Klasa III

Dział programu : Ekologia.

Typ lekcji: Lekcja służąca opracowaniu nowego materiału

Temat lekcji: Materia i energia w ekosystemie.

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów z przepływem energii w ekosystemie oraz zapoznanie ze sposobem odczytywania informacji z piramid ekologicznych.

Cele szczegółowe:

Wiadomości:	Do zapamiętania
	- wymienia nazwy ogniw łańcucha pokarmowego - wymienia przykład pierwiastka krążącego w ekosystemie - wymienia nekrofagi jako organizmy przyczyniające się do krążenia materii
	Do zrozumienia
	- przyporządkowuje znane organizmy do poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego - wyjaśnia przyczyny istnienia łańcuchów pokarmowych - wskazuje różnice między producentami a konsumentami
Umiejętności:	Sytuacje typowe
	- rysuje schematy prostych łańcuchów pokarmowych w wybranych ekosystemach - rysuje schemat prostej sieci pokarmowej - omawia na podstawie ilustracji piramidę ekologiczną - charakteryzuje rolę poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego - porównuje liczbę organizmów w sieci zależności pokarmowych w ekosystemie naturalnym i sztucznym - interpretuje zależności między poziomem pokarmowym a biomasą i liczebnością populacji - omawia znaczenie wybranych pierwiastków dla organizmów - omawia schemat obiegu węgla w ekosystemie
	Sytuacje problemowe
	- wykazuje, że materia krąży w ekosystemie - wykazuje, że energia przepływa przez ekosystem - analizuje przykłady powiązań pokarmowych - planuje i wykonuje model łańcucha lub sieci pokarmowej - przewiduje skutki wyginięcia określonego ogniwa we wskazanym łańcuchu pokarmowym dla ekosystemu - analizuje informacje przedstawione w formie piramidy ekologicznej
Postawy i przekonania:	-

WYMAGANIA PROGRAMOWE
PODSTAWOWE
Uczeń poprawnie:
- wymienia nazwy ogniw łańcucha pokarmowego - przyporządkowuje znane organizmy do poszczególnych ogniw łańcucha pokarmowego - rysuje schematy prostych łańcuchów pokarmowych w wybranych ekosystemach - podaje przykład pierwiastka krążącego w ekosystemie - wyjaśnia przyczyny istnienia łańcuchów pokarmowych - wskazuje różnice między producentami a konsumentami - rysuje schemat prostej sieci pokarmowej - omawia na podstawie ilustracji piramidę ekologiczną - wykazuje, że materia krąży w ekosystemie - wykazuje , że energia przepływa przez ekosystem - wskazuje nekrofagi jako organizmy przyczyniające się do krążenia materii

Struktura materiału:

MATERIA I ENERGIA W EKOSYSTEMIE

ŁAŃCUCH POKARMOWY KRĄŻENIE MATERII ROZKŁAD MATERII ORGANICZNEJ

POZIOMY POKARMOWE PIRAMIDA EKOLOGICZNA

Producenci SKŁAD CHEMICZNY ORGANIZMÓW

Konsumenci OBIEG WĘGLA

Destruenci

SIEĆ POKARMOWA

Środki dydaktyczne : podręcznik „ Puls życia 3” , tabela z wybranymi pierwiastkami organizmów, plansze z obiegiem pierwiastków w przyrodzie, schemat piramidy ekologicznej , prezentacja multimedialna „ Materia i energia w ekosystemie”

Metody i techniki nauczania: Obserwacja, ćwiczenia, praca z tekstem, prezentacja multimedialna „ Materia i energia w ekosystemie”

Literatura dla ucznia:

Literatura dla nauczyciela:

Plan przebiegu zajęć edukacyjnych lekcji : (45 minut)

1. Sprawy organizacyjno-porządkowe: ( 5 minut)

1. Przywitanie z uczniami

2. Sprawdzenie obecności uczniów

3. Sprawdzenie pracy domowej (ćwiczenia z zeszytu ćwiczeń)

1. Powtórzenie, kontrola i ocena wiadomości z lekcji poprzednich ( 5 minut)

Nauczyciel zadaje pytanie: Wymień elementy biocenozy i biotopu. Opisz strukturę piętrową lasu. Wyjaśnij na czym polega sukcesja pierwotna i sukcesja wtórna. Jakie rodzaje lasów nauczyliśmy się rozpoznawać?

