Przedsiębiorstwo – podstawowy podmiot gospodarczy, którego

zadaniem jest produkcja określonych dóbr i świadczenie usług.

Elementy wejścia systemu produkcyjnego

_ środki techniczne produkcji,

_ przedmioty pracy (materiały, półwyroby przeznaczone do

dalszej obróbki lub montażu),

_ czynniki energetyczne,

_ czynnik załoga ludzka,

_ informacje,

_ kapitał.

Elementy wyjścia systemu produkcyjnego

_ wyroby przemysłowe,

_ usługi produkcyjne,

_ braki produkcyjne i surowce wtórne,

_ szkodliwe odpady zanieczyszczające środowisko: ścieki, wyziewy,

odpady stałe i śmieci, hałas

- informacje o jakości wyrobu, o faktycznym koszcie własnym, o stanie

procesu produkcyjnego, doświadczenie załogi..

Elementy systemu produkcyjnego

_ procesy przetwarzania wektora wejścia w wektor wyjścia, zwane

procesem produkcyjnym,

_ proces zarządzania systemem,

_ sprzężenia materialne, energetyczne i informacyjne pomiędzy wyżej

wymienionymi elementami składowymi systemu produkcyjnego.

Wyrób prosty, zwany detalem lub częścią, to jednolity element

konstrukcyjny otrzymany z jednego materiału i nie posiadający powiązań

z innymi elementami.

Wyrób złożony to połączone ze sobą, co najmniej dwa wyroby proste.

Mogą nimi być podzespoły, zespoły lub zbiory celowo utworzonych

zespołów.

Złożoność wyrobu określa stopień skomplikowania i zbiór określonych

relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi elementami wyrobu.

Półwyrób to wyrób prosty celowo niewykończony np. odlew, odkuwka

itp. podlegający w przyszłości dalszej obróbce.

Wyrób gotowy może być wyrobem prostym, jak i wyrobem złożonym

nie podlegającym dalszej obróbce lub montażowi w zakładzie

określonego producenta.

Wyroby gotowe z punktu widzenia odbiorcy mogą być oczywiście

półwyrobami.

Wyrób finalny jest to końcowy produkt procesu produkcyjnego

określonego przedsiębiorstwa, który jest jednocześnie wyrobem

gotowym. W odniesieniu do funkcji, które ma wyrób finalny spełniać –

charakteryzuje się on tym, że nadaje się do samodzielnej eksploatacji

Mianem procesu produkcyjnego określa się całokształt czynności,

w wyniku których z materiału lub materiałów powstaje gotowy

produkt o określonej wartości użytkowej.

Proces produkcyjny jest zbiorem operacji produkcyjnych

niezbędnych do jego wytwarzania. Proces produkcyjny wyrobu

może przebiegać w jednej lub kilku komórkach produkcyjnych.

Ze względu na rodzaje stosowanych technologii

procesy produkcyjne dzielimy na:

• Wydobywcze,

• Przetwórcze,

• Obróbkowe,

• Montażowe i demontażowe

Procesy wydobywcze – wydobywanie kopalin

użytecznych w postaci różnych form geologicznych

(typowe dla pozyskiwania surowców).

Procesy przetwórcze – zmiana własności

fizykochemicznych obrabianych materiałów, np.

przemysł chemiczny, hutnictwo, przetwórstwo rolne.

Procesy obróbkowe – zmiana kształtów i cech

powierzchni lub struktury wewnętrznej wyrobów , np. przemysł elektroniczny, maszynowy, odzieżowy.

Procesy montażowe i demontażowe – złożenie wyrobu z kilku części składowych (budownictwo, meblarstwo), lub rozłożenie produktu na części składowe (demontaż).

Ze względu na kryterium ciągłości i przebiegu w

czasie procesy produkcyjne dzielą się na:

• Dyskretne

• Ciągłe

Procesy dyskretne – zmienna struktura ilościowojakościowa

wyrobów; duża rola człowieka w tworzeniu

tych procesów (przemysł samochodowy,

elektromaszynowy, poligraficzny itp.).

