zbliżających się wakacji, a aż 59% uaktualniało swój status na Facebooku w związku ze zbliżającym się wyjazdem. W trakcie podróży krajowych Amerykanie wykorzystują swoje smartfony, aby po pierwsze robić zdjęcia, po drugie - by korzystać z funkcji map, w dalszej kolejności, aby szukać restauracji oraz atrakcji w okolicy oraz w celu dokonania odprawy przed odlotem. Z badań wynika również, że aż 85% badanych korzysta ze swoich smartfonów w trakcie podróży zagranicznych.
Będąc w podróży 72% badanych zamieszczało na Facebooku swoje bieżące zdjęcia, 46% logowało się do aplikacji Facebooka lub FourSquare, 70% uaktualniało swój status na Facebooku.
Po powrocie dość duży odsetek badanych zamieszczał swoje opinie na temat hotelu (46 %), widzianych atrakcji (40 %), czy odwiedzanych restauracji (40 %). Ponadto 76 % badanych zamieszczało zdjęcia z podróży w sieciach społecznościowych, a 55 % polubiło strony Facebooka poświęcone miejscom swoich niedawnych wyjazdów wakacyjnych.
Afryka – boom telefonii komórkowej
Interesującym w skali świata zjawiskiem jest wykorzystywanie telefonii komórkowej w turystyce w Afryce.
Dzięki boomowi mobilnemu z liczbą 489 milionów użytkowników telefonów komórkowych - Afryka jest światowym liderem w m-commerce, który to fakt powoduje zwiększenie zapotrzebowania także i na usługi turystyczne.
Jak wynika z badań InMobi obecnie 60% użytkowników sieci telefonów komórkowych w Afryce używa telefonów do zakupu towarów. Według Nnebe Business Services istnieje 7 milionów użytkownicy smartfonów w Afryce.
Afryka – boom telefonii komórkowej w sferze turystyki
Te rosnące możliwości starają się wykorzystać firmy branży turystycznej.
W 2010 roku, linie lotnicze Kenya Airways i Uganda Airlines dołączyły do M-Pesa i Airtel Money, będącego platformą m-commerce hinduskiego operatora telefonii komórkowej, aby umożliwić konsumentom bez konta bankowego zakup biletów lotniczych.
Kenijska sieć hotelowa - Sarova Hotels, Resorts & Game Lodges – wraz z operatorem telefonii komórkowej Safaricom twierdzą, że są pierwszą siecią na świecie, mającą zintegrowany system m-commerce od 2010 roku, dzięki czemu goście hotelowi mogą zapłacić poprzez system M-PESA.
South Africa Tourism Board uruchomiła mobilną witrynę www.traveltoSA.mobi, oferując promocyjne produkty turystyczne dla klientów z Angoli, Kenii, Nigerii, Konga i Mozambiku.
Nigeryjskie internetowe biuro podróży wakanow.com uruchomiło w 2011 roku pierwszą mobilną aplikację umożliwiającą wyszukiwanie ofert hoteli, linii lotniczych i agencji wynajmu samochodów, natomiast Facebook zaoferował bezpłatny dostęp do tej platformy dla afrykańskich abonentów telefonii komórkowej.
Sharing economy – przykłady w turystyce
Ekonomia oparta na dzieleniu się (sharing economy)
To relatywnie nowy trend w gospodarce, polegający na bezpośredniej wymianie dóbr i usług między konsumentami, którzy komunikują się przez specjalne serwisy internetowe.
Za pomocą tego terminu opisuje się całe spektrum internetowych przedsięwzięć, które mają szansę zrewolucjonizować światowy rynek wymiany dóbr i usług.
Według A. Stephany’ego ekonomia dzielenia się czerpie wartość z podejmowania nie w pełni wykorzystywanych aktywów i udostępniania ich on-line dla społeczności, co prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania posiadania tych aktywów na własność.
Ekonomia dzielenia się opiera się więc na 5 filarach.
(The Business of Sharing)
Ekonomia dzielenia się przejawia się na rynku w postaci różnych form i struktur.
Może mieć charakter zarówno non-profit, jak i w formie przynoszącej zyski jednej ze współpracujących ze sobą stron.
Przede wszystkim polega na wymianie dokonywanej między jednym człowiekiem, a drugim.
