Koszykówka (piłka koszykowa) – dyscyplina sportu drużynowego, w której dwie pięcioosobowe drużyny grają przeciwko sobie próbując zdobyć punkty umieszczając piłkę w koszu. Jest jedną z najpopularniejszych i najchętniej oglądanych dyscyplin na świecie. Za początek narodzin tej gry uważa się grudzień 1892 roku, a za jej twórcę uznaje się Jamesa Naismitha.

Historia

Koszykówkę wymyślił w grudniu 1891 roku Kanadyjczyk James Naismith, nauczyciel w stanie Massachusetts w USA, w odpowiedzi na prośbę, by opracował grę zespołową, którą mogliby uprawiać studenci college'u zimą w sali. Początkowo do gry w koszykówkę używano zwykłej piłki futbolowej^[1]. Zasady koszykówki były bardzo proste i zostały spisane przez twórcę tego sportu. Gra ta stawała się coraz bardziej znana, a jej zasady zmieniały się. Wkrótce koszykówka była znana w całej Ameryce Północnej. 6 czerwca 1946 zostało założone BAA (Basketball Association of America), które później (jesienią 1949) przybrało nazwę NBA (National Basketball Association).

Reguły gry

W koszykówkę grają dwie drużyny, po pięciu zawodników każda. Celem każdej z drużyn jest zdobywanie punktów za celne rzuty do kosza przeciwnika i zapobieganie zdobywaniu punktów przez drużynę przeciwną. Nad właściwym przebiegiem gry czuwają sędziowie, sędziowie stolikowi i komisarz. Zwycięzcą meczu zostaje drużyna, która na koniec czasu gry uzyska większą liczbę punktów. Kosze umieszczone są na wysokości 3,05 metra. Punkty otrzymuje się za umieszczenie piłki w koszu:

• 1 punkt za udany rzut osobisty z linii rzutów wolnych

• 2 punkty za rzut z akcji wykonany z odległości mniejszej niż linia rzutów za trzy punkty

• 3 punkty za rzut zza linii rzutów za trzy punkty (6,75 m) [w NBA 7,24 m]

Boisko do gry to płaska, twarda powierzchnia wolna od przeszkód, o wymiarach 28 m długości i 15 m szerokości, mierzonych od wewnętrznych krawędzi linii ograniczających boisko.

	FIBA	NBA	WNBA	NCAA
Linia rzutów za 3 punkty (od środka obręczy)	6,75 m	7,24 m	6,02 m (19ft 9in)
Linia rzutów wolnych (od obręczy)	4,00 m	3,96 m (13ft)	3,96 m	3,96 m
Czas trwania meczu	4x10 min.	4x12 min.	4x10 min.	2x20 min.
Czas na rozegranie akcji	24 sek.	24 sek.	24 sek.	35 sek.
Wymiary boiska	28 × 15 m	28,65 × 15,24 m	28 × 15 m	25,6 × 15,24 m
Obwód piłki	w zależności od kategorii rozgrywek	74,93 cm	72,39 cm	72,25 cm
Masa piłki	560-602 g	560-602 g	496-530 g	560-602 g

Boisko do koszykówki wg przepisów FIBA obowiązujących od roku 2010

Boisko do koszykówki wg przepisów FIBA obowiązujących do 2010 roku

Wymiary tablicy do gry w koszykówkę

Wymiary tablicy do gry w koszykówkę

Niektóre zasady gry[edytuj]

Błąd 3 sekund – Gracz ataku przebywa w tzw."trumnie" (pole podkoszowe), nie podając lub oddając rzutu.

Błąd 5 sekund – Gracz po wznowieniu np. po zdobyciu punktów, lub autu przez rywala, trzyma piłkę i przez 5 sekund nie rozpoczyna akcji swojej drużyny – drużyna traci piłkę na korzyść przeciwnika.

Błąd 8 sekund – Drużyna musi wyprowadzić piłkę ze swojej połowy (obrony) w ciągu 8 sekund.

Błąd 24 sekund – Drużyna musi w ciągu 24 sekund oddać rzut na kosz, a piłka musi dotknąć obręczy. Jeśli to nie nastąpi, drużyna przeciwna rozpoczyna grę z autu.

Błędy kozłowania

Aut – piłka opuszcza boisko, przeciwnik rozpoczyna grę w miejscu, gdzie piłka opuściła pole gry (linia boczna lub końcowa).

Faule – Zawodnik opuszcza parkiet popełniając 5. (FIBA) lub 6. (NBA) przewinienie. Faule dzielą się na: ofensywne (popełniane przez zawodnika atakującego) oraz defensywne (popełniane przez zawodnika broniącego).

Rzut za trzy punkty - Zawodnik oddający rzut zza wyznaczonej linii zdobywa dla swojej drużyny 3 punkty.

Pozycje koszykarskie

Rozgrywający – Point Guard (PG), tzw. "1" – od tego zawodnika wymagane jest wiele asyst, przechwytów i brak strat. Jest to najczęściej najniższy zawodnik w zespole.

Rzucający obrońca – Shooting Guard (SG), tzw. "2" – od tego zawodnika wymagana jest umiejętność zdobywania wielu punktów, głównie rzutami z dystansu.

Niski skrzydłowy – Small Forward (SF), tzw. "3" – od zawodników na tej pozycji wymagane jest zarówno wspieranie niższych i wyższych graczy oraz duża wszechstronność.

Silny skrzydłowy – Power Forward (PF), tzw. "4" – od graczy na tej pozycji wymaga się skutecznej gry w obronie (m.in. zbiórki, bloki) i ataku (głównie punkty spod kosza).

Środkowy – Center (C), tzw. "5" – jego głównym zadaniem jest zdobywanie punktów spod kosza, zbieranie piłek z tablicy i blokowanie rzutów rywali. Centrami zostają najczęściej najwyżsi gracze w drużynie.

Koszykówka na świecie

Państwo	Ligi
USA	NBA WNBA NCAA
Polska	Tauron Basket Liga (Mężczyźni) Ford Germaz Ekstraklasa (Kobiety)
Hiszpania	Asociación de Clubs de Baloncesto
Litwa	Lietuvos Krepšinio Lyga (LKL) → Mężczyźni Lietuvos Moteru Krepsinio Lyga (LMKL) → Kobiety Lietuvos Krepsynio A Lyga (LKAL) → 2. Liga (Mężczyźni)
Francja	Ligue nationale de basket-ball Championnat de France de basket-ball Fédération Française de Basket-ball
Niemcy	Niemiecka Liga Koszykówki (DBL) Niemiecka Liga Koszykówki Kobiet (DFBL)
Wielka Brytania	British Basketball League (BBL)
Włochy	Lega Basket A