PODSTAWOWE ZABIEGI RESYSCYTACYJNE

Zaburzenia krążenia- brak tętna na dużych naczyniach

U dorosłych- NIE REAGUJE-> zawołaj pomoc-> udrożnij drogi oddechowe (odchylenie głowy, u urazowych żuchwę nakładamy na szczękę, obserwacja klatki i osłuchiwanie 10s)-> BRAK PRAWIDŁOWEGO ODDECHU-> zadzwoń pod nr 112 (pogotowie 999)-> 30 uciśnięć klatki-> 2 oddechy ratownicze 30 uciśnięć (po 4-5 cyklach sprawdzić stan)

Jeżeli oddech jest prawidłowy ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej

10% wdychanego powietrza w płucach zostaje wchłonięte do krwi, a 90% zostaje w płucach, dlatego priorytetem jest masaż zewnętrzny serca.

Jeżeli źrenice są sztywne, brak reakcji na światło, oznacza to niedziałanie ośr. Korowego

Resuscytacja- przywrócenie krążenia i oddechu

Reanimacja- przywrócenie świadomości

4 minuty to czas kiedy można uratować człowieka

NAGŁE ZATRZYMANIE KRĄŻENIA

Przyczyny:

1.Drogi oddechowe:

-depresja OUN- podajemy nalokson (antagonista morfiny)

-uraz

-infekcje, stany zapalne

-skurcz krtani, oskrzeli

2. Niewydolność oddechowa

-obniżenie napędu oddechowego- depresja OUN

-obniżenie siły oddechowej- ubytki neurologiczne, osłabienie mięśniowe

-choroby płuc- odma opłucnowa

Odma= powietrze w jamie opłucnowej

Rozedma= pęcherzyki płucne pękają i tworzą się większe

3. Układ krążenia

Pierwotne:

-niedokrwienie

-zawał serca

-nadciśnienie

-wady zastawkowe

-leki

-zaburzenia elektrolityczne

Wtórne:

-zamartwica

-niedotlenienie

-utrata krwi

-wstrząs septyczny

WSTRZĄS- stan patologiczny, wiodący do załamania przepływu tkankowego prowadzący do niewystarczającego odżywienia komórek, dostarczania tlenu.

Na wydolność ukł. Krążenia składa się:

-wydolność serca jako pompy objętości krwi krążącej, opór naczyń obwodowych

Objętość krwi= 0,8x masa ciała

-rzut serca= częstość x objętość wyrzutowa

-ciśnienie tętnicze= rzut serca x opór obwodowy

Homeostaza= równowaga Hemostaza= zatrzymanie krążenia

Podział wstrząsów: -hipowolemiczny- krwotok

-kardiogenny

-neuropochodny

-anafilaktyczny

-septyczny- sepsa

Przyczyny wstrząsu hipowolemicznego:

-krwotok, uraz, skazy krwotoczne, oparzenia, niedrożność, zapalenie otrzewnej

Cholecystektomia- usunięcie pęcherzyka żółciowego

Appendektomia- usunięcie pęcherzyka żółciowego

Przestrzenie: I- w komórce

II- poza komórką

III- jama ciała

Proteoliza- niszczenie błony komórkowej

DIC- wykrzepnienie wewnątrzkomórkowe

Wstrząs prowadzi do:

-spadku pojemność wyrzutowej serca

-centralizacja przepływu krwi (do mózgu, serca, aby scentralizować podaje się krystaloidy-0,9% NaCl- rzadkie, koloidy-gęste, długo się utrzymują)

-spadku ciśnienia krwi

-rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego

-śmierci

Rozmieszczenie wody w poszczególnych przestrzeniach

Woda całkowita 60%: przestań pozakomórkowa- 20, śródkomórkowa-40

Tkanki nieuwodnione- 40%

Dobowe zapotrzebowanie na wodę:

Pierwsze 10kg masy ciała 100 ml/kg

Następne 10- 50 ml

Na każdy następny kg- 20ml/kg

Minimalna diureza: 40ml/h!

