Dydaktyka ogólna 05-05-2011

Metody nauczania:

Kryteria doboru metod nauczania:

1. Cele danej lekcji (jeżeli jest lekcją z dużą ilością celów metoda dominującą będzie metoda podająca ewentualnie poszukujące; jeżeli jest to lekcja powtórkowa- metody powtarzające, uwrażliwienie na krzywdę- metoda ukazująca)

2. Przedmiot nauczania: np. podczas zajęć fizyki w klasach 4-6 lub gimnazjum nie można wykorzystać metody wykładowej, gdy podstawą są zadania

3. Treści, które mamy zrealizować

4. Metody muszą być dostosowane do wieku uczniów: są metody, które możemy realizować bez względu na wiek ucznia, ale są takie, które są nieadekwatne do wieku dziecka, uczniów najmłodszych, np. metoda wykładu, dyskusji

5. Metody muszą być dostosowane do właściwości psycho- fizycznych uczniów, doi poziomu ich rozwoju; chodzi głównie o wiek oraz uczniów z różnymi rodzajami niepełonosprawnośći (niedowidzący, niedosłyszący- dobierając metodę należy uwzględnić ich możliwości rozwoju)

6. Liczba uczniów i miejsce pracy

7. Merytoryczne i metodyczne przygotowanie nauczyciela: nauczyciel musi znać daną metodę, musi być przekonany o wartości tej metody, że praca tą metodą przyniesie pożądane efekty, wiedzieć co zrobić z tą metodą, by była ona bardziej efektywna

8. Kryterium obiektywne poza uczniami i nauczycielami, wynika z sytuacji szkół, ich wyposażenia

Jaka jest efektywność, poszczególnych metod?

1. Metody podające: oparte na słowie, ich skuteczność jest najmniejsza, może zostać zniekształcona, można, a nawet należy uzupełnić zdjęciem, obrazem, mapą. Kiedy spada poziom uwagi warto mieć przygotowane, tzw. treści wypoczynkowe- np. kiedy uczeń może ułożyć długopis i może posłuchać przykładu, anegdoty. Możliwość zadawania pytań.

uwaga

8 min 8min 10 sek. Czas

Wykład służy do słownego przekazywania określonych treści kształcenia w postaci wypowiedzi ciągłej, usystematyzowanej, w przystępnej formie, zgodnej z zasadami logiki. Zrozumienie wykładu wymaga wysiłku intelektualnego, umiejętności skupienia uwagi oraz dojrzałości umysłowej. Wykład można stosować sporadycznie w najwyższych klasach SP w wymiarze 10-15 minut w kl. 6, częściej w gimnazjum, najczęściej w dłuższych odcinkach w liceum. W SP i gimnazjum wykłady powinny być uzupełniane innymi metodami. Ponieważ wykład jest podstawową metodą kształcenia dorosłych należy odpowiednio przystosować uczniów do korzystania z wykładów poprzez:

• Zaznajamianie uczniów z celem, tematem i podtematami wykładu

• Wdrażanie w sporządzanie notatek z wykładu i ich systematyczne kontrolowanie

• Łączenie wykładu z innymi metodami nauczania

• Stopniowe wydłużanie czasu przeznaczonego na wykład w obrębie lekcji

Na ogół wykład składa się z 3 części:

1. Wprowadzająca(nauczyciel podaje uczniom informacje o celu, temacie i tezach wykładu, często przypomina treści, które były i wiążą się z dzisiejszym tematem)

2. Główna(nauczyciel przedstawia wynikające z tematu zagadnienia z wyodrębnieniem myśli i głównych tez)

3. Podsumowująca(nauczyciel podkreśla najistotniejsze rzeczy i formułuje wnioski końcowe)

Aby wykład był dobrze przyswojony należy:

1. Dbać o odpowiedni dobór treści i środków poglądowych, które zwiększają zainteresowanie i ułatwiają zrozumienie

2. Sposób przekazywania treści musi być prosty, obrazowy, komunikatywny; dostosowany do poziomu intelektualnego

3. Wykład należy łączyć z innymi metodami zwłaszcza opisem i pokazem

4. Struktura musi być logicznie zwarta i przejrzysta

5. Podkreślenie istotnych treści wykładu intonacją, zwolnieniem tempa lub ich powtórzeniem

Wykład konwersatoryjny: głównym źródłem jest nauczyciel, uczniowie mogą się włączać, jest możliwy w mniejszej grupie

Wykład problemowy: głównym momentem jest sformułowanie problemu i takie formułowanie problemu, aby na koniec ten problem rozwiązać

1. Opowiadanie: polega na słownym przedstawieniu zdarzeń, faktów i procesów, któremu charakter powinna nadawać myśl przewodnia ściśle związana z celami kształcenia; spełnia swoją funkcję dydaktyczną, gdy jest żywe, zwarte, obrazowe, pobudza uczucia uczniów i trzyma w napięciu; cele te można uzyskać poprzez: barwny język, dobrą dykcję, właściwą gestykulacją i mimiką . metoda ta może być stosowana na różnego rodzaju zajęciach: lekcji, wycieczce i pracy pozalekcyjnej. Może być wzbogacone środkami ilustracyjnymi w postaci obrazów, postaci, modeli i filmów. Jest to dobra metoda do przedmiotów humanistycznych.

2. Opis: słowna charakterystyka przedmiotów, zjawisk, procesów i osób. Celem opisu jest przekazywanie informacji o danym przedmiocie wraz z objaśnieniem jego właściwości. Opis bez wyjaśnienia posiada znikomą wartość poznawczą. Słowny opis przedmiotu może być wspomagany pokazem modelu, obrazu, schematu, co podnosi jego walory kształcące. Sposób opisu zależy od przedmiotu, którego dotyczy i od wieku uczniów. Im młodsi, tym opis powinien być barwniejszy.