Umowa jest dwustronną czynnością prawną, która stanowi podstawowy instrument obrotu gospodarczego, tzn. służy do wymiany towarów i usług. Dla zawarcia umowy konieczne jest spełnienie następujących warunków:
przynajmniej dwa podmioty
złożenie przez zainteresowane podmioty tzw. zgodnych oświadczeń woli
ustalenie warunków przedmiotowo istotnych umowy
zachowanie wymaganej prawem formy
Umowy różnią się od czynności prawnych jednostronnych (np. weksel i pełnomocnictwo) tym, iż conajmniej dwa podmioty skladają oświadczenia woli, mające na celu zawarcie umowy. Oświadczenie woli to co do zasady każde zachowanie podmiotu, które ujawnia jego wole w sposób dostateczny. Ustawa może jednak przewidywać konieczność złożenia oświadczenia woli w formie szczególnej, np. w formie aktu notarialnego.
Co do zasady tranzakcje nawet o dużej wartości mogłyby być dokonywane w formie ustnej (swoboda co do formy) jednakże rodzi to ryzyko sporu między stronami, co do treści wzajemnych zobowiązań. Z tego względu forma pisemna jest zalecana. Przepisy prawa przewidują jednak sytuacje, gdy dany typ umowy dla swojej ważności wymaga dochowania formy szczególnej, formami tymi mogą być:
forma pisemna
forma pisemna z notarialnym poświadczeniem podpisów (notariusz poświadcza, że podpisy złożono w jego obecności, np. przy zbyciu lub wydzierżawieniu przedsiębiorstwa)
forma aktu noratialnego (notariusz sporządza całą umowę, np. sprzedaży nieruchmości)
urzędowe poświadczenie daty (notariusz lub organ państwowy potwierdza datę dokonania danej czynności)
Umowa może być zawarta na kilka różnych sposbów:
zawarcie prostej umowy w wyniku reakcji na ofertę
zawarcie umowy w wyniku złożenia oferty oraz kontroferty
tryb przetargowy (przetarg orgraniczony albo nieograniczony)
aukcja
umowa po negocjacjach
Istotnym wyjątkiem w odniesieniu do sposobów zawarcia umowy jest sytuacja przedsiębiorcy, który pozostaje z innym przedsiębiorcą w stałych stosunkach gospodarczych. Przedsiębiorca taki otrzymując ofertę jest nią związany, tzn. dochodzi do zawarcia umowy o ile niezwłocznie nie zakomunikuje, ze na ofertę tę się nie zgadza. Jest to tak zwane milczące przyjęcie oferty.
Strony same mogą narzucić sobie obowiązek dokonywania czynności prawnych między sobą, w ściśle określonej formie, tzn. np. narzucić sobie, że wszelkie zmiany tj. aneksy do umowy będą wymagały np. formy pisemnej pod rygorem nieważności, w wyniku tego nie będzie możliwe powoływanie się na jakiekolwiek ustne modyfikacje umowy między stronami.