20ml/h- oliguria, mocznica <10ml/h- anuria

W przypadku gorączki dodać ok. 500ml na każdy >37 st.

Przy temp 40 st. Białka ulegają rozpadowi (denaturacja)

Niedostrzegalna utrata wody podczas operacji (ml/h)

-ortopedyczne- 150-200

-brzuszne- 250-350

-duże brzuszne, kl.piersiowej- 450-500

Intensywne postępowanie we wstrząsie:

-usunięcie przyczyny wstrząsu

-uzupełnienie objętości krwi

-prawidłowy przepływ przez mikrokrążenie

OPARZENIA- choroba oparzeniowa

1. Budowa i funkcje skóry:

-ochronna- utrzymuje płyny wewnątrz organizmu

-czuciowa- dotyk, temperatura, czucie głębokie

-termoregulacja

2. Rodzaje oparzeń:

-termiczne, elektryczne, chemiczne, radiacyjne

3. Ciężkość oparzenia:

Oparzenie jest wynikiem bezpośredniego uszkodzenia tkanek; odpowiedzi zapalnej

Ciężkość zależy od: powierzchni, głębokości

Ocena: -reguła „dziewiątek”

-powierzchnia dłoni- ok. 1% pow. Ciała

4. Głębokość oparzenia

I stopień

II stopień- z pęcherzami, najbardziej bolesny

III stopień: zwęglona tkanka

5. Wstępne postępowanie jest najważniejsze:

-bezpieczeństwo własne jest najważniejsze

-zabezpiecz i pacjenta

-przerwanie narażenia

-nie odłączaj linii energetycznych, nie usuwaj środków chemicznych

-wstępne badanie urazowe

-schładzaj oparzone miejsce wodą- nie doprowadź do hipotermii

-zabezpiecz oparzenie czystym, suchym opatrunkiem

-utrzymuj temp ciała- zabezpiecz ofiarę przed utratą ciepła (koc- złoto do środka)

Temperatura wewnętrzna centralna- temperatura krwi w prawym przedsionku serca.

-zdejmij ubranie z chorego i usuń biżuterię

-na oparzenie nie stosuj nic poza wodą

-nie opóźniaj transportu z powodu zakładania dostępu i.v. (dożylnego)

6. Oparzenia górnych dróg oddechowych: twarzy

7.Zaburzenia pracy serca są o wiele poważniejszym następstwem niż inne wynikające z porażenia prądem:

-migotanie komór V-fib- preludium do asytolii

-częstoskurcz komorowy- V-tach

Formuła Parklanda:

I doba: 4ml x kg x % pow. oparzenia (płyn Ringera)

II doba: 0,5 ml x kg x % pow. oparzenia (osocze świeżo mrożone)

1 ml x kg x % pow. oparzenia (5% glukoza)

Np. 100 kg mężczyzna, oparzone 20%

4x100x20=8 l w I dobie

Ilość przetoczonych płynów powinna przekraczać diurezę o 3000-3500 ml w ciągu doby.

Połowę planowanej objętości przetoczyć w ciągu 8 h.

Schemat postępowanie we wstrząsie oparzeniowym:

1) Płynoterapia

-krystaloidy (chlorek sodu, płyn Ringera, płyn wieloelektrolitowy)

-koloidy (dekstrazy, gelafundin, skrobie)

Krystaloidy i koloidy różnią się gęstością osmolarną. Krystaloidy są rzadkie, a koloidy gęste

-krew i osocze

2) Temp otoczenia- 28-32 st., wilgotność 60-70%

3) Ochrona przed zakażeniem

4) Albuminy (białka)- Albuminy >2,5 g/L, białko >5g/l (>2-3 doby)

5) Mioglobina, hemoglobinuria

-diureza 100 ml/h, dzieci >1 ml/h, minimalna 30 ml/h

-mannitol 12,5g co 4-8 h

-alkalizacja moczu

Leki:

-leczenie przeciwbólowe

-antybiotykoterapie

-profilaktyka DIC

Triada Wirhoffa: uszkodzony śródbłonek, zaburzenie prądu krwi, zaburzenie w składzie krwi.

