FARMAKOLOGIA wykład 12 (21 I 02) GLIKOZYDY NAPARSTNICY I LEKI O DZIAŁANIU INOTROPOWO DODATNIM

GLIKOZYDY NAPARSTNICY = glikozydy nasercowe

• otrzymywane z naparstnicy: purpurowej lub wełnistej (Digitalis purpura, Digitalis lanata)

• pierwsze w handlu: digoksyna (w tabletkach i ampułkach), β-metylodigoksyna (demetylowana w wątrobie)

• działanie:

  • inotropowo +

  • batmotropowo +

  • chronotropowo –

  • dromotropowo –

• mechanizm działania:

1. hamują pompę Na⁺/K⁺

   • ↑ ilość Ca²⁺ w komórkach

   • ↑ Ca → ↑ dostępności jonów → ↑ kurczliwości

2. wpływ na układ autonomiczny

   • pobudzają nerw błędny (układ przywspółczulny)

   • hamują układ noradrenergiczny (układ współczulny)

• wpływ na czynności struktur serca:

  • węzeł AV: wydłużenie okresu refrakcji (pobudzenie nerwu błędnego)

zwalnianie szybkości przewodzenia

• mięśnie komór: skracanie okresu refrakcji

zwiększenie pobudliwości (automatyzmu)

• wskazania:

  • niewydolność krążenia lewokomorowa przewlekła z małą frakcją wyrzutową

  • przewlekłe migotanie przedsionków z szybką czynnością komór (bo zmniejszają częstość pracy serca)

• przeciwwskazania:

1. zaburzenia elektrolitowe

   • hipokaliemia ↓K⁺

   • hipomagnezemia ↓Mg²⁺

   • hiperkalcemia ↑Ca²⁺

2. schorzenia, gdzie nie wskazane jest działanie inotropowo dodatnie:

   • zaciskające zapalenie osierdzia

   • tamponada serca

   • wady zastawki mitralnej z zawężeniem drogi odpływu

   • kardiomiopatia przerostowa

   • koarktacja aorty

3. liczne komorowe zaburzenia rytmu serca

4. zespół WPW (Wolffa-Parkinsona-White’a) (bo zwiększenie przewodzenia go nasila)

5. bloki serca (zwłaszcza przedsionkowo-komorowe)

6. planowana kardiowersja (bo zwiększona pobudliwość grozi migotaniem)

• wpływ digoksyny na EKG:

  • zwolnienie czynności serca

  • skrócenie odstępu QT

  • wydłużenie odcinka PQ aż do bloku przedsionkowo-komorowego

  • spłaszczenie lub nawet odwrócenie załamka T

  • zmiana kształtu odcinka ST

  • liczne pobudzenia przedsionkowo-komorowe

• przedawkowanie:

  • bardzo wąski współczynnik terapeutyczny (0,8-2,0 ng / l) (poniżej 0,8 korzystne działanie neurohormonalne), konieczne monitorowanie stężenia

  • objawy:

    • bradykardia

    • mdłości, wymioty

    • bóle brzucha, biegunka

    • widzenie na żółto

    • splątanie

  • zaburzenia rytmu po przedawkowaniu:

    • ekstrasystolie komorowe

    • częstoskurcz komorowy

    • częstoskurcz przedsionkowy z blokiem

  • postępowanie:

    • odstawić digoksynę

    • kroplówka z Mg i K (broń Boże Ca)

    • lidokaina (ksylokaina) by nie było zaburzeń rytmu; gdy blok to atropina

    • przeciwciała wiążące digoksynę

• działania niepożądane:

  • bradykardia

  • bloki

• okres półtrwania 36h (długi); po 5 dniach dopiero jest sens badania poziomu

metabolizowana przez nerki (zmniejszyć dawkę w niewydolności nerek)

i.v. → częstoskurcz napadowy (po wykluczeniu komorowego, bo migotanie komór)

INODILATORY

• oprócz działania inotropowo (+) rozszerzają naczynia

DOPAMINA

1. małe dawki: do 3 μg / kg m.c. / min.

   • „dawka nerkowa”

   • receptory dopaminergiczne

   • rozszerza naczynia nerkowe, zwiększa przepływ

     • stosowane w niewydolności nerek

2. średnie dawki: 2-5 μg / kg m.c. / min.

   • receptory β₁

   • działanie inotropowo dodatnie

   • niewydolność krążenia:

     • zawał mięśnia sercowego

     • zespół małego rzutu

     • po operacjach

3. duże dawki: > 10 μg / kg m.c. / min.

   • „dawka presyjna”

   • receptory α

     • wstrząs kardiogenny (w pompie)

     • zespół małego rzutu

     • po operacjach

• działania niepożądane:

  • ↑ adrenaliny:

    • ↑ konsumpcji tlenu przez mięsień sercowy (niekorzystne w zawale)

    • tachykardia

    • działanie arytmogenne

DOBUTAMINA

• w małym stopniu działa na receptory α

• przede wszystkim receptory β → silny agonista receptora β₁ (β₂) (L-dopamina i jej racemat D-dopamina)

• wskazania jw.:

  • zespół małego rzutu

  • po operacjach

  • wstrząs kardiogenny

• działania niepożądane:

  • ↑ konsumpcji O₂

  • tachykardia

• „próba dobutaminowa” = ECHO stress – zwiększenie konsumpcji tlenu, ECHO serca → tam gdzie upośledzone ukrwienie będzie hipokineza ściany

INHIBITORY FOSFODIESTERAZY III izoenzymy fosfodiesterazy:

• amrinon PDE I = metyloksantyny

• milrinon PDE V = Viagra

• enoksymon

  • zwiększają stężenie cAMP w komórce → ↑ kurczliwości

  • stosowane w ostrych stanach operacyjnych, po zabiegach

  • długotrwałe podawanie zwiększa śmiertelność, bo arytmie

LEKI NOWE: Pimobendan

Wesnarinon

• zwiększają powinowactwo troponiny do wapnia

• ↑ kurczliwości

• liczne działania niepożądane

• jeszcze nie do końca przebadane

• wskazania:

  • ostre stany

  • po operacjach