Obecnie idea ekonomii dzielenia się lub inaczej zwanej „konsumpcji kolaboracyjnej” umożliwia ludziom zarabianie ponad 15 miliardów dolarów rocznie, dzięki wynajmowaniu lub sprzedaży tego, czego są właścicielami: począwszy od samochodów i domów, aż do wolnego czasu i pieniędzy.
W szczególności w turystyce, w kontekście ekonomii dzielenia się, swą obecność zaznaczają różne zjawiska.
Short-term rental – Krótkoterminowy wynajem domów, mieszkań, pokoi przez ich właścicieli osobom zainteresowanym poprzez platformy, na których rejestrują się obie strony – osoby wynajmujące oraz goście (oferowany m.in. przez platformy Airbnb, HomeAway, Onfinestay, HouseTrip, Roomorama).
Home-swapping – Czyli wymiana domów (np. HomeExchange, Knok, Love Home Swap), najczęściej między zarejestrowanymi uczestnikami serwisów.
Ridesharing – Czyli alternatywny sposób przewozów osób, w których posiadacze samochodów oferują przewozy innym osobom. Występuje pod dwiema postaciami: przewozów krótkodystansowych i długodystansowych.
- Przewozy krótkodystansowe to wspólne przejazdy w obrębie miast będące alternatywą dla taksówek (np. Uber, Lyft).
- Przewozy długodystansowe na dłuższych trasach między miastami są alternatywą dla kolei i przejazdów autokarowych, są nazywane także carpoolingiem (np. Carpooling.com, BlaBlaCar, GoCarShare).
Meal-sharing – Czyli usługi polegające na dzieleniu się posiłkami między osobami najczęściej w prywatnych domach, w szczególności na goszczeniu turystów przez mieszkańców destynacji turystycznych (np. Eatwith.com, LocalEast.com).
Inne usługi, w szczególności przewodnickie i pilockie realizowane poprzez społeczności mieszkańców interesujących destynacji turystycznych w różnych częściach świata (np. Vayable, Trip4real). Usługi te opierają się na idei łączenia kultur, poznawania i doświadczania przez turystów specyfiki lokalnych społeczności dzięki zaangażowaniu ich mieszkańców.
Badania marketingowe
System informacji marketingowej
System, na który składają się: personel, wyposażenie i procedury, służące zbieraniu, porządkowaniu, analizie, ocenie i rozprowadzaniu aktualnych i dokładnych informacji potrzebnym osobom podejmującym decyzje marketingowe.
Customer Relationsip Management
CRM oznacza zdolność firmy do zdobywania klientów, poznawania ich, odnawiania kontaktów z nimi, upewnienia się, że firma dostarcza im dokładnie tego, czego oczekują oraz tego, do czego się zobowiązała, i wreszcie – realizowania zysków dzięki tym działaniom.
Jest to sztuka i nauka zbierania i używania informacji o klientach, aby budować ich lojalność i zwiększać wartość.
W dzisiejszym stanie zawansowania technologii informacyjnej i sytuacji wysokich oczekiwań klientów, niemożliwe jest rozważanie tych kwestii bez odniesienia do technologii. CRM to w bardzo wąskim rozumieniu także system informatyczny.
Badania marketingowe
Są częścią systemu informacji marketingowej.
Są to procesy gromadzenia, przetwarzania oraz prezentacji danych dla potrzeb podejmowania decyzji.
Mogą dotyczyć wszystkich obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa (zachowania konsumentów, konkurentów, produktów działań marketingowych).
Rodzaje badań marketingowych
eksploracyjne
eksplanacyjne
ilościowe
jakościowe
Procedura badań marketingowych
opracowanie koncepcji badania
przygotowanie projektu badania
wykonanie badania próbnego
opracowanie ostatecznej wersji badania
gromadzenie danych
przetwarzanie danych
przygotowanie raportu
prezentacja raportu
Źródła informacji marketingowych
teoretyczne
empiryczne
pierwotne
wtórne
Metody badań ilościowych
badania ankietowe (kwestionariusze)
badania panelowe
Badania ilościowe mogą być realizowane różnymi technikami: wywiadu bezpośredniego (twarzą w twarz), wywiadu telefonicznego, komputerowego, ankiety pocztowej, audytoryjnej i elektronicznej.