-szczepionka p. Pseudomonas

-profilaktyka tężca

Leki przeciwbólowe MF

0,04-0,06 mg /kg/h

-zniesienie bólu bez wywołania efektów ubocznych

Przy przedawkowaniu: zaburzenia oddychania

Naloxon- usuwa morfinę z organizmu

Antybiotykoterapia:

-zgodna z wynikiem posiewów

-profilaktyka- penicylina: 2-4 doby-streptocuccus, 5-7-st.aureus, >7-Pseudomonas

-kontrola bakteriologiczna- posiewy

-krew-posiewy

Krew na posiew należy pobrać na szczycie gorączki

MORFINA- alkaloid wchodzący w skład opium. Stosuje się podskórnie, domięśniowo i doustnie.

Przeciwskazania:

-bezwzględne: ostra niewydolność oddechowa, alergia na lek ,zatrucie środkami narkotycznymi i atropią, podwyższone ciśnienie wewnątrz.

-względne- zabiegi na drogach żółciowych, przewlekłe serce płucne, nadczynność tarczycy, niewydolność wątroby i nerek

Metoklopramid przyspiesza wchłanianie morfiny i nasila działanie. Podaje się przy wymiotach, przyspiesza perystaltykę jelit

Farmakokintetyka:

-biodostępność 25% (doustnie), okres półtrwania 2-3h

-wiązanie z białkami- osocza i tkanek 30-40%

-metabolizm- wątroba

-wydalanie mocz-90%

BÓLE W KLATCE PIERSIOWEJ

Bezpośrednio zagrażające życiu:

-choroba niedokrwienna serca pod postacią niestabilnej dusznicy bolesnej i zawału serca

-ostre rozwarstwienie aorty (ból od góry na dół, zgodnie z prądem)

-ostry zator tętnic płucnych

Inne:

- zespół żebrowo-mostkowy (zespół Tietze`a)

-refluks żołądkowo-przełykowy, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

-wypadanie płatka zastawki dwudzielnej

-ból psychogenny

-kamica żółciowa

-ostre zapalenie osierdzia lub opłucnej

-odma opłucnowa

-skurcz przełyku

-dyskopatia szyjna i piersiowa

-hiperwentylacja

-półpasiec

Rozpoznanie:

-wywiad chorobowy i stan kliniczny chorego

W stabilnej dusznicy bolesnej- po wysiłku, stresie, posiłku

W dusznicy bolesnej niestabilnej i zawale serca- w spoczynku

Ustępowanie pod wpływem zażywanych podjęzykowo, krótko działających azotanów po 1 do 6 min

Nitrogliceryna rozszerza naczynia, obniża ciśnienie. Podaje się podjęzykowo

Ból najczęściej ma charakter: piekący, zaciskający, dławiący, rozpierający z promieniowaniem do górnych barków, szyi, żuchwy, okolicy międzyłopatkowej czy jamy brzusznej.

Biochemiczne sprawdzenie czy jest zawał: poziom tropionin

Osoby z bólami wieńcowymi muszą leżeć.

CUKRZYCA TYPU 2- przewlekłe schorzenie, które nie można wyleczyć. Leczenie polega na wyrównaniu cukrzycy, tzn. na osiągnięciu najlepszej wartości glikemii, ciśnienia tętniczego.

Typy:

I- wymaga przestrzegania zaleceń żywieniowych, podawania insuliny do końca życia, skraca życie średnio o 15 lat, jest insulino zależna. Najczęściej rozwija się u osób przed 20 r.ż.