Procesy ciągłe – zazwyczaj aparaturowe, przebiegające

bez przerw w całodobowym cyklu pracy (przemysł

chemiczny, energetyczny, ciepłowniczy).

Cechy procesu produkcyjnego

1. Celowość - proces produkcji jako uporządkowany zbiór

działań musi być zaprojektowany i zorganizowany w celu dostarczenia klientom wyrobów zaspokajających

ich potrzeby

2. Dynamika - warunkiem funkcjonowania procesu

produkcji jest przepływ materiałów, energii i informacji

oraz środków finansowych

3. Ekonomiczność - proces produkcyjny powinien

przebiegać zgodnie z zasadami ekonomiczności

(maksymalizacja efektu przy założonych nakładach lub uzyskanie danego efektu przy minimalnych nakładach).

Proces badań i rozwoju

- Projektowanie produktu (konstrukcyjne

przygotowanie produkcji)

- Projektowanie procesu (technologiczne

przygotowanie produkcji),

-Projektowanie systemu wytwórczego - zdolności

produkcyjnych, rozplanowanie maszyn, sieci i instalacji

energetycznych (organizacyjne przygotowanie

produkcji)

Procesy wytwórcze podstawowe obejmują część procesu

produkcyjnego bezpośrednio powiązaną z procesem

technologicznym, stanowiącą zbiór operacji

technologicznych, dążących do bezpośredniej realizacji głównego zadania procesu produkcyjnego, tj. wytwarzaniawyrobów.

Przebieg procesów podstawowych procesów wytwórczych określają procesy technologiczne zapisane w kartach technologicznych wyrobu.

Procesy wytwórcze pomocnicze „świadczą usługi” na rzecz procesu podstawowego oraz zajmują się

wytwarzaniem wyrobów (np. narzędzi specjalnych) nie będących wyrobami podstawowymi.

Składają się na nie następujące operacje produkcyjne: transport, kontrola, konserwacja, magazynowanie.

Procesy obsługi wytwarzania dotyczą obsługi

administracyjnej, bezpieczeństwa pracy, ochrony obiektu, utrzymania czystości, oraz zarządzania procesami podstawowymi i pomocniczymi

operacje technologiczne

operacje transportowe

operacje kontroli

operacje konserwacji

operacje magazynowania

operacje złożone

Operacja technologiczna mam miejsce wówczas, gdy występuje zmiana kształtu, własności fizycznych lub chemicznych materiału

wyjściowego lub półwyrobu.

Specjalnym rodzajem operacji technologicznej jest montaż lub demontaż polegający na przewidywanej projektem technologicznym zmianie trwałego położenia określonej części w stosunku do innych

części.

Operacja technologiczną nazywamy zamkniętą część procesu

wykonaną:

_ na określonej części lub grupie części,

_ przez jednego pracownika lub jedną brygadę,

_ na jednym stanowisku pracy,

_ przy jednym określonym oprzyrządowaniu,

_ bez przerw na wykonywanie innych prac.

W schematach procesu produkcyjnego wyrobu operacja

Zabiegiem technologicznym nazywamy tę części operacji technologicznej, której czynności główne odbywają się:

w celu uzyskania jednej powierzchni lub zespołu powierzchni

bez zmiany narzędzi pracy,

bez zmiany parametrów obróbki,

przy jednym ustawieniu i zamocowaniu.

Czas przygotowawczo-zakończeniowy (tpz) to czas związany z przygotowaniem do wykonania, operacji i jej zakończenia.

Czas jednostkowy (tj) to czas wykonanie operacji dla jednej jednostki (sztuki) wyrobu (detalu).

Pod pojęciem programu produkcyjnego będziemy

rozumieli rodzaje (asortyment) oraz ilość produkowanych wyrobów, zespołów, detali lub usług w określonym przedziale czasu.

Metody ustalania programu produkcyjnego

• Metoda algebry macierzowej

• Metoda grafoanalityczna

• Z zastosowaniem automatycznego rozwijania

wyrobów za pomocą EMC.