1. Zapoznanie uczniów z tematem, celami i zadaniami lekcji; zmotywowanie uczniów (2 minuty)

1. Zapisanie tematu lekcji na tablicy: Materia i energia w ekosystemie.

2. Zapoznanie z celami : Dzisiaj na lekcji zapoznamy się z zależnościami pokarmowymi w przyrodzie. Nauczymy się tworzyć łańcuchy pokarmowe . Wyjaśnimy czym jest sieć pokarmowa oraz poznamy kolejne ogniwa łańcucha pokarmowego, scharakteryzujemy je. Nauczymy się odczytywać informacje z piramidy ekologicznej oraz dokonamy charakterystyki pierwiastków budujących organizm oraz obieg materii w przyrodzie. ( 2 minuty)

1. Nawiązanie do nowej lekcji ( 3 minut)

Na poprzednich lekcjach charakteryzowaliśmy ekosystem z uwzględnieniem biotopu i biocenozy, charakteryzowaliśmy typy lasów. Jak wiemy w lesie jest bardzo duża różnorodność organizmów między, którymi występują zależności pokarmowe. Poznamy organizmy zjadające i zjadane.

1. Opracowanie nowego materiału ( 20 minut)

1. Nauczyciel zadaje pytanie: Jakie zależności między organizmami obserwujemy w przyrodzie? Jakie zależności pokarmowe zauważyliście? Wstęp do pogadanki.

2. Uczniowie odpowiadają i uczestniczą w pogadance. Wymieniają różne przykłady łańcuchów pokarmowych- organizmy zjadane i zjadające.

3. Nauczyciel wyjaśnia pojęcie : łańcuch troficzny oraz wymienia jego ogniwa. Wraz z uczniami zapisuje na tablicy modelowy łańcuch pokarmowy.

4. Uczniowie tworzą notatkę.

5. Nauczyciel zadaje pytanie : czym jest sieć pokarmowa. Podaje strony w podręczniku s.123 .

6. Uczniowie analizują schemat sieci troficznych i wypisują w zeszycie różne przykłady łańcuchów pokarmowych tworzących sieć.

7. Nauczyciel podaje str. 122 w celu scharakteryzowania przez uczniów kolejnych ogniw łańcucha.

8. Uczniowie korzystając z podręcznika charakteryzują ogniwa łańcucha: producenci, konsumenci, destruenci.

9. Nauczyciel wskazuje na prezentacji multimedialnej piramidę ekologiczną oraz wskazuje w jaki sposób można odczytać z niej informację. Zadaje pytanie: Jak zmieniłaby się przedstawiona piramida ekologiczna , gdyby wyginął jeden gatunek.

10. Uczniowie odpowiadają na pytanie, budują przykładową piramidę ekologiczną w swoich zeszytach.

11. Nauczyciel zadaje pytanie jakie pierwiastki budują organizmy?

12. Uczniowie wymieniają podstawowe pierwiastki budujące organizmy.

13. Nauczyciel wyjaśnia czym jest krążenie materii w przyrodzie. Wskazuje str. 126-127 do przeanalizowania.

14. Uczniowie analizują diagram kołowy oraz informacje zawarte w tabeli.

15. Nauczyciel wskazuje pierwiastki będące w obiegu w przyrodzie, zwraca szczególną uwagę na obieg węgla. Wskazuje schemat obiegu węgla s. 128-129.