II- cukrzyca dorosłych, skraca życie średnio o 4-6 lat, jest insulino niezależna, stosuje się tabletki

Cukrzyca ciężarnych- występuje w przebiegu 3% ciąż, u wielu kobiet po upływie 10-20 lat zamienia się na cukrzycę typu II

Przyczyny typu II:

-otyłość, niezdrowy styl życia, nadmiar jedzenia, przekarmianie się

Leczenie typu II:

-prawidłowe odżywianie się, odpowiedni program ćwiczeń, leczenie farmakologiczne, systematyczna kontrola lekarska, prowadzenie „dzienniczka samokontroli”

Prawidłowy poziom glikemii: 60-100

Zaawansowana cukrzyca powoduje uszkodzenie zakończeń nerwowych i nie odczuwają bólu

BMI:

- <15 wygłodzenie

- 15,1-17,4 wychudzenie

- 17,5-18,5 niedowaga

- 18,5- 24,9 wartość prawidłowa

-25- 29,9 nadwaga

-30- 34,9 I st otyłości

-35- 39,9 II st otyłości

- >=40 III st otyłości

Typy otyłości:

-pośladkowa- udowa „gruszki”, dotyczy głównie kobiet

-trzewna, brzuszna „jabłko”

Ustalenie typu:

WHR= obwód talii/ obwód w biodrach

Prawidłowe odchudzanie to 1-5 kg miesięcznie

Zalecenia:

1) 50-60% kalorii powinno pochodzić z węglowodanów

2) 30-35% z tłuszczów (ryby)

3) 10-15% białek (mięso)

	Krew żylna	włośniczkowa	osocze
Cukrzyca na czczo lub 2h po podaniu glukozy	≥110 ≥180	≥110 ≥200	≥126 ≥200
Upośledzona tolerancja glukozy na czczo I 2 h po podaniu	<110 i ≥120	<110 i ≥140	<126 i ≥140
Nieprawidłowa glikemia na czczo 2h po podaniu	≥90 i <100 <120	≥90 i <100 <140	≥100 i <126 <140

ZATOROWOŚĆ PŁUCNA………….

HIPERKALIEMIA- zatrzymanie potasu w organizmie

Potencjalnie odwracalne przyczyny zatrzymania krążenia

-hipoksja, hipowolemia, hiperkaliemia, hipotermia, odma prężna, tamponada serca, zatrucie, zator, zakrzep

Potas- wewnątrz komórki Sód- przestań pozakomórkowa

Hiperkaliemia- >5,5 mmol/L

Przyczyny:

1) Nadmierna podaż potasu: w pokarmach, w przebiegu krwotoku do światła przewodu pokarmowego, w lekach, pozajelitowo

2) Zmniejszone wydalanie potasu przez nerki: organiczne choroby nerek, czynnościowe zaburzenia wydalania potasu

3) Transmineralizacja (uwalnianie potasu z komórek): rozpad komórek, kwasica, hipoinsulizm, pod wpływem leków

Choroby: cukrzyca, pierwotna i wtórna niedoczynność kory nadnerczy, tubulopatie

Leki: hamujące układ RAA, hamujące wydalanie potasu w cewce dalszej i zbiorczej, heparyna

Objawy kliniczne:

-ze strony układu nerwowego

-mięśniowego

-krążenia (bradykardia, skurcze dodatkowe, zmiany w EKG)

Postępowanie:

-dożylne podanie wapnia

-dożylne podanie glukozy z insuliną

-hemodializa

BÓL- przekazywany jest innymi drogami niż dotyk

Związany jest ze stanem emocjonalnym

Nasze receptory potrafią przystosować się do niektórych bodźców, ale do bólu nie mogą.

Receptory dotyku są nierównomiernie rozłożone.

W jaki sposób leczyć ból?

Leki przeciwbólowe

W XXI w możemy zlikwidować 99,99%, poczynając od farmakologii kończąc na chirurgii

Drabina analgetyczna

1) Podstawowe leki:

-NLPZ- niesteroidowe leki przeciwzapalne (przeciwwskazania: wrzody żołądka)

-Paracethamol- 3g/dobę

2) Słabe opioidy:

-Tramadol (żeby pacjent nie wymiotował podać podskórnie,)

-Kodeina

3) Opioidy

-morfina (objaw niepożądany: zaburzenia oddychania)

-fentanyl

Można podawać plasterki, np. morfina 100 mg. Jeżeli jest potrzebne 50 mg to nie przecinać na pół. Trzeba mieć 50 mg.