Korygowanie programu produkcyjnego

N = Ndi (1 + bi)

Ni – korygowany program produkcji i-tego detalu w szt/rok,

Ndi – planowany, docelowy program produkcji i-tego detalu

(uwzględniający Nfj oraz Nfzi) w szt./rok,

bdi – planowany, docelowy poziom braków produkcyjnych i-tego detalu w %.

Brakiem produkcyjnym nazywamy wyrób wadliwy, nie spełniający wymagań jakościowych określonych w dokumentacji projektowej

Braki produkcyjne dzieli się na:

• braki naprawialne

• braki nienaprawialne

Seria produkcyjna jest to liczba wyrobów finalnych, wynikająca z podzielenia rocznego programu produkcyjnego lub większego zamówienia na mniejsze jednostki, w celu wspólnego ich produkowania i rozliczania w określonym przedziale czasu

Partia produkcyjna jest to liczba detali wykonywanych

w ścisłej kolejności przy jednorazowym nakładzie

czasu przygotowawczo-zakończeniowego.

Korzystne skutki zwiększania partii produkcyjnej

Skutki korzystne:

• zmniejszenie nakładów na ustawienie i przygotowanie produkcji w przeliczeniu na jednostkę produkcji,

• wykorzystanie w większym stopniu dysponowanego funduszu czasu pracy stanowisk roboczych, poprzez zmniejszenie czasu przezbrojeń,

• zwiększanie wydajności pracy robotników w wyniku tzw. produkcyjnego uczenia się,

• polepszanie jakości produkcji w wyniku tzw. jakościowego uczenia się,

• zmniejszanie kosztów produkcji związane z wymienionymi wyżej czynnikami,

• uproszczenie organizacji i zarządzania produkcją, zwłaszcza planowania operatywnego, ewidencji produkcji, zarządzania

dyspozytorskiego itp.

Niekorzystne skutki zwiększania partii produkcyjnej

Skutki niekorzystne :

• wydłużanie cyklu produkcyjnego,

• zwiększenie zapasów produkcji w toku, potrzebnej powierzchni i pomieszczeń produkcyjno-magazynowych,

• wzrost zamrożenia środków obrotowych i odsetek od kredytu na środki obrotowe, opodatkowania zapasów itp.,

• zmniejszenie elastyczności procesu produkcyjnego i jego adaptabilności.

Partia transportowa jest to liczba detali, podzespołów lub zespołów przekazywana z jednego stanowiska roboczego na drugie lub odcinka produkcyjnego na inny, wynikająca z możliwości i efektywności środków transpotu.

Pakiet obróbkowy jest to zbiór detali (zespołów)

połączonych w przyrządzie (lub w inny sposób), w celu ich wspólnego, jednoczesnego poddania obróbce.

Fundusz czasu pracy maszyny to czas, który

determinuje okres jej użytkowania.

Fundusz czasu pracy maszyny najczęściej odnosi się do okresu jednego roku

Nominalny fundusz czasu maszyn Fnj – jest to fundusz uwzględ-niający wolne dni od pracy w roku oraz zmianowość

Zmianowość określa liczbę zmian, na których pracuje maszyna

Stanowiskochłonność - wyrażający okres zajęcia maszyny w celu wykonania określonej operacji. Jednostką stanowiskochłonności

jest stanowiskogodzina [sg]

Fundusz czasu pracy robotnika to czas, który

determinuje czas pracy pracownika produkcyjnego.

Fundusz czasu pracy robotnika, podobnie jak fundusz czasu pracy maszyny najczęściej odnosi się do okresu jednego roku

Pracochłonność wyraża, czas zajęcia robotnika przy wykonywaniu danej pracy (zadania) na wyrobie.

Miarą pracochłonności są jednostki czasu od niesione do robotnika, który wykonuje określoną pracę w roboczogodzinach (w skrócie rg)

Cykl produkcyjny jest to okres pomiędzy rozpoczęciem a zakończeniem procesu produkcyjnego wyrobu, w którym

surowiec lub materiał wyjściowy, przechodząc kolejne fazy wytwarzania, przekształcany jest w gotowy wyrób.

Pojęcie cyklu produkcyjnego może dotyczyć produkcji:

• wyrobu prostego

• wyrobu złożonego

• partii wyrobów