Badania ilościowe to sondaże kwestionariuszowe przeprowadzane na stosunkowo dużych próbach respondentów, najczęściej reprezentatywnych dla populacji celowej, z wykorzystaniem metod statystyczno-matematycznych przy doborze próby i obliczeniach wyników. Polegają na gromadzeniu danych, zbieranych od respondentów za pomocą formularzy - kwestionariuszy ankiet i wywiadów. Określona liczba respondentów, dobrana według reguł statystyki, odpowiada na zawarte w kwestionariuszach pytania. Na podstawie danych zebranych w taki sposób można odpowiedzieć na pytanie: ile - w przybliżeniu - osób w interesującej nas populacji zna daną markę, oglądało film reklamowy, używa produktu, posiada jakąś rzecz.
Umożliwiają zatem ustalenie, jak często rozmaite opinie i fakty występują w danej zbiorowości. Badania ilościowe stosuje się wtedy, gdy na podstawie wyników uzyskanych na danej próbie chcemy wnioskować o pewnej populacji, większej niż badana próba (np. populacji ogółu dorosłych mieszkańców Polski, populacji konsumentów określonej kategorii produktów, populacji gospodyń domowych w wieku 18-35 lat). Wnioskowanie na podstawie wyników badań ilościowych podlega zasadom statystyki matematycznej, pozwala więc zazwyczaj nie tylko uzyskać pewne oszacowania liczbowe dla populacji generalnej, ale również określić błąd statystyczny, jakim obarczone są te oszacowania.
Badania ilościowe mogą mieć charakter badań syndykatowych, realizowanych dla określonego konsorcjum firm lub z własnej inicjatywy agencji badawczej, bądź omnibusowych, kiedy jeden kwestionariusz obejmuje różne tematy badane na zlecenie różnych klientów, lub też, częściej, badań "ad hoc", realizowanych na zlecenie wyłącznie jednego klienta.
Wybrane techniki badań ilościowych
CATI (computer assisted telephone interview) – Metoda wywiadów prowadzonych za pośrednictwem telefonu, wspomaganych komputerowo.
Szybkość realizowanych wywiadów.
Szybkie dotarcie do respondenta.
Brak wpływu ankietera na odpowiedzi respondenta.
Bezpośrednia kontrola nad pracą ankieterów.
CAPI (computer assisted personal interview) – Metoda badawcza polegająca na przeprowadzeniu wywiadu z respondentem przy użyciu urządzeń mobilnych, na których zapisywane są udzielone odpowiedzi.
Dokładność wykonywanych badań.
Otrzymywanie danych w postaci elektronicznej.
Szybkość generowanych wyników.
Możliwość testowania reklam i elementów graficznych.
CAWI (computer assisted Web interview) – Technika wywiadu bezpośredniego prowadzona za pośrednictwem Internetu, w którym znajduje się kwestionariusz do samodzielnego wypełnienia.
Najniższy koszt prowadzonych badań.
Możliwość wypełnienia ankiety przez respondenta w dowolnym miejscu i czasie.
Możliwość bezpośredniej kontroli nad uzyskiwanymi danymi przez zleceniodawcę.
Szybkość realizacji badań.
PAPI – Wywiad bezpośredni realizowany przy użyciu papierowej ankiety wypełnianej przez wykwalifikowanego ankietera.
Możliwość otrzymania pełniejszych i wyczerpujących odpowiedzi.
Uzyskanie szerokiej wiedzy na dany temat.
Możliwość zadania dodatkowych pytań przez ankietera.
Możliwość realizowania w każdej lokalizacji.
Ankiety pocztowe – Polegają na rozesłaniu do osób badanych ankiet, w których pytania i odpowiedzi są ściśle określone, a osoba badana zaznacza odpowiednią ilość odpowiedzi, zgodną z instrukcją. Następnie ankieta odsyłana jest do adresata.
Wygoda respondenta, który wypełnia ankietę, wtedy kiedy będzie mógł.
Brak wpływu ankietera na odpowiedzi respondenta.
