PRAWO – WYKŁADY.
Wykład z dnia 15.05.2011 r.
ŹRÓDŁA PRAWA.
Mówiąc inaczej contess Iuris.
Powstania
Inaczej to wszelkie formy powstawania (wprowadzania) norm prawnych.
Poznania
Zaliczamy to wszystko czego dowiadujemy się o treści prawa, które obowiązywały w przeszłości.
Czyli akty prawne pochodzące od prawodawcy.
Rodzaje źródeł prawa ze względu na sposób powstania.
Zwyczaj.
Najstarsze źródło prawa. Sposób postępowania utrwalony w praktyce a dopiero wtórnie ustanowione przez państwo.
Przesłanki:
Zwyczaj powinien funkcjonować w grupie społecznej przez pewien czas.
W danej grupie powinno występować przekonanie o konieczności przestrzegania.
Treść zwyczaju musi być sprecyzowana by organy państwowe mogły w kontekście decyzji uznać.
Zwyczaj w Polsce nie jest źródłem prawa.
Ale spełnia funkcję uzupełniającą innych źródeł prawa. Przepisy kodeksu cywilnego. Nie ma zastosowania prawo karne w Polsce.
W Polsce – prawo stanowione.
W Anglii – prawo zwyczajowe.
Akty normatywne.
Akty prawne, które pochodzą od organów ustawodawczych ( W RP to parlament), na podstawie określonej procedury legislacyjnej.
Umowy.
Zgodne oświadczenie woli co najmniej dwóch stron (umowy dwustronne i wielostronne). Zgodne oświadczenie woli.
Umowa oparta na swobodzie, równości stron i autonomii woli stron, które te umowę zawierają.
Precedens sądowy.
Podmiotem, który tworzy prawo jest sąd.
Istota precedensu polega na tym, że sąd tworzy regułę prawną dla danej sytuacji faktycznej.
Opinie prawników.
O źródłach mówi art. 87. Konstytucji .
Źródła prawa w Polsce:
Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego.
Konstytucja.
Ustawa zasadnicza. Akt prawny najwyższej rangi w systemie prawa , regulujący:
systemy prawa,
Kwestie źródeł prawa
Ustrój polityczny
Obowiązki i przepisy w zakresie zmiany w konstytucji.
Akt prawny rangi niższej rangi musi być zgodny z konstytucją.
Ustawa.
Ustawa to akt normatywny powszechnie obowiązujący, wydawany przez organy władzy ustawodawczej w szczególnym trybie.
Ratyfikowane umowy międzynarodowe.
Kwestie ratyfikowania umów międzynarodowych określają odrębne ustawy.
Prawo narodowe publiczne kreuje umowy międzynarodowe.
Rozporządzenie.
Akt ogólny powszechnie obowiązujący wydawany przez organy wykonawcze w celu jej wykonania (uszczegółowione).
Akty prawa miejscowego.
Obowiązują na obszarze gminnym, województw.
Zgodnie z art. 88 Konstytucji warunkiem wejścia w życie ustawy jest jego ogłoszenie czyli prowogacja.
Vacatio Legis – okres od uchwalenia do wejścia w życie ustawy.
Zasady tryb ogłoszenia uregulowany w sposób ustawowy.
Filozoficzne interpretacje prawa.
Pozytywizm prawniczy.
Rozwinął się w połowie XIX wieku. W 1850 roku wiązał się z francuskiego filozofa Augusta Cort.
Pozytywizm – teoria w wyniku na metafizykę, spekulacji filozofa Hegla w połowie XIX wieku.
Dotyczył faktów a nie poza faktem.
Tezą naczelną pozytywizmu było twierdzenie, że prawem jest wyłącznie zespół norm prawnych będących wynikiem prawidłowego przeglądowego procesu.
Czy prawo jest prawem sprawiedliwym, dobrym ?
Jeśli prawo zostało przeprowadzone w sposób sprawiedliwy to jest to obojętne.
Rozwinął się w niemieckiej teorii prawa. Karl Bergbohm.
Pozytywizm był epoką, która rozwinęła się pod koniec wieku XIX.
Rozwinęły się teorie prawa nowożytnego. Opierała się na nim teoria III Rzeszy.
Teoria prawa naturalnego.
Powstały teorie prawa naturalnego. Do których powrót nastąpił po latach II wojny światowej.
Prawo naturalne jest poznawane przy pomocy rozumu ludzkiego, skłonności do zadawania pytań dotyczących życia.
Koncepcje prawa naturalnego:
Świeckie (laicki, św. Tomasz z Akwinu)
Religijne
Zgodnie z teoriami świeckiego prawa naturalnego jest stwierdzenie że naturze ludzkiej istnieją pewne dążenia jak należy postępować. Należy zrealizować pewien stan rzeczy o moralności społecznej, politycznej itp.
Teoria prawa naturalnego o zmiennej treści..
Twórcą był niemiecki teoretyk Rudolf Stander (1856 – 1938).
Istota koncepcji odwoływała się do sprawdzianu teorii formalnego prawa. Istota polegała na odwołaniu się do natury prawa (regulować życie społeczne).