Liza nerwów- niszczenie nerwów, np. przy użyciu: niskiej temperatury, wysokiej, środków chemicznych

Receptor bólowy- jego zakończenie nie ma osłonki

Receptory czucia głębokiego- zlokalizowane głównie w stopach

Ból somatyczny- do operacji. Zlokalizowany, stały lub narastający, nasilający się przy zmianie pozycji. W otrzewnej ściennej

Ból trzewny- zlokalizowany w jelitach, moczowodach, drogach żółciowych. Wystarczy podać leki rozkurczowe. Spowodowany rozdęciem.

Ból totalny, wszechogarniający: lęk, depresja, czynniki somatyczne, gniew

Leczenie:

Zalecanie leku przeciwbólowego „w razie bólu” choremu, który stale odczuwa ból jest NONSENSEM.

Leki należy podawać w stałych odstępach czasu.

Metody leczenia anestezjologiczne/chirurgiczne:

-blokady, nekrolizy, termolezja, kriolezja, stymulacja rdzenia kręgowego, zabiegi operacyjne rekonstrukcyjne, zabiegi neurodestrukcyjne

OSTRE ZATRUCIA ŚRODKAMI UZALEŻNIAJĄCYMI

Toksykomania- nadmierne, okresowe lub systematyczne przyjmowanie środków

Nałóg- stan psychiczny, fizyczny wywołany interakcją między żywym organizmem a środkiem, charakteryzujący się zmianami zachowań.

Nawyk- przyzwyczajenie, stan powodujący pragnienie, ale nie przymus zażywania danego środka

Tolerancja- stan, w którym zażywanie środka, w takich samych dawkach przynosi coraz słabsze efekty

Uzależnienie lekowe- stan spowodowany zażywaniem leku, wywołującym potrzebę stałego przyjmowania jednego lub wielu leków

Zależność psychiczna- przymus okresowego lub stałego używania środków

Zależność fizyczna- substancje zostają wbudowane w metabolizm ustrojowy

Czynniki sprzyjające:

-zbyt długie podawanie

-łatwy dostęp do środków uzależniających

-skomplikowana sytuacja życiowa

Odtrutką na opioidy jest nalokson

Przedawkowanie opioidów:

-źrenice szpilkowato zwężone, bez reakcji na światło

-jednak w zatruciu petydyną i kodeiną-rozszerzone, nudności, wymioty, śpiączka, wolne oddechy

W ciężkich zatruciach połączonych ze śpiączką i zaburzeniami oddychania konieczna jest intubacja, sztuczna wentylacja, nawodnienie, hipertoniczne roztwory glukozy, duże dawki tiaminy oraz wyrównanie zaburzeń elektrolitowych

Zespół abstynencyjny- głód

Objawy „głodu” opatowego:

-niepokój, dysforia (agresja), łzawienie, skurcz mięśni przywłośnych, katar, bezsenność

Leczenie zespołu abstynencyjnego:

-zapobieganie zaburzeniom wodno-elektrolitowym, leczenie przeciwwymiotne, przeciwbiegunkowe, leki uspokajające, klonidyna

Działanie kokainy:

-uczucie radości, wzrost aktywności wzrost popędu seksualnego, zmniejszenie apetytu, redukcja potrzeby odpoczynku i snu

Zatrucie kokainą:

-lęk, panika, poczucie zagubienia, halucynacje, omamy czucia i dotyku, drgawki, śpiączka, zaburzenia rytmu serca

Działanie amfetaminy:

-ożywienie, euforia, optymizm, zniesienie uczucia zmęczenia, drażliwość, podejrzliwość, agresja

LSD:

-zmniejszone poczucie kształtów, ostrzejsze widzenie kontrastów, zaostrzenie słuchu, poczucie obcości własnego ciała