16. Uczniowie rysują schemat obiegu węgla w zeszycie.

17. Nauczyciel wskazuje ważną rolę rozkładu materii organicznej dla stałego obiegu pierwiastków w przyrodzie.

1. Utrwalenie wiadomości i umiejętności (6 minut)

Jakie ogniwa budują łańcuch pokarmowy? W jaki sposób przepływa energia w przyrodzie? Co jest nieodzownym elementem prawidłowego przebiegu pierwiastków w przyrodzie?

1. Praca domowa ( 2 minuty)

Ćw.

STRUKTURA LEKCJI

Ogniwa lekcji	Czynności	Środki metodyczne	Metody	Kompetencje kształtowane
	Ucznia	Nauczyciela
	Docelowe	Pośrednie
Sprawy organizacyjno -porządkowe	-wskazani uczniowie odpowiadają na pytania i wykonują polecenia	-przygotowują zeszyty do kontroli	- Przywitanie z uczniami - sprawdzenie obecności - sprawdzenie pracy domowej -kontroluje wiadomości i umiejętności z poprzednich zajęć	Dziennik
Uświadomienie uczniom celów i zadań kształcenia		- zapisuje temat lekcji w zeszycie : Materia i energia w ekosystemie	- zapisuje temat lekcji na tablicy : Materia i energia w ekosystemie	Prezentacja multimedialna
Opracowanie nowego materiału	Podają przykłady Zauważają różnice w poszczególnych ogniwach łańcucha Wyjaśnia jaka jest zależność między przepływem energii a krążeniem materii	Wymieniają przykłady łańcuchów pokarmowych Wyjaśniają czym jest sieć pokarmowa Tworzą notatkę Tworzą piramidę ekologiczną w zeszycie; odpowiada na pytanie Wymieniają pierwiastki: C, O, H2O, N Wskazuje poziomy pokarmowe w krążeniu materii Wymienia organizmy , które rozkładają materię organiczną	Nauczyciel zadaje pytanie: Jakie zależności między organizmami obserwujemy w przyrodzie? Jakie zależności pokarmowe zauważyliście? -wstęp do pogadanki. Nauczyciel zadaje pytanie : czym jest sieć pokarmowa. Podaje strony w podręczniku s.123 Nauczyciel podaje str. 122 w celu scharakteryzowania przez uczniów kolejnych ogniw łańcucha. Prezentuje piramidę ekologiczną i zadaje pytanie: Jak zmieniłaby się przedstawiona piramida ekologiczna , gdyby wyginął jeden gatunek? Zadaje pytanie: jakie pierwiastki budują organizmy? Wyjaśnia czym jest krążenie materii w przyrodzie, wskazuje ważną rolę pierwiastków w przyrodzie Prezentuje schemat obiegu węgla w przyrodzie Wskazuje ważną rolę rozkładu materii organicznej w krążeniu pierwiastków w przyrodzie	Prezentacja multimedialna Podręcznik „Puls życia 3” s. 122-130
Nabywanie pojęć	Wykazuje zależność łańcucha pokarmowego a siecią pokarmową	Zapisuje definicje w zeszycie	Wyjaśnia pojęcia: Łańcuch pokarmowy, sieć pokarmowa, piramida ekologiczna, krążenie materii w przyrodzie	Prezentacja multimedialna Podręcznik „ Puls życia 3” s. 122-130
Utrwalenie wiadomości i umiejętności		Odpowiada na pytania	Jakie ogniwa budują łańcuch pokarmowy? W jaki sposób przepływa energia w przyrodzie? Co jest nieodzownym elementem prawidłowego przebiegu pierwiastków w przyrodzie?
Integracja zdobytych wiadomości		Wypełnia ćwiczenia	Zadaje Ćw. S.
Praca domowa		Zapisuje pracę domową w zeszycie	Zadaje pracę domową ćw.	Zeszyt ćwiczeń „ Puls Życia 3” Nowa Era s.