Metody badań jakościowych
wywiady zogniskowane
wywiady pogłębione
obserwacje
eksperymenty
oceny ekspertów
wizyty u klientów
SERVQUAL
tajemniczy klient
techniki projekcyjne
metody biometryczne
Badania jakościowe, zwane też motywacyjnymi, skoncentrowane są na pojedynczych osobach lub małych grupach celowo dobranych osób i dotyczą na ogół czynników trudno wymiernych. Polegają na rozmowie osoby badanej lub niewielkiej grupy osób badanych z udziałem osoby prowadzącej badanie, inicjującej i sterującej przebiegiem rozmowy lub dyskusji na określony z góry temat. Badania jakościowe mają na celu wyjaśnić i zrozumieć motywy postępowania, dotrzeć do nie ujawnianych w sposób bezpośrednich przyczyn zachowania, ustalić i zinterpretować głęboko ukryte przekonania i emocje. Udzielają odpowiedzi na pytanie "jak?, dlaczego?". Nie interesują nas liczby, lecz skojarzenia związane z markami lub produktami, motywy, które kierują zachowaniem konsumentów. Badania tego rodzaju pozwalają bardzo szczegółowo odtwarzać stereotypy, wzory myślenia, oceniania lub reagowania, sposoby wyrażania myśli, nieuświadomione motywy, zwyczaje i przyzwyczajenia.
Badania jakościowe stosuje się najczęściej, aby:
wykryć przyczyny leżące u podstaw zachowania konsumenta, których nie można poznać przy stosowaniu pytań bezpośrednich,
dokonać wstępnych badań rynku, kategorii produktów lub koncepcji przed przejściem do badań ilościowych,
rozeznać nowy rynek lub rynek mało znany,
uzyskać szersze spojrzenie i lepiej zrozumieć problem, w wyjaśnianiu którego zawiodły badania konwencjonalne,
pobudzić aktywność twórczą, wykorzystując kreatywność uczestników do rozwoju koncepcji produktu czy reklamy.
Badania jakościowe są prowadzone przez badaczy doświadczonych i o specjalnych kwalifikacjach, wykorzystujących różne techniki zdobywania informacji, także projekcyjne, np. w postaci testów skojarzeń słownych i wyobrażeń, niedokończonych zdań, opowiadania o czymś, listy zakupów, rysunkowe, ekspresji.
Przebieg rozmowy lub dyskusji jest rejestrowany, a zebrane informacje przedstawiane w formie raportu opisowego. Ponieważ badania jakościowe obejmują zazwyczaj niewielką liczbę badanych osób, ich wyniki nie są reprezentatywne dla szerszej populacji i na ich podstawie nie można przeprowadzać wnioskowania statystycznego.
Najczęstsze techniki badań jakościowych stosowane przez Pentor, to prowadzone z indywidualnym respondentem – wywiad swobodny i pogłębiony, dyskusje grupowe (tzw. zogniskowane wywiady grupowe) oraz obserwacja uczestnicząca.
Źródła informacji o zachowaniach konsumenckich w turystyce
Źródła informacji
Statystyka publiczna jako źródło informacji o budżecie czasu wolnego i zachowaniach konsumenckich w turystyce.
Budżet czasu wolnego mieszkańców Polski, GUS
Budżety gospodarstw domowych, GUS
Badania Instytutu Turystyki
Inne źródła informacji o budżecie czasu wolnego i zachowaniach konsumenckich w sferze turystyki, w tym: badania komercyjne prowadzone m.in. przez CBOS, inne agencje badań marketingowych.
Analiza dokumentów ze źródeł wtórnych
Jakie informacje o zachowaniach konsumenckich Polaków w turystyce są dostępne w analizowanych dokumentach?
Czy i w jakim zakresie możemy znaleźć tam informacje:
- aktywności turystycznej co do form wypoczynku,
- poziomu i struktury wydatków przeznaczonych na wyjazdy turystyczne,
- wykorzystywanych źródeł informacji o miejscach wypoczynku,
- procesu podejmowania decyzji o wyjazdach turystycznych z uwzględnieniem osób podejmujących decyzje,
- sposobu wyboru miejsc wypoczynku oraz czasu podejmowania decyzji,
- sposobu organizowania wyjazdów, (w tym, w przypadku korzystania z usług biur podróży, kryteria wyboru konkretnego biura oraz sposoby wyboru konkretnej oferty)
- stopnia korzystania z kredytów lub pożyczek w celu sfinansowania wyjazdów turystycznych.